Ο Πλούταρχος ως ιερέας, ενδεχομένως είχε κάθε λόγο να καυτηριάζει την προελαύνουσα ιδεοποίηση των θεών, και να προτείνει την αυστηρή προσωποποίηση τους. Εκτός όμως από τον Πλούταρχο, επί του θέματος απεφάνθησαν κι άλλοι πολλοί σοφοί της αρχαιότητας. Αυτά όλα πρέπει να επανεξεταστούν προσεκτικά, γιατί και στην προχριστιανική περίοδο, (από τους 550 ανθέλληνες εκκλησιαστικούς πατέρες), έγιναν αφορμή σφοδρότατου διασυρμού της αρχαιοελληνικής θεολογίας... αλλά και σήμερα, φαίνεται να διχάζει σφόδρα, τον διαφαινόμενο επανελληνισμό των Ελλήνων.
Οι τέσσερις θεολογικοί χρόνοι… της μυθ-ιστορίας των "Ελλήνων"
Οι απαρχές της ιερής φιλευσέβειας που αργότερα συμβατικά ονομάσαμε "θρησκεία"[1], χάνονται πράγματι στα βάθη των χιλιετιών. «Η "θρησκεία" πρωτοπαρουσιάστηκε πριν από 30.000 χρόνια, αν και δεν υπάρχει αμφιβολία πως το σχετικό ενδιαφέρον είναι αρχαιότερο, σε ολόκληρη την μέση παλαιολιθική περίοδο, δηλαδή εδώ και 200.000 χρόνια»."Ελληνική μυθολογία", Εκδοτική Αθηνών, σελ. 226.
Το πόσο παλαιά είναι η ενασχόληση των ανθρώπων με την αποκωδικοποίηση των ιερών δυνάμεων της φύσης και της ζωής, παραμένει άγνωστο. Η αλήθεια είναι, ότι τα πρώτα μεγάλα ρεύματα ιερής προσέγγισης ήταν φυσιολατρικά. Όλοι οι λαοί της Γης διαθέτουν κάποια ανάλογη σχετική μυθ-ιστορία, όπου διακριτές δυνάμεις της φύσεως, αναγορεύονται σε "θεούς".
Παρόμοια λοιπόν, ξεκινά την εκτεταμένη συλλογή μύθων του ο Απολλόδωρος γράφοντας: «Ο Ουρανός, πρώτος του παντός εδυνάστευσε κόσμου». Pseudo-Apollodorus Myth. (Bibliotheca) 1.1.1.
Σύμφωνα μάλιστα μ’ αυτόν τον μύθο, ο κόσμος προήλθε από τον εναγκαλισμό της Γης και του Ουρανού!Στην απαρχή όλων των πραγμάτων, η Μητέρα Γη, ανεδύθη από το χάος και ενώ κοιμόταν γέννησε τον Ουρανό. Εκείνος ατενίζοντάς την από ψηλά, εξαπέλυσε μια ασταμάτητη, δυνατή και γόνιμη βροχή, πάνω στις κορυφές των βουνών, τις κοιλάδες και τις κρυφές σχισμές της κι εκείνη καρποφόρησε χόρτα, λουλούδια, δέντρα και όλων των ειδών τα ζώα. Η ασταμάτητη αυτή βροχή έκανε τα ποτάμια να ρέουν και σιγά-σιγά γέμισε όλες τις μικρές και μεγάλες κοιλότητες, δημιουργώντας τις λίμνες και τις αχανείς θάλασσες.
Ωκεανός… η πρώτη θεολογική περίοδος των Ελλήνων
Ο αρχαιότερος όμως όλων Όμηρος, θεολογώντας, μας παρέδωσε μια ελαφρώς διαφορετική αλλά αξιοπρόσεκτη σειρά θεολογικών εναλλαγών. Περιέργως, γενάρχη των θεών και της ζωής, δεν τοποθετεί τον Ουρανό, αλλά τον Ωκεανό: «Του Ωκεανού, που φύτρα στάθηκε ολόκληρης της πλάσης». Ιλιάδα 14. 246. Ο Επιμενίδης συμπληρώνει: «Εξ Αέρος και Νυκτός τα πάντα έγιναν, όπως και ο Όμηρος αναφέρει: Ωκεανός εκ Τηθύος τους θεούς εγέννησε». EpimenidesPhil. (004) 5.7.
Αυτός ο πρώτος "θεός" λοιπόν Ωκεανός, αφού συντροφεύει τους ανθρώπους για αόριστα μακρύ χρονικό διάστημα, αποχωρεί ήσυχα δίνοντας την αρχηγία στο γιο του Ουρανό. Αυτός ανατρέπεται, μετά από μάχη, απ’ το γιο του Κρόνο, που μετά την μακροχρόνια βασιλεία του, εκθρονίζεται κι αυτός, απ’ το δυναμικό γιο του τον Δία.
Διακρίνουμε λοιπόν πως η θεολογική μυθ-ιστορία των "Ελλήνων" δεν είναι στατική, αλλά έχει ενδιαφέρουσες εναλλαγές. Έτσι, Ωκεανός – Ουρανός – Κρόνος – Δίας, είναι η θεογονική σειρά που μας παρέδωσε, ο αρχαιότερος όλων ομηρικός ελληνικός μύθος, μεταφέροντας ώς τις ημέρες μας, σαφείς υπαινιγμούς διαδοχικών καταστάσεων και κατανοήσεων, μέσα απ’ τις οποίες περνώντας η μεσογειακή ανθρωπότητα, συγκράτησε μνήμες, που στο σύνολό τους δεν αποτελούν μόνο την ουσία της εκτεταμένης ελληνο-μεσογειακής μυθ-ιστορίας, αλλά και μια ανεπανάληπτη παγκόσμια παρακαταθήκη διδακτικών εικόνων, που δυστυχώς οι πρόσφατες επικρατούσες θεολογικές προσεγγίσεις (θρησκείες), δεν επέτρεψαν να μελετηθούν και να εκτιμηθούν ευρύτερα.
Κι όμως, ο ελληνο-μεσογειακός μύθος, είναι αχνές μνήμες της ίδιας της ανθρωπότητας, γεμάτες ανθρώπινα μηνύματα και υπαινιγμούς αρχαίων καταστάσεων. Είναι το εικονογράφημα μιας εκτεταμένης ανθρώπινης περιόδου, που έχει πολλά να πει και να διδάξει, σ’ αυτούς που θα επιχειρήσουν με σεβασμό και διορατικότητα, να αναλύσουν τις προγονικές αυτές "σκιές", που με τόση ένταση πάλλονται βαθιά μέσα στις μνήμες των χιλιετιών. Ή όπως λέει και ο Πλούταρχος: «Ουκέτι ταύτα μύθος ουδέ ποίησις, αλλ’ αλήθεια και φυσικός λόγος». Plutarchus Biogr., Phil., Fragmenta Fragment 200.48.
Έτσι, για την "λατρευτική" περίοδο του ειρηνικού "θεού" Ωκεανού, εύκολα μπορούμε να φανταστούμε μια εκτεταμένη παραθαλάσσια, παραλίμνια ή γενικότερα παράκτια ειρηνική περίοδο, με άφθονες τροφο-συλλεκτικές ευκαιρίες. Όπως και άλλοτε αναφέραμε, οι παράκτιες περιοχές, όταν μάλιστα συνδυάζονται με εκβολές ποταμών ή παρακείμενων λιμνών, δημιουργούν πράγματι αναρίθμητες ευκαιρίες θηρευτικής διαβίωσης, αλιευμάτων και πάσης φύσεως καρπών και σπόρων που εν αφθονία φιλοξενούν, εξασφαλίζοντας τις ιδανικότερες συνθήκες επιβίωσης!
Ουρανός… η δεύτερη θεολογική περίοδος των Ελλήνων
Ο Ησίοδος γράφει: «Πρώτ’ απ’ όλα ήταν το χάοςκι έπειτα η πλατύστηθη Γαία, όλων στέρεη βάση πάντων στον αιώνα κι ο Έρως, ο ωραιότερος απ’ τους αθανάτους θεούς. Κι απ’ το χάος, το Έρεβος και η μαύρη Νύχτα έγιναν, απ’ την Νύχτα ο αιθέρας και η ημέρα. Η Γαία πρώτα γέννησε ίσον μ’ αυτήν τον κατάστερο Ουρανό και γέννησε τα όρη τα ψηλά». Ησίοδος θεογ. 116.
Για τη δεύτερη περίοδο της "λατρείας" του Ουρανού, είναι μάλλον προφανές, πως υπονοείται μια καινοφανής πρόοδος ουρανογνωσίας. Ο ουρανός (εκ του οράσθαι άνω) έπαψε να είναι κάτι άγνωστο, στατικό και αφηρημένο. Οι προσεκτικότερες παρατηρήσεις των σταθερών εναλλαγών του, αλλά και των αμετακίνητων σημείων (πολικός αστέρας κλπ.) του νυχτερινού ουράνιου σκηνικού, άρχισαν να μετατρέπονται σε αξιόπιστη δυνατότητα προσανατολισμού, διά των αστέρων και των αστερισμών.
Η μικρή και η μεγάλη Άρκτος, σταθερά προσκολλημένες στον κεντρικό και αμετακίνητο βόρειο πολικό Αστέρα, έγιναν προφανώς ένα αξιόπιστο βοήθημα προσανατολισμού.
Μάλιστα την αίσθηση της κίνησης των αστέρων του νυχτερινού ουρανού, φαίνεται να επιβεβαιώνει και η ίδια η λέξη "α-στήρ": «Αστήρ: Ο μη στάσιν έχων». OrionGramm. eta.614.2. «Αστήρ: Ο μη ιστάμενος». Etymologicum Gudianumalpha. 218. 12.
Στην δεύτερη λοιπόν αυτή θεολογική περίοδο του Ουρανού, η μεσογειακή ανθρωπότητα, ευλογείται με την κατανόηση του σωτήριου προσανατολισμού και οι ανθρώπινες δυνατότητες διευρύνονται αναπάντεχα. Με τα θεϊκά δώρα του αλάνθαστου ουράνιου προσανατολισμού, η ασφαλής εξερεύνηση προς την αχανή ενδοχώρα, αλλά και η έως τότε επικίνδυνη διείσδυση στην ανοιχτή θάλασσα, δεν αποτελούσαν πλέον θανάσιμο κίνδυνο.
Αυτή ακριβώς η ουρανογνωσία και η δυνατότητα οργανωμένων θαλάσσιων και χερσαίων μετακινήσεων που προηγήθηκαν, έφεραν την μεσογειακή ανθρωπότητα μπροστά στην νέα ανθρώπινη πνευματική κατάκτηση, την ετήσια περιοδικότητα, που τελικά ονόμασαν Κρόνο ή Χρόνο!
Χρόνος ή Κρόνος… η τρίτη θεολογική περίοδος
Η κρόνια περίοδος, άρχισε με τις καλύτερες προϋποθέσεις: «Στον Όλυμπο... τον καιρό του Κρόνου... σαν θεοί έχοντας ξέγνοιαστη ψυχή, ζούσαν (οι άνθρωποι) ολότελα χωρίς πόνους και κόπους κι ούτε τα φοβερά γεράματα ήταν πάνω τους, μακριά απ’ όλα τα δεινά και πέθαιναν σαν απ’ τον ύπνο δαμασμένοι. Όλα τα καλά τα είχαν και καρπό πολύν και άφθονο έφερνε η ζωοδότρα Γη μόνη της κι αυτοί (οι άνθρωποι) θέλοντάς το, ήσυχοι τα έργα τους μαζί με πολλά αγαθά μοιράζοντο με άλλους… αγνά πάνω στη Γη πνεύματα ονομάσθηκαν... φύλακες των θνητών ανθρώπων...(και) γυρίζοντας όλη τη Γη πλουτοδότες έγιναν (των ανθρώπων) και βασιλικά πήραν προνόμια». Hesiodus «Opera et dies» 110-125.
Οι χερσαίες και θαλάσσιες εξορμήσεις που ακολούθησαν, ευεργέτησαν τους τολμηρούς εκείνους εξερευνητές, γεμίζοντάς τους νέες ιδέες επιβίωσης. Πρωτόγνωρες ευκαιρίες διατροφής εμφανίστηκαν, μαζί με νέους καρπούς, σπόρους και τεχνικές, που οι πρωτοπόροι αυτοί ευεργέτες της ανθρωπότητας, αδιάκοπα συνέλεγαν από τα μακρινά τους εξερευνητικά ταξίδια.
Ταυτόχρονα γινόταν ολοένα και πιο φανερό, πως τα ασφαλή θαλασσινά ταξίδια και οι χερσαίες εξερευνητικές εξορμήσεις, είχαν συγκεκριμένες εποχιακές ευκαιρίες, μέσα σε μια ευδιάκριτη πλέον επαναλαμβανόμενη ετήσια περιοδικότητα! Έτσι γεννήθηκε η αίσθηση, αλλά και η νέα "λατρεία" του Χρόνου ή Κρόνου, που σταδιακά απέκτησε το δικό της επαναστατικό "σωτηριακό" περιεχόμενο, με τις πρώτες επιτυχημένες απόπειρες γεωργικής καλλιέργειας.
Με την εμφάνιση της σχετικά οργανωμένης αγροτικής ζωής, οι κοινωνίες απέκτησαν μεγαλύτερη αυτάρκεια και μια σταθερή ελεγχόμενη από τους ίδιους τοπική ευημερία. Ταυτόχρονα οι κοινωνικές ανακατατάξεις ήταν ραγδαίες. Οι ανάγκες υπολογισμού όλων των γεωργικών υποχρεώσεων, η φύλαξη και η αξιοποίηση των σπόρων, οδήγησαν την αίσθηση των νόμων και των κύκλων της ζωής, σε νέους εκπληκτικούς ορίζοντες.
Ήταν μια νέα ενθουσιώδης περίοδος, όπου τα στοιχεία της φύσης, υποχρεώθηκαν σιγά-σιγά να τους παραδώσουν πολλά απ’ τα καλά κρυμμένα μυστικά τους! Αυτό πυροδότησε την χαραυγή μιας νέας περιόδου, βαθύτερης ενασχόλησης με την ίδια την Μητέρα Γη και τους γενικότερους νόμους της ζωής. Αν μάλιστα συνειδητοποιήσουμε, πως αυτή η ίδια η ενασχόληση με την καλλιέργεια, απαιτεί μια αυξημένη παρατηρητικότητα των ρυθμών και των μυστικών της φύσης, των εποχών και των κύκλων της ζωής, τότε εντελώς φυσιο-λογικά, φτάνουμε στο επόμενο θεολογικό στάδιο, δηλαδή σε μια πιο ώριμη εποχή κατανόησης του κόσμου, όπου εντελώς δικαιολογημένα, κυριαρχεί η ιδέα ενός νεότερου "θεού", που το ίδιο το αποκαλυπτικό όνομά του, σχετίζεται με την ίδια τη ζωή, μιας και τον ονομάζουν… Ζην (Ζωή) ή Ζήνα, (Orphica, Hymni 73.3) και Ζάνα(Orphica Fragm.-Σπαράγματα col. 4.9.) κατά την αρσενική απόδοση της Ζωής.
Ζην, Ζευς ή Δίας… η τέταρτη θεολογική περίοδος
Έχει ενδιαφέρον ν’ αντιληφθούμε, πως οι τρεις προγενέστερες θεολογικές οντότητες της μεσογειακής μυθ-ιστορίας, βαίνουν συνεχώς και αισθητά βελτιούμενες επί το πνευματικότερον. Αρχικά ο Ωκεανός, δεν είναι παρά μια παντελώς φυσική οντότητα. Όμως ο Ουρανός, αρχίζει να έχει περισσότερα στοιχεία φαντασίας και πνευματικότητας, ώσπου ο Κρόνος (χρόνος), είναι πλέον μια εντελώς πνευματική σύλληψη, που χρειάζεται δομημένη φαντασία.
Η τέταρτη μάλιστα θεολογική περίοδος, αυτή του Ζηνός (ή Ζωής), είναι μια πραγματική έκρηξη πνευματικότητας, μιας και στο κέντρο της, έχει για θεό την ίδια την ζωή, με τους πολυποίκιλους τομείς και κύκλους της! «Το του Ζηνός όνομα ευφυώς ο ποιητής έπλασε προς αλληγορίαν, παρήκται (παράγεται) δε από της ζωής, ζωή δε και ταμίας (ταμιευτήρες) ζωής, ποιος μπορεί να είναιάλλος ή ο επί πάσι θεός;»!MichaelPsellusPolyhist. Opusculalogica, physica, allegorica 42.32. Εκπληκτικό… σε θεοποιημένο Ζήνα λοιπόν μετονομάστηκαν… η Ζωή και οι ταμιευτήρες της! «Την ζωήν ονοματίζουν τω του Ζηνός και Διός ονόματα». Olympiodorus Phil., In Platonis Gorgiam commentaria 47.4.2.
«Έστιν πάντων δε των όντων Ζευς αίτιός τε και δημιουργός και διά τούτον πάντα γίγνεται, όσα τε ουράνια και όσα επίγεια, ώσπερ και το όνομα αυτό παραδηλοί... Ζευς μεν ζωής τε και ουσίας έκαστοις εστίν αίτιος». Aelius Aristides Rhet. (002-Αθηνά) 6.25-30. «Ει δε του Ζηνός όντος χρονοκράτορος». Apomasar Astrol. 63,25. «Αρχή μεν απάντων Ζευς τε και εκ Διός πάντα». Aelius Aristides Rhet. (002-Αθηνά) 3.14. «Λένε λοιπόν οι παλαιοί: Ζευς είναι ο διοικών τα πάντα λόγος, (αιτία) ή το ηγεμονικόν του κόσμου και της ζωής. Του ζην δε αυτός αίτιος». Eustathius Philol. Scr. Eccl. Commentarii ad Homeri Iliadem 3.718.20-719.5
Θεός, δέος, Δίας
Για την καταγωγή της λέξεως "θεός" διαβάζουμε: «Δέος: Φόβος ή θεός». HesychiusLexicogr. (002) delta.657.1. «Δέος: Παρά το δείω, το φοβούμαι, γίνεται δέος».Etymologicum Magnum 256.43. «Δεσπότης: Ο δέος εμποιών». Orion Gramm. Etymologicum 613.39. «Δεινός: Παρά το δέος δεεινός και δεινός». Aelius Herodianus etPseudo-Herodianus Gramm. Rhet. Περί ορθογραφίας 3.2.446.35. «Δέος: Φόβος: Παρά το δείω, το φοβούμαι, δέος». Pseudo-Zonaras Lexicogr. 483.12. «Δέος τε και φόβος είναι ταυτόν». Plato Phil. Protagoras 358.e.1. «Δίας, γίνεται παρά το Δέος, Δείμας (φόβος) και εν συναλοιφή, Δείας, διά της ΕΙ διφθόγγου: Ο δέος εμποιόν». Etymologicum Magnum (001) 270.10. & Etymologicum Gudianum (003) delta. 360. 16. Δέος και Δίας λοιπόν, ταυτόσημα!
Είναι σίγουρο πως απ’ την αρχαιότητα ακόμα, οι ερμηνείες των μυθολογικών "θεών" ήταν ποικίλες, κάτι που ο ίδιος ο μύθος με τους ποιητικούς υπαινιγμούς του ενθαρρύνει! Ασφαλώς μεταξύ των απλοϊκών ανθρώπων, η αίσθηση της θεότητας ήταν ανάλογη της φαντασίας, των γνώσεων και των αναγκών ενός εκάστου. Μεταξύ όμως των πνευματικά ισχυρότερων, κυρίαρχη ήταν η αίσθηση της θεοποίησης των φυσικών δυνάμεων. Η δήλωση: «Ζευ φύσεως αρχηγέ, που με νόμους τα πάντα κυβερνάς χαίρε, σε σένα και στους νόμους σου προσβλέπουν οι θνητοί»,(Cleanthes Phil. (001) 1.3), μας βάζει στον σωστό δρόμο της αναζήτησης.
Πράγματι το κυρίαρχο θείο όνομα, της τέταρτης αυτής ελληνο-μεσογειακής θεολογικής περιόδου… είναι ο Ζην. Αν και αργότερα επικράτησε το προσωνύμιο Δίας, όλα δείχνουν πως το αρχικό του όνομα ήταν Ζην: «Ότι ποικίλα ονόματα είχαν οι παλαιότεροι για τον θεό δεν το αγνοώ. Ζην και Δην και Ζας και Ζης και Δευς».Aelius Herodianus et Pseud, ΠΕΡΙ ΚΛΙΣΕΩΣ ΟΝΟΜΑΤΩΝ (013) 3,2.911.
Οι παρακάτω δηλώσεις απ’ την ελληνική Γραμματεία, θα μας βοηθήσουν να καταλάβουμε, ότι πράγματι "Ζωή" και Ζήνας ταυτίζονται απολύτως: «Ζήνα δε αυτόν αποκαλούν, επειδή του ζήν (αυτός) αίτιος εστίν». Euripides Trag. (020) Vit 7.147.7.«Ζήνα δε, το της ζωής αίτιον (αποκαλούν), τουτέστι τα προς ζωήν». Joannes Galenus Gramm. (001) 330.25
Η θεωρία της Γαίας (των Σερ Τζέιμς Λάβλοκ και Λιν Μάρκουλης), επισημαίνει πως για την σημερινή επιστήμη, η μάνα Γη, με το σύνολο της χλωρίδας και της πανίδας της, καθώς και τα αναρίθμητα προσόντα γέννησης και διατήρησης της ζωής, αποτελεί συνολικά και αδιαμφισβήτητα ένα ολοκληρωμένο και απολύτως ενιαίο έμβιο ον!
Η Γη ή Γαία, έχει λοιπόν όλα τα χαρακτηριστικά του έμβιου όντως, αφού αναπνέει, συλλαμβάνει, γεννά και συντηρεί, αισθάνεται, αντιδρά και αυτορυθμίζεται ανάλογα! Δεν θα ήταν δε και πολύ μακράν αυτού του συλλογισμού η σκέψη, πως διαθέτει όντως έναν αξιοθαύμαστο οργανωτικό και νομοθετικό νου. «Όπως δε εμείς υπό ψυχής διοικούμεθα, έτσι και ο κόσμος ψυχήν έχει την συνέχουσα αυτόν και αυτή καλείται Ζευς…Δία δε αυτόν καλούμε διότι δι’ αυτόν γίνονται και σώζονται τα πάντα. Λέγεται δε και "Δεύς" από του "δεύει" (βρέχει, υγραίνει) την Γη και ζωτική ικμάδα μεταδίδει. Γενική δε "Δεός" παρακείμενη "Διός". Lucius Annaeus Cornutus Phil. (002) 3.3-13.
Πράγματι στη φύση, (ή αλλιώς Μητέρα Γη), υπάρχει μια διάχυτη νοημοσύνη, που δημιουργεί αξιοθαύμαστους κύκλους ζωής και νόμους! Και φυσικά αυτή η αξιύμνητος ομορφιά και η ασύλληπτη αρμονία, δεν είναι διόλου μακράν της τιμητικής θεοποίησης. «Ηφύσις τον εμφανή κόσμον αποτυπουμένη… το θείον κάλλος ενεικόνισε δι’ όλων των εγκοσμίων ειδών». Hieroclis in Pythagoreorum commentarius 23.1.4. «Γης ην Μεγάλην θεόν ονομάζουσι». Pausanias Perieg. (001) 1.31.4.2. «Ζήνα δε (αποκαλούν) τον νουν (τους νόμους, την εύτακτον δύναμη), που την ζωή ημών κυβερνά». Joannes Galenus Gramm. (001) 359.1. «Ο δε το ζην παρεχόμενος, Ζευς ωνομάσθη». Scholia In Homerum (017) 15.18.40.
«Ωνομάσθη δε Ζήνας, επειδή του καλώς ζην αίτιον έγινε για τους ανθρώπους». Diodorus Siculus Hist. (001) 3.61.6. Γι’ αυτό και μεταξύ άλλων αποκαλείται: «Βιοδώτης, Παγγενέτης, Παντογενής και Πλουτοδότης». Orphica 73.4. «Φυτάλμιος: Φυτευτικός, γόνιμος, γενέθλιος». Scholia In Aratum (001) 2.16. «Επικάρπιος, Ένδενδρος και Χαριδότης». PlutarchusBiogr. et Phil. (136) 1048.C.2.
Και φυσικά, δεν θα ήταν διόλου παράξενο, αν αυτός ο θεός που αντιπροσωπεύει τις δυνάμεις της ζωής, ονομαζόταν και "Παντοκράτωρ" ή «Πανγκράτης Ζευς». Hesychius Lexicogr. (003) pi.111.2. Όμως ο θεός της τέταρτης θεολογικής περιόδου, ο καινούριος αυτός "θεός", δεν αποκαλείται μόνο Ζην ή Ζευς, αλλά και Δευς ή Δίας!
Οι παρακάτω δηλώσεις, μας βοηθούν να καταλάβουμε το πως κατέληξε να ονομάζεται και Δίας: «Οι μεν "Ζήνα", οι δε "Δία" καλούσιν, συντιθέμενα δε εις εν (τα δύο ονόματα μαζί) την φύσιν του θεού δηλώνουν… όστις εστίν αίτιος μάλλον του ζην ή ο άρχων τε και βασιλεύς των πάντων… ονομάζεσθαι ούτος ο θεός είναι, (δηλαδή) δι’ ον ζην». Plato Phil. Cratylus 396. a. 5-7.
«Ένας είναι (ο θεός) αλλά έχει πολλά ονόματα και κατονομάζεται από τις καταστάσεις που ο ίδιος δημιουργεί. Τον καλούμε και Ζήνα και Δία, χρησιμοποιώντας παράλληλα τα ονόματα, σαν να λέμε "δι’ ον ζώμεν", (αυτός διά του οποίου ζούμε)». Αριστοτέλης «Περί Κόσμου» 401a.12-15. Σύμφωνα μ’ αυτή την δήλωσή του, ο Αριστοτέλης γνώριζε άριστα για ποιον ακριβώς "θεό" κάνει λόγο και πως ο Ζευς, ταυτίζεται απολύτως με την ίδια την τρισένδοξη ενθρονισμένη ζωή, αλλά… και με τους τρόπους Διά των οποίων αυτή εξασφαλίζεται, γι’ αυτό και τον αναγνωρίζει όχι μόνο ως Ζην ή Ζήνα, αλλά και ως Δία! «Είναι δε πάντων αρχή ο Ζευς, διότι ζωή και ζώα γέννησε, γι’ αυτό και Ζην αυτόν αποκαλούν και Δία διότι διά αυτού τα πάντα γεννήθηκαν. Ένας λοιπόν ο πατέρας θηρίων και ανθρώπων». Joannes Galenus Gramm. (001) 343.31.Αλλά «Και ζεύξειν… παρά το Ζευς». Etymologicum magnum 409.27.
«Οι μεν γαρ "Ζήνα", οι δε "Δία" καλούσιν, συντιθέμενα δε (τα δύο ονόματα) εις εν, δηλοί την φύσιν του θεού». Plato Phil. Cratylus 396.a.6. Άρα: Δία-Ζήνα ή Ζήνα-Δία = ο Ζωοδότης! Το αντίθετο ακριβώς σημαίνει με το στερητικό "Α" μπροστά από την λέξη Ζάνα: «Αζάνα: Σκληρός και άκαρπος τόπος… περί ον πονούντες οι γεωργοί ουδέν πορίζονται». Zenobius Sophista 2.54.2.& Diogenianus Gramm. 1.24.2.
Δίας, ως ζωογόνος υγρασία
Ο Ζευς ταυτίστηκε όχι μόνο αφηρημένα με το φαινόμενο της ζωής, αλλά και με τις συναφείς δυνάμεις της ζωής, διά των οποίων αυτή γεννιέται, αυξάνει και λειτουργεί. Και ασφαλώς κανείς δεν αμφιβάλλει, πως μια απ’ αυτές τις πλέον ευδιάκριτες δυνάμεις, με την οποία η ζωή στην Γη είναι άρρηκτα συνυφασμένη, είναι το νερό και γενικότερα η γονιμοποιός υγρασία: «Βλέπεις ψηλά τον άπειρο αιθέρα και την γην που υγρές έχει τις αγκάλες; Αυτόν να νομίζεις για Ζήνα δηλαδή θεόν». Euripides Trag. (020) 941. «Θεό των καιρικών μεταβολών», τον χαρακτηρίζει και ο Ι. Κακριδής. Εκδοτική Αθηνών, Ελληνική Μυθολογία, τομ.2 σελ.72.
Ακριβώς αυτός είναι και ο λόγος, που πολλά απ’ τα προσωνύμια του Δία, περιέχουν την ζωογόνο δύναμη της βροχής: «Δίας: Υέτιος (όμβριος) δε εστίν ο θεός: Κυρίως επειδή υπό του Διός ύεσθαι και βρέχεσθαι». Pseudo-ZonarasLexicogr. (001) delta.491.6. «Από του Ζευς, Διός, δεύω σημαίνει δε το βρέχω». Etymologicum Gudianum (001) delta.349.3. «Ζευς όμβριος». Hesychius Lexicogr. (003) upsilon.112.1. «Νεφεληγερέτης, ο τας νεφέλας εγείρων ή συναθροίζων ή ο τους όμβρους ποιών». Hesychius Lexicogr. (002) nu.401. «Κελαινεφής», (μαυροσύννεφος!). «Ικμαίος», (καλοκαιρινά μελτέμια). «Ευάνεμος», κλπ.
Στην ίδια γραμμή σκέψης, ο Θαλής ο Μιλήσιος, ταύτιζε την ζωή με το νερό: «Θαλής δε ο Μιλήσιος αρχή των όλων το ύδωρ θεωρούσε». Pherecydes Myth. etPhil. (002) 1a.2.
Ζευς: Η γενεσιουργός θερμοκρασία!
«Όχι μόνο δεν απεχθάνεται τις μεταβολές το θείον, αλλά χαίρεται πολύ σ’ αυτές».Πλούταρχος (092) 426.D.5
Ένα άλλο χαρακτηριστικό της τέταρτης αυτής θεότητας, δηλαδή της ενθρονισμένης και θεοποιημένης Ζωής, που ονομάσθη Ζευς, είναι όχι μόνο η αυτονόητη υγρασία και οι γόνιμες βροχές, με τις οποίες ταυτίστηκε απολύτως δικαιολογημένα, αλλά και η απαραίτητη ζωογόνος θερμοκρασία, για την αναγκαία ανάπτυξη της ζωής!
Το γεγονός μάλιστα ότι ο μυθολογικός Δίας, κρατάει στο δεξί του χέρι μονίμως έναν κεραυνό, είναι εξαιρετικά πιθανό, αρχικά να είχε αυτήν ειδικά την ερμηνεία, της κατοχής αυτής ακριβώς της γενεσιουργού θερμότητας, που είναι απαραίτητη για την ανάπτυξη της ζωής!
Τα παρακάτω αποσπάσματα, θα μας δώσουν ξεκάθαρη αυτή την ερμηνευτική εκδοχή της ταύτισης του Ζήνα με την αναγκαία για την ζωή θερμότητα: «Ζήνα τον αιθέρα αποκαλούν, τουτέστιν το πυρ το στοιχειοθετικό (απαραίτητο) του παντός. Τούτο δε (το στοιχειοθετικό Πυρ – δηλαδή η απαραίτητη θερμοκρασία) ζωής αίτιον είναι και δι’ αυτού κινούμεθα και θερμαινόμεθα… Λέγεται δε ότι τα στοιχεία (της φύσεως) από τον Όμηρο θεοί αναγορεύονται, επειδή αθάνατα είναι κατά την ολότητά τους και (έτσι) θείας αξιώνονται φύσεως… Όπως είπε και ο Ησίοδος, ότι από την βροντή (κεραυνό) του Δία, τραντάζει η πλατιά γη… Έτσι ο Ζευς, τουτέστιν το ζωογόνον πυρ, τον άνω τόπον (ουρανό) διάλεξε… και η γη ευκρατούμενη παντοειδή φυτά βλάστησε». Joannes Galenus Gramm. (001) 332.2-31.
Στο τέλος του παραπάνω αποσπάσματος, βλέπουμε πράγματι έναν αμυδρό απόηχο της πανάρχαιας πεποίθησης, ότι η ζωή στην Γη, ευνοήθηκε από την δράση της ζωογόνου βροχής, ταυτόχρονα με τον ζέοντα "κεραυνό" ή αλλιώς την αναγκαία θερμοκρασία! Μάλιστα σ’ ένα σύμπαν διαμέτρου (μέχρι στιγμής) 78 δισεκατομμυρίων ετών φωτός, (!) όπου το απίστευτο φονικό διαστημικό ψύχος, ξεπερνά τους -273ο Κελσίου (…!) καταλαβαίνουμε πόσο ευλογημένος είναι ο μικρός μας πλανήτης, που εξασφάλισε μια μέση ετήσια ζωογόνο θερμοκρασία!
«Ζευς λοιπόν είναι η άκρατος θερμασία και του ζην είναι αιτία». ScholiaInHomerum (003) 1.399. «Ζευς από το ζωή και αιτία είναι των ζώντων και του ζην… ή παρά το δεύω (το βρέχω) ή δεύσω, Δευς και Ζευς, υέτιος (όμβριος) δε ο θεός. Ή παρά το ζέσιν: Θερμότατος δε ο αήρ και παρά το ζέω Ζευς». EtymologicumMagnum (001) 408.52.«Ζήνα τον Δία… Ζέω και ζην το ρήμα κατά μίμησιν της θερμασίας των υδάτων ήχου: Ζα, ζάω, ζέω».Etymologicum Gudianum (002) zeta. 231. 28.
Δεν μένει λοιπόν καμιά αμφιβολία, ότι οι "θεοί" των Ελλήνων είναι κατά κύριο λόγο, άξιες τιμών φυσικές δυνάμεις, που σταδιακά κατανοήθηκαν ως απαραίτητες ιερές φυσικές αξίες, που υποστηρίζουν και συνιστούν την παντοειδή ζωή και την επιβίωση της ανθρωπότητας και όχι ανεξάρτητες της φυσικής πραγματικότητας δυνάμεις ή οντότητες, με αυτόνομη δική τους θέληση, πείσματα και ιδιόρρυθμες επιθυμίες! Οι ελληνικοί "θεοί" λοιπόν, εξ αρχής και εντελώς φυσιολογικά είναι πανίεροι κοσμολογικοί και κοσμογονικοί "θεοί"… ενώ η ιουδαιο-αβρααμική θεότητα, δεν έχει καμιά ιδιαίτερη σχέση με την φύση, γιατί είναι απολύτως φανταστική και φυλετικο-φατριακή και ιερατικο-επινοημένη θεότητα!
Τι ευλαβούνται λοιπόν οι Έλληνες πέραν του αυτονοήτου; Τι απ’ τα παραπάνω (του Ζηνός) δεν ευσεβείται σήμερα και ο τελευταίος λογικός άνθρωπος παγκοσμίως; Οι Έλληνες λοιπόν, θεολογώντας ερμηνεύουν, τιμούν και ευλαβούνται την φυσική διάταξη του κόσμου (νομοτέλεια), σε αντίθεση με την αβρααμική θεολογία, που περιγράφει έναν "θεό", που κυρίως θέλει να ορίζει κατά το αυθαίρετο θέλημά του, (ιερατείου του), την ιστορία του κόσμου, με αυστηρά ιερατικά και καθαρώς φυλετικά κριτήρια. Πολύ σωστά λοιπόν βρίσκουμε στην ελληνική θεολογία γραμμένο: «Οι δε θεοί και το θείον πλήθος, την όλην φύσιν και τον άπαντα κόσμον περιέχουν». Alexander Phil. (004) in Metaph 710.2.
Αυτή ακριβώς την αξιοθαύμαστη και πεντακάθαρη θεολογική ερμηνεία του Διός, είχε υπ’ όψιν του και ο μέγας Αριστοτέλης γράφοντας: «Ο γιος του Κρόνου και χρόνου λέγεται (Κρονίδης = γιος του χρόνου) διοικών από ατέρμονων αιώνων και Αστραπαίος και Βρονταίος και Αίθριος και Αιθέριος και Κεραύνιος και Υέτιος και Υετών και Επικάρπιος ονομάζεται. Γενέθλιος (αιτία των γεννήσεων) και Ομόγνιος (αδελφός, φίλος) και Πατρώος και Εταίρειος τε και Φίλιος και Παλαμναίος (αποτρόπαιος, αφανιστικός) και Ικέσιος και Μειλίχιος και Σωτήρ και Ελευθέριος και Ουράνιος και Χθόνιος πάσης φύσεως και τύχης αυτός αίτιος ων. Καθώς και στους ορφικούς (ύμνους) σωστά αποκαλείται, Ζευς ο πρώτος, Ζευς ακάματος πυρός πνοή. Ζευς Ύστατος, Ζευς κεφαλή και μέση. Ζευς πνοή πάντων, διότι εξ αυτού τα πάντα γεννήθηκαν... Τελειώνει δε ο μύθος όχι άτακτα: Ταύτα πάντα (όλα τα παραπάνω!) εστίν όχι άλλο τι, αλλά ο θεός». Aristoteles Phil. et Cor (028) Mu 401a.15-b.22.
Υπενθυμίζω, πως αυτές είναι σκέψεις του Αριστοτέλους, ενός εκ των ευφυέστερων ανθρώπων της πανανθρώπινης αρχαιότητας, που κάποιοι αβασάνιστα θέλουν να υποβιβάζουν στο επίπεδο του αφελούς ειδωλολάτρη! Δεν μένει λοιπόν καμιά αμφιβολία, για το μεγαλείο των φυσιολατρικών, θεολογικών επιλογών της ελληνικής θεολογίας και ταυτόχρονα για την διαυγή κατανόηση αυτής της φυσιοκεντρικής αρχαιοελληνικής λατρείας. Κι αυτό δεν είναι αληθές μόνο για τον Δία, αλλά και για τους υπόλοιπους θεούς των Ελλήνων: «Οι δε Θεοί και το θείον πλήθος, την όλην φύσιν και τον άπαντα κόσμον περιέχουν». AlexanderPhil. (004) inMetaph 710.2. Υπόμνημα εις τα μετά τα φυσικά του Αριστοτέλους.
Γαία ή Ρέα, η μητέρα του Δία
Δεν είναι λοιπόν τυχαίο που ο Ζευς (η θεοποιημένη ζωή) είναι παιδί της Γης, Γαίας ή Ρέας. Ο μύθος μας παρέδωσε τις πλέον σαφείς δηλώσεις: «Ρέα η τεκούσα τον Δία». Plutarchus Biogr. etPhil. 146 2.27. «Εκ δε Κρόνου και Ρέας Ζευς». Plato Phil. (031) Tim 41.a.1.
Οι παρακάτω εξηγήσεις δεν αφήνουν περιθώρια παρανοήσεων. Η Ρέα, η μητέρα του Ζήνα, όπως είναι άλλωστε αναμενόμενο, αντιπροσωπεύει την εξελικτική ροή ολόκληρης της φύσης: «Γη δε και Μήτηρ και Ρέα και Ήρα η αυτή… εν μύθου σχήματι». Orphica (001) col B.7. Στο ίδιο κλίμα γράφοντας ο Αισχύλος, βάζει τον Προμηθέα να αναφωνεί: «Μήτηρ μου η Γαία, πολλών (θεϊκών) ονομάτων μορφή μία». Αισχύλος προμηθευσ δεσμωτησ 209.
Τι ακριβώς όμως είναι η ΡΕΑ;
«Ρέα: Η θεά. Πλάτων μεν παρά το ρείν (την ροή) και μη μένειντονχρόνον».Etymologicum Magnum (001) 701.18-20. «Πότνια Ρέα (ροή) πολύμορφη θυγατέρα… ψευδομένη σώτειρα… μητέρα θεών και θνητών εκ σου γαρ και Γαίας και Ουρανού υπεράνω και πόντου πνοές». Orphica (001) 14.t.
Ο χριστιανός απολογητής Αθηναγόρας, άθελά του επιβεβαιώνει αυτή την ταύτιση των Ελλήνων περί Γης και Ρέας γράφοντας: «Τους δε λέγοντας τον μεν Κρόνο Χρόνο την δε Ρέαν Γην, που και μητέρα πάντων νομίζεται». AthenagorasApol. (001) Legat 22.6.1. Δεν πρέπει βέβαια να παραλείψουμε, δύο λόγια και για τον παραπάνω χαρακτηρισμό της Ρέας, ως «ψευδομένης σώτειρας», που προφανώς παραπέμπει στο σωτήριο ψεύδος της αντικατάστασης του νεογέννητου Δία, με τον σπαργανωμένο λίθο της κατάποσης αντί του Διός!
Σχετική είναι δε και η αναγόρευση της Γαίας ως μητέρας των βιβλίων: «Εσύ (Αθηνά) που την ανδροτρόφο αυτή γη αγάπησες, την μητέρα των βιβλίων», (Proclus Phil. Hymni 7.1-52), που προφανώς σημαίνει… πως αν δε ακολουθούμε σωστά την "ροή" (προτεραιότητες) της Γαίας-Ρέας… θα γραφτούν δυστυχώς λάθος βιβλία.
Γίνεται λοιπόν ολοένα σαφέστερο, πως η μακροχρόνια επαφή των μεσογειακών ανθρώπων, με τις διαφορετικές όψεις του φυσικού περιβάλλοντος, δεν δημιούργησε μόνο την ενδιαφέρουσα "μυθ-ιστορία" των τεσσάρων αυτών διακριτών θεολογικών εποχών, αλλά η θεολογία τους αυτή, κορυφώνεται με μια αυξανόμενη κατανόηση της φυσικής τάξης, που τελικά οδήγησε τους ανθρώπους αυτούς, σε νέους δρόμους "ορθής" (άρα και επιστημονικής) ιερής εκτίμησης, των κύκλων και των μυστικών της ζωής!
Έτσι λοιπόν εκ του ασφαλούς συμπεραίνουμε, πως απ’ την υπέρτατη θεά και πολυπρόσωπη Μητέρα Γη, στο μυαλό των μεσογεια-κών ανθρώπων, γεννιέται ο πλέον αξιότιμος θεός της ζωής, ο Ζήνας, που αντιπροσωπεύει… πάνσεπτη, πανίερη και ενθρονισμένη… την ίδια την έννοια της ζωής! Με τους ολοσέβαστους νόμους της σποράς, της γονιμοποιούς έλξης, της γέννησης, καθώς και όλους τους κύκλους της ζωής (κρυφούς και φανερούς) και φυσικά της αναπότρεπτης φθοράς και του θανάτου. Μάλιστα οι διάφορες εκδοχές του Ζηνός, δεν είναι άλλες απ’ τα ονομαστά παιδιά του, με γενέθλιο αποκορύφωμα (όπως θα δούμε) αυτό της Αθηνάς!
Παρ’ όλα αυτά, πολλοί είναι αυτοί που με πείσμα επιμένουν στον δήθεν γελοίο πολυθεϊσμό των Ελλήνων, χωρίς να αντιλαμβάνονται ότι πρόκειται για πολυωνυμία του θείου και όχι για αυθαίρετο, ασυνάρτητο πολυθεϊσμό! Το παρακάτω όμως απόσπασμα, δεν αφήνει καθόλου περιθώρια αμφιβολίας: «Και γαρ μίαν μορφήν έχουσιν οι θεοί, πολλοίς δε ονόμασι καταμερίζονται (μία μορφή λοιπόν έχουν οι θεοί, σε πολλά δε ονόματα μοιράζονται) αλλά και (η) Γη, η των πολλών ονομάτων μορφή μία: Λέγεται γαρ ου μόνον Θέμις και Γαία αλλά και Ζείδωρος και Βότειρα (τρέφουσα, βόσκουσα) και Βωτιάνειρα (ανδροτρόφα). Άλλως, το θείον φύσει μεν εστιν εν, ονόμασι δε πολυμερώς».Scholia In Aeschylum (009) Pr.209.4-13. Δηλαδή: «Όπως και η πολυώνυμη Γη, μια έχει μορφή: αλλά αποκαλείται όχι μόνο Θέμιδα και Γαία, αλλά και Ζωοδότρα, Τροφός και Ανδροτρόφα. Για να το πούμε και αλλιώς, το θείον κατά φύση είναι ένα, ονομάζεται δε πολυμερώς».Scholia In Aeschylum (009) Pr.209.4-13. «Γαία, πολλών ονομάτων μορφή μία». AeschylusTrag. Prometheusvinctus210.
Μετά απ’ αυτό, χρειάζεται κανείς πολύ μεγάλες δόσεις κακεντρέχειας, για να μετονομάσει τους Έλληνες, από ευφυείς, αγνούς φυσιο-λάτρες, σε προχειρόδοξους, πολυθεϊστές ειδωλολάτρες!
----------------------------
1. Η πρώτη φορά που η λέξη "θρησκεία" απαντάται στην ελληνική Γραμματεία είναι τον 5ο π.Χ.αι., στα κείμενα του Ηροδότου. Διεκδίκηση βοδινού στην διατροφή των ιερέων της Αιθιοπίας: (2.18.7). Διευκρινήσεις διατροφής ρουχισμού καθαριότητας περιτομής και γενικό ξύρισμα κάθε δύο ημέρες των ιερέων της Αιγύπτου: (2.37.13). Ναι ή όχι σε σεξουαλικές πράξεις μέσα στους ναούς των Αιγυπτίων: (2.64.2). Διατροφή και ιερότητα διαφόρων ζώων της Αιγύπτου, καθώς και ξύρισμα κεφαλής των παιδιών χάριν θεοσέβειας (2.65.1).
Ο Αριστόδημος (001) 2a,104,F.1.177, τον 4ο π.Χ.αι., αναφέρει την λέξη "θρησκεία" στην ελληνική πλέον πραγματικότητα σχετικά με την αξία του ικέτη Παυσανία, μέσα στον ιερό ναό της Αθηνάς. «Χαλκιοίκου Αθηνάς τέμενος και ικέτευεν, των δε Λακεδαιμονίων εν απορία όντων διά την εις τον θεόν θρησκείαν». Aristodemus Hist. (001) 2a,104,F.1.177. Φαίνεται λοιπόν, πως η λέξη θρησκεία, αναφέρεται στους γενικότερους κανόνες και την κατανόηση της ελληνικής φιλευσέβειας. «Θρήσκω: νοώ». Hesychius Lexicogr. (002) theta.738.1 και «θορώ, θορήσω, θορήσκω, θρήσκω». Etymologicum Magnum (001) 456.50.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου