Η Φλωρεντία υπήρξε το επίκεντρο της καλλιτεχνικής άνθησης από τον 15ο αιώνα και μετά. Εκεί εμφανίστηκαν οι τεχνικές και τα θέματα που χαρακτήρισαν την τέχνη της Αναγέννησης. Ως τα τέλη του 15ου αιώνα η Φλωρεντία παρέμενε η εστία της καλλιτεχνικής Αναγέννησης. Οι μαικήνες της, έμποροι και τραπεζίτες, ζήτησαν από τους καλλιτέχνες να διακοσμήσουν τα μέγαρα, τις εκκλησίες και τα δημόσια μνημεία. Αναπτύχθηκαν ρεύματα στη γλυπτική (Βερόκιο, Ντέλα, Ρόμπια), στην αρχιτεκτονική (Μικελότσο). Κυρίως όμως στη ζωγραφική, τα τέλη του 15ου αιώνα σημαδεύτηκαν από τα έργα του Μποτιτσέλι και του Λεονάρντο ντα Βίντσι. Οι δύο ζωγράφοι ήταν βαθιά επηρεασμένοι από τη νεοπλατωνική φιλοσοφία και συνδεδεμένοι με τους Μεδίκους.
Η αναγεννησιακή Φλωρεντία ήταν το κέντρο των ουμανιστικών σπουδών και της λογιότητας. Στο πανεπιστήμιό της ήταν δυνατή η σπουδή των ελληνικών και λατινικών και η «Πλατωνική Ακαδημία» ήταν αφοσιωμένη στη μελέτη των έργων του Πλάτωνα και των μαθητών του. Η πλήρης και ενθουσιώδης αφοσίωση στην παιδεία ήταν χαρακτηριστικό των Φλωρεντινών και αναγκαιότητα πρωταρχική έναντι όλων των άλλων. Συχνά οι έμποροι από τη Φλωρεντία και οι δημόσιοι άνδρες γνώριζαν αρχαία ελληνικά και λατινικά. Επίσης κατείχαν την πολιτική και την ηθική του Αριστοτέλη. Είναι η εποχή των πολύπλευρων ανθρώπων που όμοιά της δεν συναντάται σε άλλο μέρος τότε. Ιδιαίτερα στην ιστορία της Φλωρεντίας οι δημόσιοι άνδρες και οι ηγέτες απέκτησαν χαρακτηριστική ατομική παρουσία.
Το ξεκίνημα της αναγέννησης των ελληνικών σπουδών στη Φλωρεντία πραγματοποιήθηκε από το Μανουήλ Χρυσολωρά. Δίδαξε την αρχαία ελληνική γραμματεία στο πανεπιστήμιο της Φλωρεντίας από το 1396 έως το 1399 και η παρουσία του αποτελεί σταθμό στην ιστορία των ελληνικών σπουδών στη Δύση. Tα ελάχιστα που γνωρίζουμε σήμερα για το πρόσωπο του Χρυσολωρά προέρχονται κυρίως από τα κείμενα των μαθητών του, μερικοί από τους οποίους πραγματικά τον θεοποίησαν. Τον περιγράφουν σαν άνθρωπο με γοητεία, χαρισματικό στην επικοινωνία και ασυνήθιστα πολυμαθή. Οι διδακτικές μέθοδοί του ήταν καινοτόμες ή και επαναστατικές. Το πιο εντυπωσιακό όμως ήταν ο τρόπος με τον οποίο οι μέθοδοι αυτές εναρμονίζονταν με τις ανάγκες και τις αξίες του ουμανιστικού περιβάλλοντος που συνάντησε στη Φλωρεντία. Το έργο του Ερωτήματα παρέμεινε για πολύ περισσότερο από έναν αιώνα ως η καθιερωμένη εισαγωγή του Δυτικού σπουδαστή στα αρχαία ελληνικά. Διάσημοι πολιτικοί και Ιταλοί ανθρωπιστές παρακολουθούσαν τα μαθήματά του. Τα μαθήματα γίνονταν από χειρόγραφα και προκαλούσαν μεγάλο ενθουσιασμό. Ο Χρυσολωράς προετοίμασε το έδαφος στην Ιταλία για τους επόμενους Βυζαντινούς λόγιους. Οι μαθητές του αντιπροσώπευσαν την πρώτη πραγματική γενιά μελετητών των κλασικών ελληνικών στη Δυτική Ευρώπη.
Ο Κοσμάς Μέδικος ίδρυσε την Πλατωνική Ακαδημία στη Φλωρεντία επηρεασμένος από τις ιδέες του Πλήθωνος και προσέλαβε τον Ιωάννη Αργυρόπουλο ως δάσκαλο της αρχαίας ελληνικής γλώσσας για το γιο του. Γεννημένος τη χρονιά που πέθανε ο Χρυσολωράς, ο Αργυρόπουλος αποδείχτηκε άξιος διάδοχος του και είχε έναν αντίστοιχο ρόλο στη συνεχιζόμενη ανάπτυξη του φλωρεντινού ουμανισμού. Όπως ο Χρυσολωράς έτσι κι αυτός έδινε εξαιρετικές παραστάσεις στην τάξη, οι οποίες δραστηριοποιούσαν τους μαθητές του. Δίδασκε Αριστοτέλη τη μέρα, αλλά ανταποκρινόμενος στην περιέργεια των Ιταλών έδινε ιδιαίτερα μαθήματα για τον Πλάτωνα τα βράδια. Ο Αργυρόπουλος κόρεσε την πείνα για πλατωνική γνώση, την οποία είχε προκαλέσει ο Πλήθων κατά τη διάρκεια της συνόδου της Φλωρεντίας. Ο Ιωάννης Αργυρόπουλος δίδαξε για δεκατέσσερα χρόνια (μέχρι το 1471) αρχαία ελληνική φιλολογία στο πανεπιστήμιο της Φλωρεντίας. Η συμβολή του στη διάδοση της ελληνικής γλώσσας στη Δύση ήταν μεγάλη, δίδαξε Πλάτωνα και Αριστοτέλη και προσπάθησε να συμφιλιώσει τις δύο πλευρές της διένεξης. Επίσης μεγάλη ήταν η εκτίμηση, η οποία απολάμβανε στη Φλωρεντία από τους λόγιους αλλά και από τους μαθητές του. Στους μαθητές του περιλαμβάνονταν ο Λαυρέντιος ο Μεγαλοπρεπής, ο νεαρός αριστοκράτης Ντονάτο Ατσαγιουόλι, του οποίου η οικογένεια είχε διοικήσει το φλωρεντινό Δουκάτο της Αθήνας και ο σημαντικότατος γλωσσολόγος Άντζελο Πολιτσιάνο. Έδωσε ώθηση στη μελέτη της ελληνικής φιλοσοφίας μέσα από ένα νέο και καινοτόμο πνεύμα. Οι μεταφράσεις του στα λατινικά των Ελλήνων κλασικών και κυρίως του Αριστοτέλη έφεραν σε επαφή τους Ιταλούς ουμανιστές λόγιους με το αρχαίο ελληνικό πνεύμα και τη διανόηση.
Μία άλλη εξέχουσα μορφή στο πανεπιστήμιο της Φλωρεντίας ήταν ο Δημήτριος Χαλκοκονδύλης. Το 1472 εγκαταστάθηκε στη Φλωρεντία και το 1475 προτάθηκε επίσημα για την καθέδρα των ελληνικών. Δίδαξε για δεκαέξι χρόνια και απέκτησε φήμη στην πνευματική ζωή της πόλης. Παράλληλα αφοσιώθηκε στην έκδοση ολόκληρου του σωζόμενου ποιητικού έργου του Ομήρου. Υπήρξε ο πρώτος Έλληνας εκδότης στη Φλωρεντία. Θεωρούσε ότι για τη διάδοση των ελληνικών σπουδών χρειάζονταν πλήρεις εκδόσεις των ελληνικών κειμένων και σωστό μεταφραστικό έργο. Μαθητής του Δημητρίου Χαλκοκονδύλη ήταν ο Ιανός Λάσκαρης, ο οποίος δίδαξε ελληνική φιλοσοφία και λογοτεχνία στη Φλωρεντία. Κατ’ εντολή του Λαυρέντιου των Μεδίκων ταξίδεψε σε ελληνικά μέρη για τη συλλογή χειρογράφων. Η συλλογή των χειρογράφων του πλούτισε τη μεγάλη Λαυρεντιανή Βιβλιοθήκη της Φλωρεντίας.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου