Κυριακή 26 Μαρτίου 2023

Πλωτίνος: Νεκρή ύλη δεν υπάρχει

Ζούμε σε ένα αλληλοσυνδεόμενο και αλληλεξαρτώμενο σύμπαν που σφύζει από ζωή, από τον μικρότερο οργανισμό έως τον μεγαλύτερο. Νεκρή ύλη δεν υπάρχει.

Είναι θαυμαστό πως ο Πλωτίνος δίχως επιστημονικούς μεθόδους παρατήρησης και μέτρησης καταλήγει στο ίδιο συμπέρασμα. Αναφέρει χαρακτηριστικά (Επιλογές από τις Εννεάδες: ΙΙ 3.7.14-25, & ΙΙΙ 2.13.18-31, & ΙΙΙ. 2.17.66-89):

Η συγκέντρωση των πάντων σε μία ενότητα συνιστά την αρχή, στην οποία τα πάντα είναι μαζί και όλα αποτελούν ένα σύνολο. Καθετί προκύπτει από μιαν ενιαία αρχή και κάνει τη δουλειά του, σε συνεργασία όμως το ένα με το άλλο• γιατί δεν είναι αποκομμένο από το σύνολο, και ενεργεί και δέχεται την επίδραση των άλλων.

Και όπως σε κάθε επιμέρους ζώο τα μέρη του έχουν το καθένα μια λειτουργία, έτσι και στο σύμπαν, κάθε μέρος του να έχει τις λειτουργίες του..

Και πρέπει, απ’ ό,τι βλέπουμε στο σύμπαν, να συμπεράνουμε πως η τάξη των πάντων είναι πάντοτε κάπως έτσι, ότι εκτείνεται στο καθετί, ώς και στο πιο μικρό, και πως είναι θαυμαστή η τέχνη που φανερώνεται όχι μόνον στα θεϊκά όντα, αλλά ακόμη και σ’ εκείνα που θα μπορούσε κανείς να νομίσει ότι η Πρόνοια θα τα περιφρονούσε λόγω της μικρότητάς τους, όπως είναι λ.χ. η πολυποίκιλη θαυματουργία ακόμη και στα κοινά ζώα, ως και στα φυτά η ομορφιά των καρπών, ή ακόμη και των φύλλων, η άκοπη ανθοφορία, η λεπτότητα, η ποικιλία και το ότι δεν γίνονται μια φορά και μετά σταματούν, αλλά διαρκώς, καθώς η περιφορά των επάνω γίνεται σε σταθερές τροχιές, όμως η θέση τους ποικίλει.

Αυτά λοιπόν που μετακινούνται δεν μετακινούνται ούτε κάνουν τους διάφορους σχηματισμούς τυχαία, αλλά όπως είναι το σωστό, και όπως ταιριάζει να κάνουν δυνάμεις θεϊκές. Γιατί καθετί το θεϊκό ενεργεί έτσι όπως είναι το φυσικό του. Αλλά φυσικό είναι το σύμφωνο με την ουσία του.

Ο κόσμος αυτός είναι ωραίος διότι κάθε Ον δεν είναι μία άψυχη πέτρα αλλά προσφέρει τη φωνή του για να συμβάλει στην αρμονική ενότητα του. Φωνή του κάθε όντος είναι η ζωή του που μπορεί να είναι σύντομη, μέτρια ή ατελής. Ο αυλός όμως του Πανός δεν δίδει μία και μόνο φωνή. Δίδει και ελαφρές και αμυδρές που συντελούν εν τούτοις στην αρμονία του συνολικού ήχου που βγαίνει από αυτόν.

Διότι η αρμονία κατανέμεται σε άνισα μέρη και οι ήχοι που συμβάλουν στην παραγωγή της αποτελείται από όλες τις άλλες. Έτσι λοιπόν ναι μεν ο λόγος του Σύμπαντος είναι ένας και αυτός, όμως δεν κατανέμεται σε ίσα μέρη. Έτσι συμβαίνει και στον αυλό του Πανός ή σε άλλα μουσικά όργανα, όπου υπάρχουν σύριγγες διαφόρου μεγέθους, η κάθε μία από τις οποίες έχει τη θέση της και δίδει τον αντίστοιχο ήχο, σε συνάρτηση με την θέση άλλων.

Πρέπει τα πάντα να είναι συναρτημένα μεταξύ τους - οπότε θα πρέπει η πετυχημένη έκφραση «ενιαία σύμπνοια» να ισχύει όχι μόνο για ένα από τα επιμέρους, αλλά πολύ περισσότερο και βασικότερα για το σύμπαν - και μια ενιαία αρχή να δημιουργεί ένα ενιαίο πολλαπλό ζώο και μιαν ενότητα που να απαρτίζεται από τα πάντα.

Δεν υπάρχουν σχόλια :

Δημοσίευση σχολίου