Κυριακή 11 Ιουνίου 2023

Ανθολόγιο Αττικής Πεζογραφίας

ΞΕΝΟΦΩΝ, ΚΥΡΟΥ ΑΝΑΒΑΣΙΣ

ΞΕΝ ΚΑναβ 1.7.1–1.7.8

Επιθεώρηση του στρατεύματος – Παραινετικός λόγος του Κύρου

Μετά τη διάβαση του Ευφράτη το στράτευμα του Κύρου (βλ. σχετικά και ΞΕΝ ΚΑναβ 1.4.9–1.4.17) συνέχισε την πορεία του παραπλεύρως του ποταμού με κατεύθυνση τη Βαβυλώνα.


[1.7.1] Ἐντεῦθεν ἐξελαύνει διὰ τῆς Βαβυλωνίας σταθμοὺς τρεῖς
παρασάγγας δώδεκα. ἐν δὲ τῷ τρίτῳ σταθμῷ Κῦρος ἐξέ-
τασιν ποιεῖται τῶν Ἑλλήνων καὶ τῶν βαρβάρων ἐν τῷ
πεδίῳ περὶ μέσας νύκτας· ἐδόκει γὰρ εἰς τὴν ἐπιοῦσαν ἕω
ἥξειν βασιλέα σὺν τῷ στρατεύματι μαχούμενον· καὶ ἐκέλευε
Κλέαρχον μὲν τοῦ δεξιοῦ κέρως ἡγεῖσθαι, Μένωνα δὲ τὸν
Θετταλὸν τοῦ εὐωνύμου, αὐτὸς δὲ τοὺς ἑαυτοῦ διέταξε.
[1.7.2] μετὰ δὲ τὴν ἐξέτασιν ἅμα τῇ ἐπιούσῃ ἡμέρᾳ ἥκοντες αὐτό-
μολοι παρὰ μεγάλου βασιλέως ἀπήγγελλον Κύρῳ περὶ τῆς
βασιλέως στρατιᾶς. Κῦρος δὲ συγκαλέσας τοὺς στρατηγοὺς
καὶ λοχαγοὺς τῶν Ἑλλήνων συνεβουλεύετό τε πῶς ἂν τὴν
μάχην ποιοῖτο καὶ αὐτὸς παρῄνει θαρρύνων τοιάδε. [1.7.3] Ὦ
ἄνδρες Ἕλληνες, οὐκ ἀνθρώπων ἀπορῶν βαρβάρων συμμά-
χους ὑμᾶς ἄγω, ἀλλὰ νομίζων ἀμείνονας καὶ κρείττους
πολλῶν βαρβάρων ὑμᾶς εἶναι, διὰ τοῦτο προσέλαβον. ὅπως
οὖν ἔσεσθε ἄνδρες ἄξιοι τῆς ἐλευθερίας ἧς κέκτησθε καὶ ἧς
ὑμᾶς ἐγὼ εὐδαιμονίζω. εὖ γὰρ ἴστε ὅτι τὴν ἐλευθερίαν
ἑλοίμην ἂν ἀντὶ ὧν ἔχω πάντων καὶ ἄλλων πολλαπλασίων.
[1.7.4] ὅπως δὲ καὶ εἰδῆτε εἰς οἷον ἔρχεσθε ἀγῶνα, ὑμᾶς εἰδὼς
διδάξω. τὸ μὲν γὰρ πλῆθος πολὺ καὶ κραυγῇ πολλῇ ἐπί-
ασιν· ἂν δὲ ταῦτα ἀνάσχησθε, τὰ ἄλλα καὶ αἰσχύνεσθαί
μοι δοκῶ οἵους ἡμῖν γνώσεσθε τοὺς ἐν τῇ χώρᾳ ὄντας ἀνθρώ-
πους. ὑμῶν δὲ ἀνδρῶν ὄντων καὶ εὖ τῶν ἐμῶν γενομένων,
ἐγὼ ὑμῶν τὸν μὲν οἴκαδε βουλόμενον ἀπιέναι τοῖς οἴκοι
ζηλωτὸν ποιήσω ἀπελθεῖν, πολλοὺς δὲ οἶμαι ποιήσειν τὰ
παρ’ ἐμοὶ ἑλέσθαι ἀντὶ τῶν οἴκοι. [1.7.5] ἐνταῦθα Γαυλίτης παρών,
φυγὰς Σάμιος, πιστὸς δὲ Κύρῳ, εἶπεν· Καὶ μήν, ὦ Κῦρε,
λέγουσί τινες ὅτι πολλὰ ὑπισχνῇ νῦν διὰ τὸ ἐν τοιούτῳ
εἶναι τοῦ κινδύνου προσιόντος, ἂν δὲ εὖ γένηταί τι, οὐ
μεμνήσεσθαί σέ φασιν· ἔνιοι δὲ οὐδ’ εἰ μεμνῇό τε καὶ βού-
λοιο δύνασθαι ἂν ἀποδοῦναι ὅσα ὑπισχνῇ. [1.7.6] ἀκούσας ταῦτα
ἔλεξεν ὁ Κῦρος· Ἀλλ’ ἔστι μὲν ἡμῖν, ὦ ἄνδρες, ἀρχὴ
πατρῴα πρὸς μὲν μεσημβρίαν μέχρι οὗ διὰ καῦμα οὐ δύναν-
ται οἰκεῖν ἄνθρωποι, πρὸς δὲ ἄρκτον μέχρι οὗ διὰ χειμῶνα·
τὰ δ’ ἐν μέσῳ τούτων πάντα σατραπεύουσιν οἱ τοῦ ἐμοῦ
ἀδελφοῦ φίλοι. [1.7.7] ἢν δ’ ἡμεῖς νικήσωμεν, ἡμᾶς δεῖ τοὺς
ἡμετέρους φίλους τούτων ἐγκρατεῖς ποιῆσαι. ὥστε οὐ τοῦτο
δέδοικα, μὴ οὐκ ἔχω ὅ τι δῶ ἑκάστῳ τῶν φίλων, ἂν εὖ
γένηται, ἀλλὰ μὴ οὐκ ἔχω ἱκανοὺς οἷς δῶ. ὑμῶν δὲ τῶν
Ἑλλήνων καὶ στέφανον ἑκάστῳ χρυσοῦν δώσω. [1.7.8] οἱ δὲ
ταῦτα ἀκούσαντες αὐτοί τε ἦσαν πολὺ προθυμότεροι καὶ τοῖς
ἄλλοις ἐξήγγελλον. εἰσῇσαν δὲ παρ’ αὐτὸν οἵ τε στρατηγοὶ
καὶ τῶν ἄλλων Ἑλλήνων τινὲς ἀξιοῦντες εἰδέναι τί σφίσιν
ἔσται, ἐὰν κρατήσωσιν. ὁ δὲ ἐμπιμπλὰς ἁπάντων τὴν γνώ-
μην ἀπέπεμπε.

***
Απ' εκεί προελαύνει δια της Βαβυλωνίας και διανύει με τρεις σταθμούς δώδεκα παρασάγγας. Εις τον τρίτον δε σταθμόν ο Κύρος κάμνει επιθεώρησιν των Ελλήνων και των βαρβάρων του εντός της πεδιάδος κατά το μεσονύκτιον∙ διότι είχον την γνώμην ότι έως την ερχομένην αυγήν θα έφθανεν εκεί ο βασιλεύς με το στράτευμά του, ίνα συνάψη μάχην. Και διέταξε ο μεν Κλέαρχος να έχη την διοίκησιν της δεξιάς πτέρυγος του ελληνικού στρατεύματος, ο δε Μένων ο Θεσσαλός της αριστεράς. Ο ίδιος δε ο Κύρος έβαλε εις τάξιν τους ιδικούς του άνδρας. Μετά δε την επιθεώρησιν, μόλις εξημέρωνεν η ημέρα, προσήλθον εκεί αυτόμολοι εκ των ανδρών του μεγάλου βασιλέως και μετέδιδον εις τον Κύρον πληροφορίας περί του βασιλικού στρατεύματος. Ο δε Κύρος, αφού συνεκάλεσε τους στρατηγούς και τους λοχαγούς των Ελλήνων, συνεσκέπτετο μετ' αυτών πώς θα έπρεπε να κάμη την μάχην, και αυτοπροσώπως προσεπάθει να ενισχύση το θάρρος των με τους εξής προτρεπτικούς λόγους∙ «Άνδρες Έλληνες, όχι διότι έχω έλλειψιν από ανθρώπους βαρβάρους, σας οδηγώ μαζί μου ως συμμάχους μου∙ αλλ' επειδή έχω την γνώμην ότι σεις είσθε ανδρειότεροι και ανώτεροι από πολλούς βαρβάρους, δια τούτο σας επήρα και σας μαζί μου. Κοιτάξετε λοιπόν να φανήτε άξιοι της ελευθερίας, την οποίαν έχετε κτήμα σας και δια την οποίαν εγώ σας καλοτυχίζω. Διότι, σας διαβεβαιώ, ότι την ελευθερίαν θα την προετίμων απέναντι όλων των αγαθών όσα έχω και άλλων ακόμη πολλαπλασίων. Δια να γνωρίζετε δε προσέτι εις ποίου είδους μάχην πηγαίνετε να λάβετε μέρος, εγώ, ο οποίος γνωρίζω τα πράγματα, θα σας δώσω σχετικάς πληροφορίας. Το πλήθος δηλαδή των αντιπάλων μας είναι μέγα, και με μεγάλην κραυγήν θα επέλθουν εναντίον μας. Αν απ' αυτά τα δύο πράγματα δεν πτοηθήτε, όσον αφορά τα άλλα μου φαίνεται πως και εντροπήν θα αισθανθώ, όπως θα μας τους γνωρίσετε τους ανθρώπους, που ευρίσκονται εις την χώραν μας. Εάν λοιπόν εξακολουθήτε να είσθε άντρες και τα πράγματά μου υπάγουν καλώς, εγώ από σας, όποιος μεν θα θέλη να επανέλθη εις την πατρίδα του, θα τον κάμω να επιστρέψη ούτως, ώστε να τον ζηλεύουν οι συμπατριώται του, πολλούς όμως πιστεύω ότι θα τους κάμω να προτιμήσουν τα αγαθά, που θα εύρουν εδώ εις την χώραν μου, μένοντες πλησίον μου, από εκείνα που αφήκαν εις τας πατρίδας των». Επάνω εις αυτά ο Γαυλίτης, ένας εξόριστος Σάμιος, έμπιστος του Κύρου, ο οποίος παρευρίσκετο και αυτός εκεί, είπε∙ «Αλλ' όμως, Κύρε, λέγουν μερικοί ότι πολλά υπόσχεσαι τώρα, επειδή εις τοιαύτην θέσιν ευρίσκεσαι με την προσέγγισιν του κινδύνου. Αν όμως επιτευχθεί ο επιδιωκόμενος υπό σου σκοπός, τότε λέγουν θα τα λησμονήσης. Μερικοί μάλιστα λέγουν, ότι και αν ακόμη θα τα ενεθυμείσο και θα είχες την θέλησιν, πάλιν δεν θα ημπορούσες να εκπληρώσης όσα υπόσχεσαι». Άμα τα ήκουσεν αυτά ο Κύρος είπε∙ «Αλλά, φίλοι μου, το κράτος των πατέρων μας εκτείνεται προς νότον μεν έως εκεί, που ένεκα του καύσωνος δεν ημπορούν να κατοικούν άνθρωποι, προς βορράν δε έως εκεί, που δεν ημπορούν να κατοικούν ένεκα του ψύχους. Τας εις το μεταξύ δε τούτων κειμένας χώρας τας νέμονται ως σατράπαι του αδελφού μου οι φίλοι. Αν όμως ημείς εξέλθωμεν νικηταί, τότε ημείς πρέπει τους ιδικούς μας φίλους να καταστήσωμεν κυρίους των χωρών αυτών. Ώστε εκείνο που φοβούμαι δεν είναι, μήπως δεν θα έχω τι να δώσω εις έκαστον εκ των φίλων μου, αν τα πράγματα αποβούν καλώς, αλλά μήπως δεν θα έχω αρκετούς φίλους, εις τους οποίους να δώσω. Εις εσάς δε τους Έλληνας επί πλέον και από ένα στέφανον χρυσούν εις έκαστον θα δώσω». Όσοι δε τα ήκουσαν αυτά και οι ίδιοι εδείκνυον μεγαλυτέραν προθυμίαν δια τον αγώνα και εις τους άλλους έξω ανεκοίνωνον τους λόγους αυτούς του Κύρου.

Τον επεσκέπτοντο δε τότε εις την σκηνήν του τον Κύρον εκτός των στρατηγών, και εκ των άλλων Ελλήνων μερικοί επιθυμούντες να γνωρίζουν, τι θα είχε να ωφεληθή έκαστος εξ αυτών, εάν ήθελον κερδίσει την νίκην. Και ο Κύρος ικανοποίει πλήρως με τας υποσχέσεις του όλων εν γένει τας επιθυμίας και έτσι τους κατευόδωνε.

Δεν υπάρχουν σχόλια :

Δημοσίευση σχολίου