Σε αυτή τη χώρα της καθολικής καταβαράθρωσης οι περισσότεροι γονείς εξακολουθούν να αρνούνται το δικαίωμα του παιδιού τους στην αποτυχία. Δεν είναι τυχαίο ότι στον τόπο των αρνητικών ρεκόρ, η παιδική ηλικία θυμίζει ακόμη αγώνα δρόμου για την ψυχαναγκαστική τελειότητα. Η βαλλόμενη πανταχόθεν ελληνική οικογένεια επιμένει σχεδόν εμμονικά να λειτουργεί σαν εταιρεία, εστιάζοντας κυρίως στον τομέα της παραγωγικότητας και των ικανοτήτων (π.χ. Proficiency στην Α‘ Γυμνασίου). Αποστολή της εταιρείας είναι να παράξει τέλεια παιδιά.Οι καθαρά μη γνωστικές δεξιότητες, όπως η περιέργεια, το περίφημο «grit» (ψυχικό σθένος), η επιμονή, ο αυτοέλεγχος, η αυτοπεποίθηση και η αποφασιστικότητα αποδεικνύονται πολύ καλύτερη συνταγή επιβίωσης.
Η αποστέρηση του δικαιώματος στην αποτυχία συμβαδίζει ασφαλώς με την εξ απαλών ονύχων προστασία από τη δυστυχία. Τα τέλεια παιδιά καλούνται να ζήσουν μια τέλεια ζωή, προστατευμένα ακόμη και από τη σπαρακτική πραγματικότητα. Οι εγχώριοι γονείς είναι πεπεισμένοι πως, ό,τι και να συμβαίνει, τα δικά τους παιδιά πρέπει να μεγαλώσουν μέσα σε έναν κόσμο χωρίς προβλήματα, ρωγμές, ματαιώσεις. Να μπουσουλούν στο διηνεκές μέσα σε ένα αχανές playroom με σουηδικά ξύλινα παιχνίδια, σπιτικά cupcakes που μόλις βγήκαν από τον φούρνο, μια παντελώς ανέφελη οικογενειακή ζωή και παραμύθια με happy endings. Οι άλλοι είναι πάντοτε εκείνοι που συνθλίβονται, αποτυγχάνουν, στραπατσάρονται, τρώνε τα μούτρα τους.
Ακόμη και σε αυτήν την Ελλάδα του 2017 (με τα ρεκόρ ανεργίας και κατάθλιψης), τα παιδιά δεν πρέπει επ’ ουδενί λόγω να εκτεθούν στην ευθραυστότητα της ανθρώπινης ζωής. Δεν πρέπει π.χ. να μάθουν ότι η δασκάλα της μουσικής λείπει κάθε Παρασκευή γιατί υποβάλλεται σε χημειοθεραπείες, ότι η αδελφή του μπαμπά δεν μπορεί να κάνει δικά της παιδιά και υιοθέτησε ένα κοριτσάκι, ότι ο γάμος του θείου κατέληξε σε ένα επώδυνο διαζύγιο, ότι το αγοράκι στην απέναντι πολυκατοικία έχει «ειδικές ανάγκες», ότι ο μπαμπάς έχει μήνες να πληρωθεί κ.ο.κ.
Οπως έγραφε προ καιρού ο δημοσιογράφος Τιμ Λοτ στη βρετανική εφημερίδα «The Guardian»: «Είναι μια πεποίθηση που ενσταλάζουμε στα παιδιά, η άποψη ότι αν δεν είσαι ευτυχισμένος είσαι αποτυχημένος. Και αυτή η άποψη, τόσο αναπόσπαστο πλέον κομμάτι του «πνεύματος του καιρού μας» που σχεδόν δεν την παρατηρούμε, είναι από τους βασικούς λόγους για τους οποίους δυσκολευόμαστε να είμαστε ευτυχείς: υποθέτουμε ότι όλοι οι άλλοι είναι και ότι εμείς δεν είμαστε. Είναι ψέμα. Ως παιδί έχεις κι εσύ δικαίωμα να είσαι δυστυχισμένο».
Εξυπακούεται ότι δεν είναι μόνο τα παιδιά που δυσκολεύονται να συμφιλιωθούν με τη «δυστυχία». Οι ειδικοί υπογραμμίζουν ότι οι γονείς παραμένουν η δημογραφική ομάδα με τη μεγαλύτερη δυσανεξία στην «αληθινή ζωή». Δυσκολεύονται, μεταξύ άλλων, να συμφιλιωθούν με τις δυσκολίες της γονεϊκότητας, τις ανεπάρκειές τους και βέβαια, πάνω απ’ όλα, με τα – ατελή – παιδιά τους.
Σε πείσμα της ελληνικής πραγματικότητας, ψυχολόγοι και νευροεπιστήμονες υπενθυμίζουν ξανά και ξανά ότι αυτό που τελικά παίζει καθοριστικό ρόλο στην ανάπτυξη ενός παιδιού δεν είναι το πόσο συντονισμένα και αποτελεσματικά συσσωρεύουμε στον εγκέφαλό του πληροφορίες στα πρώτα χρόνια της ζωής του. Η γνώση χρειάζεται, αλλά πιο ζωτική είναι η γνώση της ζωής.
Γι’ αυτό και καθαρά μη γνωστικές δεξιότητες, όπως η περιέργεια, το περίφημο «grit» (ψυχικό σθένος), η επιμονή, ο αυτοέλεγχος, η αυτοπεποίθηση και η αποφασιστικότητα αποδεικνύονται πολύ καλύτερη συνταγή επιβίωσης. Διότι αυτά τα συστατικά έχουν να κάνουν με τη δυνατότητα του παιδιού να αντεπεξέλθει σε όλα αυτά που θα βρεθούν αναπόφευκτα στον δρόμο του. Ίσως μάλιστα τα «λιγότερο καλά» να αποδειχτούν πιο χρήσιμα.
Αλλως ειπείν, ο χαρακτήρας του παιδιού δομείται τελικά επάνω σε αυτό που η δυτική κοινωνία των γρανιτένιων success stories τρέμει περισσότερο από οτιδήποτε άλλο: το λάθος.
Πάλι καλά που τα παιδιά το γνωρίζουν ενστικτωδώς (από την πρώτη εκείνη τούμπα που «τρώνε» μόλις κάνουν τα πρώτα τους βήματα). Μένει στους γονείς να αφουγκραστούν αισίως τη μελωδία της αποτυχίας. Να αντιληφθούν ότι η παιδική ηλικία δεν είναι ο Κήπος της Εδέμ αλλά ένα φυτώριο απογοητεύσεων, σφαλμάτων, αποδοκιμασιών και ματαιώσεων.
Όπως παροτρύνει ο Σάμιουελ Μπέκετ: «Προσπάθησε ξανά. Απότυχε ξανά. Απότυχε καλύτερα».
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου