ΞΕΝ ΚΑναβ 1.4.9–1.4.17
Μαθαίνοντας τον πραγματικό σκοπό της εκστρατείας
Ο Αρταξέρξης ο Β´, γιος του Δαρείου του Β´, ανέβηκε στον περσικό θρόνο το 404 π.Χ. και θέλησε να θανατώσει τον αδελφό του Κύρο μετά την καταγγελία ότι συνωμοτούσε εναντίον του. Η παρέμβαση της μητέρας τους Παρυσάτιδας αποδείχθηκε σωτήρια για τον τελευταίο, που, όμως, σχεδίαζε πια να ανατρέψει τον αδελφό του. Συγκέντρωσε μισθοφορικό στρατό με το πρόσχημα ότι θα εξεστράτευε στην Πισιδία. Σε αυτόν συμπεριλαμβάνονταν 13.000 Έλληνες, που έμειναν στην ιστορία με το όνομα Μύριοι. Ανάμεσά τους αρκετοί Σπαρτιάτες με αρχηγό τον Κλέαρχο. Οι Έλληνες μισθοφόροι άρχισαν να υποψιάζονται τον αληθινό σκοπό της εκστρατείας όταν έφτασαν στην Κιλικία, ο Κύρος, ωστόσο, με παροχές και ψέματα κατόρθωσε να τους πείσει να συνεχίσουν.
Μετὰ ταῦτα Κῦρος ἐξελαύνει σταθμοὺς τέτταρας παρα-
σάγγας εἴκοσιν ἐπὶ τὸν Χάλον ποταμόν, ὄντα τὸ εὖρος
πλέθρου, πλήρη δ’ ἰχθύων μεγάλων καὶ πραέων, οὓς οἱ Σύροι
θεοὺς ἐνόμιζον καὶ ἀδικεῖν οὐκ εἴων, οὐδὲ τὰς περιστεράς. αἱ
δὲ κῶμαι ἐν αἷς ἐσκήνουν Παρυσάτιδος ἦσαν εἰς ζώνην δεδο-
μέναι. [1.4.10] ἐντεῦθεν ἐξελαύνει σταθμοὺς πέντε παρασάγγας τριά-
κοντα ἐπὶ τὰς πηγὰς τοῦ Δάρδατος ποταμοῦ, οὗ τὸ εὖρος
πλέθρου. ἐνταῦθα ἦσαν τὰ Βελέσυος βασίλεια τοῦ Συρίας
ἄρξαντος, καὶ παράδεισος πάνυ μέγας καὶ καλός, ἔχων πάντα
ὅσα ὧραι φύουσι. Κῦρος δ’ αὐτὸν ἐξέκοψε καὶ τὰ βασίλεια
κατέκαυσεν. [1.4.11] ἐντεῦθεν ἐξελαύνει σταθμοὺς τρεῖς παρασάγγας
πεντεκαίδεκα ἐπὶ τὸν Εὐφράτην ποταμόν, ὄντα τὸ εὖρος
τεττάρων σταδίων· καὶ πόλις αὐτόθι ᾠκεῖτο μεγάλη καὶ
εὐδαίμων Θάψακος ὄνομα. ἐνταῦθα ἔμεινεν ἡμέρας πέντε.
καὶ Κῦρος μεταπεμψάμενος τοὺς στρατηγοὺς τῶν Ἑλλήνων
ἔλεγεν ὅτι ἡ ὁδὸς ἔσοιτο πρὸς βασιλέα μέγαν εἰς Βαβυ-
λῶνα· καὶ κελεύει αὐτοὺς λέγειν ταῦτα τοῖς στρατιώταις καὶ
ἀναπείθειν ἕπεσθαι. [1.4.12] οἱ δὲ ποιήσαντες ἐκκλησίαν ἀπήγγελλον
ταῦτα· οἱ δὲ στρατιῶται ἐχαλέπαινον τοῖς στρατηγοῖς, καὶ
ἔφασαν αὐτοὺς πάλαι ταῦτ’ εἰδότας κρύπτειν, καὶ οὐκ ἔφασαν
ἰέναι, ἐὰν μή τις αὐτοῖς χρήματα διδῷ, ὥσπερ τοῖς προτέροις
μετὰ Κύρου ἀναβᾶσι παρὰ τὸν πατέρα τοῦ Κύρου, καὶ ταῦτα
οὐκ ἐπὶ μάχην ἰόντων, ἀλλὰ καλοῦντος τοῦ πατρὸς Κῦρον.
[1.4.13] ταῦτα οἱ στρατηγοὶ Κύρῳ ἀπήγγελλον· ὁ δ’ ὑπέσχετο ἀνδρὶ
ἑκάστῳ δώσειν πέντε ἀργυρίου μνᾶς, ἐπὰν εἰς Βαβυλῶνα
ἥκωσι, καὶ τὸν μισθὸν ἐντελῆ μέχρι ἂν καταστήσῃ τοὺς
Ἕλληνας εἰς Ἰωνίαν πάλιν. τὸ μὲν δὴ πολὺ τοῦ Ἑλληνικοῦ
οὕτως ἐπείσθη.
Μένων δὲ πρὶν δῆλον εἶναι τί ποιήσουσιν
οἱ ἄλλοι στρατιῶται, πότερον ἕψονται Κύρῳ ἢ οὔ, συνέλεξε
τὸ αὑτοῦ στράτευμα χωρὶς τῶν ἄλλων καὶ ἔλεξε τάδε.
[1.4.14] Ἄνδρες, ἐάν μοι πεισθῆτε, οὔτε κινδυνεύσαντες οὔτε πονή-
σαντες τῶν ἄλλων πλέον προτιμήσεσθε στρατιωτῶν ὑπὸ
Κύρου. τί οὖν κελεύω ποιῆσαι; νῦν δεῖται Κῦρος ἕπεσθαι
τοὺς Ἕλληνας ἐπὶ βασιλέα· ἐγὼ οὖν φημι ὑμᾶς χρῆναι
διαβῆναι τὸν Εὐφράτην ποταμὸν πρὶν δῆλον εἶναι ὅ τι οἱ
ἄλλοι Ἕλληνες ἀποκρινοῦνται Κύρῳ. [1.4.15] ἢν μὲν γὰρ ψηφί-
σωνται ἕπεσθαι, ὑμεῖς δόξετε αἴτιοι εἶναι ἄρξαντες τοῦ
διαβαίνειν, καὶ ὡς προθυμοτάτοις οὖσιν ὑμῖν χάριν εἴσεται
Κῦρος καὶ ἀποδώσει· ἐπίσταται δ’ εἴ τις καὶ ἄλλος· ἢν δὲ
ἀποψηφίσωνται οἱ ἄλλοι, ἄπιμεν μὲν ἅπαντες τοὔμπαλιν,
ὑμῖν δὲ ὡς μόνοις πειθομένοις πιστοτάτοις χρήσεται καὶ εἰς
φρούρια καὶ εἰς λοχαγίας, καὶ ἄλλου οὗτινος ἂν δέησθε οἶδα
ὅτι ὡς φίλοι τεύξεσθε Κύρου. [1.4.16] ἀκούσαντες ταῦτα ἐπείθοντο
καὶ διέβησαν πρὶν τοὺς ἄλλους ἀποκρίνασθαι. Κῦρος δ’ ἐπεὶ
ᾔσθετο διαβεβηκότας, ἥσθη τε καὶ τῷ στρατεύματι πέμψας
Γλοῦν εἶπεν· Ἐγὼ μέν, ὦ ἄνδρες, ἤδη ὑμᾶς ἐπαινῶ· ὅπως
δὲ καὶ ὑμεῖς ἐμὲ ἐπαινέσετε ἐμοὶ μελήσει, ἢ μηκέτι με Κῦρον
νομίζετε. [1.4.17] οἱ μὲν δὴ στρατιῶται ἐν ἐλπίσι μεγάλαις ὄντες
ηὔχοντο αὐτὸν εὐτυχῆσαι, Μένωνι δὲ καὶ δῶρα ἐλέγετο
πέμψαι μεγαλοπρεπῶς.
***
Μετά ταύτα ο Κύρος προελαύνει εκείθεν και διανύσας με τέσσαρας σταθμούς είκοσι παρασάγγας φθάνει εις τον ποταμόν Χάλον, ο οποίος είχε πλάτος ενός πλέθρου και ήτο πλήρης από ιχθύς μεγάλους και εξημερωμένους, τους οποίους οι Σύροι τους εθεώρουν θεούς, και δεν επέτρεπον να τους πειράξη κανείς, καθώς και τας περιστεράς. Τα δε χωρία, εις τα οποία κατεσκήνουν εκεί, ανήκον εις την Παρυσάτιδα, εις την οποίαν ήσαν χαρισμένα υπό του βασιλέως δια τα έξοδα της ζώνης της. Απ' εκεί προελαύνει και διανύσας με πέντε σταθμούς τριάκοντα παρασάγγας φθάνει εις τας πηγάς του ποταμού Δάρδατος, ο οποίος έχει πλάτος ενός πλέθρου. Αυτού ήσαν τα ανάκτορα του Βελέσυος, ο οποίος ήρξε της Συρίας, και παράδεισος πολύ μεγάλος και ωραίος, ο οποίος περιείχε δένδρα και φυτά όλων των ωρών του έτους. Ο δε Κύρος διέταξε και κατέκοψαν τα δένδρα του, και τα ανάκτορα τα επυρπόλησαν. Απ' εκεί προελαύνει και διανύσας με τρεις σταθμούς δεκαπέντε παρασάγγας φθάνει εις τον Ευφράτην ποταμόν, ο οποίος είχε πλάτος τεσσάρων σταδίων. Και μία πόλις υπήρχε εις αυτό το μέρος κατοικουμένη, μεγάλη και πλουσία, ονομαζομένη Θάψακος. Αυτού έμεινεν ημέρας πέντε. Και κατ' αυτάς ο Κύρος, αφού εκάλεσε τους στρατηγούς των Ελλήνων, έλεγεν εις αυτούς ότι η εκστρατεία έμελλε να γίνη εναντίον του μεγάλου βασιλέως προς την Βαβυλώνα. Και δίδει εντολήν εις αυτούς να τα είπουν αυτά εις τους στρατιώτας και να προσπαθήσουν να τους πείσουν, ώστε να τον ακολουθήσουν.
Εκείνοι λοιπόν συνεκάλεσαν τους στρατιώτας εις συνέλευσιν και τους τα ανεκοίνωνον αυτά. Οι δε στρατιώται ηγανάκτουν εναντίον των στρατηγών, και έλεγον ότι ούτοι εξ αρχής τα ήξευρον αυτά και τους τα απέκρυπτον, και ηρνούντο να ακολουθήσουν, εκτός αν θα έδιδε κανείς εις αυτούς χρήματα, όπως εις εκείνους, οι οποίοι άλλοτε ανήλθον με τον Κύρον εις την Περσίαν [προς τον πατέρα του], και μάλιστα ενώ εκείνοι δεν επήγαινον δια μάχην, αλλά διότι ο πατήρ του τον προσεκάλει τον Κύρον. Αυτά οι στρατηγοί τα ανακοίνωνον εις τον Κύρον, ούτος δε υπεσχέθη ότι θα δώση εις έκαστον άνδρα χρηματικόν ποσόν πέντε μνων, όταν θα έχουν φθάση εις την Βαβυλώνα, και τον μισθόν πλήρη, έως ότου τους επαναφέρη τους Έλληνας οπίσω εις την Ιωνίαν. Λοιπόν οι μεν περισσότεροι άνδρες του ελληνικού στρατεύματος κατ΄ αυτόν τον τρόπον επείσθησαν.
Ο Μένων όμως προτού καταστή φανερόν, τι θα κάμουν οι άλλοι στρατιώται, ποίον εκ των δύο δηλαδή, θα τον ακολουθήσουν τον Κύρον ή όχι, συνεκάλεσε το ιδικόν του στράτευμα χωριστά από τους άλλους και είπεν εις τους άνδρας του τα εξής∙ «Στρατιώται, αν ακούσετε την συμβουλήν μου, τότε χωρίς να κινδυνεύσετε και χωρίς να κοπιάσετε περισσότερον από τους άλλους, θα εκτιμηθήτε περισσότερον από τους άλλους στρατιώτας υπό του Κύρου. Τι λοιπόν σας προτρέπω να κάμετε; Τώρα ο Κύρος χρειάζεται να τον ακολουθήσουν οι Έλληνες εναντίον του Βασιλέως. Εγώ λοιπόν λέγω ότι πρέπει σεις να διαβήτε τον Ευφράτην ποταμόν, προτού να καταστή φανερόν, τίνα απάντησιν θα δώσουν οι άλλοι Έλληνες εις τον Κύρον. Διότι, αν μεν ούτοι αποφασίσουν να τον ακολουθήσουν, σεις θα φανήτε ότι είσθε αίτιοι αυτής της αποφάσεως, καθόσον πρώτοι εκάματε αρχήν της διαβάσεως. Και επειδή ούτω θα σχηματίση την γνώμην ότι είσθε προθυμότατοι εις το να τον υπηρετήτε, θα σας γνωρίζη χάριν ο Κύρος και θα σας την ανταποδώση∙ ηξεύρει δε περισσότερον από πάντα άλλον να ανταποδίδη το καλόν. Αν δε πάλιν λάβουν εναντίαν απόφασιν οι άλλοι, τότε θα γυρίσωμεν μεν όλοι μαζί οπίσω, αλλ' επειδή θα έχη την γνώμην ότι σεις μόνοι υπακούετε εις αυτόν [και του είσθε πιστότατοι], σας θα χρησιμοποιήση και εις φρούρια και εις στρατιωτικά αξιώματα και δι' ό,τι άλλο θα έχετε ανάγκην τινά, ηξεύρω ότι θα ευρίσκετε ένα φίλον εν τω προσώπω του Κύρου».
Άμα τα ήκουσαν αυτά οι στρατιώται του Μένωνος, επείσθησαν και διέβησαν τον Ευφράτην, προτού οι άλλοι δώσουν απάντησιν. Ο δε Κύρος, άμα έμαθε ότι είχον διαβή, ευχαριστήθη και έστειλεν τον Γλουν εις το στράτευμα του Μένωνος και είπε. «Εγώ, στρατιώται, επί του παρόντος σας επαινώ∙ πώς δε και σεις θα επαινέσετε εμέ, εγώ θα φροντίσω∙ ει δ' άλλως να μη με θεωρήτε πλέον Κύρον». Και οι μεν στρατιώται είχον μεγάλας ελπίδας και ηύχοντο να επιτύχη εις τους σκοπούς του, εις δε τον Μένωνα ελέγετο ότι και δώρα έστειλε μεγαλοπρεπή.
Μετά ταύτα ο Κύρος προελαύνει εκείθεν και διανύσας με τέσσαρας σταθμούς είκοσι παρασάγγας φθάνει εις τον ποταμόν Χάλον, ο οποίος είχε πλάτος ενός πλέθρου και ήτο πλήρης από ιχθύς μεγάλους και εξημερωμένους, τους οποίους οι Σύροι τους εθεώρουν θεούς, και δεν επέτρεπον να τους πειράξη κανείς, καθώς και τας περιστεράς. Τα δε χωρία, εις τα οποία κατεσκήνουν εκεί, ανήκον εις την Παρυσάτιδα, εις την οποίαν ήσαν χαρισμένα υπό του βασιλέως δια τα έξοδα της ζώνης της. Απ' εκεί προελαύνει και διανύσας με πέντε σταθμούς τριάκοντα παρασάγγας φθάνει εις τας πηγάς του ποταμού Δάρδατος, ο οποίος έχει πλάτος ενός πλέθρου. Αυτού ήσαν τα ανάκτορα του Βελέσυος, ο οποίος ήρξε της Συρίας, και παράδεισος πολύ μεγάλος και ωραίος, ο οποίος περιείχε δένδρα και φυτά όλων των ωρών του έτους. Ο δε Κύρος διέταξε και κατέκοψαν τα δένδρα του, και τα ανάκτορα τα επυρπόλησαν. Απ' εκεί προελαύνει και διανύσας με τρεις σταθμούς δεκαπέντε παρασάγγας φθάνει εις τον Ευφράτην ποταμόν, ο οποίος είχε πλάτος τεσσάρων σταδίων. Και μία πόλις υπήρχε εις αυτό το μέρος κατοικουμένη, μεγάλη και πλουσία, ονομαζομένη Θάψακος. Αυτού έμεινεν ημέρας πέντε. Και κατ' αυτάς ο Κύρος, αφού εκάλεσε τους στρατηγούς των Ελλήνων, έλεγεν εις αυτούς ότι η εκστρατεία έμελλε να γίνη εναντίον του μεγάλου βασιλέως προς την Βαβυλώνα. Και δίδει εντολήν εις αυτούς να τα είπουν αυτά εις τους στρατιώτας και να προσπαθήσουν να τους πείσουν, ώστε να τον ακολουθήσουν.
