Στον κόσμο του 21ου αιώνα, όπου η τεχνολογία και η επιστήμη τρέχει με καλπασμό γρηγορότερο από αλόγου θα δεις ακόμη ανθρώπους να χτυπάνε ξύλο προς αποφυγή του κακού ή να φτύνουν τον κόρφο τους, να σπάνε ρόδια την πρωτοχρονιά για καλή τύχη και πολλά άλλα περίεργα και ανεξήγητα -με τη λογική- πράγματα. Αν κάτσουμε τώρα ν’ αναλύσουμε τη λίστα με όλες τις προλήψεις είναι βέβαιο πως δε θα τελειώσουμε ούτε αύριο, πόσο μάλλον αν επεκταθούμε και σ’ εκείνες που έχουν κάπως εκλείψει, τότε μιλάμε για μια λίστα δίχως τελειωμό. Τι είναι όμως αυτό που κρατάει μέχρι και σήμερα ζωντανές όλες αυτές τις προλήψεις, κόντρα στην επιστημονική πρόοδο και τις ανακαλύψεις της;Ο όρος «πρόληψη» σημαίνει λαμβάνω μέτρα για να αποφύγω κάτι κακό, μία ανεπιθύμητη ή αρνητική κατάσταση κι έχει συνώνυμο του την λέξη δεισιδαιμονία. Με άλλα λόγια η έννοια των προλήψεων στηρίζεται στη μη ορθολογική αντίληψη, η οποία έχει ως βάση άλογες και υπερφυσικές δυνάμεις. Θα περίμενε κανείς ότι τέτοιου είδους αντιλήψεις στη σύγχρονη εποχή δε θα έπρεπε να υποστηρίζονται, καθώς είναι γνωστό πλέον πως υπερφυσικές δυνάμεις συναντώνται στις ταινίες επιστημονικής φαντασίας και τα κινούμενα σχέδια.
Η δημιουργία τους ήταν απολύτως λογική, η ύπαρξή τους όμως μέχρι και σήμερα θα έλεγε κανείς πως μάλλον είναι απορίας άξια. Οι δεισιδαιμονίες έκαναν την εμφάνισή τους από τα πρώτα χρόνια της ανθρωπότητας κι ήταν προϊόντα της αμάθειας, της ανασφάλειας, του φόβου και της ανάγκης του ανθρώπου ν’ αποκτήσει έλεγχο στη ζωή του. Αν ρίξεις μια ματιά στην πρόοδο της επιστήμης, η οποία αν το σκεφτείς έθεσε πολύ γερές βάσεις στην αρχαιότητα, θα καταλάβεις πως σε συνδυασμό με τις γνώσεις που κατέχουμε σήμερα φτάνουμε όλο και πιο κοντά σε μια επιστημονική προσέγγιση την ύπαρξης εν γένει. Συνεπώς έχοντας στην κατοχή μας όλο αυτό το υλικό, δε γίνεται να συνεχίζουμε να δίνουμε βάση σ’ αντιλήψεις που δημιουργήθηκαν χρόνια ή ακόμη και αιώνες πριν κι αφορούσαν πράγματα που πλέον έχουν εξηγηθεί επιστημονικά. Ή μήπως όχι;
Ένας άνθρωπος δε γεννιέται προληπτικός. Το να είσαι προληπτικός δεν είναι ένα χαρακτηριστικό που υπάρχει στο DNA σου. Ωστόσο οι προλήψεις έχουν ριζώσει τόσο στο ανθρώπινο είδος που άνετα θα ισχυριζόταν κανείς ότι αποτελούν γενετική πληροφορία. Παρ’ όλα αυτά οι άνθρωποι γίνονται προληπτικοί μέσα από τα ήθη και τα έθιμα, τις ιστορίες, όλα όσα ακούνε, βλέπουνε και μαθαίνουν από μικρά παιδιά. Οι προλήψεις κι οι δεισιδαιμονίες μεταφέροντα αδιάκοπα από γενιά σε γενιά. Και κάπως έτσι, πολλοί από εμάς πιστεύουν ακόμη πως αν τους σπάσει καθρέφτης θα έχουν 7 ολόκληρα χρόνια γρουσουζιάς.
Οι προλήψεις είναι άρρητα συνδεδεμένες με τον ψυχισμό των ανθρώπων. Ένας λόγος που οδήγησε στη δημιουργία τους ήταν η ανάγκη του ανθρώπου να νιώθει πως έχει τον έλεγχο στη ζωή, ανάγκη που υπάρχει ως και σήμερα. Επίσης οι προλήψεις δίνουν υπόσταση στις έννοιες της τύχης και της ατυχίας. Έννοιες στις οποίες πολλοί πιστεύουν και δίνουν μεγάλη βάση και στη σύγχρονη εποχή.
Κάπου εδώ πρέπει να πούμε ότι μολονότι κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει την αλματώδη πρόοδο της επιστήμης και τα όσα μας έχει προσφέρει, δεν παύουν να υπάρχουν ερωτήματα που δεν έχει απαντήσει και στα οποία δεν ξέρουμε αν θα δώσει και ποτέ απαντήσεις. Έτσι πολλές από τις προλήψεις έρχονται ως απαντήσεις στα ερωτήματα αυτά λύνοντας τις απορίες των ανθρώπων και καλύπτοντας την ανάγκη τους να πιστεύουν σε κάτι.
Όμως, δεν είναι όλες οι προλήψεις αθώες κι ακίνδυνες. Πολλές απ’ αυτές εκτός του ότι είναι αφελείς, είναι και επικίνδυνες. Οι προλήψεις φορτώνουν τον άνθρωπο με ένα παράλογο φόβο, άγχος και στρες, επιδρώντας αρνητικά στον ψυχισμό του. Επομένως, μπορεί η ύπαρξη κάποιων να δίνει μια πιθανή εξήγηση σε πράγματα που έτσι κι αλλιώς δεν έχουν εξηγηθεί, αλλά η ύπαρξη κάποιων άλλων στις μέρες μας είναι κάτι παραπάνω από παράλογη.
Είναι σίγουρο πως ο σύγχρονος άνθρωπος διαθέτει και κρίση και τις απαραίτητες προσβάσεις στη γνώση, ώστε να μη δέχεται ως ορθό ότι ακούει και βλέπει. Άρα την επόμενη φορά που θα δεις μια μαύρη γάτα μην πανικοβληθείς, είναι μια γάτα σαν όλες τις άλλες που απλώς πάει κάπου και δεν εμφανίστηκε μπροστά σου για να σου φέρει κακή τύχη.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου