Σάββατο 7 Μαρτίου 2015

Η πραγματικότητα, ποια πραγματηκότητα;

Όταν ο Ράσσελ, Βρετανός Φιλόσοφος, συμπέραινε πως η πραγματικότητα δεν είναι αντιληπτή από τον άνθρωπο κατά τρόπο αντικειμενικό, αφού η μέθοδος αντίληψης της, είναι μια νοητική διεργασία που οδηγεί σε μια νοητική αποτύπωση, δεν απείχε πολύ από το να αμφισβητεί αυτό που θεωρείται δεδομένο. Προσπαθώντας να εξηγήσουμε το συλλογισμό του, θα μπορούσε να ειπωθεί πως η πραγματικότητα ενός αντικειμένου π.χ μιας καρέκλας δεν γίνεται αντιληπτή πλήρως, αλλά μόνο στο μέτρο που η απεικόνιση της, σαν μια εγκεφαλική δραστηριότητα οδηγεί σε μια νοητική αποτύπωση, δηλαδή σε ένα νοητικό δημιούργημα.

Στην προκειμένη περίπτωση αυτό που βλέποντάς το, το ονομάζουμε καρέκλα είναι μέσα στο μυαλό μας! Είναι κάτι εσωτερικό.

Έτσι, αν υπήρχαν εξωγήινοι και είχαν διαφορετική εγκεφαλική λειτουργία θα μπορούσαν να αντιλαμβάνονται την πραγματικότητα ενός αντικειμένου διαφορετικά από εμάς. Αν όμως εξωγήινος και άνθρωπος μπορούσε να χρησιμοποιεί με συνέπεια την δική του αντίληψη για κάθε αντικείμενο και στην προκειμένη περίπτωση για την καρέκλα, με τρόπο που να μπορούν να προβλέψουν και οι δύο πως να καθίσουν και πως να την χρησιμοποιούν, τότε προσεγγίζοντας το θέμα μέσα από την πρακτική του αξία -η οποία έγκειται στην επαλήθευση διαφορετικών νοητικών εικόνων στο φυσικό μας κόσμο -η υποθετική αυτή διαφορά θα αποτελούσε πρόβλημα ακαδημαϊκού χαρακτήρα. Με άλλα λόγια ο καθένας θα είχε ένα μοντέλο νοητικό για το ίδιο αντικείμενο που όμως θα λειτουργούσε με συνέπεια, άσχετα με την αληθινή υπόσταση αντικειμένου, που αποτελείται από απροσδιόριστο αριθμό ατόμων πυρήνων και quark.

Μια καλή συνέχεια στα όσα ήδη έχουν ειπωθεί είναι οι απόψεις που προέρχονται από έναν μεγάλο πρακτικό φιλόσοφο και ερευνητή τον S. Hawkings. Αυτός αναφέρει το παράδειγμα του χρυσόψαρου μέσα στην γυάλα που παρατηρεί τον εξωτερικό κόσμο, θέλοντας προφανώς να οδηγήσει σε παραλληλισμούς που σχετίζονται με την ανθρωπότητα και την γυάλα της γης ή του ήδη γνωστού, χωρικά και υλικά, σύμπαντός μας. 

Το χρυσόψαρο, παρατηρώντας μέσα από την γυάλα τον εξωτερικό κόσμο και τις κινήσεις ενός σώματος αντιλαμβάνεται μια διαφορετική πραγματικότητα από αυτή που αντιλαμβάνεται ένας παρατηρητής εκτός της γυάλας.

Έτσι, ενώ ο παρατηρητής που βρίσκεται εκτός, αντιλαμβάνεται την κίνηση σε μια ευθεία γραμμή ως τέτοια, το χρυσόψαρο θα την βλέπει σαν ελλειπτική, λόγο της κύρτωσης της γυάλας και της διάθλασης του φωτός μέσα από το νερό και το κρύσταλλο.

Παρόλα αυτά, και το χρυσόψαρο αλλά και ο εξωτερικός παρατηρητής μπορούν να δημιουργήσουν διαφορετικά μαθηματικά μοντέλα, ένα ο καθένας, με τα οποία θα προβλέπουν την κίνηση ενός σώματος παρατηρώντας το έξω από την γυάλα και εντός αυτής.

Άρα, κατά κάποιο τρόπο η πραγματικότητα είναι διαφορετική αλλά και πρακτικά αληθής και για τους δύο παρατηρητές αφού η προβλεψιμότητα στηριζόμενη σε δυο διαφορετικά μαθηματικά μοντέλα επιβεβαιώνει και τους δυο (αν ο καθένας κάνει χρήση του δικού του από την δική του θέση).
Παρόλα αυτά, η υπέρβαση για το χρυσόψαρο θα είναι να καταλάβει πως η ελλειπτική τροχιά των σωμάτων που παρατηρεί εκτός της γυάλας, πολύ πραγματική για το δικό του μοντέλο παρατήρησης, δεν είναι πραγματική.

Και αυτό, διότι στο μέτρο που πχ θα ήθελε να στείλει ένα τηλεκατευθυνόμενο αεροπλανάκι προερχόμενο από το δικό του κόσμο, σε ένα συγκεκριμένο σημείο εκτός της γυάλας, αν χρησιμοποιούσε το δικό του μαθηματικό μοντέλο παρατήρησης, δεν θα έφτανε ποτέ στο σημείο που θα ήθελε.

Tο χρυσόψαρο θα μπορούσε να προβλέψει τις συγκρούσεις δυο σωμάτων που κινούνται εκτός της γυάλας (αφού εδώ δεν είναι ζητούμενο η αληθινή θέση σύγκρουσης αλλά η σύγκρουση) με βάση την τροχιά τους, αλλά δεν θα μπορούσε να προβλέψει την επιθυμητή θέση προσγείωσης για το αεροπλανάκι (εδώ το ζητούμενο είναι η αληθινή θέση).

Στην προκειμένη περίπτωση θα έπρεπε να διορθώσει το μαθηματικό του μοντέλο.

Κάτι ανάλογο έκανε και η ανθρωπότητα στηριζόμενη στην θεωρία σχετικότητας του Einstain, όταν προσπαθούσε να στείλει επανδρωμένη αποστολή στο φεγγάρι, αφού για τις ακριβείς θέσεις προσγείωσης έπρεπε να ληφθούν υπόψη παράμετροι καμπύλωσης του χωροχρόνου ανάλογα με την ποσότητα μάζας ή ενέργειας που αυτός περιέχει.

Από τα άνω παραδείγματα φαίνεται πως ακόμη και αν υπάρξουν μαθηματικά μοντέλα στηριζόμενα στην παρατήρηση, αυτό δεν καθιστά την αντίληψή της πραγματικότητας που μας περιβάλει, απαραίτητα, αντικειμενική. Επιπλέον, αν θεωρήσουμε πως ο παρατηρητής που είναι έξω από την γυάλα κατέχει πιο σωστή γνώση για τους νόμους του κόσμου που τον περιβάλλει σε σχέση με το χρυσόψαρο, εντούτοις θα ήταν δύσκολο να υπάρξει ο ισχυρισμός ότι και αυτός κατέχει την απόλυτη γνώση. 

Όπως λέει ο Hawkings, παλιά στους επιστήμονες δεν άρεσε να παραδέχονται αλήθειες που δεν επιβεβαιώνονται με την παρατήρηση, ακόμη και αν ικανοποιούσαν μοντέλα που μπορούσαν να επιβεβαιώσουν με ακρίβεια προβλέψεις (κατόπιν παρατήρησης).

Αυτό ξεπεράστηκε μετά από την ανακάλυψη, με μαθηματικό τρόπο, των quarks παρά το γεγονός ότι δεν ήταν δυνατό να παρατηρηθούν.

Από τότε και στο εξής η επιστήμη έχει γίνει πιο δεκτική στο να παραδεχθεί αυτό που δεν παρατηρείται.

Πως λοιπόν είναι σίγουρος ο εξωτερικός μας παρατηρητής ο οποίος κατέχει ένα μεγάλο ή μικρό ποσοστό της πραγματικότητας για τον κόσμο που τον περιβάλει ότι αυτή δεν είναι η προέκταση ενός παιχνιδιού που παίζεται πχ σε ένα βιολογικό ή κβαντικό κομπιούτερ Ενός Δημιουργού.

Υπάρχει απάντηση σε αυτή την ερώτηση;

Σύμφωνα με το Hawkings και ναι και όχι.

Αν ο Δημιουργός σέβεται τους νόμους του παιχνιδιού και δεν παρεμβαίνει στα μαθηματικά μοντέλα που είναι συνυφασμένα με την εξέλιξη του, τότε κανείς δεν μπορεί να είναι σίγουρος πως κατέχει την απόλυτη πραγματικότητα, καθώς η επιστήμη αποδεικνύει πως η εκδοχή αυτή δεν είναι απαραίτητη για την ύπαρξη του σύμπαντος (αναγκαία όχι, πιθανή και ικανή ναι) 
 
Αν ο Δημιουργός του παιχνιδιού παρεμβαίνει για διάφορους λόγους, τότε αυτό θα παρατηρηθεί από την επιστήμη και θα εκτιμηθεί σαν μια παρέκκλιση κάποιου νόμου του σύμπαντος, ανεξήγητη, κάτι σαν θαύμα, -με την προϋπόθεση πως το μοντέλο μας είναι σωστό- οπότε ο παρατηρητής θα εικάσει πως η πραγματικότητα του, πιθανό αποτελεί μέρος ενός παιχνιδιού, ο Δημιουργός του οποίου κατά το δοκούν μπορεί να αλλάζει τους νόμους!;

Δεν υπάρχουν σχόλια :

Δημοσίευση σχολίου