Με τη βοήθεια του Μεγάλου Τηλεσκοπίου στις Καναρίους Νήσους (GTC) παρατηρήθηκε ένα ασυνήθιστο αστέρι νετρονίων, ένα μάγναστρο (magnetar), με επίσημο όνομα SGR 0418 5729. Οι παρατηρήσεις με το μεγαλύτερο οπτικό τηλεσκόπιο του κόσμου βοήθησαν τους αστρονόμους να εξετάσουν σε βάθος τις φυσικές ιδιότητες του εν λόγω ουράνιου σώματος, που χαρακτηρίζεται από εξαιρετικά ισχυρά μαγνητικά πεδία.
Καλλιτεχνική απεικόνιση ενός μάγναστρου. Η ενέργεια που αποθηκεύεται στο εξαιρετικά ισχυρό μαγνητικό του πεδίο απελευθερώνεται ως μια έκρηξη ακτίνων γάμμα, και οι οποίες διαφεύγουν από μία ρωγμή που δημιουργείται στον αστρικό φλοιό από το ίδιο το πεδίο
Τα άστρα νετρονίων σχηματίζονται όταν μεγάλα άστρα με μάζα μεταξύ 10 και 50 φορές αυτής του ήλιου, κάνουν μια υπερκαινοφανή έκρηξη στο τέλος της ζωής τους. Ενώ τα εξωτερικά στρώματα του άστρου εκτινάσσονται στο διάστημα, ο πυρήνας αντιθέτως καταρρέει υπό το βάρος του, με μια τέτοια δύναμη που τα πρωτόνια ενώνονται με τα ηλεκτρόνια σχηματίζοντας έτσι νετρόνια, που καταλαμβάνουν τόσο μικρό χώρο που η πυκνότητα τους είναι απίστευτα υψηλή, και φυσικά όλο το άστρο αποτελείται μόνο από νετρόνια. Η πυκνότητα είναι τόσο υψηλή ώστε αυτά τα αστρικά κατάλοιπα έχουν μια μάζα συγκρίσιμη με εκείνη του Ήλιου μέσα στον όγκο μιας σφαίρας διαμέτρου μόλις 30 χιλιόμετρα, επισημαίνει ο Paolo Esposito, κύριος ερευνητής του έργου από το Ιταλικό Ινστιτούτο Αστροφυσικής.
Ανάμεσα στα άστρα νετρονίων είναι μια κατηγορία με πολύ ισχυρό μαγνητικό πεδίο, τα μάγναστρα, που προς το παρών ξέρουμε μόνο έξι. Τα μάγναστα έχουν ένα μαγνητικό πεδίο χίλιες φορές μεγαλύτερο από αυτό ενός κανονικού άστρου νετρονίων και εκατομμύρια φορές υψηλότερο από αυτό που μπορεί να παραχθεί στα επίγεια εργαστήρια μας. “Πράγματι, είναι οι πιο ισχυροί μαγνήτες στο Σύμπαν", εξηγεί ο Paolo Esposito.
Τα ρήγματα – από τα οποία βγαίνουν οι ακτίνες γάμμα χαμηλής ενέργειας ως επί το πλείστον – παράγονται περιοδικά στον εξωτερικό φλοιό του άστρου και οφείλονται στις κινήσεις του μαγνητικού πεδίου. Τις δε εκρήξεις αυτές των ακτίνων γάμμα προσπαθεί να ανιχνεύσει το Μεγάλο Τηλεσκόπιο GTC.
Στοιχεία ενός βίαιου σύμπαντος
Τα μάγναστρα έχουν μελετηθεί κυρίως με ακτίνες-Χ και ελάχιστα μας είναι γνωστά για τις ιδιότητές τους στα οπτικά μήκη κύματος. Μετά τον εντοπισμό από τους δορυφόρους Fermi και Swift την NASA μιας σειράς εκρήξεων του μάγναστρου SGR 0418 5729, η ομάδα των ερευνητών αμέσως ζήτησε να το παρατηρήσει με το τηλεσκόπιο GTC.
Η οπτική εκπομπή, όμως, ήταν τόσο αχνή που ακόμη και το πολύ ευαίσθητο όργανο OSIRIS, σε συνδυασμό με το μεγαλύτερο τηλεσκόπιο του κόσμου, δεν θα μπορούσε εύκολα να το εντοπίσει. Παρόλα αυτά, η παρατήρηση έγινε και ήταν η καλύτερη που έγινε ποτέ για αυτή την κατηγορία των αντικειμένων.
Σύμφωνα με τον ιταλό ερευνητή, οι παρατηρήσεις του GTC είναι το "κλειδί για να καταλάβουμε πώς και από πού προέρχεται η εκπομπή των ακτίνων-γ, ώστε να αποσαφηνιστούν τα βασικά φυσικά χαρακτηριστικά των εν λόγω εξαιρετικά ισχυρών μαγνητικών πεδίων."
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου