Tα τελευταία χρόνια της μακεδονικής δυναστείας κάνει την εμφάνισή του στον μακεδονικό χώρο ο μύθος του Περσέα. Ο ήρωας από το Άργος ανήκει στους άμεσους προγόνους του Ηρακλή. Και αυτός είχε πατέρα τον Δία, ενώ από τη μητέρα του κρατούσε από τον Δαναό και τον Αίγυπτο.Παππούς του Περσέα ήταν ο Ακρίσιος, ο οποίος πήρε χρησμό ότι θα σκοτωνόταν από τον γιο της κόρης του Δανάης. Παρ’ όλο τον εγκλεισμό που επέβαλε στην κόρη του σε υπόγειο δωμάτιο με χάλκινους τοίχους, ο Δίας χάρηκε τον έρωτα της νεαρής κόρης παίρνοντας ο ίδιος τη μορφή χρυσής βροχής και διεισδύοντας στον απροσπέλαστο χώρο από μια χαραμάδα της στέγης. Η συνέχεια βρίσκει τον μικρό Περσέα μέσα σε ξύλινο κιβώτιο μαζί με τη μητέρα του να πλέει στη θάλασσα και να διασώζονται και οι δυο στη Σέριφο. Εκεί ο βασιλιάς Πολυδέκτης επέβαλε στον νεαρό πια Περσέα να του φέρει το κεφάλι της Γοργόνας, γιατί αλλιώς θα κατακτούσε με τη βία τη μητέρα του. Με τη βοήθεια θεών ο Περσέας έφερε σε πέρας τον άθλο, γυρνώντας μάλιστα στη Σέριφο γλίτωσε την όμορφη Ανδρομέδα από τον θάνατο και την πήρε μαζί του. Μαζί της θα επιστρέψει στην πατρίδα του, το Άργος, όπου θα εκπληρωθεί ο χρησμός: θα σκοτώσει, άθελά του, τον παππού του. Για να μην μείνει στον τόπο όπου διέπραξε το έγκλημα, αντάλλαξε τη βασιλεία του Άργους με της Τίρυνθας, όπου προηγουμένως βασίλευε ο ξάδελφός του Μεγαπένθης. Στον Περσέα αποδίδονται τα οχυρωματικά έργα του Άργους.
Άλλη παράδοση συσχετίζει τον Περσέα και τον Διόνυσο, και μάλιστα σε μια σχέση αντιπαλότητας παρόμοια με του Πενθέα στη Βοιωτία. Ο Διόνυσος είχε πάει στην Αργολίδα αψηφώντας την κυριαρχία του ήρωα στον τόπο. Η μάχη μεταξύ τους ήταν σφοδρή. Από τη μια ο Διόνυσος, η γυναίκα του Αριάδνη, οι Μαινάδες· από την άλλη ο Περσέας, με συμπαραστάτη του την Ήρα, σκότωσε μια Μαινάδα και απολίθωσε την Αριάδνη δείχνοντάς της το κεφάλι της Μέδουσας. Με τη μεσολάβηση της Ήρας οι δυο άνδρες συμφιλιώθηκαν, ορίστηκε μάλιστα κοινή γιορτή με χορούς. (Σύμφωνα με άλλη παράδοση ο Περσέας σκότωσε τον Διόνυσο και τον έριξε νεκρό στα νερά της Λέρνας.)
Οι δεσμοί της δυναστείας με το Άργος, πατρίδα του ήρωα Περσέα, ήταν ήδη μακρινό παρελθόν πριν ο Φίλιππος Ε’ αποφασίσει να τις ενισχύσει στην προσπάθειά του να δείξει συγγένεια με τον Φίλιππο Β’ και τον Αλέξανδρο. Ο Φίλιππος Ε’, όπως νωρίτερα ο Δημήτριος Πολιορκητής, προήδρευσε στους αγώνες του Ηραίου του Άργους, ανανεώνοντας τους δεσμούς με την κοιτίδα των προγόνων του οίκου αλλά και με τη θεά που έπαιξε σημαντικό ρόλο στη διαμάχη του Περσέα με τον Διόνυσο, θεό κυρίαρχο στη Μακεδονία. Τον πρώτο γιο και διάδοχό του (γεννήθηκε το 213 π.Χ.), καρπό του γάμου του με μια ευγενή Αργεία, την Πολυκράτεια, σύζυγο του Άρατου του νεότερου, ονόμασε Περσέα, ένα όνομα που για πρώτη φορά εμφανίζεται στο βασιλικό ονοματολόγιο της Μακεδονίας. Η περαιτέρω γοητεία που ο ήρωας ασκούσε στον Φίλιππο Ε’ φαίνεται από τα τετράδραχμα που έκοψε το 186 π.Χ., όπου εικονίζεται ένα ιδεαλιστικό πορτραίτο του ίδιου του βασιλιά ως Περσέα, στο κέντρο μιας μακεδονικής ασπίδας, ενώ το 183 ίδρυσε στη Δερρίοπο, κοντά στον ποταμό Εριγώνα , μια νέα πόλη την οποία ονόμασε προς τιμή του διαδόχου του Περσηίδα. Ο Περσέας ήταν το πρότυπο του νέου άνδρα που με επιτυχία ξεπερνάει τα εμπόδια και διάδοχος σε ένα θρόνο με ένδοξο παρελθόν, και ο οποίος ωστόσο νικήθηκε από τους Ρωμαίους στη μάχη της Πύδνας· η Θεσσαλονίκη, μαζί με άλλες πόλεις, και το μεγαλύτερο μέρος της Μακεδονίας, παραδόθηκε στον νικητή Ρωμαίο ύπατο Λεύκιο Αιμίλιο Παύλο.
Η συνέχεια, λοιπόν, του μακεδονικού βασιλικού οίκου είναι η εξής:
Οίκος Αντιγονιδών
| |
| Δημήτριος Πολιορκητής | 294-288 |
| (Πύρρος) | 288/7 |
| Λυσίμαχος | 287-281 |
| Πτολεμαίος Κεραυνός | 281-279 |
| (Αναρχία) | |
| Μελέαγρος | |
| Αντίπατρος | |
| Αντίγονος Γονατάς | 277-239 |
| Δημήτριος Β’ | 239-229 |
| Αντίγονος Β’ Δώσων | 229-222 |
| Φίλιππος Ε’ | 222-179 |
| Περσέας | 179-168 |
Με την αναβίωση και ανανέωση των δεσμών με το Άργος φαίνεται να συνδέεται ένας αριθμός μεδουσών και γοργονείων που εμφανίζονται αυτή την εποχή (θυμίζουμε τη σχέση του Περσέα με τη Μέδουσα, το κεφάλι της οποίας προσάρμοσε η Αθηνά στη μέση της ασπίδας της), όπως είναι λ.χ., μια κολοσσική κεφαλή Μέδουσας του ωραίου τύπου της Βέροιας, δύο μικρά, παρόμοια και με διαφορές στις λεπτομέρειες, χρυσά κεφαλάκια Μέδουσας (με διαστάσεις 0,035 μ.) από τον προθάλαμο του μεγάλου βασιλικού τύμβου (σύμφωνα με τον Μ. Ανδρόνικο διακοσμούσαν πιθανόν ένα μικρό ξύλινο κουτί), μια Μέδουσα που χρησίμευε ως διακόσμηση τάφου σε κτίριο που ο ανασκαφέας Φ. Πέτσας ταύτισε με το Νυμφαίο της Μίεζας· επίχρυσα Γοργόνεια, πάλι του ωραίου τύπου, εμβλήματα πόρτας ή λαβές διακοσμούσαν τις μαρμάρινες πόρτες του μακεδονικού τύμβου στον Λαγκαδά (χρονολογήθηκαν τον 3ο αι. π.Χ.) που ανασκάφτηκε το 1910 και τώρα βρίσκονται στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Ακρόπολης. Η δημοφιλία του θέματος φαίνεται και από τη χρήση στη διακόσμηση μεταλλικών αγγείων, από τους μικρούς πήλινους δίσκους σε τάφους της ελληνιστικής περιόδου σε διάφορες περιοχές, και στη Βέροια, από μερικά πήλινα καλούπια από την Πέλλα, από ανάγλυφο αμφιπρόσωπο σκύφο από τις Πέτρες, από το εξανθρωπισμένο προσωπείο της Μέδουσας που φορά η θεά Αθηνά σε έξεργη προτομή της αντί για κράνος στη Θεσσαλονίκης, από το γοργόνειο που κοσμεί το πέπλο Αθηνάς από την Πέλλα. Και ακόμη, ψηφιδωτό δάπεδο με Μέδουσα κοσμεί ανατολικό αίθριο, βόρεια από την αίθουσα των συμποσίων στο Δίον, ενώ κεφαλή Μέδουσας αποτελεί την κεντρική λεπτομέρεια σε μωσαϊκό δάπεδο ρωμαϊκής εποχής μέσα στην πόλη της Νάουσας.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου