ΑΡΡΙΑΝΟΣ - Ἀλεξάνδρου Ἀνάβασις (5.13.1-5.14.2)

[5.13.1] Αὐτὸς δὲ ἐπιβὰς τριακοντόρου ἐπέρα καὶ ἅμα αὐτῷ Πτολεμαῖός τε καὶ Περδίκκας καὶ Λυσίμαχος οἱ σωματοφύλακες καὶ Σέλευκος τῶν ἑταίρων, ὁ βασιλεύσας ὕστερον, καὶ τῶν ὑπασπιστῶν οἱ ἡμίσεες· τοὺς δὲ ἄλλους ὑπασπιστὰς ἄλλαι τριακόντοροι ἔφερον. ὡς δὲ τὴν νῆσον παρήλλαξεν ἡ στρατιά, φανερῶς ἤδη ἐπεῖχον τῇ ὄχθῃ· καὶ οἱ σκοποὶ κατιδόντες αὐτῶν τὴν ὁρμὴν ὡς ἑκάστοις τάχους οἱ ἵπποι εἶχον ἤλαυνον ὡς ἐπὶ τὸν Πῶρον. [5.13.2] ἐν τούτῳ δὲ Ἀλέξανδρος πρῶτος αὐτὸς ἐκβὰς καὶ τοὺς ἀπὸ τῶν ἄλλων τριακοντόρων ἀναλαβὼν ξυνέταττε τοὺς ἀεὶ ἐκβαίνοντας τῶν ἱππέων. οἱ γὰρ ἱππεῖς πρῶτοι ἐτετάχατο αὐτῷ ἐκβαίνειν· καὶ τούτους ἄγων προῄει ἐν τάξει. ἔλαθε δὲ οὐκ ἐς βέβαιον χωρίον ἐκβὰς ἀγνοίᾳ τῶν τόπων, ἀλλὰ ἐς νῆσον γὰρ καὶ αὐτὴν μὲν μεγάλην, ᾗ δὴ καὶ μᾶλλον νῆσος οὖσα ἔλαθεν, οὐ πολλῷ δὲ ὕδατι πρὸς τοῦ ποταμοῦ ἀποτεμνομένην ἀπὸ τῆς ἄλλης γῆς. [5.13.3] καὶ ἅμα ηὐξήκει τὸ ὕδωρ ὁ ὄμβρος λάβρος τε καὶ ἐπὶ πολὺ τῆς νυκτὸς κατασχών, ὥστε οὐκ ἐξεύρισκον αὐτῷ οἱ ἱππεῖς τὸν πόρον, καὶ δέος ἦν αὖθις ἄλλου δεῆσαι αὐτῷ ἐπὶ τῇ διαβάσει ἴσου τῷ πρώτῳ πόνου. ὡς δὲ ἐξευρέθη ποτὲ ὁ πόρος, ἦγε κατ᾽ αὐτὸν χαλεπῶς· ἦν γὰρ τῶν μὲν πεζῶν ὑπὲρ τοὺς μαστοὺς τὸ ὕδωρ ἵναπερ τὸ βαθύτατον αὐτοῦ, τῶν δὲ ἵππων ὅσον τὰς κεφαλὰς ὑπερίσχειν τοῦ ποταμοῦ. [5.13.4] ὡς δὲ καὶ τοῦτο ἐπεπέρατο αὐτῷ τὸ ὕδωρ, ἐπὶ μὲν τὸ δεξιὸν κέρας παρήγαγε τό τε ἄγημα τῶν ἱππέων καὶ τῶν ἄλλων ἱππαρχιῶν τοὺς κρατίστους ἐπιλεξάμενος· τοὺς δὲ ἱπποτοξότας τῆς πάσης ἵππου προέταξε· τῶν δὲ πεζῶν πρώτους μὲν τοὺς ὑπασπιστὰς τοὺς βασιλικούς, ὧν ἡγεῖτο Σέλευκος, ἐπέταξε τῇ ἵππῳ· ἐπὶ δὲ τούτοις τὸ ἄγημα τὸ βασιλικόν· ἐχομένους δὲ τούτων τοὺς ἄλλους ὑπασπιστάς, ὡς ἑκάστοις αἱ ἡγεμονίαι ἐν τῷ τότε ξυνέβαινον· κατὰ δὲ τὰ ἄκρα τῆς φάλαγγος οἱ τοξόται αὐτῷ καὶ οἱ Ἀγριᾶνες [καὶ] οἱ ἀκοντισταὶ ἑκατέρωθεν ἐπέστησαν.

[5.14.1] Οὕτως ἐκτάξας τὸν μὲν πεζὸν στρατὸν ἐν κόσμῳ βάδην ἕπεσθαι ἐκέλευσεν, οὐ πολὺ ἀποδέοντας τῶν ἑξακισχιλίων· αὐτὸς δέ, ὅτι κρατεῖν ἐδόκει τῇ ἵππῳ, τοὺς ἱππέας μόνους ἀναλαβὼν σπουδῇ ἡγεῖτο, ὄντας ἐς πεντακισχιλίους. Ταύρωνι δὲ τῷ τοξάρχῃ προσέταξε τοὺς τοξότας ἐπάγειν τῇ ἵππῳ καὶ αὐτοὺς σπουδῇ. [5.14.2] γνώμην δὲ ἐπεποίητο, ὡς εἰ μὲν προσμίξειαν αὐτῷ οἱ ἀμφὶ τὸν Πῶρον ξὺν τῇ δυνάμει ἁπάσῃ, ἢ κρατήσειν αὐτῶν οὐ χαλεπῶς τῇ ἵππῳ προσβαλὼν ἢ ἀπομαχεῖσθαί γε ἔστε τοὺς πεζοὺς ἐν τῷ ἔργῳ ἐπιγενέσθαι· εἰ δὲ πρὸς τὴν τόλμαν τῆς διαβάσεως ἄτοπον γενομένην οἱ Ἰνδοὶ ἐκπλαγέντες φεύγοιεν, οὐ πόρρωθεν ἕξεσθαι αὐτῶν κατὰ τὴν φυγήν, ὡς πλείονα ἐν τῇ ἀποχωρήσει τὸν φόνον γενόμενον ὀλίγον ἔτι ὑπολείπεσθαι αὐτῷ τὸ ἔργον.

***

[5.13.1] Ο ίδιος ο Αλέξανδρος επιβιβάσθηκε σε μια τριακόντορο και πέρασε τη διάβαση και μαζί με αυτόν οι σωματοφύλακες Πτολεμαίος, Περδίκκας και Λυσίμαχος και από τους εταίρους ο Σέλευκος, που έγινε αργότερα βασιλιάς, καθώς και οι μισοί από τους υπασπιστές του. Τους υπόλοιπους υπασπιστές μετέφεραν άλλες τριακόντοροι.
Ο στρατός του Αλεξάνδρου πέρασε το νησί και πλησίαζε φανερά πια στην όχθη. Μόλις αντιλήφθηκαν την κίνηση οι σκοποί, άρχισαν να τρέχουν προς τον Πώρο, όσο πιο γρήγορα μπορούσε να τρέξει το άλογο του καθενός. [5.13.2] Στο μεταξύ ο Αλέξανδρος, που βγήκε πρώτος αυτός στην ξηρά, παρέλαβε τους στρατιώτες του από τις άλλες τριακοντόρους και άρχισε να συντάσσει τους ιππείς του που συνεχώς αποβιβάζονταν στην όχθη, γιατί είχε διατάξει να αποβιβασθούν πρώτοι οι ιππείς. Και προχωρούσε με τάξη οδηγώντας τους ιππείς του. Επειδή όμως δεν γνώριζε τους τόπους, αποβιβάσθηκε χωρίς να το καταλάβει όχι στη στεριά όπως ήθελε, αλλά σε ένα άλλο νησί, μεγάλο και αυτό. Έτσι μάλλον δεν κατάλαβε ότι ήταν νησί που ο ποταμός το χώριζε από την υπόλοιπη ξηρά με μικρή ποσότητα νερού. [5.13.3] Συγχρόνως η ραγδαία βροχή που κράτησε το μεγαλύτερο διάστημα της νύχτας ανέβασε τη στάθμη του νερού, ώστε δεν έβρισκαν οι ιππείς του το πέρασμα και υπήρχε φόβος να επαναλάβει την ίδια προσπάθεια, για να περάσει τη διάβαση. Όταν όμως βρέθηκε κάποτε η διάβαση, προχώρησε προς αυτήν με δυσκολία, γιατί το νερό, όπου ήταν πολύ βαθύ, έφθανε πάνω από το στήθος των πεζών, ενώ τα κεφάλια των αλόγων μόλις υψώνονταν πάνω από το νερό του ποταμού. [5.13.4] Και αφού πέρασε και αυτό το ρεύμα, παρέταξε στη δεξιά του πτέρυγα το άγημα του ιππικού και από τις άλλες ιππαρχίες του τους καλύτερους ιππείς, αφού τους διάλεξε. Μπροστά από όλο το ιππικό τοποθέτησε τους ιπποτοξότες. Δίπλα στο ιππικό παρέταξε πρώτους από τους πεζούς τους βασιλικούς υπασπιστές, που είχαν αρχηγό τους τον Σέλευκο και μετά από αυτούς το βασιλικό άγημα. Δίπλα σε αυτούς παρατάχθηκαν οι άλλοι υπασπιστές του κατά τη σειρά προτεραιότητας που συνέβαινε να έχει εκείνη την ημέρα η κάθε μονάδα. Στα άκρα της φάλαγγας τοποθέτησε και από τα δύο μέρη τους τοξότες και τους ακοντιστές Αγριάνες.
[5.14.1] Αφού παρέταξε κατ᾽ αυτόν τον τρόπο τον στρατό του, διέταξε τους πεζούς στρατιώτες, που ήταν κατά τι λιγότεροι από έξι χιλιάδες, να ακολουθούν με τάξη και με αργό βηματισμό. Ο ίδιος ο Αλέξανδρος, επειδή νόμιζε ότι υπερτερούσε στο ιππικό, πήρε μαζί του μονάχα τους ιππείς του, που ήταν περίπου πέντε χιλιάδες, και άρχισε να προχωρεί γρήγορα. Διέταξε επίσης τον Ταύρωνα, τον αρχηγό των τοξοτών, να φέρει τους τοξότες και να τους τοποθετήσει γρήγορα δίπλα στο ιππικό. [5.14.2] Είχε σχηματίσει τη γνώμη ότι, αν οι άνδρες του Πώρου του επιτεθούν με όλες τους τις δυνάμεις, ή θα τους νικήσει χωρίς δυσκολία ενεργώντας επίθεση με το ιππικό του ή τουλάχιστον ότι θα τους αντισταθεί, μέχρις ότου έρθει αργότερα το πεζικό του και πάρει μέρος στη μάχη. Αν πάλι φοβηθούν οι Ινδοί από την παράτολμη διάβαση και τραπούν σε φυγή, θα τους καταδίωκε από κοντά ενώ θα υποχωρούσαν, ώστε όσο περισσότερους σκότωνε κατά την υποχώρησή τους, τόσο λιγότερη προσπάθεια θα κατέβαλλε αργότερα.