Εκείνοι λοιπόν συνεκάλεσαν τους στρατιώτας εις συνέλευσιν και τους τα ανεκοίνωνον αυτά. Οι δε στρατιώται ηγανάκτουν εναντίον των στρατηγών, και έλεγον ότι ούτοι εξ αρχής τα ήξευρον αυτά και τους τα απέκρυπτον, και ηρνούντο να ακολουθήσουν, εκτός αν θα έδιδε κανείς εις αυτούς χρήματα, όπως εις εκείνους, οι οποίοι άλλοτε ανήλθον με τον Κύρον εις την Περσίαν [προς τον πατέρα του], και μάλιστα ενώ εκείνοι δεν επήγαινον δια μάχην, αλλά διότι ο πατήρ του τον προσεκάλει τον Κύρον. Αυτά οι στρατηγοί τα ανακοίνωνον εις τον Κύρον, ούτος δε υπεσχέθη ότι θα δώση εις έκαστον άνδρα χρηματικόν ποσόν πέντε μνων, όταν θα έχουν φθάση εις την Βαβυλώνα, και τον μισθόν πλήρη, έως ότου τους επαναφέρη τους Έλληνας οπίσω εις την Ιωνίαν. Λοιπόν οι μεν περισσότεροι άνδρες του ελληνικού στρατεύματος κατ΄ αυτόν τον τρόπον επείσθησαν.
Ο Μένων όμως προτού καταστή φανερόν, τι θα κάμουν οι άλλοι στρατιώται, ποίον εκ των δύο δηλαδή, θα τον ακολουθήσουν τον Κύρον ή όχι, συνεκάλεσε το ιδικόν του στράτευμα χωριστά από τους άλλους και είπεν εις τους άνδρας του τα εξής∙ «Στρατιώται, αν ακούσετε την συμβουλήν μου, τότε χωρίς να κινδυνεύσετε και χωρίς να κοπιάσετε περισσότερον από τους άλλους, θα εκτιμηθήτε περισσότερον από τους άλλους στρατιώτας υπό του Κύρου. Τι λοιπόν σας προτρέπω να κάμετε; Τώρα ο Κύρος χρειάζεται να τον ακολουθήσουν οι Έλληνες εναντίον του Βασιλέως. Εγώ λοιπόν λέγω ότι πρέπει σεις να διαβήτε τον Ευφράτην ποταμόν, προτού να καταστή φανερόν, τίνα απάντησιν θα δώσουν οι άλλοι Έλληνες εις τον Κύρον. Διότι, αν μεν ούτοι αποφασίσουν να τον ακολουθήσουν, σεις θα φανήτε ότι είσθε αίτιοι αυτής της αποφάσεως, καθόσον πρώτοι εκάματε αρχήν της διαβάσεως. Και επειδή ούτω θα σχηματίση την γνώμην ότι είσθε προθυμότατοι εις το να τον υπηρετήτε, θα σας γνωρίζη χάριν ο Κύρος και θα σας την ανταποδώση∙ ηξεύρει δε περισσότερον από πάντα άλλον να ανταποδίδη το καλόν. Αν δε πάλιν λάβουν εναντίαν απόφασιν οι άλλοι, τότε θα γυρίσωμεν μεν όλοι μαζί οπίσω, αλλ' επειδή θα έχη την γνώμην ότι σεις μόνοι υπακούετε εις αυτόν [και του είσθε πιστότατοι], σας θα χρησιμοποιήση και εις φρούρια και εις στρατιωτικά αξιώματα και δι' ό,τι άλλο θα έχετε ανάγκην τινά, ηξεύρω ότι θα ευρίσκετε ένα φίλον εν τω προσώπω του Κύρου».
Άμα τα ήκουσαν αυτά οι στρατιώται του Μένωνος, επείσθησαν και διέβησαν τον Ευφράτην, προτού οι άλλοι δώσουν απάντησιν. Ο δε Κύρος, άμα έμαθε ότι είχον διαβή, ευχαριστήθη και έστειλεν τον Γλουν εις το στράτευμα του Μένωνος και είπε. «Εγώ, στρατιώται, επί του παρόντος σας επαινώ∙ πώς δε και σεις θα επαινέσετε εμέ, εγώ θα φροντίσω∙ ει δ' άλλως να μη με θεωρήτε πλέον Κύρον». Και οι μεν στρατιώται είχον μεγάλας ελπίδας και ηύχοντο να επιτύχη εις τους σκοπούς του, εις δε τον Μένωνα ελέγετο ότι και δώρα έστειλε μεγαλοπρεπή.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου