Φησὶ δ᾽ Ἀπολλόδωρος ἐν τοῖς Χρονικοῖς γεγενῆσθαι αὐτὸν κατὰ τὸ πρῶτον ἔτος τῆς τριακοστῆς ἐνάτης Ὀλυμπιάδος. [1.38] ἐτελεύτησε δ᾽ ἐτῶν ἑβδομήκοντα ὀκτώ, (ἤ, ὡς Σωσικράτης φησίν, ἐνενήκοντα)· τελευτῆσαι γὰρ ἐπὶ τῆς πεντηκοστῆς ὀγδόης Ὀλυμπιάδος, γεγονότα κατὰ Κροῖσον, ᾧ καὶ τὸν Ἅλυν ὑποσχέσθαι ἄνευ γεφύρας περᾶσαι, τὸ ῥεῖθρον παρατρέψαντα.
Γεγόνασι δὲ καὶ ἄλλοι Θαλαῖ, καθά φησι Δημήτριος ὁ Μάγνης ἐν τοῖς Ὁμωνύμοις, πέντε· ῥήτωρ Καλλατιανός, κακόζηλος· ζωγράφος Σικυώνιος, μεγαλοφυής· τρίτος ἀρχαῖος πάνυ, κατὰ Ἡσίοδον καὶ Ὅμηρον καὶ Λυκοῦργον· τέταρτος οὗ μέμνηται Δοῦρις ἐν τῷ Περὶ ζωγραφίας· πέμπτος νεώτερος, ἄδοξος, οὗ μνημονεύει Διονύσιος ἐν Κριτικοῖς.
[1.39] Ὁ δ᾽ οὖν σοφὸς ἐτελεύτησεν ἀγῶνα θεώμενος γυμνικὸν ὑπό τε καύματος καὶ δίψους καὶ ἀσθενείας, ἤδη γηραιός. καὶ αὐτοῦ ἐπιγέγραπται τῷ μνήματι·
ἦ ὀλίγον τόδε σῆμα, τὸ δὲ κλέος οὐρανόμηκες,
τοῦ πολυφροντίστου τοῦτο Θάλητος ὅρη.
ἔστι καὶ παρ᾽ ἡμῖν ἐς αὐτὸν ἐν τῷ πρώτῳ τῶν Ἐπιγραμμάτων ἢ Παμμέτρῳ τόδε τὸ ἐπίγραμμα·
γυμνικὸν αὖ ποτ᾽ ἀγῶνα θεώμενον, ἠέλιε Ζεῦ,
τὸν σοφὸν ἄνδρα Θαλῆν ἥρπασας ἐκ σταδίου.
αἰνέω ὅττι μιν ἐγγὺς ἀπήγαγες· ἦ γὰρ ὁ πρέσβυς
οὐκέθ᾽ ὁρᾶν ἀπὸ γῆς ἀστέρας ἠδύνατο.
[1.40] Τούτου ἐστὶ τὸ Γνῶθι σαυτόν, ὅπερ Ἀντισθένης ἐν ταῖς Διαδοχαῖς Φημονόης εἶναί φησιν, ἐξιδιοποιήσασθαι δὲ αὐτὸ Χίλωνα.
Περὶ δὴ τῶν ἑπτά —ἄξιον γὰρ ἐνταῦθα καθολικῶς κἀκείνων ἐπιμνησθῆναι— λόγοι φέρονται τοιοῦτοι. Δάμων ὁ Κυρηναῖος, γεγραφὼς Περὶ τῶν φιλοσόφων, πᾶσιν ἐγκαλεῖ, μάλιστα δὲ τοῖς ἑπτά. Ἀναξιμένης δέ φησι πάντας ἐπιθέσθαι ποιητικῇ· ὁ δὲ Δικαίαρχος οὔτε σοφοὺς οὔτε φιλοσόφους φησὶν αὐτοὺς γεγονέναι, συνετοὺς δέ τινας καὶ νομοθετικούς. Ἀρχέτιμος δὲ ὁ Συρακούσιος ὁμιλίαν αὐτῶν ἀναγέγραφε παρὰ Κυψέλῳ, ᾗ καὶ αὐτός φησι παρατυχεῖν· Ἔφορος δὲ παρὰ Κροίσῳ πλὴν Θαλοῦ. φασὶ δέ τινες καὶ ἐν Πανιωνίῳ καὶ ἐν Κορίνθῳ καὶ ἐν Δελφοῖς συνελθεῖν αὐτούς.
[1.41] διαφωνοῦνται δὲ καὶ αἱ ἀποφάσεις αὐτῶν καὶ ἄλλου ἄλλο φασὶν εἶναι, ὡς ἐκεῖνο·
ἦν Λακεδαιμόνιος Χίλων σοφός, ὃς τάδ᾽ ἔλεξε·
μηδὲν ἄγαν· καιρῷ πάντα πρόσεστι καλά.
στασιάζεται δὲ καὶ περὶ τοῦ ἀριθμοῦ αὐτῶν. Λεάνδριος μὲν γὰρ ἀντὶ Κλεοβούλου καὶ Μύσωνος Λεώφαντον Γορσιάδα, Λεβέδιον ἢ Ἐφέσιον, ἐγκρίνει καὶ Ἐπιμενίδην τὸν Κρῆτα· Πλάτων δὲ ἐν Πρωταγόρᾳ Μύσωνα ἀντὶ Περιάνδρου· Ἔφορος δὲ ἀντὶ Μύσωνος Ἀνάχαρσιν· οἱ δὲ καὶ Πυθαγόραν προσγράφουσιν. Δικαίαρχος δὲ τέσσαρας ὡμολογημένους ἡμῖν παραδίδωσι, Θαλῆν, Βίαντα, Πιττακόν, Σόλωνα. ἄλλους δὲ ὀνομάζει ἕξ, ὧν ἐκλέξασθαι τρεῖς, Ἀριστόδημον, Πάμφυλον, Χίλωνα Λακεδαιμόνιον, Κλεόβουλον, Ἀνάχαρσιν, Περίανδρον. ἔνιοι προστιθέασιν Ἀκουσίλαον Κάβα ἢ Σκάβρα Ἀργεῖον.
[1.42] Ἕρμιππος δ᾽ ἐν τῷ Περὶ τῶν σοφῶν ἑπτακαίδεκά φησιν, ὧν τοὺς ἑπτὰ ἄλλους ἄλλως αἱρεῖσθαι· εἶναι δὲ Σόλωνα, Θαλῆν, Πιττακόν, Βίαντα, Χίλωνα, ‹Μύσωνα,› Κλεόβουλον, Περίανδρον, Ἀνάχαρσιν, Ἀκουσίλαον, Ἐπιμενίδην, Λεώφαντον, Φερεκύδην, Ἀριστόδημον, Πυθαγόραν, Λᾶσον Χαρμαντίδου ἢ Σισυμβρίνου, ἢ ὡς Ἀριστόξενος Χαβρίνου, Ἑρμιονέα, Ἀναξαγόραν. Ἱππόβοτος δὲ ἐν τῇ Τῶν φιλοσόφων ἀναγραφῇ· Ὀρφέα, Λίνον, Σόλωνα, Περίανδρον, Ἀνάχαρσιν, Κλεόβουλον, Μύσωνα, Θαλῆν, Βίαντα, Πιττακόν, Ἐπίχαρμον, Πυθαγόραν.
***
Ο Απολλόδωρος στα Χρονικά του λέει ότι ο Θαλής γεννήθηκε στο πρώτο έτος της τριακοστής ένατης Ολυμπιάδας.
[1.38] Πέθανε σε ηλικία 78 ετών (ή 90, όπως λέει ο Σωσικράτης)· γιατί πέθανε στην πεντηκοστή όγδοη Ολυμπιάδα, ήταν δηλαδή σύγχρονος του Κροίσου, στον οποίο και έδωσε την υπόσχεση ότι θα τον βοηθήσει να περάσει τον Άλυ ποταμό δίχως γέφυρα — παροχετεύοντας τα νερά του ποταμού σε άλλη κοίτη.
Υπήρξαν και άλλοι που είχαν το όνομα Θαλής, πέντε συνολικά, όπως λέει ο Δημήτριος από τη Μαγνησία στο λεξικό του Για τους ομώνυμους: ένας ρήτορας από την Κάλλατη, που το ύφος του ήταν μια κακόζηλη μίμηση· ένας μεγαλοφυής ζωγράφος από τη Σικυώνα· τρίτος ένας πολύ παλαιός, της εποχής του Ομήρου, του Ησιόδου και του Λυκούργου· τέταρτος αυτός για τον οποίο μιλάει ο Δούρης στο έργο του Για την Ζωγραφική· πέμπτος ένας νεότερος, άσημος, που τον μνημονεύει ο Διονύσιος στα Κριτικά του.
[1.39] Ο Θαλής, πάντως, ο σοφός πέθανε ενώ παρακολουθούσε αθλητικό αγώνα: τον κατέβαλε η μεγάλη ζέστη, η δίψα και η εξάντληση από την πολύ προχωρημένη ηλικία του. Η επιγραφή πάνω στον τάφο του έλεγε:
Μικρός, αλήθεια, αυτός ο τάφος, μα η δόξα του ουρανομήκης·
δες τον, είν᾽ ο τάφος του στοχαστικού Θαλή.
Υπάρχει και ένα δικό μου επίγραμμα γι᾽ αυτόν στο πρώτο βιβλίο των Επιγραμμάτων μου (με άλλον τίτλο Πάμμετρος):
Την ώρα που ᾽βλεπε αθλητικούς αγώνες τον άρπαξες,
Ήλιε Δία, τον σοφό Θαλή από το στάδιο.
Τί θαύμα που τον έφερες κοντά σου· πια δεν μπορούσε
ο γέροντας να βλέπει από τη γη τ᾽ αστέρια.
[1.40] Δικό του είναι το Γνώθι σαυτόν (= «Κοίταξε να γνωρίσεις τον εαυτό σου»), που ο Αντισθένης στις Διαδοχές του λέει πως ήταν της Φημονόης, που όμως το ιδιοποιήθηκε ο Χίλωνας.
Για τους Εφτά Σοφούς λοιπόν (είναι, πράγματι, σωστό να αναφερθούμε εδώ σ᾽ αυτούς ως σύνολο) υπάρχουν εκθέσεις–περιγραφές σαν τις ακόλουθες: ο Δάμωνας από την Κυρήνη στο έργο για του Για τους Φιλόσοφους τα βάζει με όλους τους, κυρίως όμως με τους Εφτά. Ο Αναξιμένης λέει πως όλοι τους επιδόθηκαν στην ποίηση, ενώ ο Δικαίαρχος λέει πως οι Εφτά Σοφοί δεν ήταν ούτε σοφοί ούτε φιλόσοφοι, αλλά απλώς άνθρωποι με εύστροφο μυαλό και ικανοί στο να νομοθετούν. Ο Αρχέτιμος από τη Συρακούσα περιγράφει μια συνάντησή τους στην αυλή του Κύψελου (λέει μάλιστα ότι στη συνάντηση παραβρέθηκε και ο ίδιος), ενώ ο Έφορος μιλάει για μια συνάντησή τους στην αυλή του Κροίσου, με απόντα τον Θαλή. Κάποιοι λένε ότι οι Εφτά Σοφοί συναντήθηκαν και στο Πανιώνιο και στην Κόρινθο και στους Δελφούς.
[1.41] Διαφωνία υπάρχει και σχετικά με τα γνωμικά τους: το κάθε γνωμικό άλλοτε αποδίδεται στον έναν και άλλοτε στον άλλον. Έτσι, επί παραδείγματι, το ακόλουθο:
Ήταν ο Σπαρτιάτης Χίλωνας, ένας σοφός, που είπ᾽ αυτόν τον λόγο:
«Ποτέ, καμιά υπερβολή· μόνο το μέτρο φέρνει τα καλά».
Διχογνωμίες υπάρχουν και για τον αριθμό τους: Ο Λεάνδριος, αντί για τον Κλεόβουλο και τον Μύσωνα, δέχεται στον κατάλογό του τον Λεώφαντο, τον γιο του Γορσιάδα, από τη Λέβεδο ή την Έφεσο, και τον Επιμενίδη από την Κρήτη· ο Πλάτωνας στον Πρωταγόρα του βάζει στη θέση του Περίανδρου τον Μύσωνα· ο Έφορος στη θέση του Μύσωνα τον Ανάχαρση· κάποιοι προσθέτουν στον κατάλογο και τον Πυθαγόρα. Ο Δικαίαρχος μας μιλάει για τέσσερις, αυτούς για τους οποίους συμφωνούν όλοι, τον Θαλή, δηλαδή, τον Βίαντα, τον Πιττακό και τον Σόλωνα, κατονομάζει όμως και άλλους έξι, τον Αριστόδημο, τον Πάμφυλο, τον Σπαρτιάτη Χίλωνα, τον Κλεόβουλο, τον Ανάχαρση και τον Περίανδρο, για να επιλεγούν ανάμεσά τους τρεις. Μερικοί προσθέτουν στον κατάλογο και τον Αργείτη Ακουσίλαο, γιο του Κάβα ή Σκάβρα.
[1.42] Ο Έρμιππος στο έργο του Για τους σοφούς μιλάει για δεκαεφτά, από αυτούς όμως λέει ότι ο καθένας διαλέγει με διαφορετικό τρόπο τους εφτά· πρόκειται για τον Σόλωνα, τον Θαλή, τον Πιττακό, τον Βίαντα, τον Χίλωνα, τον ‹Μύσωνα,› τον Κλεόβουλο, τον Περίανδρο, τον Ανάχαρση, τον Ακουσίλαο, τον Επιμενίδη, τον Λεώφαντο, τον Φερεκύδη, τον Αριστόδημο, τον Πυθαγόρα, τον Λάσο, τον γιο του Χαρμαντίδη η Σισυμβρίνου ή —όπως λέει ο Αριστόξενος— του Χαβρίνου από την Ερμιόνη, τον Αναξαγόρα. Ο Ιππόβοτος στον Κατάλογό του των φιλοσόφων απαριθμεί τους: Ορφέα, Λίνο, Σόλωνα, Περίανδρο, Ανάχαρση, Κλεόβουλο, Μύσωνα, Θαλή, Βίαντα, Πιττακό, Επίχαρμο, Πυθαγόρα.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου