Ανθολογία Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας, ΔΡΑΜΑ - ΤΡΑΓΩΔΙΑ, ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ - Φοίνισσαι

Η συμφιλίωση που δεν έγινε

Οι Φοίνισσες (πιθ. 409 π.Χ.) είναι έργο ομόθεμο με τους Ἑπτὰ ἐπὶ Θήβας του Αισχύλου. Στο επίκεντρο και των δυο έργων βρίσκεται η διαμάχη των γιων του Οιδίποδα, του Ετεοκλή και του Πολυνείκη, για τον θρόνο της Θήβας, η οποία θα τερματιστεί με τον θάνατο και των δύο. Στον Αισχύλο τα δυο αδέλφια δεν συναντώνται ποτέ πριν από τη μοιραία μονομαχία στην έβδομη πύλη της επτάπυλης Θήβας. Ο Ευριπίδης, ακολουθώντας εν μέρει τον Στησίχορο, μεταπλάθει τον μύθο και εισάγει μια -ατελέσφορη τελικά- προσπάθεια της Ιοκάστης να συμφιλιώσει, την ύστατη στιγμή, τους δυο γιους της. Χάρη στην πρωτοβουλία της, ο Πολυνείκης, ο οποίος στους Επτά είναι απλώς ένα όνομα στα στόματα των άλλων, που τον παρουσιάζουν με τα μελανότερα χρώματα, έρχεται στη Θήβα. Με τον τρόπο αυτό ο Ευριπίδης διαμόρφωσε τις προϋποθέσεις για τον ἀγώνα λόγων, για τον οποίο δύσκολα θα μπορούσε να φανταστεί κάποιος καταλληλότερους αντιπάλους από τον Ετεοκλή και τον Πολυνείκη. Ο αγώνας λόγων των Φοινισσών,στον οποίο, εκτός από τους δύο αδελφούς, συμμετέχει και η Ιοκάστη, και μάλιστα όχι με την ουδετερότητα του κριτή αλλά με το πάθος και την αγωνία του άμεσα ενδιαφερόμενου, είναι αριστοτεχνικός. Όχι άδικα έχει γραφεί ότι αν μιμήθηκαν μεταγενέστεροι τις Φοίνισσες, τις μιμήθηκαν κυρίως για τη σκηνή του αγώνα. Το απόσπασμα που ακολουθεί προέρχεται απ᾽ αυτή τη σκηνή. Πρόσθετο ενδιαφέρον παρουσιάζει η συγκεκριμένη περικοπή και για τον λόγο ότι απηχούνται ευκρινώς προβληματισμοί και αναζητήσεις της εποχής, κυρίως από τη διδασκαλία κάποιων σοφιστών.

Φοίνισσαι 469-585

ΠΟΛΥΝΕΙΚΗΣ

ἁπλοῦς ὁ μῦθος τῆς ἀληθείας ἔφυ,
470 κοὐ ποικίλων δεῖ τἄνδιχ᾽ ἑρμηνευμάτων·
ἔχει γὰρ αὐτὰ καιρόν· ὁ δ᾽ ἄδικος λόγος
νοσῶν ἐν αὑτῷ φαρμάκων δεῖται σοφῶν.
ἐγὼ δὲ πατρὸς δωμάτων προυσκεψάμην
τοὐμόν τε καὶ τοῦδ᾽, ἐκφυγεῖν χρῄζων ἀρὰς
475 ἃς Οἰδίπους ἐφθέγξατ᾽ εἰς ἡμᾶς ποτε·
ἐξῆλθον ἔξω τῆσδ᾽ ἑκὼν αὐτὸς χθονός,
δοὺς τῷδ᾽ ἀνάσσειν πατρίδος ἐνιαυτοῦ κύκλον,
ὥστ᾽ αὐτὸς ἄρχειν αὖθις ἀνὰ μέρος λαβὼν
καὶ μὴ δι᾽ ἔχθρας τῷδε καὶ φθόνου μολὼν
480 κακόν τι δρᾶσαι καὶ παθεῖν, ἃ γίγνεται.
ὁ δ᾽ αἰνέσας ταῦθ᾽ ὁρκίους τε δοὺς θεοὺς
ἔδρασεν οὐδὲν ὧν ὑπέσχετ᾽, ἀλλ᾽ ἔχει
τυραννίδ᾽ αὐτὸς καὶ δόμων ἐμὸν μέρος.
καὶ νῦν ἕτοιμός εἰμι τἀμαυτοῦ λαβὼν
485 στρατὸν μὲν ἔξω τῆσδ᾽ ἀποστεῖλαι χθονός,
οἰκεῖν δὲ τὸν ἐμὸν οἶκον ἀνὰ μέρος λαβὼν
καὶ τῷδ᾽ ἀφεῖναι τὸν ἴσον αὖθις ‹εἰς› χρόνον,
καὶ μήτε πορθεῖν πατρίδα μήτε προσφέρειν
πύργοισι πηκτῶν κλιμάκων προσαμβάσεις,
490 ἃ μὴ κυρήσας τῆς δίκης πειράσομαι
δρᾶν. μάρτυρας δὲ τῶνδε δαίμονας καλῶ
ὡς πάντα πράσσων σὺν δίκῃ δίκης ἄτερ
ἀποστεροῦμαι πατρίδος ἀνοσιώτατα.
ταῦτ᾽ αὔθ᾽ ἕκαστα, μῆτερ, οὐχὶ περιπλοκὰς
λόγων ἀθροίσας εἶπον ἀλλὰ καὶ σοφοῖς
496 καὶ τοῖσι φαύλοις ἔνδιχ᾽, ὡς ἐμοὶ δοκεῖ.

ΧΟΡΟΣ

ἐμοὶ μέν, εἰ καὶ μὴ καθ᾽ Ἑλλήνων χθόνα
τεθράμμεθ᾽, ἀλλ᾽ οὖν ξυνετά μοι δοκεῖς λέγειν.

ΕΤΕΟΚΛΗΣ

εἰ πᾶσι ταὐτὸ καλὸν ἔφυ σοφὸν θ᾽ ἅμα,
500 οὐκ ἦν ἂν ἀμφίλεκτος ἀνθρώποις ἔρις·
νῦν δ᾽ οὔθ᾽ ὅμοιον οὐδὲν οὔτ᾽ ἴσον βροτοῖς
πλὴν ὀνομᾶσαι· τὸ δ᾽ ἔργον οὐκ ἔστιν τόδε.
ἐγὼ γὰρ οὐδέν, μῆτερ, ἀποκρύψας ἐρῶ·
ἄστρων ἂν ἔλθοιμ᾽ αἰθέρος πρὸς ἀντολὰς
505 καὶ γῆς ἔνερθε, δυνατὸς ὢν δρᾶσαι τάδε,
τὴν θεῶν μεγίστην ὥστ᾽ ἔχειν Τυραννίδα.
τοῦτ᾽ οὖν τὸ χρηστόν, μῆτερ, οὐχὶ βούλομαι
ἄλλῳ παρεῖναι μᾶλλον ἢ σῴζειν ἐμοί·
ἀνανδρία γάρ, τὸ πλέον ὅστις ἀπολέσας
510 τοὔλασσον ἔλαβε. πρὸς δὲ τοῖσδ᾽ αἰσχύνομαι
ἐλθόντα σὺν ὅπλοις τόνδε καὶ πορθοῦντα γῆν
τυχεῖν ἃ χρῄζει· ταῖς γὰρ ἂν Θήβαις τόδε
γένοιτ᾽ ὄνειδος εἰ Μυκηναίου δορὸς
φόβῳ παρείην σκῆπτρα τἀμὰ τῷδ᾽ ἔχειν.
515 χρῆν δ᾽ αὐτὸν οὐχ ὅπλοισι τὰς διαλλαγάς,
μῆτερ, ποιεῖσθαι· πᾶν γὰρ ἐξαιρεῖ λόγος
ὃ καὶ σίδηρος πολεμίων δράσειεν ἄν.
ἀλλ᾽, εἰ μὲν ἄλλως τήνδε γῆν οἰκεῖν θέλει,
ἔξεστ᾽· ἐκείνο δ᾽ οὐχ ἑκὼν μεθήσομαι–
520 ἄρχειν παρόν μοι, τῷδε δουλεύσω ποτέ;
πρὸς ταῦτ᾽ ἴτω μὲν πῦρ, ἴτω δὲ φάσγανα,
ζεύγνυσθε δ᾽ ἵππους, πεδία πίμπλαθ᾽ ἁρμάτων,
ὡς οὐ παρήσω τῷδ᾽ ἐμὴν τυραννίδα.
εἴπερ γὰρ ἀδικεῖν χρή, τυραννίδος πέρι
525 κάλλιστον ἀδικεῖν, τἄλλα δ᾽ εὐσεβεῖν χρεών.

ΧΟΡΟΣ

οὐκ εὖ λέγειν χρὴ μὴ ᾽πὶ τοῖς ἔργοις καλοῖς·
οὐ γὰρ καλὸν τοῦτ᾽, ἀλλὰ τῇ δίκῃ πικρόν.

ΙΟΚΑΣΤΗ

ὦ τέκνον, οὐχ ἅπαντα τῷ γήρᾳ κακά,
Ἐτεόκλεες, πρόσεστιν· ἀλλ᾽ ἡμπειρία
530 ἔχει τι λέξαι τῶν νέων σοφώτερον.
τί τῆς κακίστης δαιμόνων ἐφίεσαι
Φιλοτιμίας, παῖ; μὴ σύ γ᾽· ἄδικος ἡ θεός·
πολλοὺς δ᾽ ἐς οἴκους καὶ πόλεις εὐδαίμονας
εἰσῆλθε κἀξῆλθ᾽ ἐπ᾽ ὀλέθρῳ τῶν χρωμένων·
535 ἐφ᾽ ᾗ σὺ μαίνῃ. κεῖνο κάλλιον, τέκνον,
Ἰσότητα τιμᾶν, ἣ φίλους ἀεὶ φίλοις
πόλεις τε πόλεσι συμμάχους τε συμμάχοις
συνδεῖ· τὸ γὰρ ἴσον νόμιμον ἀνθρώποις ἔφυ,
τῷ πλέονι δ᾽ αἰεὶ πολέμιον καθίσταται
540 τοὔλασσον ἐχθρᾶς θ᾽ ἡμέρας κατάρχεται.
καὶ γὰρ μέτρ᾽ ἀνθρώποισι καὶ μέρη σταθμῶν
Ἰσότης ἔταξε κἀριθμὸν διώρισεν,
νυκτός τ᾽ ἀφεγγὲς βλέφαρον ἡλίου τε φῶς
ἴσον βαδίζει τὸν ἐνιαύσιον κύκλον,
545 κοὐδέτερον αὐτῶν φθόνον ἔχει νικώμενον.
εἶθ᾽ ἥλιος μὲν νύξ τε δουλεύει βροτοῖς,
σὺ δ᾽ οὐκ ἀνέξῃ δωμάτων ἔχων ἴσον
καὶ †τῷδ᾽ ἀπονεῖμαι†; κᾆτα ποῦ ᾽στιν ἡ δίκη;
τί τὴν τυραννίδ᾽, ἀδικίαν εὐδαίμονα,
550 τιμᾷς ὑπέρφευ καὶ μέγ᾽ ἥγησαι τόδε;
περιβλέπεσθαι τίμιον; κενὸν μὲν οὖν.
ἢ πολλὰ μοχθεῖν πόλλ᾽ ἔχων ἐν δώμασιν
βούλῃ; τί δ᾽ ἐστὶ τὸ πλέον; ὄνομ᾽ ἔχει μόνον·
ἐπεὶ τά γ᾽ ἀρκοῦνθ᾽ ἱκανὰ τοῖς γε σώφροσιν.
555 οὔτοι τὰ χρήματ᾽ ἴδια κέκτηνται βροτοί,
τὰ τῶν θεῶν δ᾽ ἔχοντες ἐπιμελούμεθα·
ὅταν δὲ χρῄζωσ᾽, αὔτ᾽ ἀφαιροῦνται πάλιν.
{ὁ δ᾽ ὄλβος οὐ βέβαιος, ἀλλ᾽ ἐφήμερος.}
ἄγ᾽, ἢν σ᾽ ἔρωμαι δύο λόγω προθεῖσ᾽ ἅμα,
560 πότερα τυραννεῖν ἢ πόλιν σῷσαι θέλεις,
ἐρεῖς τυραννεῖν; ἢν δὲ νικήσῃ σ᾽ ὅδε
Ἀργεῖά τ᾽ ἔγχη δόρυ τὸ Καδμείων ἕλῃ;
ὄψῃ δαμασθὲν ἄστυ Θηβαῖον τόδε,
ὄψῃ δὲ πολλὰς αἰχμαλωτίδας κόρας
565 βίᾳ πρὸς ἀνδρῶν πολεμίων πορθουμένας.
δαπανηρὸς ἆρ᾽ ὁ πλοῦτος ὃν ζητεῖς ἔχειν
γενήσεται Θήβαισι, φιλότιμος δὲ σύ.
σοὶ μὲν τάδ᾽ αὐδῶ, σοὶ δέ, Πολύνεικες, λέγω·
ἀμαθεῖς Ἄδραστος χάριτας ἐς σ᾽ ἀνήψατο,
570 ἀσύνετα δ᾽ ἦλθες καὶ σὺ πορθήσων πόλιν.
φέρ᾽, ἢν ἕλῃς γῆν τήνδ᾽ —ὃ μὴ τύχοι ποτέ—,
πρὸς θεῶν, τροπαῖα πῶς ἀναστήσεις Διί;
πῶς δ᾽ αὖ κατάρξῃ θυμάτων, ἑλὼν πάτραν,
καὶ σκῦλα γράψεις πῶς ἐπ᾽ Ἰνάχου ῥοαῖς;
575 Θήβας πυρώσας τάσδε Πολυνείκης θεοῖς
ἀσπίδας ἔθηκε; μήποτ᾽, ὦ τέκνον, κλέος
τοιόνδε σοι γένοιθ᾽ ὑφ᾽ Ἑλλήνων λαβεῖν.
ἢν δ᾽ αὖ κρατηθῇς καὶ τὰ τοῦδ᾽ ὑπερδράμῃ,
πῶς Ἄργος ἥξεις μυρίους λιπὼν νεκρούς;
580 ἐρεῖ δὲ δή τις· «ὦ κακὰ μνηστεύματα
Ἄδραστε προσθείς, διὰ μιᾶς νύμφης γάμον
ἀπωλόμεσθα.» δύο κακὼ σπεύδεις, τέκνον,
κείνων στέρεσθαι τῶνδέ τ᾽ ἐν μέσῳ πεσεῖν.
μέθετον τὸ λίαν, μέθετον· ἀμαθία δυοῖν,
585 εἰς ταὔθ᾽ ὅταν μόλητον, ἔχθιστον κακόν.

***

ΠΟΛΥΝΕΙΚΗΣ¹

Ο λόγος της αλήθειας είναι απλός -περίπλοκα
σοφίσματα το δίκαιο δεν χρειάζεται· μιλά από μόνο του.470
Ο άδικος λόγος, που νοσεί, χρειάζεται φάρμακα σοφά.

Εγώ με μόνην έγνοια του οίκου μας το μέλλον,
αλλά και αυτού και το δικό μου, να αποφύγω θέλησα
τις κατάρες που εξαπέλυσε εναντίον μας ο Οιδίπους·²475
και εκούσια εξορίστηκα απ᾽ τη χώρα, παραδίνοντας
σε αυτόν την εξουσία, να κυβερνήσει για ένα χρόνο
και ύστερα να αναλάβω εγώ με τη σειρά μου,
για να μην πέσει έχθρα ή φθόνος μεταξύ μας
και πράξω ή πάθω τίποτε κακό, καθώς συμβαίνει πάντα.480
Αλλά αυτός, ενώ σε όλα με όρκο συμφώνησε,
πατώντας την υπόσχεσή του, ακόμα νέμεται
και το δικό μου μέρος απ᾽ την εξουσία
κι απ᾽ την περιουσία μας. Ωστόσο, είμαι έτοιμος και τώρα,
αν πάρω πίσω ό,τι μου ανήκει, να απομακρύνω
από τη χώρα το στρατό και να επιστρέψω εδώ,485
παραχωρώντας και σε αυτόν το δίκαιο μερίδιό του.
Και υπόσχομαι μήτε την πόλη να εκπορθήσω μήτε
σκάλες στα τείχη να στηρίξω, και να ανακαλέσω ευθύς
όσα απειλώ να πράξω, αν δεν μου αποδοθεί δικαιοσύνη.490
Μάρτυρες τους θεούς καλώ πως δίκαια ενεργώ
και πως στερούμαι την πατρίδα μου άδικα. Μητέρα,
τα είπα όλα απλά, όπως είναι, δίχως λόγια
περίπλοκα, δίκαια για την κρίση των σοφών495
αλλά και των ανόητων, όπως εγώ νομίζω.

ΧΟΡΟΣ

Εγώ, και ας μη μεγάλωσα σε χώρα ελληνική,³
διακρίνω, μολαταύτα, σύνεση στα λόγια σου.

ΕΤΕΟΚΛΗΣ⁴

Αν για όλους ταυτιζόταν το ωραίο με το σοφό,
λογομαχίες τους ανθρώπους δεν θα χώριζαν·500
αλλά τίποτε δεν είναι ίσο ούτε όμοιο για όλους
παρά μόνο στα λόγια -από τα έργα πόρρω απέχει.

Κι εγώ απροκάλυπτα, μητέρα, θα μιλήσω:
λοιπόν, εγώ θα έφθανα, αν μου ήταν δυνατό,
ώς και στων αστεριών το θόλο και ώς τα έγκατα της γης,505
για να μη στερηθώ την εξουσία, τη μέγιστη θεά.
Αυτόν το θησαυρό, μητέρα μου, για μένα τον κρατώ,
δεν τον χαρίζω κανενός. Είναι άναντρο να χάσεις το πολύ
και να επαναπαυθείς στο λίγο· όπως αναίσχυντο510
θεωρώ που τώρα ήρθε αυτός αρματωμένος
να εκπορθήσει αυτή τη γη, για να ανακτήσει
ό,τι του ανήκει. Τι ταπείνωση, στ᾽ αλήθεια, θα ήταν
και για τη Θήβα, αν από φόβο μπρος στην απειλή
του μυκηναίου στρατού τα σκήπτρα παρατούσα,
για να τα πάρει αυτός! Δεν έπρεπε ένοπλος, μητέρα,515
για συμφιλίωση να μιλάει, αφού ο λόγος πετυχαίνει
και όσα τα όπλα ενός εχθρού μπορούν. Αν με άλλους όρους
εδώ θέλει να κατοικήσει, έχει την άδεια. Όσο έχω δύναμη
την εξουσία να κρατώ, να γίνω εγώ υπήκοός του;520

Λοιπόν, φωτιές ανάψτε, τα σπαθιά τραβήξτε, ζέψτε
τα άλογα, την πεδιάδα πλημμυρίστε με στρατό
-εγώ δεν πρόκειται την εξουσία να του παραδώσω.
Και αν χρειαστεί γι᾽ αυτήν το άδικο να πράξω,
υποχωρώ στην ωραιότερη αδικία· ευσέβεια
διαθέτω όσην χρειάζεται για όλα τα υπόλοιπα.525

ΧΟΡΟΣ

Πράξεις κακές ποτέ δεν πρέπει να επαινούνται:
δεν είναι ωραίο, αλλά και πικρό για τη δικαιοσύνη.

ΙΟΚΑΣΤΗ

Αχ γιε μου Ετεοκλή, στα γηρατειά δεν έρχονται
μόνο κακά· η πείρα τους μπορεί να ειπεί κάτι σοφότερο530
από τους νέους. Γιατί, παιδί μου, σε έχει κυριέψει
η φιλαρχία;⁵ Γιατί; Δαίμονας άγριος είναι αυτή,
που ορμάει μέσα σε ευτυχισμένα σπίτια και σε πόλεις
και μόνο ερείπια αφήνει πίσω της. Γι᾽ αυτήν λοιπόν535
έχασες το μυαλό σου; Όχι,παιδί μου. Αγκάλιασε την άλλην,
την ισότητα, ό,τι καλύτερο στον κόσμο· αυτήν που ενώνει
φίλο με φίλο, χώρα με άλλη χώρα, σύμμαχο
με σύμμαχο. Η ισότητα είναι νόμος φυσικός, παιδί μου·
στο δυνατό πάντα θα στέκει ενάντιο το αδύνατο
και αυτό τον πόλεμο θα αρχίζει. Η ισότητα540
όρισε να δεσπόζουν στους ανθρώπους μέτρα και σταθμά:
το σκοτεινό της νύχτας βλέμμα να μοιράζεται
μέρη ίσα στην πορεία του χρόνου με το φως του ήλιου·
κανένα από τα δυο τους δεν γογγύζει υποχωρώντας.545
Και όταν ο ήλιος και η νύχτα μάς υπηρετούν,
εσύ δεν θα δεχτείς ίσο μερίδιο με τον αδελφό σου
στην εξουσία; Και πού είναι η δικαιοσύνη τότε; Αλλά γιατί
τόσο πολύ τιμάς αυτή την εκμαυλιστική αδικία,
την εξουσία; Γιατί τόση λατρεία; Τόσο σπουδαίο
θεωρείς το θαυμασμό των άλλων; Ένα τίποτα είναι.550
Ή θέλεις να μοχθείς, για να στοιβάζεις αγαθά;
Και τι σημαίνουν τα πολλά; Μια λέξη είναι κενή.
Οι φρόνιμοι ικανοποιούνται με όσα τους αρκούν.
Δεν είναι ιδιοκτησία μας τα πλούτη· στους θεούς555
ανήκουν κι εμείς μόνο τα φροντίζουμε· και όποτε
αυτοί θελήσουν, μας τα παίρνουν. Τώρα θέλω
να σε ερωτήσω: πες μου, προτιμάς την εξουσία560
από τη σωτηρία της πόλης; Και αν αυτός νικήσει;
και τα αργίτικα όπλα τους Καδμείους καταβάλουν;
Η Θήβα θα υποδουλωθεί και αμέτρητες παρθένες
της βίας θύματα το δρόμο της σκλαβιάς θα πάρουν.565
Ο πλούτος που ζητάς και η εξουσία θα κοστίσουν
πολύ ακριβά στη Θήβα. Αυτά σε σένα είχα να ειπώ.
Και όσο για σένα, Πολυνείκη, αγόρι μου, στοχάζομαι
πόσο επιπόλαια σου χαρίστηκεν ο Άδραστος,⁶570
αλλά και εσύ πόσο απερίσκεπτα ξεκίνησες
την ίδια την πατρίδα σου να εκπορθήσεις.
Και αν, ο μη γένοιτο, την κυριέψεις, τι είδους
τρόπαια θα στήσεις στους θεούς; Και τι λογής θυσίες,
εσύ ένας χαλαστής της χώρας, θα προσφέρεις;
Και τι πάνω στα λάφυρα θα γράψεις πλάι στις ροές
του Ινάχου;⁷ «Τα όπλα αυτά τα αφιερώνει ο Πολυνείκης575
της Θήβας ο πυρπολητής»; Μην τη ζηλέψεις, γιε μου,
μια τέτοια δόξα ανάμεσα στους Έλληνες. Αλλά αν νικήσει
ο αδελφός σου, πώς θα επιστρέψεις στο Άργος,
πίσω σου αφήνοντας μόνο νεκρούς; Και πώς θα αντέξεις
του κόσμου την κατακραυγή εναντίον σου, που θα λέει:
«Κακός προξενητής έγινες, Άδραστε· της κόρης σου580
ο γάμος στο χαμό μας στέλνει». Δυο κακά, παιδί μου,
αποζητάς: κι εκεί να χάσεις κι εδώ να αποτύχεις.

Στ᾽ όνομα των θεών, σας ικετεύω, αφήστε,
αφήστε τις υπερβολές! Δεν είναι συμφορά βαρύτερη
απ᾽ το να σμίξει η μισαλλοδοξία δύο ανθρώπων.585
--------------------

¹ Ο Πολυνείκης στρέφεται κατά της (σοφιστικής) ρητορικής, εκφωνώντας ο ίδιος ένα ρητορικώς δραστικό λόγο με ευδιάκριτη δομή: "προοίμιο" (στ. 469-472), "διήγηση" και προτάσεις (στ. 473-493), "επίλογος" (στ. 494-496).

² Σύμφωνα με την εκδοχή του μύθου που υιοθετεί ο Ευριπίδης στις Φοίνιοσες, όταν ανδρώθηκαν οι δυο γιοι του Οιδίποδα, έκλεισαν τον πατέρα τους στο σπίτι, για να ξεχαστεί το όνειδος που τον βάραινε. Εκείνος, οργισμένος, τους καταράστηκε να μοιράσουν τον πατρικό κλήρο με ακονισμένο σίδερο.

³ Ο χορός, που έδωσε τον τίτλο στο έργο, απαρτίζεται από νεαρές γυναίκες από τη Φοινίκη, συγκεκριμένα από την Τύρο. Οι συμπολίτες τους, που έχουν συγγενικούς δεσμούς με τη Θήβα, τις διάλεξαν για την ομορφιά τους και τις έστειλαν ως εξαίρετο αφιέρωμα στους Δελφούς, για να υπηρετήσουν στον ναό του Απόλλωνα. Στο ταξίδι τους για τους Δελφούς βρέθηκαν στη Θήβα.

⁴ Η ορολογία που χρησιμοποιεί ο Ετεοκλής -αλλά και η Ιοκάστη, όταν σχολιάζει τα λεγόμενά του- και οι απόψεις που εκφράζει παραπέμπουν στη διδασκαλία γνωστών σοφιστών.

⁵ Στο πρωτότυπο Φιλοτιμία. Το επίθετο φιλότιμος ("αυτός που θέλει να τον τιμούν", "φιλόδοξος"), που αρχικά είχε θετικό περιεχόμενο, απέκτησε αρνητική χροιά στα τέλη του πέμπτου αιώνα. Η Ιοκάστη χρησιμοποιεί τον όρο Φιλοτιμία ως συνώνυμο του όρου Τυραννίς. Το ίδιο ισχύει και για την έννοια πλεονεξία (βλ. στ. 539-540 και 509-510), η οποία επίσης παραπέμπει στη σοφιστική διδασκαλία.

⁶ Ο πεθερός του Πολυνείκη. Βλ. Κείμενο 61, σχόλ. 9.

⁷ Ο Ίναχος είναι ποταμός του Άργους.

 

Η εταίρα στην αρχαιότητα – Ροδώπις.

La Grande Odalisque, Jean Auguste Dominique Ingres 1814 Λούβρο

Είχε όνομα που παρέπεμπε σε όψη τριαντάφυλλου.

Ήταν εταίρα και ήκμασε στην Αίγυπτο, όταν βασίλευε ο Άμασις (κατὰ Ἄμασιν βασιλεύοντα ἦν ἀκμάζουσα). Με καταγωγή από τη Θράκη (γενεὴν μὲν ἀπὸ Θρηίκης), υπήρξε αρχικά δούλα, μαζί με τον ποιητή Αίσωπο (σύνδουλος Αἰσώπου τοῦ λογοποιοῦ), στην κυριότητα του Ιάδμονα, γιου του Ηφαιστιοπόλεως, από τη Σάμο. Στην Αίγυπτο έφτασε για να εργαστεί (ἀπικομένη… κατ’ ἐργασίην), όταν την έφερε ένας άλλος Σάμιος, ο Ξάνθος, Εκεί όμως, απελευθερώθηκε (ἐλύθη), αφού πλήρωσε σημαντικό χρηματικό ποσό (χρημάτων μεγάλων) γι’ αυτήν ο Χάραξος από τη Μυτιλήνη, γιος του Σκαμανδρώνυμου και αδελφός της ποιήτριας Σαπφούς. Και αφού την απελευθέρωσε, ο ίδιος ο Χάραξος επέστρεψε στη Μυτιλήνη όπου η Σαπφώ τον σατίρισε στα ποιήματά της (πολλὰ κατεκερτόμησε μιν). Η Ροδώπις όμως, ελεύθερη πλέον, παρέμεινε στην Αίγυπτο όπου έγινε πολύ θελκτική (κάρτα ἐπαφρόδιτος γενομένη). Γιατί, με κάποιο τρόπο, οι εταίρες στη Ναύκρατι συνήθιζαν να γίνονται πολύ θελκτικές (φιλέουσι δέ κως ἐν τῇ Ναυκράτι ἐπαφρόδιτοι γίνεσθαι αἱ ἐταῖραι). Κι έγινε τόσο περιλάλητη (κλεινή) ώστε όλοι οι Έλληνες έμαθαν το όνομά της (οἱ πάντες Ἕλληνες Ῥοδώπιος τὸ οὔνομα ἐξέμαθον). Έτσι συνέβη και με τη μεταγενέστερη Αρχιδίκη, που την τραγούδησε ολόκληρη η Ελλάδα (ἀοίδιμος ἀνὰ τὴν Ἑλλάδα), αν και η φήμη της κυκλοφόρησε στις αντρικές λέσχες σε μικρότερο βαθμό από τη φήμη της άλλης (ἧσσον γὰρ τῆς ἑτέρης περιλεσχήνευτος). Και πράγματι, σε χρόνια υστερότερα, αρκετοί Έλληνες έφταναν στο σημείο να υποστηρίζουν, εντελώς λανθασμένα, ότι η πυραμίδα του Μυκερίνου, στην Αίγυπτο, ήταν της Ροδώπιος (τὴν δὲ μετεξέτεροί φασι τῶν Ἑλλήνων Ῥοδώπιος ἑταίρης γυναικὸς εἶναι, οὐκ ὀρθῶς λέγοντες). Γιατί η γυναίκα αυτή τελικά απέκτησε τεράστια περιουσία (μεγάλα ἐκτήσατο χρήματα). Και μάλιστα επιθύμησε να αφήσει πίσω της ένα μνημείο της στην Ελλάδα (μνημήιον ἑωυτῆς ἐν τῇ Ἑλλάδι καταλιπέσθαι), που όμοιό του δεν είχε ξαναβρεθεί αλλού κι ούτε είχε ξαναστηθεί ποτέ σε ιερό (μὴ τυγχάνει ἄλλῳ ἐξευρημένον καὶ ἀνακείμενον ἐν ἱρῷ). Έστειλε στους Δελφούς τη δεκάτη ακριβώς της περιουσίας της (τῆς ὧν δεκάτης τῶν χρημάτων ποιησαμένη… ὅσον ἐνεχώρεε ἡ δεκάτη οἷ, ἀπέπεμπε ἐς Δελφούς), ως ανάθημα, τέτοιο όμως που να την θυμίζει (τοῦτο ἀναθεῖναι μνημόσυνον). Κι αυτό το πράγμα που η Ροδώπις έκανε (ποίημα ποιησαμένη) δεν ήταν άλλο παρά πάμπολλες σιδερένιες σούβλες, τόσο μεγάλου μήκους η καθεμία που διαπερνούσε βόδι (ὀβελοὺς βουπόρους πολλοὺς σιδηρέους). Και οι μακριές αναθηματικές σούβλες τοποθετήθηκαν σε σωρό (συννενέαται) πίσω από τον βωμό των Χίων, απέναντι ακριβώς από τον δελφικό ναό του Απόλλωνα.

Αυτή την παρέκβαση, έκτασης δύο παραγράφων (135-136) στο δεύτερο βιβλίο της Ιστορίας του και στο σημείο όπου γίνεται λόγος για τις πυραμίδες της Αιγύπτου, αφιερώνει ο Ηρόδοτος στην εταίρα Ροδώπι που έζησε το πρώτο μισό του 6ου αιώνα π.Χ., απ’ όσο μπορούμε να συμπεράνουμε από το πλαίσιο που σκιαγραφεί ο ιστορικός. Και σε αυτή την τόσο μικρή αναφορά του σωρεύονται πληροφορίες σχετικά με τη φιγούρα της εταίρας στην ελληνική αρχαιότητα, και μάλιστα σε μια αρκετά πρώιμη φάση της αρχαϊκής περιόδου, που εξάπτουν κάθε φαντασία.

Στο παρασκήνιο λειτουργεί ένα δίκτυο διακίνησης ανθρώπων που προέρχονται από περιοχές περιφερειακές του ελληνικού χώρου, αλλά προορίζονται για την τέρψη αριστοκρατών με εκλεπτυσμένα γούστα, για συμποσιακούς συνδαιτυμόνες ασφαλώς, οι οποίοι εξίσου επιθυμούν τη συντροφιά μιας όμορφης γυναίκας, όσο και ενός κακάσχημου, αλλά χαρισματικού ποιητή. Το δουλεμπορικό δίκτυο έχει ισχυρά ερείσματα στις ιωνικές πόλεις των νησιών του Αιγαίου, εμπλέκει με τον ένα ή τον άλλο τρόπο ηχηρά ονόματα, και απλώνεται μέχρι την Ανατολή προς άγραν πελατείας. Και στα πλοκάμια του πιασμένη η όμορφη γυναίκα παράγει πλούτο για τους αφέντες προαγωγούς της, μέχρι που ένας ευκατάστατος εραστής και προστάτης πληρώνει ακριβά για την απελευθέρωσή της. Κι η πράξη του ως συνέπεια θα έχει το ότι η γυναίκα θα κινείται αυτοβούλως στο εξής, καρπωνόμενη πλήρως και απευθείας τα κέρδη της εργασίας της. Ο πλούσιος εραστής που απελευθέρωσε μάλλον κινήθηκε με μεγαλοψυχία και αφέλεια, ίσως κι απ’ τον βαθύ του έρωτα –θα μπορούσε να υποθέσει κανείς. Γιατί για ποιον άλλο λόγο θα τον γελοιοποιούσε, στη συνέχεια, στα έργα της η αδελφή του και ποιήτρια Σαπφώ; Όμως η νεαρή όμορφη γυναίκα κινείται πλέον όχι μονάχα αυτοδύναμα, αλλά και έξυπνα στην Αίγυπτο, καθώς δικτυώνεται με άλλες εταίρες στην πόλη Ναύκρατι, τον πλούσιο ναύσταθμο στα παράλια της Μεσογείου για τον οποίο ξέρουμε ότι είχε εκχωρηθεί πλήρως στα συμφέροντα του ελληνικού εμπορίου από τον ίδιο τον φαραώ Άμασι.

Και η γυναίκα γίνεται πάμπλουτη καθώς εξελίσσεται, όπως και οι υπόλοιπες εταίρες του ίδιου λιμανιού, σε “κάρτα ἐπαφρόδιτον”. Εξεχόντως θελκτική είναι η σημασία που προσφέρεται στα λεξικά, ετούτη όμως η μετάφραση φαίνεται λειψή μπροστά στις μεταφορικές συμπαραδηλώσεις της “αφοσίωσης στην Αφροδίτη”, που ενυπάρχουν στον ηροδότειο όρο. Αφιερώθηκε η Ροδώπις στα έργα της θεάς ίσως με μυητικές τελετουργικές πρακτικές που, σε κάποιες περιπτώσεις απηχούνται στις λογοτεχνικές πηγές ή στα ανασκαφικά ευρήματα από τον κόσμο της αρχαιότητας, του ελληνόφωνου συμπεριλαμβανομένου (χαρακτηριστικές είναι, για παράδειγμα, οι σχετικές υποθέσεις που αφορούν στο ιερό της Αφροδίτης στους Επιζεφύριους Λοκρούς στην Κάτω Ιταλία),.

Κι έτσι, η φήμη της Ροδώπιος δεν περιορίζεται στην αιγυπτιακή Ναύκρατι. Έλληνες έμποροι, χωρίς αμφιβολία, την μεταφέρουν στις λέσχες σε όλη την Ελλάδα, στους χώρους δηλαδή που, όπως προκύπτει από άλλες πηγές (Οδύσσεια σ 329, Επίγραμμα Καλλιμάχου για τον Ηράκλειτο, Παυσανίας 10. 25), στέγαζαν, όμοια σχεδόν με τα συμπόσια, την αντρική κοινωνικότητα σε ολονύκτιες συνευρέσεις, μόνο που δεν εστίαζαν στην οινοποσία και το φαγητό, αλλά στη χαλαρή κουβέντα, στις ήρεμες συζητήσεις, στις εκμυστηρεύσεις κι επίσης στη ζωηρή μυθοπλασία των αντρών. Κι εκεί, στις ελληνικές λέσχες, τόσο μακριά απ’ το έδαφος το αιγυπτιακό, η Ροδώπις τραγουδήθηκε, έγινε ένας θρύλος, τόσο που, ακόμη και για χρόνια πολλά μετά τον θάνατό της, οι Έλληνες την μνημονεύανε, μάλιστα αποδίδοντάς της εσφαλμένα μια ολόκληρη αιγυπτιακή πυραμίδα.

Στα χρόνια της ωριμότητάς της, πάντως, όταν είχε πια συγκεντρώσει τη μυθώδη της περιουσία, η εταίρα προχώρησε ανενδοίαστα σε μια κίνηση σοκ. Αναμετρήθηκε με τους ίδιους τους Δελφούς, που τότε αποτελούσαν ένα από τα πλέον σεμνά και μεγαλύτερα ιερά του γνωστού κόσμου, αλλά και κέντρο που ασκούσε πραγματικά διεθνή –ακόμη και οικονομική– πολιτική. Κι εκεί έστειλε λοιπόν το δικό της ιδιαίτερο ανάθημα για να την μνημονεύει, δαιμόνια μοναδικό στη σύλληψή του, ένα εφεύρημα που όμοιό του δεν είχε ξαναϋπάρξει. Και σαν άλλος νικηφόρος στρατηλάτης επένδυσε σ’ αυτό τη δεκάτη (το ένα δέκατο δηλαδή) της περιουσίας της. Οι στρατηγοί αφιέρωναν στους ναούς τη δεκάτη των λαφύρων που μάζευαν από τους ηττημένους στο πεδίο της μάχης. Η Ροδώπις, με ειρωνική αυθάδεια, αφιέρωσε στους Δελφούς το “ποίημα” –ο Ηρόδοτος το τονίζει αυτό– που απόλυτα της ταίριαζε. Αφιέρωσε τη δεκάτη των έργων και των ημερών της.

Η εταίρα στην αρχαιότητα - Ροδώπις (μέρος β΄)

Πόνος ωφέλιμος και πόνος μάταιος.

Υπάρχει γενικά μια περίεργη ανησυχία, σχεδόν φοβία, γύρω από την κατάθλιψη. Και ίσως αυτή, η κατάθλιψη, να είναι από τις πιο παρεξηγημένες διαθέσεις της ψυχής. Άλλη μία απόδειξη για το πόσο ο άνθρωπος φοβάται τον πόνο και πόσο αρνείται τούτο το βαθύτατο και σημαντικότατο κανάλι της συνείδησης, της κατανόησης, της ωρίμανσης.

   

Όταν οι άνθρωποι κοντά μου με ρωτούν πανικόβλητοι «μήπως έχουν κατάθλιψη», όπως θα ρωτούσαν αν έχουν χολέρα, προσπαθώ να τους σπρώξω να ξανακοιτάξουν και να αναλογιστούν τις αιτίες της λύπης τους. Διότι αν υπάρχουν σοβαρές αιτίες να λυπάσαι, ακόμα και να απελπίζεσαι, δεν είναι περισσότερο υγιές να υποφέρεις παρά να είσαι μέσα στην καλή χαρά;

 

Ήρωας δεν είναι εκείνος που δε φοβάται, που δεν πικραίνεται. Είναι εκείνος που φοβάται και πικραίνεται το ίδιο με τον καθένα μας, ίσως και περισσότερο, αλλά ο φόβος δε μεταλλάσσει τις αποφάσεις της καθαρής του καρδιάς, δεν επηρεάζει τις επιλογές του ωριμότερου νου του. Ο Αντρέι Ταρκόφσκι γράφει πως δυνατός είναι εκείνος που λυγίζει. Πως διασώζεται όποιος μπορεί να γέρνει έτσι όπως λυγίζουν τα δέντρα στις θύελλες.

 

Πόνος ωφέλιμος και πόνος μάταιος.

 

Πόσο ασθένεια και πόσο υγεία είναι τελικά αυτό που πρόχειρα και βιαστικά ονομάζουμε «κατάθλιψη»;

 

Νομίζω πως η ανησυχία μας πρέπει να ξεκινάει όταν αυτό το στενοχωρημένο και στενόχωρο αίσθημα τραβάει σε μάκρος και, κυρίως, όταν αρχίζει να αποκρυσταλλώνεται σε απελπισία, σε αδιαφορία και παραίτηση από τη ζωή. Η διάρκεια, το αδιέξοδο και το ανέλπιδο είναι αυτά που πρέπει να μας ανησυχούν, κι όχι αυτή καθεαυτή η λύπη.

 

Μελέτες έχουν εντοπίσει ότι άνθρωποι που δε βίωσαν, αφημένοι σαν το μαλακό χόρτο στη βροχή, ελεύθερα το πένθος ενός θανάτου, ενός χωρισμού, μιας απώλειας, και που για λόγους δυτικότροπου «πολιτισμού» ενσωμάτωσαν σθεναρά πάνω τους το καλούπι της ψυχραιμίας και της ευγένειας, της βουβής «αξιοπρέπειας» και του καθωσπρεπισμού, εμφανίστηκαν – και μάλιστα πολλά χρόνια μετά το συμβάν – ιδιαιτέρως ευάλωτοι σε ασθένειες σοβαρές έως θανάσιμες, κυρίως στον καρκίνο. Η φύση πάντοτε εκδικείται το αφύσικο και τίποτα φυσικότερο από το να πονάς και να θρηνείς.

 

Όμως υπάρχει και η κατάθλιψη. Κάθε προσέγγιση στην ανθρώπινη ψυχή πρέπει να έχει κατά νου τη μοναδικότητα του κάθε προσώπου και, άρα, να είναι προσέγγιση μοναδική. «Ο καθένας μας είναι γιατρός του εαυτού του». Γιατί κανένας τρίτος δεν μπορεί να φτάσει στα υπόγεια της βαθιάς μας ψυχής, εκεί όπου ριζώνουν τα συναισθήματα και οι σημασίες τους.

 

Η ανησυχία μας λοιπόν αρχίζει όταν η θλίψη ξεφεύγει πολύ μακριά απ’ την αιτία της, βαλτώνει και καταλήγει στάσιμη. Κι ό,τι αποβαίνει στάσιμο στην εσωτερική ζωή, όχι μονάχα είναι στάσιμο αλλά και βουλιάζει. Ο καταθλιπτικός όμως αδρανεί διότι δε βρίσκει κίνητρο ώστε να δράσει. Και δε βρίσκει κίνητρο διότι δεν έχει ελπίδα. Και όποιος δεν έχει ελπίδα χάνει την ευχαρίστηση. Η ανηδονία είναι από τα κύρια συμπτώματα του καταθλιπτικού. Γι’ αυτό μισεί τα πρωινά που πρέπει πάλι να ξυπνήσει και να ξεκινήσει τη μέρα του.

 

Και μόνο απ’ αυτά τα ελάχιστα μπορούμε να καταλάβουμε πόσο μάταιη σ’ αυτές τις περιπτώσεις είναι η μακροχρόνια χρήση αντικαταθλιπτικών φαρμάκων πέρα από το να λειτουργούν ως πρώτες βοήθειες και ως παυσίπονα. Η θεραπεία είναι αλλού…

 

Είναι αναγκαία η εσωτερική ανακαίνιση που θα τον ωθήσει να χρησιμοποιήσει το νου, την καρδιά, την όλη προσωπικότητά του. Η κατάθλιψη έχει να κάνει με τη στάση ζωής, με τις ερμηνείες, με την προσωπική φιλοσοφία γύρω από το «υπάρχω».

 

Θα έλεγα πως κατά τη γνώμη μου δύο είναι εντέλει οι αιτίες μιας κατάθλιψης, δύο οι ελλείψεις που τη φυτεύουν, την καλλιεργούν και ποτίζουν σταγόνα σταγόνα το μαύρο της άνθος: Η έλλειψη Αγάπης και η έλλειψη Νοήματος…

Το θαύμα της Φύσης: Πώς κατάφεραν 14 λύκοι να αλλάξουν ένα ολόκληρο οικοσύστημα

H ιστορία που θα σας διηγηθώ είναι πραγματική και μας βοηθά με απλό τρόπο να κατανοήσουμε, χωρίς συναισθηματισμούς, τι σημαίνει ένα οικοσύστημα και γιατί η απώλεια ενός κρίκου της αλυσίδας μπορεί να έχει συνέπειες για όλους μας. Με λίγα λόγια, γιατί μπορεί να μας αφορά η εξαφάνιση ενός είδους.

Πρόκειται για ένα μεγάλο «οικολογικό» πείραμα -έτσι το χαρακτήρισε ο William Ripple, καθηγητής Oικολογίας στο πανεπιστήμιο του Ορεγκον- που πραγματοποιείται στο Γελοουστόουν των ΗΠΑ. Στο εθνικό πάρκο, ο τελευταίος λύκος σκοτώθηκε το 1926. Οι επιστήμονες, παρατηρώντας τις αλλαγές που προκλήθηκαν στη συνέχεια, αποφάσισαν να μεταφέρουν στο Γελοουστόουν μερικές δεκάδες γκρι λύκους από τον Καναδά. Η επανεγκατάσταση είχε εντυπωσιακά αποτελέσματα – ακόμη και αλλαγή της κοίτης των ποταμών!

Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή… Οταν χάθηκαν οι λύκοι, αυξήθηκε δραματικά ο αριθμός των μεγάλων ελαφιών – ήταν φυσικό, καθώς έλειπαν οι «θηρευτές» τους. Τα ελάφια, με τη σειρά τους, σχεδόν εξαφάνισαν τη βλάστηση – γιατί αυτή είναι η τροφή τους.

Με την παρουσία των πρώτων 14 λύκων, άρχισε να μειώνεται ο αριθμός των ελαφιών. Το πιο σημαντικό όμως ήταν ότι άλλαξε ριζικά η συμπεριφορά τους: απέφευγαν τις κοιλάδες και τα φαράγγια (τα μέρη δηλαδή όπου κινδύνευαν να παγιδευτούν από τους θηρευτές τους). Η βλάστηση στις περιοχές αυτές αναγεννήθηκε – σε μερικά σημεία το ύψος των δέντρων πενταπλασιάστηκε μέσα σε έξι χρόνια.

Οι γυμνές πλαγιές των κοιλάδων γρήγορα καλύφτηκαν από δάση λεύκας, ιτιάς και γηγενούς κίτρινου ιβίσκου. Και μόλις έγινε αυτό, αυξήθηκε σημαντικά ο αριθμός των πουλιών. Το ίδιο συνέβη και με τους κάστορες – που τρέφονται από δέντρα.

Τα τρωκτικά αυτά, όπως και οι λύκοι, χαρακτηρίζονται «μηχανικοί του οικοσυστήματος» – δημιουργούν φωλιές για να φιλοξενηθούν άλλα είδη. Τα φράγματα που χτίζουν οι κάστορες στα ποτάμια, π.χ., στεγάζουν βίδρες, μοσχοπόντικες, πάπιες, ψάρια, ερπετά και αμφίβια.

Παράλληλα οι αρκούδες (που συνέβαλαν με τη σειρά τους στη μείωση του πληθυσμού των ελαφιών) πλήθυναν επειδή υπήρχαν περισσότερα μούρα στα θάμνους που ξαναφύτρωσαν.

Και το πιο συγκλονιστικό: η παρουσία των λύκων άλλαξε και τη γεωμορφολογία του πάρκου, κυρίως τα ποτάμια. Πώς έγινε αυτό; Τα ανανεωμένα δάση με το ριζικό τους σύστημα σταθεροποίησαν το έδαφος στις όχθες. Ετσι σχηματίστηκαν λιγότεροι μαίανδροι, η διάβρωση μειώθηκε, τα ρυάκια στένεψαν, δημιουργήθηκαν περισσότερες μικρές λίμνες – ιδανικά καταφύγια της άγριας φύσης.
Και να σκεφτεί κανείς ότι αυτές οι αλλαγές ξεκίνησαν από 14 «μέτοικους» λύκους σε μια έκταση 8.987 τετραγωνικών χιλιομέτρων!

Είναι Μεταδοτική η Κακή Διάθεση;

Όταν βλέπετε κάποιον να βήχει, λειτουργείτε αυθόρμητα με τέτοιο τρόπο, ώστε να προστατευτείτε από τα μικρόβια. Όταν συναναστρέφεστε με κάποιον που είναι γκρινιάρης ή που συνεχώς διαμαρτύρεται, είναι λιγότερο προφανές το τι πρέπει να κάνετε. Υπάρχουν ωστόσο μελέτες, που δείχνουν, ότι οι διαθέσεις των άλλων μπορεί να είναι το ίδιο κολλητικές με τα μικρόβια.

Οι ψυχολόγοι αποκαλούν αυτό το φαινόμενο «συναισθηματική μετάδοση», μια διαδικασία τριών σταδίων, μέσω της οποίας, τα συναισθήματα ενός ατόμου μεταφέρονται σε κάποιο άλλο.

1. Ασυνείδητος Μιμητισμός: Το πρώτο στάδιο αφορά στον «ασυνείδητο μιμητισμό», κατά το οποίο τα άτομα αντιγράφουν διακριτικά μη λεκτικά σήματα ενός άλλου ανθρώπου, συμπεριλαμβανομένης της στάσης του σώματός του, τις εκφράσεις του προσώπου του και τις κινήσεις του. Για παράδειγμα, είναι πιθανό να αντιγράψετε μία έκφραση συνοφρυώματος, όταν τη δείτε σε κάποιον άλλον.

2. Στάδιο Ανατροφοδότησης: Στη συνέχεια, οι άνθρωποι μπορεί να εμφανίσουν, ένα«στάδιο ανατροφοδότησης»: επειδή συνοφρυώσατε, τώρα αισθάνεστε λυπημένοι.

3. Στάδιο Μετάδοσης: Κατά τη διάρκεια του τελικού «σταδίου μετάδοσης», τα άτομα έχουν την τάση να μοιράζονται τις εμπειρίες τους, μέχρι τα συναισθήματα και οι συμπεριφορές τους να αρχίζουν να συγχρονίζονται.

Έτσι, όταν συναντάτε έναν συνάδελφο που αντιμετωπίζει μία άσχημη ημέρα, μπορεί εν αγνοία σας, να «κολλήσετε» μη λεκτικές συμπεριφορές του συναδέλφου σας και να αρχίσετε να βιώνετε μια δυστυχισμένη συναισθηματική κατάσταση. Ο μιμητισμός βέβαια, δεν είναι πάντα αρνητικός, αφού ένα άτομο μπορεί επίσης να υιοθετήσει την καλή διάθεση ενός φίλου ή ενός συναδέλφου, η οποία μπορεί επίσης να συμβάλει στην ενίσχυση του δεσμού τους.

Παρά το γεγονός, ότι ο μιμητισμός δεν γίνεται συχνά αντιληπτός, υπάρχουν φορές που μπορούμε να τον διαπιστώσουμε. Αν υποθέσουμε ότι βλέπετε κάποιον στο μετρό, απέναντι σας, να χασμουριέται, κατά πάσα πιθανότητα, θα αρχίσετε και εσείς να χασμουριέστε, χωρίς να το θέλετε. Πρόσφατες έρευνες δείχνουν, ότι αυτό το είδος του μιμητισμού είναι πιο συνηθισμένο, στις περιπτώσεις που το άτομο που χασμουριέται, είναι ένα κοντινό μας πρόσωπο, όπως ένα μέλος της οικογένειας μας, ένας καλός μας φίλος ή ο σύντροφός μας. Μια άλλη μελέτη έδειξε, ότι ο «ασυνείδητος μιμητισμός», που ονομάστηκε επίσης ως «το φαινόμενο του χαμαιλέοντα», εμφανίζεται συχνότερα στους περισσότερο συμπονετικούς ανθρώπους.

Η μεταδοτική φύση των συναισθημάτων, μπορεί να ενισχυθεί ακόμα περισσότερο, όταν τα άτομα βρίσκονται σε συχνή επαφή με το ένα το άλλο.

Σε μια μελέτη, ερευνητές που ασχολούνται με τον γάμο, εξέτασαν πάνω από 150 ζευγάρια για τρία ολόκληρα χρόνια, προκειμένου να διαπιστώσουν, πώς το άγχος ενός συζύγου επηρεάζει τον άλλο σύζυγο, καθώς και γενικότερα την ποιότητα του γάμου. Ανακάλυψαν, ότι, παρ’ όλο που οι γυναίκες δεν επηρεάζονταν σημαντικά, οι άντρες εμφάνιζαν χαμηλότερη συζυγική ικανοποίηση όταν οι σύζυγοί τους, ανέφεραν υψηλά επίπεδα άγχους. Ιδιαίτερα σημαντικό, υπήρξε το γεγονός, ότι η συναισθηματική διασταύρωση, ήταν πιο έντονη, όταν κάποιο ζευγάρι εμπλεκόταν σε αρνητικές πρακτικές επίλυσης των προβλημάτων του, όπως είναι η απόρριψη ή η αρνητική κριτική του άλλου συντρόφου.

Αυτές οι μελέτες τονίζουν και τη σπουδαιότητα των ανθρώπων που επιλέγετε να κάνετε παρέα, ώστε να μπορείτε να υιοθετείτε τις καλές παρά τις κακές διαθέσεις τους.

Οι Λόγοι που Ορισμένοι Άνθρωποι Φέρονται με Κακία στους Άλλους

Οι άνθρωποι γενικότερα, είμαστε ιδιαιτέρως κοινωνικά όντα που έχουν ανάγκη από θετικές σχέσεις. Επομένως, μπορούμε εύκολα να κατανοήσουμε τα κίνητρα που έχουμε για να τα πηγαίνουμε καλά με τους άλλους ανθρώπους. Στην πραγματικότητα, δεν θα υπήρχε καμία πιθανότητα ύπαρξης της κοινωνίας μας, αν ιστορικά οι άνθρωποι δε συνεργάζονταν και δεν τα πήγαιναν καλά μεταξύ τους σε ένα μεγάλο βαθμό.

Ωστόσο, πολύ συχνά βλάπτουν εσκεμμένα ο ένας τον άλλον. Γιατί άραγε συμβαίνει αυτό; Γιατί οι άνθρωποι θέλουν κάποιες φορές να πληγώσουν και να βλάψουν τους άλλους;

Δεκαετίες έρευνας αποδεικνύουν ότι πίσω από τη δημοφιλή πεποίθηση πως οι άνθρωποι γίνονται κακοί όταν θέλουν να αισθανθούν καλύτερα για τον εαυτό τους, κρύβεται μία μεγάλη αλήθεια.

1. Η Θετική Ιδιαιτερότητα
Η θεωρία της «κοινωνικής ταυτότητας», υποστηρίζει ότι οι άνθρωποι έχουν μια βασική ψυχολογική ανάγκη για «θετική ιδιαιτερότητα». Με άλλα λόγια, οι άνθρωποι έχουν μία θετικά προσδιορισμένη ανάγκη να αισθάνονται μοναδικοί σε σχέση με τους γύρω τους. Καθώς από τη φύση τους, έχουν την τάση να σχηματίζουν ομάδες, αυτή η ανάγκη για θετική διάκριση, επεκτείνεται και στις ομάδες που ανήκουν. Δηλαδή, τείνουν να βλέπουν πιο ευνοϊκά τις ομάδες που ανήκουν, παρά τις ομάδες που δεν ανήκουν. Και ως εκ τούτου, έχουν την τάση να βλέπουν λιγότερο θετικά τους ανθρώπους που δεν αποτελούν μέρος μίας ομάδας σε σχέση με αυτούς που ανήκουν κάπου.

Επίσης, αυτό είναι ιδιαίτερα πιθανό να συμβεί, όταν υπάρχει ανταγωνισμός μεταξύ των ομάδων ή όταν οι άνθρωποι αισθάνονται ότι η ταυτότητα της ομάδας τους δοκιμάζεται η αμφισβητείται. Μελέτες που έχουν πραγματοποιηθεί για τη εξέταση αυτής της πεποίθησης, διαπιστώνουν ότι οι άνθρωποι γενικότερα εμφανίζουν ενδείξεις ευνοιοκρατίας για την ομάδα τους, και επιπλέον, ενισχύεται θετικά η αυτοεκτίμηση τους και το αίσθημα της θετικότητας προς την ομάδας τους, όταν διαγράφονται άλλα μέλη από την ομάδα και θεωρούνται ως «παρείσακτα».

2. Οι Μειονεκτικές Συγκρίσεις
Η θεωρία της «κοινωνικής σύγκρισης», υποστηρίζει ότι οι άνθρωποι από τη φύση τους κάνουν συγκρίσεις με άλλους ανθρώπους και ότι αυτές οι συγκρίσεις μπορούν συχνά να μας κάνουν να αισθανόμαστε χειρότερα ή καλύτερα για τους εαυτούς μας. Καθώς, σε γενικές γραμμές προτιμάμε να αισθανόμαστε καλά, είμαστε επιρρεπείς στο να κάνουμε συγκρίσεις που θα μας επιτρέψουν να δούμε μειονεκτικά άλλους ανθρώπους.

Επιπλέον, η έρευνα που βασίζεται σε αυτή τη θεωρία, υποστηρίζει επίσης την ιδέα ότι οι άνθρωποι είναι πιο αρνητικοί απέναντι στους άλλους όταν νιώθουν ότι τους έχουν προσβάλει ή τους έχουν υποτιμήσει και ότι έτσι μπορούν να αισθάνονται καλύτερα για τον εαυτό τους και να βοηθηθούν στην αποκατάσταση της αυτοεκτίμησης τους.

Ένα παράδειγμα αυτού, μπορεί να δοθεί σε μια μελέτη, κατά την οποία όταν είπαν στους συμμετέχοντες ότι δεν ήταν ελκυστικοί, χρησιμοποιώντας πλαστή ανατροφοδότηση, βαθμολόγησαν τους άλλους, όχι μόνο ως λιγότερο ελκυστικούς, αλλά και ως λιγότερο έξυπνους και ευγενικούς σε σύγκριση με την ανατροφοδότηση ότι ήταν ελκυστικοί. Συνοψίζοντας, όταν οι συμμετέχοντες ένιωθαν προσβεβλημένοι, ήταν πιθανότερο να υποβιβάσουν τους άλλους.

3. Η Κλασική Προβολή
Ο Freud υποστήριξε δεκαετίες πριν, ότι οι άνθρωποι ένιωθαν καλά με τον εαυτό τους και τα ελαττώματά τους, όταν πίστευαν ότι και άλλα άτομα είχαν τα ίδια αρνητικά χαρακτηριστικά με αυτούς. Βασικά, αν υποθέσουμε ότι αισθάνεστε ανέντιμοι, τότε είναι πιο πιθανό να βλέπετε τους άλλους ανθρώπους ως επίσης ανέντιμους και αυτό σας κάνει κατά μία έννοια, να αισθάνεστε πιο έντιμοι από αυτούς.

Υπάρχουν διάφορες μελέτες που υποστηρίζουν αυτή την ιδέα. Σε μια μελέτη, όταν είπαν σε κάποιους συμμετέχοντες ότι είχαν υψηλά επίπεδα εσωτερικού θυμού, πίστευαν ότι και τα άλλα άτομα εξέφραζαν θυμό και με αυτό τον τρόπο, ένιωθαν ότι δεν είχαν ιδιαίτερο θυμό μέσα τους.

4. Η Απειλή του «Εγώ»
Οι ψυχολόγοι έχουν ανακαλύψει ότι όταν απειλείται η αυτοεκτίμησή μας, εκδηλώνουμε αρκετή επιθετικότητα. Με άλλα λόγια, σε γενικές γραμμές, δεν έχει ιδιαίτερη σημασία αν οι άνθρωποι αισθάνονται καλά ή άσχημα για τον εαυτό τους. Αυτό που έχει σημασία, είναι ότι εκείνη τη στιγμή που επιτίθενται, αισθάνονται χειρότερα για τον εαυτό τους από ό,τι συνήθως.

Αυτό το πεδίο έρευνας, έχει διαπιστώσει ότι η απειλούμενη αυτοεκτίμηση συνδέεται με ένα ευρύ φάσμα αυξημένων επιθετικών συμπεριφορών. Για παράδειγμα, όταν οι άνθρωποι νιώσουν προσβεβλημένοι, σε αντίθεση με το να λαμβάνουν εκτίμηση, είναι αρκετά πιθανό να κάνουν προσβλητικά σχόλια σε κάποιο άλλο άτομο.

Συμπέρασμα
Είτε αφορά στην προώθηση των ομάδων μας είτε των εαυτών μας, έχουμε την τάση να είμαστε πιο επιθετικοί, όταν η αυτοεκτίμηση μας αμφισβητείται και όταν δεν νιώθουμε ιδιαίτερα θετικά συναισθήματα για τους εαυτούς μας.

Όταν απειλείται η αυτοεκτίμησή μας, τότε είναι πιθανό να συγκρίνουμε τους εαυτούς μας με ανθρώπους που νομίζουμε ότι είναι σε χειρότερη θέση από εμάς, ώστε να βλέπουμε ότι έχουν περισσότερα αρνητικά χαρακτηριστικά από εμάς, προκειμένου να υποβαθμίσουμε τα άτομα που δεν είναι μέλη των ομάδων μας, καθώς και για να εκφράσουμε πιο άμεση επιθετικότητα προς τους ανθρώπους γενικότερα.

Η προσβολή, η υποτίμηση ή η επίκριση άλλων ανθρώπων μπορεί να δείξει πολλά περισσότερα για το πώς αισθάνεστε εσείς για τον εαυτό σας, παρά για το χαρακτήρα του άλλου προσώπου. Η ανασφάλεια για τους ίδιους μας τους εαυτούς μας, ευθύνεται σε ένα μεγάλο βαθμό για την αποτύπωση της σκληρότητας που υπάρχει σήμερα στην κοινωνία.

Σχόλια Ελλήνων που τσακώνονται βρέθηκαν στο κάτω μέρος των κειμένων της "Αγίας Γραφής"

Μπροστά σε μια πρωτοφανή ανακάλυψη βρέθηκαν επιστήμονες της Θεολογικής σχολής του Μοντεβιδέο, οι οποίοι μελετούσαν τα πρωτότυπα κείμενα της "Αγίας Γραφής" στη θεόπνευστη αραμαϊκή γλώσσα.

Συγκεκριμένα, ενώ ανέλυαν τα νοήματα και τις παραβολές του ιστορικού κειμένου της χριστιανικής εκκλησίας, διαπίστωσαν πως στο κάτω μέρος πολλών σελίδων υπήρχαν κάποια σχόλια γραμμένα σε μια άγνωστη γι’αυτούς γλώσσα. Ύστερα από ενδελεχή μελέτη και έρευνα, διαπίστωσαν πως η γλώσσα αυτή δεν ήταν άλλη από τα αρχαία ελληνικά και δίχως χρονοτριβή προχώρησαν στην άμεση μετάφραση των σχολίων αυτών, για να βρεθούν μπροστά σε μια τεράστια έκπληξη.

Οι Έλληνες αναγνώστες της Αγίας Γραφής δεν έκαναν τίποτα άλλο από το να τσακώνονται κάτω από κάθε εδάφιο της Βίβλου για οποιαδήποτε αφορμή. Χαρακτηριστικά είναι μερικά σχόλια τα οποία μας μεταφέρουν οι επιστήμονες της Θεολογικής σχολής. «Τι βλακείες είναι αυτές. Εγώ θα σας πω τι συμβαίνει στην πραγματικότητα, όλα είναι μπούρδες» και «βάρβαρες αισχρότητες» γράφει ο νεαρός Επίκτητος για να του απαντήσει ο Ναυκράτης «Όλα τα ξέρετε εσείς οι Αθηναίοι. Ελάτε στην Σπάρτη να μας τα πείτε αυτά αν τολμάτε». Σε διαφορετικό εδάφιο συναντάμε και άλλη στιχομυθία, με τα πνεύματα να είναι ακόμα πιο οξυμένα. «Κανένας Χριστός, μόνο Δίας, φωτιά στην Καινή Διαθήκη», σχολιάζει ο Λάμαχος για να του απαντήσει σε έξαλλη κατάσταση η Σαπφώ «Λάμαχε σε είδαμε την Κυριακή στην Αγορά με γυναικεία ρούχα» και το Λάμαχο να ανταπαντά «Από πότε οι γυναίκες βγαίνουν από τα σπίτια τους Σαπφώ, γύρνα στην κουζίνα σου».

Ο Χεσούς Ναβάρο, έγκριτος καθηγητής της Θεολογίας, ο οποίος μας εξηγεί: «Φαίνεται πως όταν το 51 μετά Χριστόν ο Απόστολος Παύλος επισκέφτηκε την Ελλάδα, άφησε το χειρόγραφο της Βίβλου στους Έλληνες προκειμένου να το μελετήσουν. Όμως αυτοί άρχισαν να αφήνουν τα δικά τους σχόλια από κάτω με αποτέλεσμα να ξεσπάσουν έντονες διαμάχες και ταραχές. Μάλιστα, εικάζεται πως μερικά εδάφια κάηκαν ολοσχερώς κατά τη διάρκεια των ταραχών αυτών. Έτσι, ο Απόστολος Παύλος έφυγε απογοητευμένος συμβουλεύοντας τους υπόλοιπους ιεραπόστολους να μην πατήσουν ποτέ το πόδι τους στη χώρα».

Οι επιστήμονες δεν αποκλείουν το ενδεχόμενο σχόλια Ελλήνων που τσακώνονται να υπάρχουν και σε άλλα ιστορικά κείμενα, με τις φήμες πως στο πίσω μέρος της πλάκας που είναι χαραγμένες οι δέκα εντολές, αναγράφει «Οι Έλληνες δεν υπακούν σε καμία εντολή»!

Ο προσωπικός μας ονειρόκοσμος

Θα θέλατε να ζείτε σε κάποιο εξωτικό νησί όπου θα είσαστε ζάπλουτοι και θ’ απολαμβάνετε τον έρωτα της γυναίκας ή του άνδρα των ονείρων σας; Θα προτιμούσατε να πετάτε σαν πουλί, να ελέγχετε τη φωτιά ή να προκαλείτε καταιγίδες με μία σας σκέψη; Μια βόλτα στην Αθήνα της εποχής του Περικλή ή στην αστραφτερή πρωτεύουσα της Ατλαντίδας σας κινεί το ενδιαφέρον;

Για να τα ζήσετε όλα αυτά, το μόνο που χρειάζεται είναι να εισχωρήσετε μέσα σ’ ένα φωτεινό όνειρο. Τι είναι όμως τα φωτεινά όνειρα; Σύμφωνα με τη σχετική βιβλιογραφία, πρόκειται για μια ασυνήθιστη διανοητική κατάσταση κατά την οποία κάποιος που βλέπει ένα όνειρο διατηρεί την συνειδησιακή του ακεραιότητα και γνωρίζει ότι εκείνη τη στιγμή ονειρεύεται. Ξυπνάει δηλαδή μέσα στον προσωπικό του ονειρόκοσμο. Η πράξη αυτή του επιτρέπει να διαμορφώνει όπως θέλει τα σενάρια των ονείρων του και να τα μεταμορφώνει σε πολύχρωμες και αληθοφανείς περιπέτειες. Ο ονειρευτής μπορεί τότε να ζήσει την πιο απίθανη φαντασίωση, να πετάξει πάνω από βουνά, ν’ αλλάξει μορφή, να περιπλανηθεί σε αρχαία δάση ή να επισκεφτεί εξωγήινους πλανήτες. Ο μόνος περιορισμός που υπάρχει είναι τα όρια της προσωπικής του φαντασίας. Πολλοί ονειρευτές χρησιμοποιούν τα φωτεινά όνειρα ως εργαλεία αντιμετώπισης ψυχολογικών προβλημάτων ή αγχωτικών καταστάσεων που αντιμετωπίζουν στην πραγματική τους ζωή. Πολλοί έρχονται σε επαφή με τα δημιουργικά τους ταλέντα, συνθέτουν μουσική, ζωγραφίζουν όμορφους πίνακες ή επιλύουν πρακτικά προβλήματα που τους ταλαιπωρούν κατά τη διάρκεια της ημέρας. Άλλοι τα χρησιμοποιούν ως μέσον συνειδητής αλληλεπίδρασης με άλλα τμήματα του ψυχισμού τους, επικοινωνώντας για παράδειγμα με διάφορους ονειρικούς χαρακτήρες που συναντούν στις φανταστικές τους περιπλανήσεις. Κάποιοι ισχυρίζονται ότι έχουν επικοινωνήσει με το υποσυνείδητό τους μιλώντας στον ίδιο τον ονειρικό κόσμο που τους περιβάλλει.

Σύμφωνα με σχετικές μελέτες, αναλώνουμε το 1/3 της ζωής μας ονειρευόμενοι. Επίσης, οι μισοί από μας έχουμε δει τουλάχιστον ένα φωτεινό όνειρο κατά τη διάρκεια της ζωής μας. Ο Αριστοτέλης είχε εντοπίσει την ύπαρξή τους γιατί στα κείμενά του αναφέρει ότι συχνά, όταν κάποιος κοιμάται, υπάρχει κάτι από τη συνείδησή του που γνωρίζει ότι οτιδήποτε παρουσιάζεται μπροστά της δεν είναι παρά ένα όνειρο. Στην αρχαία Πέργαμο γιατροί χρησιμοποιούσαν τα φωτεινά όνειρα ως θεραπευτική μέθοδο και τα ονειρομαντεία της αρχαιότητας ίσως είχαν αναπτύξει μεθόδους πρόκλησης φωτεινών ονείρων που να ήταν πολύ αποτελεσματικές.

Οι σύγχρονοι μελετητές τους υποστηρίζουν ότι τα φωτεινά όνειρα αποτελούν ένα συνειδησιακό επίτευγμα εφάμιλλο της αυτοσυνείδησης που απολαμβάνει ο άνθρωπος κατά τη διάρκεια των χρονικών περιόδων που παραμένει ξύπνιος. Γνωρίζουμε ότι όταν κάποιος βλέπει ένα φωτεινό όνειρο, ο εγκέφαλός του παρουσιάζει αυξημένη ηλεκτρική δραστηριότητα στους προμετωπιαίους λοβούς και παράγει περισσότερα εγκεφαλικά κύματα Γάμμα. Αν και κάθε άνθρωπος έχει την ικανότητα να ξυπνήσει μέσα σ’ ένα φωτεινό όνειρο, μόνο ένα μικρό ποσοστό μαθαίνει πώς να το κάνει αυτό σε τακτά χρονικά διαστήματα και κατά βούληση.

Κάποιες από τις τακτικές εκούσιας πρόκλησης «φωτεινών ονείρων» καταγράφτηκαν για πρώτη φορά από μια Εγγλέζα αριστοκράτισσα, την Mary Arnold Foster η οποία γεννήθηκε το 1861. Ο σύζυγός της ήταν ανιψιός του διάσημου συγγραφέα E.M. Forster ο οποίος έγραψε τα βιβλία «Δωμάτιο με Θέα» και «Το πέρασμα στην Ινδία.» Η ίδια έγραψε στην ώριμη ηλικία των 60 ετών ένα μικρό βιβλίο με τον τίτλο «Μελέτες πάνω στα όνειρα» όπου περιέγραφε τον τρόπο που είχε βρει να ξυπνάει μέσα στα όνειρά της, να τα εξερευνά και να τα ελέγχει. Η παράξενη περιπέτειά της ξεκίνησε κατά τη διάρκεια του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, όταν έβλεπε σχεδόν κάθε βράδι εφιάλτες που αφορούσαν τον θάνατο των δύο γιών της στο μέτωπο. Ανακάλυψε ότι ο τρόπος για να καταπολεμήσει αυτά τα απαίσια όνειρα ήταν να επαναλαμβάνει κατά τη διάρκεια της ημέρας μια συγκεκριμένη φράση: «Αυτό είναι απλά ένα όνειρο, αν ξυπνήσεις θα έχει τελειώσει και όλα θα είναι πάλι καλά». Η συγκεκριμένη φράση λειτούργησε ως ξόρκι που διείσδυσε στα όνειρά της έτσι ώστε κάθε φορά που ονειρεύονταν να ξέρει πλέον ότι βρίσκεται μέσα σε μια φαντασίωση. Οι εφιάλτες έπαψαν να τη βασανίζουν και εκείνη ανέπτυξε την ικανότητα να διαμορφώνει τα όνειρά της όπως ακριβώς ήθελε. Όπως έγραψε στο βιβλίο της, έμαθε να πετάει πάνω από δέντρα, οροφές σπιτιών και ανάμεσα απ’ τα σύννεφα και κατάφερε να ολοκληρώσει ένα ονειρικό ταξίδι πάνω απ’ τον Ατλαντικό ωκεανό! Ενθαρρυμένη από την επιτυχία της, άρχισε να μελετάει την ακαθόριστη περιοχή που απλώνεται ανάμεσα στον ύπνο και την εγρήγορση και να αναρωτιέται από πού πηγάζουν οι εικόνες που έβλεπε και γιατί οι αναμνήσεις των ονείρων σβήνουν σαν ομίχλη στο πρώτο φως της αυγής. Έγραψε έτσι έναν λεπτομερή ταξιδιωτικό οδηγό στην ονειρόχωρα και χαρτογράφησε τις παρυφές της συνειδητότητας μ’ έναν τρόπο που δεν είχε γίνει ποτέ ξανά. Εκατό χρόνια αργότερα, οι επιστήμονες που μελετούν τα φαινόμενα του ύπνου και των ονείρων αντλούν έμπνευση απ’ το έργο της και εκπλήσσονται με το πόσο ακριβείς και ορθές ήταν η επισημάνσεις της.

Πώς μπορούμε λοιπόν να προκαλέσουμε ένα φωτεινό όνειρο; Σύμφωνα με το γοητευτικό βιβλίο της κυρίας Foster και τις μεταγενέστερες τεχνικές που ανέπτυξαν διάφοροι ονειροταξιδιώτες, κάποια βήματα προς τη σωστή κατεύθυνση είναι τα ακόλουθα:
Αρχικά θα πρέπει να προετοιμαστούμε νοητικά για τη συγκεκριμένη εμπειρία. Θα πρέπει να πιστέψουμε ότι κάτι τέτοιο είναι εφικτό, ν’ αποδεχτούμε ότι τα όνειρα αντιπροσωπεύουν ένα σημαντικό κομμάτι της ζωής μας και ότι πραγματικά θέλουμε να βιώσουμε ένα φωτεινό όνειρο. Πρέπει να σχεδιάσουμε τι θα κάνουμε όταν ξυπνήσουμε τελικά μέσα στον προσωπικό μας ονειρόκοσμο. Αυτή η διαδικασία θα στείλει θετικά μηνύματα στο υποσυνείδητό μας και θα επιταχύνει τον ερχομό των φωτεινών ονείρων. Θα πρέπει επίσης ν’ αναπτύξουμε τεχνικές ανάκλησης των ονείρων μας. Οι περισσότεροι τα ξεχνάμε πολύ γρήγορα με αποτέλεσμα λίγα μόλις λεπτά αφού ξυπνήσουμε να έχουμε ήδη χάσει ένα μεγάλο κομμάτι τους. Για να το αποφύγουμε αυτό αφυπνιζόμαστε σταδιακά: Μόλις ξυπνήσουμε, δεν ανοίγουμε τα μάτια μας και παραμένουμε ακίνητοι. Προσπαθούμε να μην σκεφτόμαστε όλα όσα έχουμε να κάνουμε κατά τη διάρκεια της μέρας που ξεκινάει. Αφήνουμε τις σκέψεις μας να ξεδιπλωθούν ελεύθερα, πάντα όμως γύρω απ’ το όνειρο που έχουμε δει. Προκειμένου να συγκρατήσουμε όσον το δυνατόν περισσότερες απ’ τις λεπτομέρειες του, προσπαθούμε να το θυμηθούμε αντίστροφα, σκηνή προς σκηνή, απ’ το τέλος προς την αρχή. Έτσι σχηματίζουμε ένα περιεκτικό κολάζ εικόνων και συμβάντων που το απαρτίζουν. Δημιουργούμε το προσωπικό μας ονειρολόγιο όπου καταγράφουμε κάθε πρωί τα όνειρα μας, αμέσως μόλις ξυπνήσουμε, με όλες τις λεπτομέρειες που θυμόμαστε. Χρησιμοποιούμε τον ενεστώτα χρόνο στις περιγραφές μας και σημειώνουμε την ημερομηνία και την ώρα που είδαμε το συγκεκριμένο όνειρο γιατί έτσι πείθουμε το υποσυνείδητό μας ότι τα όνειρα μας είναι όντως σημαντικά, εξοικειωνόμαστε μαζί τους και μαθαίνουμε να τα θυμόμαστε με μεγαλύτερη ευκολία. Μια επιπρόσθετη τεχνική είναι να ξυπνάμε λίγο πριν από την συνηθισμένη ώρα μας, ρυθμίζοντας για παράδειγμα ένα ξυπνητήρι μισή ώρα πιο νωρίς. Μ’ αυτό τον τρόπο θυμόμαστε καλύτερα τα όνειρά μας καθώς ο εγκέφαλός μας δεν έχει προλάβει να ολοκληρώσει τη συνηθισμένη ρουτίνα του. Μια παραπλήσια τεχνική είναι να ενεργοποιείται το ξυπνητήρι κάθε μισή ώρα έτσι ώστε να παλινδρομούμε ανάμεσα στον ύπνο και την εγρήγορση.

Κατά τη διάρκεια της ημέρας, προσπαθούμε να παραμένουμε εστιασμένοι στην εκάστοτε στιγμή που ζούμε και να μην ονειροπολούμε ή να χάνουμε την επαφή με το περιβάλλον εξαιτίας των σκέψεων που απορροφούν την προσοχή μας. Αν σε τακτά χρονικά διαστήματα ελέγχουμε τον εαυτό μας ως προς το κατά πόσο είμαστε παρόντες στη στιγμή, θα είναι πιο εύκολο να ξυπνήσουμε μέσα σ’ ένα όνειρο. Η μέθοδος του διαλογισμού λέγεται ότι βοηθάει πάρα πολύ ως προς αυτό. Τέλος, επειδή τα φωτεινά όνειρα είναι πολύ ρεαλιστικά, εφαρμόζονται κάποια κόλπα εξακρίβωσης απ’ τον ονειρευτή, ώστε ν’ αναγνωρίσει ότι το όνειρο που βλέπει δεν ανήκει στον κόσμο της πραγματικότητας και έτσι να το ελέγξει. Μπορεί πχ να προσπαθήσει να πετάξει, να περάσει μέσα από ένα καθρέφτη ή να διαπεράσει ένα τοίχο με το σώμα του.

Η προοπτική της ανάπτυξης των προσωπικών μας ονειρόκοσμων φαίνεται πολύ συναρπαστική. Ίσως, όταν αναπτυχθεί κάποια τεχνολογία που θα μπορεί να διαβάζει τα όνειρα και να τα καταγράφει, να εξελιχθεί σε κυρίαρχη μορφή ψυχαγωγίας. Θα μπορούμε τότε να πλάθουμε ονειρόκοσμους τους οποίους θα μεταφορτώνουμε σε μια κοινή βάση δεδομένων απ’ όπου ο κάθε ενδιαφερόμενος θα μπορεί να τους απολαμβάνει σαν να είναι δικοί του.
Όνειρα γλυκά λοιπόν…

Τίποτα δεν μπορεί να καταστρέψει την αγάπη, γιατί διαλύονται μέσα σ’ αυτήν τα πάντα!

Να είσαι πνευματικά ευέλικτος. Η δύναμη δεν βρίσκεται στο να είναι κανείς άκαμπτος και σταθερός, αλλά στο να είναι ευλύγιστος. Το ευλύγιστο δέντρο αντέχει στη θύελλα. Μάζεψε όλη τη δύναμη που δίνει ένας γρήγορος νους.

Η ζωή είναι παράξενη· συμβαίνουν τόσα πράγματα εκεί που δεν τα περιμένει κανείς, ώστε απλώς με το ν’ αντιστέκεται σ’ αυτά δεν πρόκειται να λύσεις κανένα πρόβλημα. Χρειάζεται να έχει κανείς τεράστια ευλυγισία και σταθερή καρδιά.

Η ζωή είναι σαν μια κόψη ξυραφιού και πρέπει να περπατήσει κανείς πάνω σ’ αυτό το μονοπάτι με εξαιρετική προσοχή και ευέλικτη σοφία.

Η ζωή είναι πολύ πλούσια, έχει τόσους πολλούς θησαυρούς κι εμείς την πλησιάζουμε με άδειες καρδιές· δεν ξέρουμε πώς να γεμίσουμε τις καρδιές μας με την αφθονία της ζωής. Ενώ είμαστε φτωχοί μέσα μας, όταν μας προσφέρονται τα πλούτη της τ’ αρνιόμαστε. Πάμε στο πηγάδι για νερό κρατώντας δαχτυλήθρα κι έτσι η ζωή καταντάει μια κακόγουστη υπόθεση, ασήμαντη και μικρή.

Η αγάπη είναι επικίνδυνο πράγμα· φέρνει τη μόνη επανάσταση που δίνει απόλυτη ευτυχία. Είναι τόσο λίγοι εκείνοι από μας που μπορούν ν’ αγαπούν· τόσο λίγοι εκείνοι που θέλουν ν’ αγαπούν.

Αγαπάμε βάζοντας όρους, κάνοντας την αγάπη ένα εμπορεύσιμο πράγμα. Έχουμε νοοτροπία παζαριού, αλλά η αγάπη δεν είναι εμπορεύσιμη, δεν είναι ένα απλό «πάρε-δώσε». Είναι μια κατάσταση ύπαρξης όπου όλα τα ανθρώπινα προβλήματα είναι λυμένα.

Τι υπέροχο μέρος που θα μπορούσε να είναι η γη με τόση πολλή ομορφιά που υπάρχει, τόσο μεγαλείο, τόση άφθαρτη ομορφιά! Είμαστε παγιδευμένοι στον πόνο και δεν νοιαζόμαστε να ξεφύγουμε απ’ αυτόν ακόμα κι όταν κάποιος μας δείχνει το δρόμο.

Δεν ξέρω, αλλά νιώθει κανείς να φλέγεται από αγάπη· υπάρχει μια άσβηστη φλόγα· νιώθει ότι έχει τόση πολλή απ’ αυτήν μέσα του, που θέλει να τη δώσει σε όλους· και το κάνει. Είναι σαν ένα ποτάμι που κυλάει με ορμή, που ποτίζει και δίνει ζωή σε κάθε πόλη και χωριό· μολύνεται από τις ανθρώπινες βρωμιές που πέφτουν σ’ αυτό, αλλά σύντομα τα νερά καθαρίζονται από μόνα τους και συνεχίζουν να τρέχουν. Τίποτα δεν μπορεί να καταστρέψει την αγάπη γιατί διαλύονται μέσα σ’ αυτήν τα πάντα: το καλό και το κακό· το άσχημο και το όμορφο.

Είναι το μοναδικό πράγμα που είναι αυτό το ίδιο αιωνιότητα.

Φιλοσοφία του Νίτσε

Ήταν μόνος και δεν έκανε τίποτα άλλο,
Απο το να βρίσκει τον εαυτό του.

Λοιπόν, απολάμβανε τη μοναξιά του και σκεφτόταν πολύ ωραία πράγματα για ώρες ολόκρηρες..

Στα αστικά κέντρα υπάρχουν ολοένα και περισσότεροι singles (μόνοι)και άνθρωποι που νιώθουν απομονομένοι. Για να αποφύγουν να ακουστεί η μοναξιά τους, ανοίγουν την τηλεόραση όλη μέρα, συνδέονται πολλές ώρες στο internet ή επιδίδονται σε οποιαδήποτε δραστηριότητα μεταμφιέζει την σιωπή τους.

Υπάρχει, ωστόσο, μια δημιουργική μοναξιά που προσφέρει στο άτομο τεράστια ποσότητα θετικής ενέργειας. Με το να αποσυνδεόμαστε για κάποιες ώρες απο τον κόσμο, συνδεόμαστε με την εσωτερική μας πηγή σοφίας. Είναι ένα ταξίδι - προσκύνημα στον εαυτό μας, που τρομάζει όσους δεν το έκαναν ποτέ.

Συνηθισμένοι στον θόρυβο του κόσμου που όλα τα μπερδεύει, πολλοί φοβούνται να μείνουν με τον εαυτό τους . Για να αποφύγουν αυτήν την εσωτερική συνάντηση, αναζητούν κάθε μέσο για να "ξεχαστούν" λιγάκι. Όμως, απο τί θέλουμε να ξεχαστούμε; Υπάρχει κάτι που θα 'πρεπε να φοβόμαστε;

Ίσως να είναι απλώς για να μη σκεφτούμε, φια να καθυστερήσουμε ερωτήσεις που χρειάζεται να κάνουμε στον εαυτό μας. Κάθε μεταμόρφωση μας φοβίζει. Και η μοναξιά είναι, δικαίως, η πίστα απογείωσης των μεγάλων αλλαγών, η σκηνή όπου εφοδιαζόμαστε για να ξαναγεννηθούμε σε ένα καινούριο ταξίδι της ζωής.

Γιατί άνθρωπος σημαίνει να ξεχνάς, να σκοντάφτεις πάνω σε τοίχους,
να μπαίνεις σε λάθος δωμάτιο, να σταματάς το ασανσέρ σε λάθος πάτωμα.

Ο Θορώ, λέει “Ω Θεέ μου, να φτάσει κανείς στο σημείο του θανάτου μόνο και μόνο για να καταλάβει ότι δεν έζησε ποτέ”

Δεν έκανες ποτέ τίποτε. Ποτέ δεν έζησες κάτι έντονα. Ποτέ δε γέλασες. Ποτέ δεν έκλαψες. Ποτέ δεν ένιωσες απελπισία. Τα αρνείσαι όλα αυτά τα πράγματα, τα σπρώχνεις μακριά και ζεις στη χώρα του Ποτέ. Σε μια ψευδαίσθηση.

Γιορτάστε την ανθρωπιά σας.
Γιορτάστε την τρέλα σας.
Γιορτάστε την ανεπάρκειά σας.
Γιορτάστε τη μοναξιά σας.
Πάνω απ’ όλα γιορτάστε τον εαυτό σας.
Δεν θέλω να είμαι τίποτε άλλο απ’ αυτό που είμαι, δηλαδή άνθρωπος.
Μ’ αρέσει πραγματικά που είμαι άνθρωπος.

 

 

Με αντέχεις;

Είναι κάτι μέρες σκοτεινές, συννεφιασμένες, που καμιά απόχρωση δεν μπορεί να φέρει πίσω τη χαρά. Ούτε χαμόγελο ούτε δάκρυ. Μέρες θολές, μέρες δύσκολες που η σκιά του κόσμου πέφτει βαριά στις πλάτες μου. Μέρες που δε θέλω να μιλώ, δε θέλω να ακούω, δε θέλω να βλέπω, δε θέλω να σκέφτομαι. Κατεβασμένα ρολά και βαριά σκεπάσματα.

Είναι κάτι μέρες σκληρές, μπαρουτιασμένες που καμία εκτόνωση δε μπορεί να διώξει την οργή. Μέρες άγριες, μέρες βίαιες που θέλω να βάλω τις φωνές και να τα γκρεμίσω όλα. Θυμός, πίκρα, απογοήτευση.

Με ρωτάς τι φταίει, τι μου λείπει, τι χρειάζομαι. Θέλω να με αφήνεις να είμαι κακό παιδί. Να κακιώνω, να αντιμιλάω, να φωνάζω, να θυμώνω, να αγριεύω. Να ξεσπάω. Δεν χρειάζομαι παρηγοριά ούτε συμβουλές. Θέλω απλώς να με ανέχεσαι. Θέλω να με αντέχεις. Όπως αντέχει μια υπομονετική μάνα το δύστροπο παιδί της. Κι εσύ να γελάς. Να μη με παίρνεις στα σοβαρά, να μη προσβάλλεσαι, να μη θίγεσαι. Μόνο να γελάς και να μένεις.

Τα όσα άσχημα έχει ζήσει κάποιος, πολλές φορές είναι δύσκολο να ειπωθούν με λόγια. Καλά, καλά δε μπορεί να τα θυμάται και ο ίδιος. Σαν τα στρώματα της σκόνης και της άμμου, κάθονται το ένα πάνω από το άλλο και στο τέλος γίνονται όλα πέτρα. Κι εκεί είναι που χρειάζεται ένας καλός μεταλλωρύχος για να εξορύξει το χρυσάφι...

Ποια είναι τα όρια και πως μπορούμε να υπολογίζουμε χοληστερίνη και τριγλυκερίδια

Η ολική χοληστερίνη του αίματος, επίσης γνωστή ως το επίπεδο της χοληστερόλης ορού, αξιολογείται ανάλογα με τον κίνδυνο της καρδιαγγειακής ασθένειας που ο κάθε τύπος χοληστερόλης προκαλεί.

Η χοληστερίνη υπολογίζεται σε χιλιοστόγραμμα (mg) χοληστερόλης για κάθε δεκατόλιτρο (dL) αίματος. Ένα αποτέλεσμα κάτω από 200 mg/dL (5,2 mmol/L) είναι ιδανικό.
Ένα επίπεδο κάπου μεταξύ 200-239 mg/dL (5,2-6,2 mmol/L) βρίσκεται οριακά κάτω από το νούμερο υψηλού κινδύνου.

 Σε αυτή την περίπτωση, ο γιατρός σας μπορεί να σας συστήσει ένα διαιτητικό πλάνο με χαμηλή χοληστερόλη. Μια τιμή πάνω από 240 mg/dL (6,3 mmol/L) είναι το όριο υψηλού κινδύνου. Τα άτομα που έχουν τόσο υψηλή χοληστερίνη έχουν συνήθως διπλάσιο κίνδυνο καρδιαγγειακών ασθενειών σε σύγκριση με τους ανθρώπους που έχουν φυσιολογική χοληστερίνη.

Χοληστερίνη: Τιμές HDL (καλής) χοληστερόλης
Η υψηλής πυκνότητας λιποπρωτεϊνών (High Density Lipoprotein - HDL) χοληστερόλη, η οποία είναι γνωστή και ως “καλή” χοληστερόλη, βοηθά στη διατήρηση της καλής υγείας των αιμοφόρων αγγείων, που μένουν πιο καθαρά. Αυτό που κάνει, επί της ουσίας, είναι να καταστρέφει την χαμηλής πυκνότητας λιποπρωτεϊνών (Low Density Lipoprotein - LDL) χοληστερόλη, ή “κακή χοληστερόλη”. Η HDL χοληστερόλη βοηθάει το αίμα να κυκλοφορεί χωρίς “εμπόδια” στα αγγεία. Γι' αυτόν το λόγο είναι καλό να έχετε καλό επίπεδο HDL και χαμηλό επίπεδο LDL χοληστερόλης. Στην HDL, μια τιμή κάτω 40 mg/dL (1 mmol/L) για τους άνδρες και 50 mg/dL (1,3 mmol/L) για τις γυναίκες είναι χαμηλή. Αυτό αυξάνει τον κίνδυνο καρδιαγγειακών προβλημάτων. Μια κανονική τιμή HDL χοληστερόλης είναι μεταξύ 40-49 mg/dL (1-1,3 mmol/L) για τους άνδρες. Όσον αφορά τις γυναίκες, είναι μεταξύ 50-59 mg/dL (1,3-1,5 mmol/L). Όταν το επίπεδο αυτό είναι υψηλότερο από 60 mg/dL (1,6 mmol/L), τότε έχετε και αυξημένη άμυνα έναντι της στεφανιαίας νόσου.

Χοληστερίνη: Τιμές LDL (κακής) χοληστερόλης
 Η LDL, ή “κακή”, χοληστερόλη συσσωρεύεται στα αγγεία, όταν κυκλοφορεί στο αίμα σε υψηλές συγκεντρώσεις. Το αποτέλεσμα είναι η μείωση της κυκλοφορίας του αίματος και η ταυτόχρονη αύξηση του κινδύνου καρδιαγγειακών ασθενειών και εγκεφαλικού επεισοδίου. Επομένως, το επίπεδο της LDL χοληστερόλης αποτελεί σημαντικό δείκτη κινδύνου καρδιακής ανακοπής (έμφραγμα). Στην LDL χοληστερόλη, λοιπόν, μια τιμή κάτω από 100 mg/dL (2,6 mmol/L) είναι η ιδανική. Η τιμή μεταξύ 100-129 mg/dL (2,6 και 3,3 mmol/L) είναι κοντά στο ιδανικό, ενώ μεταξύ 130-159 mg/dL (3,4 και 4,1 mmol/L) είναι οριακά αυξημένη. Μεταξύ 160-189 mg/dL (4,1 και 4,9 mmol/L) είναι αυξημένη και όταν ξεπερνάει τα 190 mg/dL (4,9 mmol/L) είναι πολύ υψηλή. Συνιστάται η LDL χοληστερόλη να είναι κάτω από 70 mg/dL (1,8 mmol/L).

Χοληστερίνη: Τιμές για τα τριγλυκερίδια
Τα τριγλυκερίδια είναι ένα είδος λίπους που προέρχεται από ό,τι τρώτε. Εκείνες οι θερμίδες που το σώμα δεν τις χρειάζεται άμεσα τις μετατρέπει σε τριγλυκερίδια. Μετά από αυτό, το σώμα επίσης αποθηκεύει θερμίδες και με την μορφή λίπους. Τα επίπεδα των τριγλυκεριδίων συχνά είναι αυξημένα σε άτομα που είναι παχύσαρκα. Το ίδιο ισχύει, επίσης, με τα άτομα που δεν ασκούνται επαρκώς, ή/και ακολουθούν ένα πρόγραμμα διατροφής που είναι εξαιρετικά φορτωμένο με υδατάνθρακες. Οι καπνιστές και οι πότες έχουν επίσης μεγαλύτερο πρόβλημα. Το ιδανικό επίπεδο των τριγλυκεριδίων είναι κάτω από 150 mg/dL (1,7 mmol/L). Το άνω όριο είναι μεταξύ 150-199 mg/dL (1,7-2,2 mmol/L). Όταν τα τριγλυκερίδια φτάνουν σε επίπεδα 200-499 mg/dL (2,3-5,6 mmol/L) θεωρούνται αυξημένα και αν ξεπεράσουν τα 500 mg/dL (5,7 mmol/L) είναι πολύ αυξημένα.

Ενδεικτικά γραφήματα με τα όρια για: Συνολική χοληστερίνη, LDL χοληστερόλη, HDL χοληστερόλη και Τριγλυκερίδια Υπολογισμός συνολικής χοληστερίνης Ο βασικός τύπος είναι ο ακόλουθος:
Συνολική χοληστερίνη = HDL χοληστερίνη + LDL χοληστερίνη + (Τριγλυκερίδια x 0,2)

Ενδιαφέροντα ψυχολογικά κόλπα για να μη σας ξεχάσουν ποτέ!

Kαθημερινά σχεδόν δημοσιεύονται δεκάδες ψυχολογικές μελέτες από όλο τον κόσμο, οι οποίες μελετούν την ανθρώπινη συμπεριφορά, τις συνειδητές και υποσυνείδητες πεποιθήσεις μας και πως αυτές μας οδηγούν σε συγκεκριμένες αποφάσεις ζωής. 

Η αλήθεια είναι ότι τελικά ο συνειδητός μας νους αποτελεί την κορυφή του παγόβουνου. Όλο το υπόλοιπο αποτελεί το υποσυνείδητο, ή ασυνείδητο.

Διαβάσετε 15 απλά παραδείγματα, για το πως λειτουργεί ο ασυνείδητος νους μας.

1.Όταν μια ομάδα ανθρώπων γελάει, οι άνθρωποι συνήθως στρέφουν το βλέμμα τους σε αυτούς που αισθάνονται πιο κοντά τους.

2. Αν μασάς τσίχλα ή τρως, όταν κάνεις κάτι που σε αγχώνει, αυτό μειώνει το άγχος. Ξεγελάει ένα κομμάτι του εγκεφάλου, ώστε να νομίζει, ότι αφού τρως δεν κινδυνεύεις.

3. Αν κάποιος είναι νευριασμένος μαζί σας και σας φωνάζει, παραμείνετε ψύχραιμοι. Το πιθανότερο είναι να εκνευρισθεί ακόμα περισσότερο, αλλά αργότερα θα ντρέπεται για την συμπεριφορά του.

4. Αν κάνετε μια ερώτηση σε κάποιον και δεν σας απαντήσει επαρκώς, διατηρήστε οπτική επαφή μαζί του και παραμείνετε σιωπηλοί. Ο άνθρωπος που απαντάει θα υποθέσει, ότι η αρχική του απάντηση δεν ήταν καλή και θα συνεχίσει να μιλάει.

5. Με τις εκφράσεις του προσώπου μπορείτε να προκαλέσετε το συναίσθημα που επιθυμείτε. Αν θέλετε να νιώσετε χαρούμενοι, χαμογελάστε όσο περισσότερο γίνεται.

6. Μην λέτε «Πιστεύω» ή «Νομίζω». Αυτό υπονοείται έτσι και αλλιώς, και φαίνεται ότι έχετε έλλειψη αυτοπεποίθησης.

7. Όταν έχετε συνέντευξη για δουλειά φανταστείτε, ότι αυτός που σας κάνει την συνέντευξη είναι κάποιος παλιός φίλος. Έτσι, θα νιώσετε περισσότερο άνετα και θα βγάλετε τον πραγματικό εαυτό σας.

8. Αν δείχνετε χαρούμενοι και ενθουσιασμένοι, όταν συναντάτε κάποιους ανθρώπους την επόμενη φορά που θα τους ξαναδείτε θα δείχνουν και αυτοί χαρούμενοι και ενθουσιασμένοι, που ξαναβρεθήκατε. Πάρτε παράδειγμα τα σκυλιά, που εφαρμόζουν συνέχεια αυτό το κόλπο.

9. Οι άνθρωποι είναι πιθανότερο να σας κάνουν μια μικρή χάρη, αν πρώτα σας έχουν αρνηθεί μια μεγάλη.

10. Πολλές φυσικές συνέπειες του στρες είναι ίδιες με εκείνες της πολύ μεγάλης ευφορίας, όπως βαριά αναπνοή και επιτάχυνση της καρδιάς. Αν επανασχεδιάσετε την στρεσογόνο κατάσταση ως πρόκληση, τότε το άγχος θα μετατραπεί σε χαρά.

11. Πολλοί άνθρωποι δεν μπορούν να ξεχωρίσουν την ευφυΐα από την αυτοπεποίθηση. Αν δείχνεις, ότι είσαι πολύ καλός γνώστης του αντικειμένου σου, τότε οι άνθρωποι έχουν την συνήθεια να μαζεύονται γύρω σου.

12. Αν εργάζεστε στην εξυπηρέτηση πελατών, τοποθετήστε ένα καθρέπτη πίσω σας. Οι πελάτες θα σας συμπεριφέρονται πιο ευγενικά, γιατί κανένας δεν θέλει να βλέπει την κακή εκδοχή του εαυτού του.

13. Αν είστε σε ένα meeting και νομίζετε, ότι κάποιος θέλει να σας επιτεθεί, καθίστε ακριβώς δίπλα του. Με αυτόν τον τρόπο θα τον κάνετε να νιώσει ανασφαλής και να μην σας επιτεθεί. Ή τουλάχιστον να μετριάσει την κακία του.

14. Όταν βγαίνετε πρώτο ραντεβού με κάποιον, επιλέξτε ένα πρωτότυπο και συναρπαστικό μέρος. Με αυτόν τον τρόπο ο άλλος θα συνδυάσει αυτό το συναρπαστικό συναίσθημα μαζί σας.

15. Παρατηρήστε το χρώμα των ματιών κάποιου, όταν τον συναντάτε για πρώτη φορά. Οι άνθρωποι με το ίδιο χρώμα ματιών επιζητούν περισσότερο την οπτική επαφή.

Ανθρώπινες υπερδυνάμεις που προκύπτουν από γενετικές μεταλλάξεις

Συγκρινόμενοι με άλλα είδη του ζωικού βασιλείου, οι άνθρωποι διαθέτουν εντυπωσιακά παρόμοιο γονιδίωμα. Κι έτσι οποιαδήποτε παραλλαγή του, όσο απειροελάχιστη κι αν είναι, μπορεί να μας κάνει πράγματι μοναδικούς στην κατηγορία μας!

Οι μικρές αυτές διαφοροποιήσεις στο DNA μπορεί να εκδηλωθούν με ποικίλους τρόπους, όπως στο χρώμα των μαλλιών, το ύψος ή τη δομή του προσώπου, αν και σπανιότερα ένας άνθρωπος ή ένας ολόκληρος πληθυσμός μπορεί να αναπτύξει χαρακτηριστικά που τον διαφοροποιούν άρδην από το υπόλοιπο ανθρώπινο γένος. Όπως οι X-Men δηλαδή που οι γενετικές μεταλλάξεις τούς έκαναν υπερανθρώπους…

Ανοσία στον HIV
Ο απειλητικότερος ίσως κίνδυνος που αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα είναι οι ανθεκτικοί ιοί και μόνο οι λιγοστοί άνθρωποι που έχουν αναπτύξει αντισώματα θα μπορούσαν να επιβιώσουν από μια τέτοια φονική επιδημία. Ευτυχώς που υπάρχουν δηλαδή τέτοιοι άνθρωποι για να ξαναρχίσουν την ανθρωπότητα από την αρχή. Πάρτε για παράδειγμα τον HIV. Κάποιοι άνθρωποι, μέσω γονιδιακής μετάλλαξης, δεν διαθέτουν την πρωτεΐνη CCR5, την οποία χρησιμοποιεί ο ιός για να εισβάλει στα κύτταρά μας. Χωρίς τη συγκεκριμένη πρωτεΐνη, ο HIV δεν μπορεί να προσβάλει τον οργανισμό, κάνοντας τους ανθρώπους αυτούς πρακτικά απρόσβλητους από τη νόσο! Υπάρχουν βέβαια κάποιοι σπανιότατοι τύποι HIV που έχουν βρει τον τρόπο να εισβάλουν στα κύτταρα παρά την έλλειψη της επίμαχης πρωτεΐνης, αν και παραμένουν ελάχιστοι. Όσο για την ποσόστωση του πληθυσμού που παραμένει σχεδόν άτρωτος στον HIV, είναι μόλις στο 1% των Καυκάσιων και ακόμα μικρότερη στις άλλες φυλές και εθνότητες…

Ανοσία στην ελονοσία
Αυτοί που διαθέτουν ιδιαιτέρως υψηλή ανοχή στην ελονοσία είναι συνήθως φορείς μιας άλλης επικίνδυνης πάθησης, της δρεπανοκυτταρικής αναιμίας. Αυτό είναι βέβαια ευλογία που μετατρέπεται σε κατάρα, καθώς για να αναπτύξεις ικανά αντισώματα στην ελονοσία σημαίνει πως θα πεθάνεις πρόωρα από αναιμία, αν και υπάρχει μία σπάνια περίπτωση που κερδίζεις την παρτίδα χωρίς απώλειες. Η ελονοσία, που προσβάλει θανάσιμα κάθε χρόνο περισσότερους από 660.000 ανθρώπους, είναι ένα παράσιτο (πλασμώδιο της ελονοσίας) που μεταδίδεται από μολυσμένο κουνούπι και εισβάλει στα ερυθρά αιμοσφαίρια, όπου και πολλαπλασιάζεται. Η δρεπανοκυτταρική αναιμία, από την άλλη, πρόκειται για μια διαταραχή στα κύτταρα του αίματος, κατά την οποία τα ερυθρά αιμοσφαίρια χάνουν το σχήμα τους και επηρεάζεται έτσι η παραγωγή αιμογλοβίνης (αιμοσφαιρίνης), η πρωτεΐνη που μεταφέρει δηλαδή το οξυγόνο στο σώμα. Εξαιτίας της δράσης της δρεπανοκυτταρικής αναιμίας είναι που δεν μπορεί λοιπόν η ελονοσία να ολοκληρώσει το φονικό της έργο μεταδιδόμενη από ερυθρό σε ερυθρό αιμοσφαίριο. Πώς μπορείς όμως να αποκτήσεις ανοσία στην ελονοσία χωρίς να νοσήσεις από δρεπανοκυτταρική αναιμία; Μόνο αν είσαι φορέας της νόσου! Γιατί αν είσαι φορέας δρεπανοκυτταρικής αναιμίας, όχι μόνο δεν νοσείς από την πάθηση αλλά έχεις αυτομάτως και αυξημένη ανοσία στην ελονοσία, εξαιτίας της μη φυσιολογικής αιμογλοβίνης. Και σε περιοχές που θερίζει μάλιστα η ελονοσία, το γονίδιο της δρεπανοκυτταρικής αναιμίας ανθεί, αφού είναι ο φυσικός τρόπος για να προστατευθεί ο οργανισμός από την ελονοσία. Κάπου 10-40% των πληθυσμών που ζουν στα μέρη της ελονοσίας είναι φορείς δρεπανοκυτταρικής αναιμίας, αφού η φυσική επιλογή έκανε και πάλι το θαύμα της…

Βελτιστοποίηση λειτουργίας για μεγάλο υψόμετρο
Οι περισσότεροι ορειβάτες που αποφασίζουν να δαμάσουν την κορυφή του Έβερεστ δεν θα τα κατάφερναν χωρίς τη βοήθεια τοπικού οδηγού. Κι αν είναι πασιφανές ότι Θιβετιανοί και Νεπαλέζοι λειτουργούν καλύτερα και είναι σωματικά ανώτεροι στα μεγάλα αυτά υψόμετρα, τι είναι αυτό που τους κάνει να μπορούν να δουλεύουν εντόνως μέσα στις δύσκολες συνθήκες έλλειψης οξυγόνου που για τους περισσότερους από μας απειλούν ανοιχτά τη ζωή μας; Οι Θιβετιανοί ζουν σε υψόμετρο μεγαλύτερο από 4.000 μέτρα και είναι έτσι συνηθισμένοι να εισπνέουν αέρα που περιέχει 40% λιγότερο οξυγόνο από την επιφάνεια της θάλασσας. Στο διάβα των αιώνων, ο οργανισμός τους αντιστάθμισε την μικρή περιεκτικότητα οξυγόνου αναπτύσσοντας μεγαλύτερους θώρακες και περισσότερη χωρητικότητα στους πνεύμονες, κάτι που καταλήγει σε περισσότερη εισπνοή αέρα σε κάθε ανάσα. Και βέβαια, αντίθετα με τους ανθρώπους που ζουν σε χαμηλά υψόμετρα και το σώμα τους παράγει περισσότερα ερυθρά αιμοσφαίρια σε συνθήκες έλλειψης οξυγόνου, οι Θιβετιανοί έχουν εξελιχθεί να κάνουν το αντίστροφο: παράγουν λιγότερα ερυθρά αιμοσφαίρια, κι αυτό για να αποφεύγουν τις θρομβώσεις και άλλες επικίνδυνες επιπλοκές. Την ίδια στιγμή, έχουν καλύτερη ροή αίματος και είναι λιγότερο ευάλωτοι σε όλες τις παθήσεις που σχετίζονται με χαμηλά επίπεδα οξυγόνου. Οι Θιβετιανοί διατηρούν την ιδιαίτερη αυτή λειτουργία του οργανισμού τους ακόμα και όταν μεταφερθούν σε χαμηλότερα υψόμετρα, κι αυτό γιατί πρόκειται για μόνιμες γενετικές προσαρμογές. Οι μακρινοί πρόγονοί τους, οι Κινέζοι της δυναστείας των Χαν, δεν μοιράζονται αυτά τα χαρακτηριστικά. Οι δυο φυλές διαχωρίστηκαν πριν από 3.000 χρόνια, κάτι που σημαίνει ότι οι Θιβετιανοί ανέπτυξαν τις μόνιμες αλλαγές σε μόλις 100 γενιές, ένα ιδιαιτέρως σύντομο διάστημα σε όρους εξέλιξης των ειδών…

Κόκαλα από ατσάλι
Τα γηρατειά φέρνουν πολλά στις βαλίτσες τους και ένα από τα συχνότερα σωματικά προβλήματα είναι η οστεοπόρωση, η προοδευτική αποδυνάμωση δηλαδή της οστικής μάζας (οστική πυκνότητα) και η διαταραχή της δομής της. Αποτέλεσμα αυτής της πάθησης είναι η ελάττωση της φυσικής αντοχής του σκελετού, ο οποίος καθίσταται έτσι πιο αδύναμος και εύθραυστος, αλλά και η αναπόφευκτη πρόκληση καταγμάτων. Κι όμως, φαίνεται πως υπάρχει μια μικρή ομάδα ανθρώπων που διαθέτουν ένα μοναδικό γονίδιο που κρατά το μυστικό για τη θεραπεία της οστεοπόρωσης! Το γονίδιο συναντάται μόνο στους Αφρικάνερς, τους απογόνους των λευκών ολλανδών αποίκων που άρχισαν να καταφτάνουν μαζικά στη Νότια Αφρική τον 17ο αιώνα, και προκαλεί τα ακριβώς αντίθετα αποτέλεσμα της φυσιολογικής γήρανσης: οι άνθρωποι αυτοί προσθέτουν οστική μάζα αντί να τη χάνουν όσο μεγαλώνουν! Πρόκειται για μετάλλαξη σχετικού γονιδίου που ελέγχει μια πρωτεΐνη (σκληροστίνη), η οποία επιδρά στην αύξηση των οστών. Αν ο Αφρικάνερ κληρονομήσει δύο μεταλλαγμένα γονίδια, τότε θα εμφανίσει τη διαταραχή της σκληροστέωσης, η οποία οδηγεί σε γιγαντισμό και άλλες σοβαρής μορφής αυξητικές παθολογίες, ακόμα και θάνατο. Αν όμως κληρονομήσουν μόνο ένα γονίδιο, τότε δεν νοσούν από σκληροστέωση, αλλά αναπτύσσουν απλώς ιδιαίτερη πυκνότητα στα κόκαλά τους, η οποία μάλιστα αυξάνεται καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής τους. Οι επιστήμονες μελετούν πια εντατικά το γονιδίωμα των Αφρικάνερς, καθώς εκεί κρύβεται μάλλον η οριστική λύση για την οστεοπόρωση αλλά και πολλές ακόμα σκελετικές παθήσεις. Σε ό,τι μας αφορά εδώ, οι Αφρικάνερς δεν παθαίνουν κάταγμα ούτε έπειτα από σοβαρά τροχαία ατυχήματα, λες και τα κόκαλά τους είναι άθραυστα!

Ύπνος; Ποιος ύπνος;
Υπάρχουν άνθρωποι γύρω μας που τα βγάζουν πέρα με λιγότερες από έξι ώρες ύπνου την ημέρα και μάλιστα ανθούν και θριαμβεύουν και μόνο νυσταγμένοι δεν μοιάζουν. Αν αυτό είναι ευλογία, δεν προκύπτει από κάποια προπόνηση του οργανισμού να αντέχει σε λιγότερες ώρες ύπνου, αλλά από μια σπάνια γενετική μετάλλαξη σε ένα γονίδιο (DEC2), που επιτρέπει στον οργανισμό να λειτουργεί φυσιολογικά και να χρειάζεται σαφώς λιγότερες ώρες ξεκούρασης και ύπνου από τον μέσο άνθρωπο! Αν ο μέσος άνθρωπος αρχίσει να κοιμάται έξι ή και λιγότερες ώρες κάθε μέρα, τότε κάποια στιγμή θα βιώσει τις αρνητικές συνέπειες της έλλειψης ύπνου, την ίδια ώρα που η χρόνια στέρηση ύπνου καταλήγει σε σοβαρά παθολογικά προβλήματα, όπως υπέρταση και καρδιαγγειακά νοσήματα. Οι μεταλλαγμένοι βέβαια δεν εμφανίζουν κανένα τέτοιο σύμπτωμα κόπωσης ή υπνηλίας καθώς το γονίδιο αυτό αλλάζει δραστικά όλα όσα ξέραμε για μια από τις βασικότερες ανάγκες, τον ύπνο. Είναι όμως και το άλλο: όσοι διαθέτουν την εν λόγω μετάλλαξη στο DEC2, κοιμούνται καλύτερα και πιο αποτελεσματικά παρά τις εμφανώς λιγότερες ώρες που περνούν στο κρεβάτι, βλέποντας και περισσότερα όνειρα! Φαίνεται πως όταν κοιμάσαι καλά, χρειάζεσαι λιγότερο ύπνο. Η γενετική αυτή ανωμαλία παραμένει βέβαια εξαιρετικά σπάνια και εντοπίζεται σε λιγότερο από το 1% όσων δηλώνουν ότι κοιμούνται ελάχιστα. Αν λοιπόν πιστεύετε ότι την έχετε γιατί δεν κοιμάστε πολύ, πιθανότατα δεν την έχετε…

Η συσκευή που φορτίζει το κινητό σας με… νερό

Η σουηδική startup MyFC παρουσίασε ένα πραγματικό καινοτόμο τεχνολογικό προϊόν που το ονομάζει JAQ στις 6 Ιανουαρίου στην έκθεση CES. Η συσκευή, η οποία είναι αρκετά μικρή ώστε να χωράει στην τσέπη σας, είναι στην πραγματικότητα ένας φορτιστής με κυψέλες καυσίμου.

Η παράξενη συσκευή χρησιμοποιεί θαλασσινό νερό και οξυγόνο για να μετατρέψει τη χημική ενέργεια σε ηλεκτρική ενέργεια. Στη συνέχεια χρησιμοποιεί αυτή την ηλεκτρική ενέργεια για τη φόρτιση της μπαταρίας του τηλεφώνου σας! Ο φορτιστής αποτελείται από μια κάρτα σε σχήμα πιστωτικής, τη λεγόμενη «κάρτα ισχύος» και μια θύρα εξόδου. Η κάρτα περιέχει θαλασσινό νερό και παράγει ηλεκτρική ενέργεια με χημικές αντιδράσεις όταν τοποθετείται στη θύρα. Για να γεμίσετε με ηλεκτρική ενέργεια την μπαταρία του τηλεφώνου σας, μπορείτε απλά να συνδέσετε το τηλέφωνό σας στη θύρα με ένα τυποποιημένο καλώδιο σύμφωνα με το mashable.

Μια κάρτα ισχύος JAQ παράγει τόσες ώρες ηλεκτρικής ενέργειας ώστε είναι αρκετή για να φορτίσει πλήρως ένα iPhone 6S. Σύμφωνα με τους δημιουργούς της μπορούν να φορτιστούν και μεγαλύτερες συσκευές, όπως tablets αλλά θα χρειαστούν περισσότερες από μία κάρτες για να φορτίσουν πλήρως. Επιπλέον οι συγκεκριμένες κάρτες αλμυρού νερού είναι για μία μόνο χρήση. Μετά από αυτήν σταματούν την παραγωγή των χημικών αντιδράσεων που είναι απαραίτητες για την παραγωγή ηλεκτρισμού.

Η συσκευή δεν είναι διαθέσιμη στην αγορά ακόμη, αλλά οι υπεύθυνοι της εταιρείας εκτιμούν ότι θα είναι μέσα στο τρέχον έτος και ουσιαστικά οι πελάτες θα τις αγοράζουν συνδρομητικά. Δηλαδή, οι πελάτες θα υπογράφουν για να λάβουν μέχρι έναν ορισμένο αριθμό καρτών κάθε μήνα. Θα διατίθενται επίσης και μεμονωμένες κάρτες στην αγορά και κατά πάσα πιθανότητα θα κοστίζουν περίπου 1,50 δολάριο η κάθε μία, σύμφωνα με δηλώσεις ενός εκπροσώπου της εταιρείας.

Η ανυπαρξία «πυροτεχνημάτων» στο κέντρο του Γαλαξία γεννά ιδέες για τη φύση του περιβάλλοντος της μαύρης τρύπας

Το κέντρο του Γαλαξία μας, περίπου είκοσι πέντε χιλιάδες έτη φωτός μακριά από τη Γη, είναι αόρατο σε μας, στην περιοχή του ορατού φωτός, λόγω των εκτεταμένων ποσών της απορρόφησης από την ενδιάμεση διαστημική σκόνη. Ωστόσο, ακτινοβολίες σε πολλά άλλα μήκη κύματος, όπως οι υπέρυθρες ακτινοβολίες, τα ραδιοκύματα και οι ενεργητικές ακτίνες Χ, μπορούν να διαπεράσουν το υλικό που καλύπτει το κέντρο. Στην καρδιά του γαλαξιακού κέντρου υπάρχει μια υπερμεγέθης μαύρη τρύπα, SgrA * (προφέρεται «Sagittarius A-star»), με ύλη περίπου τέσσερα εκατομμύρια ηλιακές μάζες.

Είναι σχετικά αμυδρό αντικείμενο και δείχνει κάποιο ελαφρύ τρεμούλιασμα που θεωρείται ότι είναι το αποτέλεσμα μικρών ποσοτήτων ύλης που τυχαία συσσωρεύονται σε ένα δίσκο γύρω από αυτό. Η γενική της παθητικότητα διακρίνει την Sgr A* από πολλές άλλες υπερμεγέθεις μαύρες τρύπες, σε άλλα γαλαξιακά κέντρα, που ενεργά συσσωρεύουν και θερμαίνουν μεγάλες ποσότητες υλικού και στη συνέχεια εκτοξεύουν ισχυρούς διπολικούς πίδακες ταχέως κινούμενων φορτισμένων σωματιδίων.

Πριν από μερικά χρόνια οι αστρονόμοι εντόπισαν ένα μεγάλο νέφος αερίου (εκτιμάται ότι έχει μέγεθος τρεις μάζες Γης) να κινείται σχετικά γρήγορα προς την SgrA *. Ορισμένα μοντέλα προέβλεπαν ότι το νέφος (γνωστό ως G2) θα διαλυόταν από τη μαύρη τρύπα κατά τη διάρκεια του 2015, ένα γεγονός που θα μπορούσε να συνοδεύεται από ανιχνεύσιμη ακτινοβολία που με τη σειρά του θα μπορούσε να ρίξει φως στους μηχανισμούς τροφοδοσίας μιας μαύρης τρύπας. Αυτό δεν συνέβη. Η χρονιά πέρασε χωρίς «πυροτεχνήματα», πιθανώς επειδή το G2 ήταν πάρα πολύ πυκνό για να διαλυθεί.

Ο αστρονόμος Michael McCourt, από το Κέντρο Αστροφυσικής Harvard-Smithsonian, του Πανεπιστημίου Harvard και του Ιδρύματος Smithsonian, μαζί με την συνάδελφό του Ann-Marie Madigan, αξιοποίησαν στο έπακρο αυτό το πρόσφατο μη-γεγονός. Αναγνώρισαν ότι η συνεχιζόμενη εκπομπή ακτίνων Χ από την SgrA * απαιτούσε ρυθμό εισροής, μερικών μαζών Γης ετησίως από το υλικό που περιβάλλει την μαύρη τρύπα, αλλά ότι ο ρυθμός αυτός δεν ήταν σύμφωνος με σχεδόν κάθε άλλη μέτρηση, συμπεριλαμβανομένης-μεταξύ άλλων-της ολικής φωτεινότητας της SgrA *. Το ξεδιάλεγμα των πιθανών λύσεων απαιτούσε γνώση της κατανομής του αερίου πολύ κοντά στη μαύρη τρύπα, σε αποστάσεις μικρότερες από ότι η απόσταση της Γης από τον Ήλιο. Οι επιστήμονες συνειδητοποίησαν ότι θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν τις αλλαγές στην τροχιά του G2 καθώς περνούσε μέσα από αυτό το μέσο για να εξερευνήσει το εσώτατο αέριο. Ακόμη και αν το αντικείμενο δεν καταβροχθίζονταν όπως αναμενόταν, η πορεία του θα μπορούσε να μεταβληθεί. Αξιοποίησαν επίσης, ένα δεύτερο μικρό νέφος στο σύστημα, το G1, για να εντοπίσουν κάποιες παραμέτρους καθώς τα δύο κινήθηκαν κατά τη διάρκεια του έτους, ιδιαίτερα έκκεντρα, με σχεδόν συνεπίπεδες τροχιές γύρω από SgrA *.

Οι επιστήμονες διαμόρφωσαν σε μοντέλα μικρές αλλαγές στις παραμέτρους τροχιάς των G1 και G2, καθώς κινούνταν, υποθέτοντας ότι οι αλλαγές οφείλονταν σε συναντήσεις με το υπάρχον τοπικό υλικό. Η ανάλυσή τους παρέχει τον πρώτο προσδιορισμό του άξονα περιστροφής της ροής προσαύξησης και υποδεικνύει την πηγή της προσαύξησης ως προερχόμενη από το μεγάλο δακτύλιο του μοριακού αερίου, που βρίσκεται περίπου 4 έτη φωτός από τη μαύρη τρύπα, μάλλον, παρά από τους αστρικούς ανέμους που υπάρχουν στον ενδιάμεσο χώρο. Το αποτέλεσμα είναι ένα σημαντικό στοιχείο για τη φύση του περιβάλλοντος της μαύρης τρύπας και, επιπλέον, έχει και μερικές παρατηρησιακές συνέπειες που μπορούν να ελεγχθούν κατά την επόμενη δεκαετία, συμπεριλαμβανομένων των μελλοντικών διαδρομών των G2 και G2 και τη γεωμετρία της εκπομπής κοντά στο σύνορο της μαύρης τρύπας.

Φυσικοί προτείνουν θεωρίες για να εξηγήσουν μυστηριώδη σύγκρουση στον LHC του CERN

Οι φυσικοί σε όλο τον κόσμο πρόσφατα προβληματίστηκαν, όταν εμφανίστηκε ένα ασυνήθιστο τίναγμα στο σήμα του Μεγάλου Επιταχυντή Αδρονίων (LHC), κατά πολύ βαρύτερο από το μποζόνιο του Χιγκς, του μεγαλύτερου και ισχυρότερου επιταχυντή σωματιδίων του κόσμου, κάνοντάς τους να αναρωτιούνται αν ήταν ένα νέο σωματίδιο, άγνωστο προηγουμένως, ή ίσως ακόμη και δύο νέα σωματίδια. Η σύγκρουση δεν φαίνεται να μπορεί να εξηγηθεί από το Καθιερωμένο Μοντέλο (Standard Model), το θεωρητικό θεμέλιο της σωματιδιακής φυσικής.

Αν αυτό ευσταθεί, τότε πρόκειται για ένα σωματίδιο κατά πολύ βαρύτερο όχι μόνο από το μποζόνιο Χιγκς (που είναι περίπου 125 GeV), αλλά και από κάθε άλλο σωματίδιο που έχει ανακαλυφθεί μέχρι σήμερα. Κάτι που προκαλεί «πονοκέφαλο» στους επιστήμονες, αφού μάλλον θα αναθεωρήσουν τα βιβλία της φυσικής, και τότε μπορούμε να μιλάμε για μια γιγαντιαία επιστημονική ανακάλυψη.

Ο Adam Martin, επίκουρος καθηγητής φυσικής στο Πανεπιστήμιο της Notre Dame, είπε ότι αυτός και άλλοι θεωρητικοί φυσικοί είχαν ακούσει για τα αποτελέσματα αυτά πριν δημοσιοποιηθούν στις 15 Δεκεμβρίου και οι ομάδες άρχισαν να επεξεργάζονται ιδέες, μέσω Skype και άλλων τρόπων επικοινωνίας, σχετικά με το τι θα μπορούσε να σημαίνει αυτό το ενδιαφέρον τίναγμα, αν επιβεβαιωθεί. Αυτός και κάποιοι συνεργάτες από το Σινσινάτι και τη Νέα Υόρκη υπέβαλαν προκαταρτική μελέτη που δημοσιεύθηκε στο arXiv.org στις 23 Δεκεμβρίου.

«Ήταν τόσο παράξενο, που οι άνθρωποι ήταν αναγκασμένοι να παρατήσουν τις αγαπημένες τους θεωρίες και να αρχίσουν από το μηδέν», λέει ο Μάρτιν. «Αυτή είναι μια διασκεδαστική περιοχή της σωματιδιακής φυσικής. Ψάχνουμε στο άγνωστο. Είναι ένα νέο σωμάτιο; Είναι δύο νέα σωμάτια;»



Το γράφημα απεικονίζει μαύρα στίγματα που δείχνουν γεγονότα σε πειραματικές εγγραφές που συγκρίνονται με την κόκκινη γραμμή που απεικονίζει τον αριθμό που αναμένεται μέσω της διαδικασίας του Καθιερωμένου Προτύπου. Δυο μαύρα στίγματα δεν συμπίπτουν με αυτή την κόκκινη γραμμή. Υποστηρίζεται ότι αυτό το τίναγμα στα 750 είναι «το πιο συναρπαστικό» σημείο.

Η μελέτη δίνει τέσσερις πιθανές εξηγήσεις για τα δεδομένα, συμπεριλαμβανομένης της πιθανότητας ότι θα μπορούσε να υποδεικνύει μια βαρύτερη έκδοση του μποζόνιου Higgs, γνωστό επίσης ως «σωματίδιο του Θεού». Η περαιτέρω έρευνα θα μπορούσε να αποδώσει πιο πεζές εξηγήσεις, λέει ο Martin και ο ενθουσιασμός θα μπορούσε να εξασθενίσει όπως έχει συμβεί πολλές φορές στην καριέρα του. Αλλά θα μπορούσε να ανοίξει την πόρτα για νέες γνώσεις και αναζήτηση για νέα μοντέλα.

Δυσπιστία στον επιστημονικό κόσμο

Σύσσωμος ο επιστημονικός κόσμος αντιμετωπίζει τα νέα αυτά δεδομένα με δυσπιστία.

Ακόμα δεν υπάρχουν αρκετές ενδείξεις ώστε να επιχειρήσει κανείς να αχρηστεύσει τα σημερινά επιστημονικά συγγράμματα. Αλλά υπάρχουν υπολογίσιμες πιθανότητες αυτό να συμβεί, κάτι που ενθουσιάζει αλλά και τρομάζει παράλληλα τους φυσικούς. Για κάποιους αυτό το σωματίδιο μπορεί να ισοδυναμεί με την ολοκληρωτική εκμηδένιση του έργου τους, σε κάποιους άλλους μπορεί να δίνει την ευκαιρία για να μπουν στο «πάνθεον» των πιο σημαντικών επιστημόνων στην ιστορία.

Για να επιβεβαιωθεί η ύπαρξη του νέου σωματιδίου, θα πρέπει να περάσουν ακόμα κάποιοι μήνες περαιτέρω πειραμάτων. Τα «μεγάλα» νέα θα είναι όταν (και αν) ανακοινωθεί επίσημα ότι το σωματίδιο υπάρχει. Αυτή η πολύμηνη προσμονή παίζει με τα ήδη τσιτωμένα νεύρα των επιστημόνων. Αρκετοί εξ αυτών όμως, δείχνουν να έχουν πιάσει την ευκαιρία από τα μαλλιά. Στο arXiv υπάρχουν ήδη περισσότερα από 100 άρθρα που προσπαθούν να εξηγήσουν την αβέβαιη ύπαρξη αυτού του μυστήριου σωματιδίου.

Ανάμεσα σε αυτές, η εργασία του Τζιάν Φρανσέσκο Γκιουντίσε υποστηρίζει πως το νέο σωματίδιο συνεπάγεται την διάψευση της Θεωρίας της Υπερσυμμετρίας. Αλλες εργασίες προσπαθούν να εξηγήσουν μέσω των νέων δεδομένων την άγνωστη φύση της σκοτεινής ύλης και της σκοτεινής ενέργειας. Υπάρχουν επίσης αρκετοί που υποστηρίζουν πως το νέο σωματίδιο είναι ένα είδος βαρυτόνιου, το οποίο είναι ένα υποθετικό στοιχειώδες σωματίδιο που αποτελεί φορέα της βαρυτικής αλληλεπίδρασης. Άλλοι κάνουν λόγο για την ανακάλυψη ενός «ξαδέρφου» του σωματιδίου Higgs, γεγονός που επίσης θα συνεπαγόταν πολλά. Η φαντασία των θεωρητικών φυσικών τις τελευταίες τρεις βδομάδες βρίσκεται σε απόλυτη έξαρση. Τα μολύβια των πιο φιλόδοξων και τολμηρών έχουν πάρει φωτιά.

Φυσικά, όλες αυτές οι θεωρίες στηρίζονται στον… αέρα όσο ακόμα η ύπαρξη του νέου σωματιδίου είναι αβέβαιη. Μετά από πολύ καιρό όμως, εμφανίζεται σημαντική πιθανότητα να προκύψει κάτι ολοκαίνουργιο στον κόσμο της φυσικής και αυτό εξιτάρει ανεξαιρέτως όλους τους θεωρητικούς.

Τί είναι πιο πιθανό;

Να έχουν αποτύχει και τα δύο διαφορετικά πειράματα του CERN (ελάχιστη πιθανότητα) ή να υπάρχει όντως ένα σωματίδιο που καταρρίπτει κάποιες από τις πιο θεμελιώδεις αρχές της φυσικής (επίσης ελάχιστη πιθανότητα); Οι περισσότεροι συγκλίνουν προς το δεύτερο, όμως δεν πρέπει να ξεχνάμε πως ανέκαθεν η φυσική εξελισσόταν με ανατροπές, τις οποίες σχεδόν όλοι αμφισβητούσαν…

Δημιουργώντας φανταστικούς κόσμους

“Όταν περπατώ στον δρόμο, τραβάω μια φωτογραφία από κάτι που κεντρίζει την προσοχή μου, δημιουργώντας ένα τεράστιο αρχείο. Η δημιουργία ενός φανταστικού κόσμου συμβαίνει σε ένα μεταγενέστερο στάδιο, με την έννοια ότι επιλέγω την εικόνα και την επεξεργάζομαι με διάφορες εφαρμογές.

Οι επιρροές μου είναι από το μεταφυσικό μείγμα που βλέπω σε εικόνες του σε Ντε Κίρικο, από τη γεωμετρία του Bauhaus αλλά και από την ποπ κουλτούρα του Warhol…”, εξηγεί ο καλλιτέχνης και μας εντυπωσιάζει με τους φανταστικούς μικρόκοσμους που δημιουργεί…

Όσοι παραλείπουν αυτό το γεύμα, κινδυνεύουν από εγκεφαλικό

Μία νέα μελέτη που δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Stroke», της Αμερικανικής Εταιρείας Καρδιάς (AHA), καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η παράλειψη ενός συγκεκριμένου γεύματος, εκτοξεύει τον κίνδυνο εκδήλωσης εγκεφαλικού επεισοδίου, ιδίως αιμορραγικού. Συγκεκριμένα, επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο της Οσάκα, της Ιαπωνίας, διαπίστωσαν αύξηση κατά 18% των πιθανοτήτων για εκδήλωση οποιουδήποτε είδος εγκεφαλικού επεισοδίου (ισχαιμικού ή αιμορραγικού) και 36% αιμορραγικού εγκεφαλικού. Πρόκειται για την πιο σπάνια, αλλά και πιο επικίνδυνη μορφή του, αφορά το περίπου 15% των κρουσμάτων και ενέχει υψηλότατο κίνδυνο μόνιμης αναπηρίας και θανάτου.

Όπως αναφέρουν οι επιστήμονες στο άρθρο τους, το γεύμα το οποίο δε θα πρέπει να παραλείπεται είναι το πρωινό. Στη σχετική μελέτη, που ξεκίνησε το 1995, συμμετείχαν 82.772 άνδρες και γυναίκες, ηλικίας 45 έως 74 ετών κατά την έναρξή της, εκ των οποίων κανένας δεν είχε ιστορικό καρδιαγγειακής νόσου ή καρκίνου. Έως το 2010, όταν τελείωσε η περίοδος παρακολούθησης, 3.772 από αυτούς είχαν κάθε εγκεφαλικό και 870 καρδιακό επεισόδιο.

«Η καθημερινή κατανάλωση πρωινού γεύματος μπορεί να είναι ωφέλιμη για την πρόληψη των εγκεφαλικών επεισοδίων», σημειώνουν οι επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο της Οσάκα, διευκρινίζοντας ότι η παράλειψη του πρωινού αυξάνει τον κίνδυνο αιμορραγικού εγκεφαλικού επειδή ευνοεί την ανάπτυξη υπέρτασης, η οποία αποτελεί έναν από τους κύριους παράγοντες κινδύνου γι’ αυτό. Τέλος, όπως εξηγούν οι επιστήμονες, η παράλειψη του πρωινού δεν φάνηκε να συσχετίζεται με τον κίνδυνο καρδιακού επεισοδίου.