Ο δρόμος του πολεμιστή

Το Μονοπάτι με Καρδιά

Ο Δον Χουάν, ο Γιακί Ινδιάνος δάσκαλος του Καστανέντα και Τολτέκος “Άνθρωπος της Γνώσης” μίλησε σε αυτόν κάποτε με λυρικό τρόπο για τα “μονοπάτια που έχουν καρδιά”. Του είπε ότι υπάρχουν στη πραγματικότητα εκατομμύρια μονοπάτια και κανένα δεν οδηγεί πουθενά. Ένα μονοπάτι είναι απλώς ένα μονοπάτι και το μόνο που πρέπει να κάνεις είναι να ρωτήσεις απλά τον εαυτό σου: “Έχει αυτό το μονοπάτι καρδιά για μένα”. Αν έχει, τότε ακολούθα το με εμπιστοσύνη σε όλη τη διάβα του. Αν δεν έχει, εγκατάλειψέ του αμέσως, γιατί μπορεί ακόμα και να σε σκοτώσει. Τα μονοπάτια με καρδιά είναι ευχάριστα και ευκολοδιάβατα, ενώ τα μονοπάτια χωρίς καρδιά χρειάζονται ιδιαίτερο μόχθο και προσπάθεια για να περπατηθούν, ακόμα και από την ίδια την αρχή τους.

Ένα τέτοιο μονοπάτι με καρδιά είναι και ο Δρόμος του Πολεμιστή ή ο Δρόμος της Ελευθερίας, της Αρετής, της Τόλμης και της Ανδρείας. Ο Δρόμος του Πολεμιστή είναι ένας καθαρά εσωτερικός δρόμος και διάφορες παραλλαγές του έχουν αναπτυχθεί από την αρχαιότητα σε όλο το κόσμο, από την Ασία μέχρι την Αμερική, επηρεασμένες όπως είναι φυσικό από την κουλτούρα και τις παραδόσεις των αντίστοιχων λαών. Τον συναντάμε αρχικά στην Μπαγκαβάτ Γκιτά, το Θείο Τραγούδι, τμήμα του μεγάλου Ινδικού έπους της Μαχαμπαράτα, στο δίλημμα του μεγάλου ήρωα και πολεμιστή Αρζούνα να ακολουθήσει το καθήκον του και να δώσει τη μάχη σκοτώνοντας τους εχθρούς του, που είναι όμως συγχρόνως συγγενείς και διδάσκαλοί του, ή να μη συμμετάσχει σε αυτήν, αρνούμενος της χρήση της βίας.

Ενώ ο Αρζούνα διαλογίζεται για τις αρνητικές συνέπειες οποιασδήποτε απόφασής του, παρουσιάζεται μπροστά του ο θεός Κρίσνα, σύμμαχός του στη μάχη, που τον διδάσκει την κάρμα γιόγκα, τη μη-πράξη, το να δρας ακολουθώντας το καθήκον σου, χωρίς όμως καμιά προσκόλληση ή ενδιαφέρον στα αποτελέσματα της δράσης. Όταν δρας με αυτό το τρόπο, η πράξεις σου δεν έχουν καμιά επίδραση επάνω σου, δε δημιουργούν “κάρμα” κι επομένως είσαι ελεύθερος από αυτές. Θα πρέπει έτσι ο Αρζούνα να εκτελέσει το καθήκον του, αλλά να αποκηρύξει εσωτερικά τα αποτελέσματα της πράξης του.

Επιπλέον ο Κρίσνα αποκαλύπτει στον Αρζούνα ότι η ατομική ψυχή (άτμαν) είναι αιώνια και άφθαρτη κι επομένως δεν μπορεί να σκοτώσει, ούτε να σκοτωθεί, και ότι ταυτόσημη με το ίδιο το μπράχμαν, την ανώτερη φύση του Θεού. Τέλος τον διδάσκει για τη μάγια, τη ψευδαίσθηση όλων των φαινομένων, μαζί και του ανθρώπινου παράγοντα και ότι στη πραγματικότητα ο μόνος δράστης είναι ο ίδιος ο Θεός. Οποιαδήποτε έτσι πράξη, μαζί με τα αποτελέσματά της, θα πρέπει να “θυσιαστεί” ή προσφερθεί στο Θεό, διότι έτσι και αλλιώς σε αυτόν ανήκει. Επιπλέον ο πιστός θα πρέπει να προσφέρει αυτές τις πράξεις στο Θεό με πλήρη αφοσίωση (μπάκτι), κερδίζοντας με αυτό το τρόπο τη χάρη του και αποκτώντας την αιώνια ειρήνη.

Πολύ αργότερα αναπτύχθηκε ο Βουδισμός στην Ινδία, ο οποίος δε πιστεύει στην ύπαρξη κανενός “αντικειμενικού” Θεού, ούτε στο Ινδουιστικό δόγμα της άφθαρτης ατομικής ψυχής, απορρίπτοντας συνάμα την αφοσίωση και λατρεία μιας προσωπικής θεότητας (μπάκτι-γιόγκα). Διατήρησε όμως σχεδόν αυτούσιο το δόγμα του κάρμα σαν το παγκόσμιο νόμο της Αιτίας και του Αποτελέσματος και τη πεποίθηση ότι κάθε πράξη που εκτελείται χωρίς προσκόλληση στο αποτέλεσμα, δεν αφήνει κανένα “καρμικό ίχνος” στο δράστη, δεν περιλαμβάνει καμιά επίπτωση για το μέλλον του. Ο Βουδισμός πιστεύει στο βασικό δόγμα της Σουνιάτα ή κενότητας όλων των φαινομένων και της απρόσωπης Συνείδησης σαν τη μόνη πραγματικότητα που δημιουργεί-προβάλλει σα μια αντανάκλαση το κόσμο των φαινομένων.

Επηρεασμένος από το Βουδιστική διδασκαλία ο Δρόμος του Πολεμιστής παρουσίασε ένα καινούργιο βάθος εκφραζόμενος στην Κίνα σαν τη πολεμική τέχνη των Σαολίν, των πολεμιστών μοναχών, στην Ιαπωνία σαν ο Δρόμος του Μπουσίντο ή ο Δρόμος του Σαμουράι και στο Θιβετανικό Βουδισμό σαν ο Ιερός Δρόμος του Πολεμιστή της Σαμπάλλα, με έμφαση στο άνοιγμα, στη βοήθεια και έλεος του πολεμιστή προς τους συνανθρώπους του.

Σαολίν και Πολεμικές Τέχνες

“Ο καλός αμαξάς δεν ορμά ξέφρενα εμπρός.
Ο καλός πολεμιστής δεν εξοργίζεται.
Ο καλός στρατηγός νικά χωρίς μάχη.
Ο καλός κυβερνήτης εργάζεται ταπεινά.”

Στη Κίνα ο Δρόμος του Πολεμιστή ήλθε μαζί με το Βουδισμό από τον Μποντιντάρμα, ο οποίος θεωρείται ο ιδρυτής της πολεμικής τέχνης των Σαολίν από τους οποίους προήλθαν αργότερα τα διάφορα είδη “εξωτερικών” πολεμικών τεχνών που επικρατούν σήμερα στην Ανατολή.

Μέσα από μια σκληρή και επίπονη εσωτερική κι εξωτερική εκπαίδευση και δοκιμασία που μόνον οι άριστοι και οι πλέον ενάρετοι μπορούσαν να διέλθουν, ο μοναχός Σαολίν μετατρεπόταν σε μια ακατανίκητη “ήρεμη” δύναμη που μπορούσε να θέσει εκτός μάχης πολυάριθμους αντιπάλους του στρέφοντας τα ίδια τα όπλα τους εναντίον τους ή καθιστώντας τους ανίκανους να συνεχίσουν τη μάχη. Ο θρύλος αναφέρει πολλά για τις μοναδικές, ανυπέρβλητες ικανότητές τους να ελέγχουν τα στοιχεία της φύσης, να περπατούν πάνω από το νερό ή μέσα από τη φωτιά και να πιάνουν ήρεμοι στον αέρα τα φτερωτά βέλη που βάλλονταν εναντίον τους.

Όπως είναι ευνόητο η φιλοσοφία και πρακτική τους επηρεάστηκε επίσης πολύ από το Ταοϊσμό και το Ταό τε Κινγκ, το περίφημο βιβλίο του Λάο Τσε για το Ταό ή σωστό “Δρόμο”. Ο Λάο Τσε μιλάει για το “φυσικό” και “ροϊκό” τρόπο, για τον αυτοέλεγχο και την αυτοπειθαρχία του πολεμιστή, για την κυριαρχία των επιθυμιών του, το ξεπέρασμα της αγωνίας και του άγχους του, την απόλυτη και ήρεμη συγκέντρωσή του στη μάχη, την ολιγάρκεια και αυτάρκειά του, τη ροϊκότητα και ευλυγισία του, την αρμονία του, την αποφυγή της υπερβολής, την ειλικρίνεια και φιλαλήθειά του, τη ταπεινότητα, ευγένεια, εγκράτεια και πραότητά του, τη μη βία, το σεβασμό της ζωής, την αποφυγή κάθε σκληρότητας και τη λακωνικότητα της έκφρασης και τον έλεγχο του λόγου του.

Όπως επισημαίνει, “αυτοί που ξέρουν δε μιλούν και αυτοί που μιλούν δεν ξέρουν”. Ο ευγενής άνθρωπος δε χρησιμοποιεί βίαια μέσα. Ακόμα και τα όπλα του, τα χρησιμοποιεί “με ηρεμία και αυτοκυριαρχία» και βέβαια δε πανηγυρίζει αλαζονικά για τη νίκη του και σταματά όταν πραγματώνει το σκοπό του. «Αν αυτός που ακολουθεί τη βία δε βρει βίαιο θάνατο, θα τον καλέσω να με διδάξει», προτρέπει ο Λάο Τσε.

Μπουσίντο και Σαμουράι

Το αληθινό θάρρος βρίσκεται στο να ζεις όταν είναι σωστό να ζήσεις και να πεθάνεις όταν είναι σωστό να πεθάνεις.
Πριν μιλήσεις, ζύγισε τη κάθε λέξη σου, σκεπτόμενος το θάνατο με πλήρη γνώση του τι απαιτεί η τιμή ενός Σαμουράι.
Αναρωτήσου εάν αυτό που έχεις να πεις είναι αλήθεια. Ας είναι ο θάνατος μέτρο για κάθε σου πράξη.
Τρώγε με μέτρο, αποφεύγοντας την απόλαυση.
Να θυμάσαι τη λέξη θάνατος, όταν έχετε τελειώσει τις καθημερινές σου ασχολίες. Να την έχεις πάντα στο νου σου.
Η αφοσίωση, το πνεύμα του δικαίου και η γενναιότητα είναι οι τρεις φυσικές αρετές του Σαμουράι.
Αν στον πόλεμο χάσει τη μάχη και αναγκαστεί να παραδώσει το κεφάλι του, θα δηλώσει το όνομά του άφοβα και θα πεθάνει χαμογελαστός, χωρίς ευτελή έκφραση στο πρόσωπό του.
Νταϊντόγι Γιουζάν – “Σχόλια πάνω στο Μπουσίντο”.

ΚΩΔΙΚΑΣ BUSIDO

Δεν έχω ζωή ούτε θάνατο. Το αιώνιο είναι η ζωή και ο θάνατός μου.
Δεν έχω σώμα. Η ανδρεία είναι το σώμα μου.
Δεν έχω μάτια. Η αστραπή είναι τα μάτια μου.
Δεν έχω αυτιά. Η ευαισθησία είναι τα αυτιά μου.
Δεν έχω μέλη. Η ταχύτητα είναι τα άκρα μου.
Δεν έχω εχθρούς. Η αφροσύνη είναι ο εχθρός μου.
Δεν έχω πανοπλία. Η βούληση και η δικαιοσύνη είναι η πανοπλία μου.
Δεν έχω κάστρα. Το ατάραχο πνεύμα είναι το κάστρο μου.
Δεν έχω σπαθί. Το όνειρο του πνεύματος είναι το σπαθί μου.

Στην Ιαπωνία αναπτύχθηκε το ιδανικό του Σαμουράι Πολεμιστή που μαχόταν για τη “τιμή”, το αγαθό και το δίκαιο με μόνο σύντροφό του το θάνατο που τον ακολουθούσε παντού. Ο Δρόμος του Πολεμιστή εδώ ή Μπουσίντο συνδέεται στενά με το Σίντο και το Σιντοϊσμό, το “θεϊκό Δρόμο”. Το μπουσίντο δεν είναι παρά ένας τρόπος προσέγγισης του Θεϊκού Δρόμου (Σίντο) μέσω της πολεμικής τέχνης (μπου) και της διαγωγής του πολεμιστή.

Ο ηθικός κώδικας του Μπουσίντο επιβάλλοντας διάφορες απαγορεύσεις-συμβουλές στον πολεμιστή έχει σα βασικό σκοπό να τον μετατρέψει σε έναν ευγενή γενναίο ιππότη με φρόνηση, ανδρεία, σωφροσύνη και δικαιοσύνη και να τον απελευθερώσει από τα δεσμά του υλικού και φθαρτού κόσμου. Το μόνο που κατέχει ο πολεμιστής είναι ο Δρόμος (Ντάρμα), η τιμή και η εσωτερική του δύναμη. Όπως σημειώνει ο Γιόχο Γιαμαμότο: “η Ατραπός του Σαμουράι είναι ο θάνατος”, αυτός του αποκαλύπτει το νόημα της ζωής και ο συνεχής σύντροφός του. Όποιος έχει απελευθερωθεί από την ιδέα του θανάτου και δεν το φοβάται καθόλου είναι ήδη ένας Σαμουράι. Με την καθημερινή οικειότητά του με το θάνατο αρχίζει να υπερβαίνει το φθαρτό μέρος του και να κατανοεί τη σχετικότητα των πραγμάτων, προσεγγίζοντας σταδιακά την αιώνια ουσία του.

Για το Μπουσίντο υπάρχει μόνο ο δρόμος, η απόφαση και η δράση. Είναι ένας δρόμος βούλησης. Ο άνθρωπος του Μπουσίντο έχει δώσει τέσσερις όρκους: Να μην είναι αργός στην Ατραπό. Να σέβεται τους γονείς του και να υπερνικά τη χαρά και τη θλίψη.

Ο Σαμουράι δεν ασχολείται όμως μόνο με τη δύναμη. Χρησιμοποιεί τον ελεύθερο χρόνο του για να κατανοήσει την τελετή του τσαγιού και να ασκηθεί στην ποίηση και στις επιστημονικές σπουδές Μπορούμε να παραλληλίσουμε τους Σαμουράι με τους φύλακες της Πολιτείας του Πλάτωνα. Βλέπουμε τους φύλακες να εκπαιδεύονται με μουσική και γυμναστική. Να αναπτύσσουν τις ίδιες αρετές που απαιτεί και το Busido: φρόνηση, ανδρεία, σωφροσύνη, δικαιοσύνη. Να είναι εξίσου αφοσιωμένοι στις διαταγές, όπως επίσης να είναι γρήγοροι, ανδρείοι, με λεπτή αίσθηση, φιλοσοφική φύση και να αντιστέκονται στις επιθυμίες.

Οι Σαμουράι είχαν πάντα έντονη την αίσθηση του σεβασμού και του καθήκοντος (μπιπμούν) προς τον άρχοντά τους. Την έννοια του καθήκοντος, την έννοια της ετοιμότητας όπως και πολλές άλλες τις συναντούμε κοινές στα διάφορα ιπποτικά τάγματα της Ευρώπης. Όπως οι Σαμουράι, έτσι και οι Ιππότες είχαν το δικό τους Κώδικα τον οποίο ακολουθούσαν. Το παρακάτω απόσπασμα είναι χαρακτηριστικό:

Να είστε πάντα έτοιμοι, να φοράτε πάντα την πανοπλία σας. Να υπερασπίζεστε τους φτωχούς και να βοηθάτε αυτούς που δεν μπορούν να υπερασπιστούν τον εαυτό τους. Μην κάνετε τίποτα που μπορεί να πειράξει ή να προσβάλλει. Για ό,τι κάνετε προσπαθήστε να κερδίσετε τιμή και καλή φήμη. Μην αθετείτε την υπόσχεσή σας. Υπερασπιστείτε την τιμή της πατρίδας σας. Καλύτερα να πεθάνετε τίμιοι, παρά να ζείτε αδιάντροπα.

Αλτρουισμός, αυτοθυσία, γενναιοδωρία, ευγένεια, ταπεινοφροσύνη, πειθαρχία και προπάντων ετοιμότητα είναι μερικά από τα χαρακτηριστικά των Ιπποτών. Κυρίως όμως η ετοιμότητα από την οποία προέρχεται το ρητό “έσο έτοιμος”. Όπως ένας Ιππότης έτσι κι ένας Σαμουράι ήταν πάντα έτοιμος. Όταν βγαίνεις από το σπίτι σου, να βγαίνεις σαν να ήταν να μην ξαναγυρίσεις ποτέ, προστάζει το Busido.

Ακόμη υπήρχε ο σεβασμός του αντιπάλου. Ποτέ ένας Ιππότης ή ένας Σαμουράι δεν χτυπούσε κάποιον που δεν ήταν αντάξιός του. Κι ένας δύσκολος αντίπαλος αποτελούσε τιμή. Την ίδια εκτίμηση στους αντιπάλους επιβάλλει ο Νίτσε. Ο πολεμιστής θα πρέπει να ζητά τον εχθρό του και να ανοίγει πόλεμο μαζί του για τις ιδέες του. Οφείλει να έχει εχθρούς αξιομίσητους και όχι αξιοπεριφρόνητους και να είναι περήφανος γι’ αυτούς. Έτσι οι νίκες του εχθρού θα είναι και δικές του νίκες.

Ο ΜΕΓΑΛΟΣ ΕΧΘΡΟΣ

Παρ’ όλ’ αυτά -για τον Νίτσε – ο μεγαλύτερος εχθρός είναι ο εαυτός του καθένα. Αυτό τον εαυτό προσπαθούσε να νικήσει κάθε Σαμουράι. Ακολουθώντας το Busido, έδινε κάθε στιγμή μία μάχη. Με τη συνεχή άσκηση και την εντρύφηση στις τέχνες και στα γράμματα προσπαθούσε να υπερβεί τον εαυτό του. Και εδώ είναι που πρόσφερε πολλά.

Έτσι ένας Σαμουράι πριν βαδίσει το δρόμο (Βusido), έπρεπε πρώτα να γίνει γνώστης της τεχνικής. Το βαθύτερο νόημα των τεχνικών είναι να αναπτυχθεί μια διαισθητική αντίληψη των παγκόσμιων νόμων. Αυτό που υπάρχει πέρα από την τεχνική είναι να συντονιστεί με το βασικό ρυθμό του σύμπαντος (-Do). Έτσι ο άνθρωπος του Busido, μέσα από σκληρή προσπάθεια, υπήρξε εκείνος που με ακλόνητο θάρρος και αυτοθυσία διέσχισε άψογα την “ατραπό του πολεμιστή”. Γι’ αυτό παρέμεινε ως μία κορυφαία μορφή από τη Χώρα του Ανατέλλοντος Ηλίου ο Σαμουράι. Αυτός που μπροστά στους άλλους στεκόταν χαμογελαστός, μπροστά στον εαυτό του αυστηρός, στην ανάγκη γενναίος, στην καθημερινή ζωή πρόσχαρος, στα χειροκροτήματα απαθής και στα σφυρίγματα ασάλευτος.

Ο Δρόμος του Πολεμιστή της Σαμπάλλα

Στο Θιβετανικό Βουδισμό βρίσκουμε μια άλλη παραλλαγή του Δρόμου του Πολεμιστή, επηρεασμένο από τις διδασκαλίες της Μαχαγιάνα και της Βατζραγιάνα και το δόγμα της Σουνιάτα, της “κενότητας” των πάντων. Η Δύση γνώρισε αυτό το δρόμο από τις διδασκαλίες του λάμα Chogyam Trungpa και ιδίως από το περίφημο βιβλίο του “Σαμπάλα, Ο Ιερός Δρόμος του Πολεμιστή” όπου αποκαλύπτει τα μυστικά της φωτισμένης πολεμικότητας.

Στη παράδοση της Σαμπάλα πολεμιστής δεν είναι κάποιος που εξαπολύει πόλεμο, αλλά ένα γενναίο, γνήσιο άτομο που δεν ενδίδει στην επιθετικότητα και στις αντιφάσεις της κοινωνίας, αλλά βγαίνει από το συνηθισμένο καβούκι των περισσότερων ανθρώπων (δειλία) για να γίνει ένα πραγματικό άτομο που μπορεί να βοηθήσει τους άλλους. Το να είσαι ένας πολεμιστής είναι το να μάθεις να είσαι γνήσιος σε κάθε στιγμή της ζωής σου.

Ο πολεμιστής δεν απορρίπτει ή δέχεται τίποτα, προχωρεί απλώς μαζί με τις καταστάσεις. Δε νιώθει ότι κάνει κανένα πόλεμο οποιουδήποτε είδους, ούτε προσπαθεί να νικήσει ένα εχθρό ή να επιτύχει ένα σκοπό. Δεν έχει καθόλου φόβο ή ελπίδα. Βλέπει απλώς τα πράγματα έτσι όπως είναι.

Ένα από τα βασικά προαπαιτούμενα για τον πολεμιστή είναι να αναπτύξει στη καρδιά του την ιδιότητα της αφοβίας και να ανοίξει με τρυφερότητα και ευγένεια τον εαυτό του στο κόσμο και στους άλλους γύρω του. Ο ανοιχτός αυτός δρόμος του πολεμιστή μπορεί να επιτευχθεί μόνον όταν αυτός εγκαταλείψει το βασικό αγώνα του εγώ του. Όταν είμαστε πλήρως ανοιχτοί κι έχουμε εκείνο το είδος της απόλυτης εμπιστοσύνης στον εαυτό μας, αποδίδουμε το πραγματικό νόημα τους ελέους και της αγάπης. Το έλεος περιέχει μια θεμελιώδη αυθόρμητη αφοβία που χαρακτηρίζεται από μια τρομακτική γενναιοδωρία, σε αντίθεση με την αφοβία του να εξασκείς την ισχύ σου πάνω στους άλλους. Αυτή η «γενναιόδωρη αφοβία» του ελέους υπερβαίνει το ζωικό ένστικτο του εγώ. Το εγώ θα ήθελε να εδραιώσει τις περιοχές δικαιοδοσίας του, ενώ το έλεος είναι πλήρως ανοιχτό και ευπρόσδεκτο. Είναι σα μια χειρονομία γενναιοδωρίας που δεν αποκλείει κανένα. Το βασικό άνοιγμα του ελέους είναι το άνοιγμα χωρίς καμιά αξίωση. Είσαι απλώς αυτό που είσαι και τότε η ζωή ρέει γύρω σου και διαμέσου σου”.

Ο Πολεμιστής Μαθαίνει να Αντιμετωπίζει τα Συναισθήματά του

Συνήθως προσπαθούμε να καταπιέσουμε τα συναισθήματά μας θεωρώντας τα σαν κάτι τρομερό ή σαν κάτι που μας κάνει να ντρεπόμαστε, αλλά αυτό δε βοηθάει καθόλου. Μόλις προσπαθούμε να τα καταπιέσουμε, αυτά αργά ή γρήγορα θα ξαναπροβάλλουν και θα εκραγούν. Θα μπορούσε κάποιος αντ’ αυτού να διαλέξει να τα ακολουθήσει και να παρασυρθεί από αυτά. Και με αυτό όμως το τρόπο προσπαθούμε να διαφύγουμε από τα πραγματικά συναισθήματά μας, πιστεύοντας λαθεμένα ότι η πραγματοποίησή τους θα τα θεραπεύσει, θα απελευθερώσει τη διέγερσή τους. Συνήθως όμως τα ενισχύει και αυτά γίνονται πιο δυνατά.

Ο σωστός τρόπος για να αντιμετωπίσουμε τα συναισθήματά μας είναι να προσπαθήσουμε να συνδεθούμε με τη βασική ουσία τους, την αφηρημένη ποιότητα τους που είναι απλώς ενέργεια. Αν μπορούμε να συσχετιστούμε με την ενέργεια, τότε δε συγκρουόμαστε με τα συναισθήματά μας. Αυτά γίνονται μια φυσική διαδικασία. Όταν τα βλέπουμε όπως αυτά είναι, αναγνωρίζουμε τη πραγματική φύση τους που είναι η κενότητα (σουνιάτα). Με αυτό το τρόπο εξαφανίζεται το εμπόδιο, ο τοίχος ανάμεσα σε μας και στις προβολές μας, η υστερική και παρανοϊκή σχέση μας με αυτές. Όταν δεν αντιμετωπίζουμε με πανικό τα συναισθήματά μας, τότε τα αντιμετωπίζουμε τελείως σωστά. Τότε είμαστε σαν κάποιο που είναι πλήρως ικανός στην εργασία του και δεν πανικοβάλλεται, αλλά κάνει απλώς τη δουλειά του πλήρως και διεξοδικά. Όταν λέμε να αντιμετωπίσουμε τα συναισθήματά μας, δεν εννοούμε να τα εξαφανίσουμε εντελώς. αλλά να τα δούμε και να μετασχηματίσουμε τις μπερδεμένες ιδιότητές τους σε υπερβατικές ιδιότητες (σοφία).

Συνήθως δε βλέπουμε σωστά ένα συναίσθημα, παρόλο που είμαστε γεμάτοι από αυτό. Εάν το ακολουθήσουμε και διαφύγουμε από αυτό κάνοντας κάτι, δε θα το βιώσουμε σωστά. Προσπαθούμε να διαφύγουμε ή να καταπιέσουμε τα συναισθήματά μας, διότι δεν μπορούμε να υποφέρουμε να είμαστε σε μια τέτοια κατάσταση. Η Βατζραγιάνα όμως μας λέει να κοιτάμε σωστά, κατευθείαν στο συναίσθημα και να αισθανθούμε τη γυμνή του ποιότητα. Στη πραγματικότητα δε χρειάζεται καν να το μετασχηματίσουμε. Βλέπουμε την ήδη μετασχηματισμένη ποιότητα στα συναισθήματά μας: «η μορφή είναι μορφή».

Η αναγνώριση του φόβου δεν είναι μια αιτία θλίψης ή αποθάρρυνσης. Επειδή έχουμε φόβο έχουμε επίσης δυνητικά το τίτλο της αφοβίας. Η αφοβία δεν είναι η μείωση του φόβου, αλλά το ξεπέρασμά του.

Ο συγχρονισμός του νου και του σώματος δεν είναι μια τυχαία τεχνική που σκέφτηκε κάποιος για την αυτοβελτίωση. Είναι μάλλον μια βασική αρχή πώς να είμαστε ένα ανθρώπινο ον και πώς να χρησιμοποιούμε τις αισθητηριακές αντιλήψεις μας, το νου και το σώμα σας μαζί.

Ο δρόμος του δειλού είναι να κλείνεται μέσα σε ένα καβούκι στο οποία διαιωνίζει τα λεκτικά του πρότυπα. Αναδημιουργούμε συνεχώς τα βασικά πρότυπα σκέψης και συμπεριφοράς μας, δε πηδάμε σε φρέσκο αέρα σε φρέσκο έδαφος.

Η πολεμικότητα είναι ένα συνεχές ταξίδι. Το να είσαι ένας πολεμιστής είναι να μάθεις να είσαι γνήσιος σε κάθε στιγμή της ζωής σου.

Οι Τέσσερες Αξίες του Δρόμου του Πολεμιστή

Στο Θιβετανικό Βουδισμό το θάρρος και η σφοδρότητα λείπουν. Στη πραγματικότητα οι θεωρούμενες σαν ουσιαστικές ιδιότητες δεν έχουν καμιά σχέση με τη συνήθη εκπαίδευση των παικτών ποδοσφαίρου, των πεζοναυτών ή των παρασκηνιακών πολιτικών.

Η πρώτη αξία είναι η πραότητα που δεν μεταδίδει όμως με τη μετάφραση της πλήρη της σημασία, καλύτερα είναι η “χαλαρωμένη αυτοπεποίθηση”. Ένα ταπεινό συναίσθημα ότι είσαι οικείος μέσα στο σώμα σου

Η ευθυμία ή η σκληρά αποκτημένη, ψύχραιμη χαρά είναι η δεύτερη αξία. Για να την αναπτύξει ο πολεμιστής, αποσύρει φιλόπονα την αυτοαπόλαυση του κυνισμού.

Η τρίτη είναι η εξοργιστικότητα. Συνδυάζει την ευχαρίστηση για τολμηρά πειράματα με μια παθιασμένη αντικειμενικότητα που είναι ελεύθερη από τόσο το φόβο όσο και την ελπίδα.

Η τέταρτη αξία είναι η αινιγματικότητα που απαιτεί μια εύπλαστη προθυμία να είσαι απρόβλεπτος στην εκτέλεση του ηθικού οράματός σου

ΑΠΟ ΤΙΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΕΣ ΤΟΥ KHYNTSE RINPONCHE

Όχι Φόβος, Όχι Ελπίδα: το σλόγκαν του πολεμιστή.

Στη Θιβετανική Παράδοση του Δρόμου του Πολεμιστή η ζωή θεωρείται σαν ένα πεδίο μάχης όπου πρέπει να αντιμετωπίσουμε και νικήσουμε ένα πολύ μεγάλο και αδυσώπητο εχθρό: τα αρνητικά μας συναισθήματα (θυμός, υπερηφάνεια, ζήλια κ.λ.π.) που δημιουργούν τόσο πόνο και δυστυχία στη ζωή μας. Τα αρνητικά αυτά συναισθήματα είναι σαν τη βρωμιά πάνω σε ένα ρούχο που συμβολίζει τη Βουδική μας φύση ή με την ορολογία του δρόμου του πολεμιστή τη βασική καλοσύνη της ανθρώπινης ύπαρξης. Αν η βασική μας φύση είναι καλή, τότε και η εκδήλωσή μας θα πρέπει να είναι καλή, σε αντίθεση με τη κοινή εμπειρία μας (ζήλια, επιθετικότητα, υπερηφάνεια κ.λ.π.). Ο πολεμιστής πρέπει έτσι πάνω από όλα να έχει εμπιστοσύνη ότι διαθέτουμε πράγματι τη Βουδική φύση. Τα αρνητικά μας συναισθήματα και πάθη μας, που είναι κατά το πλείστον επίκτητα, έχουν απλώς λερώσει το ρούχο της Βουδικής μας φύσης και γι’ αυτό κηρύττουμε το πόλεμο εναντίον τους, γνωρίζοντας ότι αυτή η βρωμιά μπορεί να απομακρυνθεί. με το πλύσιμο. Το πλυντήριο που θα απομακρύνει τη βρωμιά είναι η άσκηση ή διαλογισμός.

Όταν καταφέρουμε λοιπόν να εξαφανίσουμε όλα τα αρνητικά συναισθήματα, αυτό που παραμένει είναι η κενότητα ή καλύτερα η Βουδική μας φύση

Το πρώτο πράγμα που χρειάζεται ο πολεμιστής στη μάχη του με τον εχθρό είναι η αυτοπεποίθηση που τον κάνει να στέκεται στα πόδια του και να αποφασίζει να πολεμήσει. Ένα άλλο πράγμα που χρειάζεται να έχει είναι ένα πνεύμα απάρνησης: να είναι ένας καλός στρατιώτης, να μη σκέπτεται το σπίτι του και την οικογένειά του, αλλά την πατρίδα του, το καθήκον και τη τιμή του. Πρέπει έτσι να εγκαταλείψει κάθε προσκόλληση ή, το σημαντικότερο, να είναι έτοιμος, πρόθυμος να την εγκαταλείψει. Τότε μόνο μπορεί να δώσει τα πάντα. χωρίς να σκέπτεσαι την απώλεια.

Μια άλλη ιδιότητα του πολεμιστή είναι η κομψότητα που αφορά το τρόπο που τρώει, που πίνει που ντύνεται, που περπατά κ.λ.π.., ακόμα και όταν είναι μόνος. Αυτή δεν είναι μόνο σημαντική γι’ αυτόν αλλά και για εμπνεύσει άλλους. Ακολουθεί η υπομονή που στο Δρόμο του Πολεμιστή ερμηνεύεται σαν αυτοεκτίμηση καθώς επίσης την εκτίμηση του εχθρού και των δυνατοτήτων του, η εργατικότητα που ενώ παραδοσιακά σημαίνει σκληρή δουλειά και ανεκτικότητα, στο Δρόμο του Πολεμιστή σημαίνει χαρά και απόλαυση, που προέρχεται από ένα ενθουσιώδες πνεύμα. Ο πολεμιστής εξοικειώνεται τελικά με τα πάντα και απολαμβάνει τα πάντα. Η πειθαρχία πάλι σημαίνει πλήρη ανάμιξη και τέλεια συμμετοχή με οτιδήποτε ασχολείσαι. Η αυταπάρνηση σημαίνει την αποδοχή των πάντων και πάνω απ’ όλα του εκάστοτε πόστου του στη μάχη. Η πιο σημαντική όμως ιδιότητα είναι η συγκέντρωση, που στην παραδοσιακή Βουδιστική Διδασκαλία σημαίνει τη μη απόσπαση, τη μη περιπλάνηση του νου μας, ενώ στο Δρόμο του Πολεμιστή σημαίνει τη γνώση ότι περιπλανιόμαστε, ότι είμαστε αποσπασμένοι. Μόνος όταν λες ότι υπάρχει διάσπαση μπορείς να την αποφύγεις. Αν θέλουμε να απαλλαγούμε απ’ αυτή, τότε τη χρειαζόμαστε, ενώ ο παραδοσιακός Βουδιστής την αποφεύγει. Όταν γνωρίζουμε ότι είμαστε διασπασμένοι, αποδυναμώνουμε τη διάσπαση και τη μετατρέπουμε σε σοφία.

Οι στρατηγοί τώρα του εχθρού, αυτοί που καθοδηγούν όλη την γκάμα των αρνητικών συναισθημάτων εναντίον της Βουδικής φύσης μας – και αυτό έχει μεγάλη εδώ σημασία – είναι ο Φόβος και η Ελπίδα, ενώ ο βασιλιάς η αρχιστράτηγος του εχθρού είναι ο ίδιος ο Νους! που είναι βασικά αυτός που δημιουργεί όλα τα αρνητικά συναισθήματα.

Αυτός ο φόβος και η ελπίδα δεν εμφανίζονται κάθε τόσο, αλλά συνεχώς, κάθε λεπτό, σε κάθε βήμα που κάνουμε ελπίζοντας να είμαστε οτιδήποτε. Ο φόβος και η ελπίδα τελικά μας αποδιοργανώνουν και μας σμπαραλιάζουν, οπότε μπορούμε να καταλάβουμε τη σημασία του αποφθέγματος του Δρόμου του Πολεμιστή: Η Πρώτη Σκέψη είναι η Καλύτερη Σκέψη (First Thought, Best Thought).

Ο σκοπός του πολεμιστή είναι να δώσει μια νικηφόρα μάχη εναντίον του εχθρού, των αρνητικών συναισθημάτων, και να περάσει στην απέναντι όχθη όπου επικρατεί γαλήνη και ηρεμία.

Δεν είναι όμως όλοι οι πολεμιστές στο πεδίο της μάχης θαρραλέοι. Βασικά υπάρχουν τρία είδη πολεμιστών. Το πρώτο είδος περιλαμβάνει τους δειλούς εκείνους πολεμιστές που θέλουν να περάσουν κατευθείαν στην απέναντι όχθη χωρίς να πολεμήσουν. Αυτοί δεν ενδιαφέρονται για τους ομήρους που έχει στα χέρια του ο εχθρός και θέλουν απλώς να διαφύγουν. Δραπετεύουν έτσι στα …μοναστήρια μεταμφιεζόμενοι για να μην αναγνωριστούν απ’ αυτόν σε μοναχούς και παπάδες (λάμα). Το δεύτερο είδος δεν είναι τόσο εγωιστικό κι ενδιαφέρεται για τους ομήρους, θέλοντας να τους σώσει όλους. Οι πολεμιστές αυτοί πολεμούν με τον εχθρό χρησιμοποιώντας κανονικά όπλα εναντίον του και μερικές φορές μεταμφιέζονται για να τον ξεγελάσουν. Τα δύο αυτά πρώτα είδη αντιστοιχούν στα παραδοσιακά Μικρό και Μεγάλο Όχημα της Βουδιστικής παράδοσης (στη Χιναγιάνα και τη Μαχαγιάνα). Το τρίτο είδος των πολύ λιγότερων πολεμιστών αποτελείται από κομάντος. Αυτοί μερικές φορές μεταμφιέζονται, αλλά μόνο για πλάκα και απελευθερώνουν τους ομήρους. Δεν πολεμούν όμως με τα όπλα τους τον εχθρό, αλλά χρησιμοποιούν τα δικά του όπλα, την ενέργειά του για να τον κατατροπώσουν. Μερικές φορές προσπαθούν να ξεγελάσουν, παγιδεύσουν τους εχθρούς τους και όταν φτάνουν στην άλλη όχθη δεν έχουν μαζί τους μόνο τους ομήρους, αλλά και τους εχθρούς τους. Αυτοί αντιστοιχούν στη Βατζραγιάνα ή τη παράδοση του Διαμαντένιου Οχήματος του Θιβετανικού Βουδισμού.

Όταν τώρα οι πολεμιστές καταφέρουν να φτάσουν στην απέναντι όχθη, τι ανακαλύπτουν εκεί; ότι ο εχθρός δεν υπήρξε ποτέ! ο νους τους τον δημιούργησε και αυτόν και άρχισε μετά να πολεμά εναντίον του. Ο Νους είναι ο δημιουργός όλων των αρνητικών συναισθημάτων και γενικά των πάντων. Υποκείμενο και αντικείμενο πάνε μαζί. Δεν υπάρχει αντικείμενο να παρατηρηθεί, αν δεν υπάρχει προηγουμένως ο παρατηρητής, ο γνώστης. Αυτός δημιουργεί με τη παρατήρησή του τον κόσμο και δεν υπάρχει τίποτα έξω από αυτόν. Γι’ αυτό το Βουδιστικό σύστημα όσο και ο Δρόμος του Πολεμιστή δεν πιστεύει στην ύπαρξη κανενός εξωτερικού Θεού, ή Δημιουργού του Υποκειμένου. Το υποκείμενο είναι ο πραγματικός δημιουργός των πάντων. Ο παραδοσιακός Θεός είναι ένα άλλο αποτέλεσμα, μια επινόηση των δυο επιτήδειων στρατηγών του εχθρού μας: του Φόβου και της Ελπίδας.

Από μια άλλη άποψη η άλλη όχθη είναι η αναγνώριση της ματαιότητας του πολέμου.

Σύμφωνα με την άποψη του Khyntse Rinponche η Βουδιστική φώτιση είναι η «έσχατη απογοήτευση» διότι π.χ. δεν μπορείς να παρακολουθήσεις T.V, να ακούσεις μουσική κ.λ.π. γιατί τα πάντα βλέπονται και ακούγονται αυτόματα. Δεν υπάρχει αρχή και τέλος μελωδίας κ.λ.π. – κάτι «πολύ βαρετό» γι’ αυτόν. Αλλού πάλι επισημαίνει ότι όλα στην αντίληψή μας είναι πρόληψη και ότι στη Βουδιστική αντίληψη η φώτιση είναι απλώς μια όμορφη πρόληψη.

Ο πολεμιστής λοιπόν δε δραπετεύει από τη σαμσάρα, τον κόσμο της εξαρτημένης, απατηλής ύπαρξης, όπως και ο συνειδητός ονειρευτής δε θέλει να δραπετεύσει από τα όνειρά του, αλλά να γνωρίζει διαρκώς ότι ονειρεύεται. Απολαμβάνει τα πάντα γύρω του, έστω και αν είναι ψευδαισθήσεις, αντικατοπτρισμοί, αντανακλάσεις του εσωτερικού του καθρέφτη. Δε θέλει να σωθεί, να φωτιστεί, αλλά να ζήσει με πλήρη ενάργεια, εγρήγορση και ενδελέχεια τη ζωή, γιατί έτσι κι αλλιώς ο νους του θα συνεχίζει να αντανακλά, αφού η αντανάκλαση είναι μια έμφυτη ιδιότητά του. Δεν τον ενδιαφέρει τόσο η Κενότητα, η πλήρη πραγμάτωση της Βουδική μας Φύσης, ή με καβαλιστικούς όρους τα πέπλα της αρνητικής ύπαρξης, αλλά η ζωή μέσα στις αντανακλάσεις, μέσα στη δυαδικότητα, με τη σύγχρονη όμως αναγνώριση και γνώση αυτής της δυαδικότητας κι επομένως τη συνεχή αυτό- απελευθέρωσή του. Μαθαίνει να μην ταυτίζεται με τις αντανακλάσεις, να μη παρασύρεται από τις δευτερογενείς σκέψεις που δημιουργούν ο Φόβος και η Ελπίδα, αλλά μένοντας στο πρωτογενές δυναμικό της αδιαφοροποίητης Αρχικής Σκέψης να απολαμβάνει πλήρως τη στιγμή, το τώρα. Δεν τον ενδιαφέρει η μία, κενή γεύση των πάντων, που προϋποθέτει η Φώτιση, αλλά όλη η γκάμα των δυαδικών γεύσεων, γνωρίζοντας όμως διαρκώς ότι όλες τους αποτελούν τελικά μια ψευδαίσθηση, έναν αντικατοπτρισμό του εσωτερικού του καθρέπτη. Δεν είναι έτσι ένας μίζερος μοναχός με δεκάδες εσωτερικές συγκρούσεις και αδιέξοδα, αλλά ένα ελεύθερο κι εύθυμο πνεύμα.

Κάρλος Καστανέντα

Το Δρόμο του Πολεμιστή και του “Ανθρώπου της Γνώσης” συναντάμε πολύ αναλυτικά και στα βιβλία του Κάρλος Καστανέντα που τόσο σημαντική επίδραση είχαν στη νεώτερη εποχή. Εδώ ο πολεμιστής , ο μάντης η ο «άνθρωπος της γνώσης» βάζει σα στόχο την απόλυτη ελευθερία, τον έλεγχο αυτής της ίδιας της συνείδησης και ως ένα σημείο την υπέρβαση του θανάτου, ξεφεύγοντας από το ράμφος του “Αετού” που τον δημιούργησε σα συνείδηση ακριβώς για να τραφεί μετά από την εμπειρία και τη γνώση του. Θεωρώντας ότι τα βιβλία του Καστανέντα είναι λίγο πολύ γνωστά στο αναγνωστικό κοινό επισημαίνουμε βασικά τον αυτοέλεγχο και αυτοπειθαρχία του πολεμιστή και τον ανήλεο πόλεμο που αυτός κάνεις εναντίον του εγωϊσμού του που είναι η κατεξοχήν επίκτητη δύναμη που απορροφά το μεγαλύτερο μέρος της ενέργειας του και κρατά το σημείο συναρμολόγησής του στη συνηθισμένη θέση του κόσμου της ανίας και ματαιότητας που οι περισσότεροι αντιλαμβανόμαστε. Η περιστολή του εγωισμού απελευθερώνει τεράστια ποσά ενέργειας ή “προσωπικής δύναμης” με την οποία ο πολεμιστής μπορεί να μετακινήσει το σημείο συναρμολόγησής του συναρμολογώντας νέες καινούργιες πραγματικότητες γενόμενος κυρίαρχος της συνείδησης και οδεύοντας προς την απόλυτη ελευθερία με τη ταυτόχρονη ευθυγράμμιση όλων των ενεργειακών πεδίων που είναι προσιτά στον άνθρωπο, καιόμενος από μια εσωτερική φλόγα και αποκτώντας συγχρόνως την απόλυτη συνείδηση και την απόλυτη ελευθερία εξαφανιζόμενος από αυτό το κόσμο χωρίς να αφήσει κανένα ίχνος σώματος όπως συμβαίνει και κατά τη Μεγάλη Μεταφορά των Βουδιστών ασκητών του Τζόγκσεν.

Ο Καστανεντικός Δρόμος του Πολεμιστή είναι ένας συνεχής πόλεμος ενάντια στην ατομικότητά μας και την επίπλαστη λογική που μας στέρησε τη βασική προαιώνια κληρονομιά μας και τη σιωπηλή γνώση τη δυνατότητα να γνωρίζουμε και να αντιλαμβανόμαστε πλήρως χωρίς καμιά λογική επεξεργασία ή εννοιολογισμό, τη δυνατότητα να “σταματάμε τον εσωτερικό μας διάλογο” και να ανοίγουμε με αυτό το τρόπο τις πύλες του κόσμου της μαγείας και της θέλησης η οποία τελευταία πάντα επιτυγχάνει εκεί που η λογική μας μάς λέει ότι θα αποτύχουμε. Ο σκοπός της εκπαίδευσης του πολεμιστή είναι η επίτευξη της ολότητας του εαυτού της ολοκλήρωσης εξατομίκευσης σύμφωνα με τους νεώτερους ψυχολογικούς όρους, της πλήρους έκφρασης όλων των δυνατοτήτων μας.

Στο μονοπάτι του αυτοί της αυτογνωσίας και αυτοολοκλήρωσης ο πολεμιστής συναντά τους τέσσερες παραδοσιακούς εχθρούς του ανθρώπου της γνώσης, καθένας αποτελώντας την αμέσως προηγούμενη επίτευξη του, τους οποίους μαθαίνει να αψηφά και να προχωρεί με συνέπεια χωρίς καμιά παρέκκλιση στο δρόμο του. Οι εχθροί του αυτοί είναι ο φόβος, η διαύγεια, η δύναμη και τα γηρατειά. Ο μεγαλύτερος από αυτούς το φόβους είναι η δύναμη που αν δεν την νικήσει και ηττηθεί ο πολεμιστής , θα χάσει διά παντός το δρόμο της ελευθερίας και θα μετατραπεί σε ένα εγωπαθές και τυραννικό άτομο. Όσο για τα γηρατειά, παρόλο που φαίνεται σαν ο μοναδικός ανίκητος εχθρός του κατέχει τα κλειδιά να τα ξεπεράσει, το ίδιο και το θάνατο, ξεφεύγοντας από το ράμφος του Αετού.