ΑΡΧΑΪΚΗ ΕΠΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ, ΗΣΙΟΔΟΣ - Θεογονία (617-686)

Ὀβριάρεῳ δ᾽ ὡς πρῶτα πατὴρ ὠδύσσατο θυμῷ
Κόττῳ τ᾽ ἠδὲ Γύγῃ, δῆσε κρατερῷ ἐνὶ δεσμῷ,
ἠνορέην ὑπέροπλον ἀγώμενος ἠδὲ καὶ εἶδος
620 καὶ μέγεθος· κατένασσε δ᾽ ὑπὸ χθονὸς εὐρυοδείης.
ἔνθ᾽ οἵ γ᾽ ἄλγε᾽ ἔχοντες ὑπὸ χθονὶ ναιετάοντες
εἵατ᾽ ἐπ᾽ ἐσχατιῇ μεγάλης ἐν πείρασι γαίης
δηθὰ μάλ᾽ ἀχνύμενοι, κραδίῃ μέγα πένθος ἔχοντες.
ἀλλά σφεας Κρονίδης τε καὶ ἀθάνατοι θεοὶ ἄλλοι
625 οὓς τέκεν ἠύκομος Ῥείη Κρόνου ἐν φιλότητι
Γαίης φραδμοσύνῃσιν ἀνήγαγον ἐς φάος αὖτις·
αὐτὴ γάρ σφιν ἅπαντα διηνεκέως κατέλεξε,
σὺν κείνοις νίκην τε καὶ ἀγλαὸν εὖχος ἀρέσθαι.
δηρὸν γὰρ μάρναντο πόνον θυμαλγέ᾽ ἔχοντες
631 ἀντίον ἀλλήλοισι διὰ κρατερὰς ὑσμίνας
630 Τιτῆνές τε θεοὶ καὶ ὅσοι Κρόνου ἐξεγένοντο,
632 οἱ μὲν ἀφ᾽ ὑψηλῆς Ὄθρυος Τιτῆνες ἀγαυοί,
οἱ δ᾽ ἄρ᾽ ἀπ᾽ Οὐλύμποιο θεοὶ δωτῆρες ἐάων
οὓς τέκεν ἠύκομος Ῥείη Κρόνῳ εὐνηθεῖσα.
635 οἵ ῥα τότ᾽ ἀλλήλοισι † μάχην θυμαλγέ᾽ ἔχοντες
συνεχέως ἐμάχοντο δέκα πλείους ἐνιαυτούς·
οὐδέ τις ἦν ἔριδος χαλεπῆς λύσις οὐδὲ τελευτὴ
οὐδετέροις, ἶσον δὲ τέλος τέτατο πτολέμοιο.
ἀλλ᾽ ὅτε δὴ κείνοισι παρέσχεθεν ἄρμενα πάντα,
640 νέκταρ τ᾽ ἀμβροσίην τε, τά περ θεοὶ αὐτοὶ ἔδουσι,
πάντων ‹τ᾽› ἐν στήθεσσιν ἀέξετο θυμὸς ἀγήνωρ,
[ὡς νέκταρ τ᾽ ἐπάσαντο καὶ ἀμβροσίην ἐρατεινήν,]
δὴ τότε τοῖς μετέειπε πατὴρ ἀνδρῶν τε θεῶν τε·
«κέκλυτέ μευ Γαίης τε καὶ Οὐρανοῦ ἀγλαὰ τέκνα,
645 ὄφρ᾽ εἴπω τά με θυμὸς ἐνὶ στήθεσσι κελεύει.
ἤδη γὰρ μάλα δηρὸν ἐναντίοι ἀλλήλοισι
νίκης καὶ κάρτευς πέρι μαρνάμεθ᾽ ἤματα πάντα,
Τιτῆνές τε θεοὶ καὶ ὅσοι Κρόνου ἐκγενόμεσθα.
ὑμεῖς δὲ μεγάλην τε βίην καὶ χεῖρας ἀάπτους
650 φαίνετε Τιτήνεσσιν ἐναντίον ἐν δαῒ λυγρῇ,
μνησάμενοι φιλότητος ἐνηέος, ὅσσα παθόντες
ἐς φάος ἂψ ἀφίκεσθε δυσηλεγέος ὑπὸ δεσμοῦ
ἡμετέρας διὰ βουλὰς ὑπὸ ζόφου ἠερόεντος.»
ὣς φάτο· τὸν δ᾽ αἶψ᾽ αὖτις ἀμείβετο Κόττος ἀμύμων·
655«δαιμόνι᾽, οὐκ ἀδάητα πιφαύσκεαι, ἀλλὰ καὶ αὐτοὶ
ἴδμεν ὅ τοι περὶ μὲν πραπίδες, περὶ δ᾽ ἐστὶ νόημα,
ἀλκτὴρ δ᾽ ἀθανάτοισιν ἀρῆς γένεο κρυεροῖο,
σῇσι δ᾽ ἐπιφροσύνῃσιν ὑπὸ ζόφου ἠερόεντος
ἄψορρον ἐξαῦτις ἀμειλίκτων ὑπὸ δεσμῶν
660 ἠλύθομεν, Κρόνου υἱὲ ἄναξ, ἀνάελπτα παθόντες.
τῷ καὶ νῦν ἀτενεῖ τε νόῳ καὶ πρόφρονι θυμῷ
ῥυσόμεθα κράτος ὑμὸν ἐν αἰνῇ δηιοτῆτι,
μαρνάμενοι Τιτῆσιν ἀνὰ κρατερὰς ὑσμίνας.»
ὣς φάτ᾽· ἐπῄνησαν δὲ θεοὶ δωτῆρες ἐάων
665 μῦθον ἀκούσαντες· πολέμου δ᾽ ἐλιλαίετο θυμὸς
μᾶλλον ἔτ᾽ ἢ τὸ πάροιθε· μάχην δ᾽ ἀμέγαρτον ἔγειραν
πάντες, θήλειαί τε καὶ ἄρσενες, ἤματι κείνῳ,
Τιτῆνές τε θεοὶ καὶ ὅσοι Κρόνου ἐξεγένοντο,
οὕς τε Ζεὺς ἐρέβεσφιν ὑπὸ χθονὸς ἧκε φόωσδε,
670 δεινοί τε κρατεροί τε, βίην ὑπέροπλον ἔχοντες.
τῶν ἑκατὸν μὲν χεῖρες ἀπ᾽ ὤμων ἀίσσοντο
πᾶσιν ὁμῶς, κεφαλαὶ δὲ ἑκάστῳ πεντήκοντα
ἐξ ὤμων ἐπέφυκον ἐπὶ στιβαροῖσι μέλεσσιν.
οἳ τότε Τιτήνεσσι κατέσταθεν ἐν δαῒ λυγρῇ
675 πέτρας ἠλιβάτους στιβαρῇς ἐν χερσὶν ἔχοντες·
Τιτῆνες δ᾽ ἑτέρωθεν ἐκαρτύναντο φάλαγγας
προφρονέως· χειρῶν τε βίης θ᾽ ἅμα ἔργον ἔφαινον
ἀμφότεροι, δεινὸν δὲ περίαχε πόντος ἀπείρων,
γῆ δὲ μέγ᾽ ἐσμαράγησεν, ἐπέστενε δ᾽ οὐρανὸς εὐρὺς
680 σειόμενος, πεδόθεν δὲ τινάσσετο μακρὸς Ὄλυμπος
ῥιπῇ ὕπ᾽ ἀθανάτων, ἔνοσις δ᾽ ἵκανε βαρεῖα
τάρταρον ἠερόεντα ποδῶν, αἰπεῖά τ᾽ ἰωὴ
ἀσπέτου ἰωχμοῖο βολάων τε κρατεράων.
ὣς ἄρ᾽ ἐπ᾽ ἀλλήλοις ἵεσαν βέλεα στονόεντα·
685 φωνὴ δ᾽ ἀμφοτέρων ἵκετ᾽ οὐρανὸν ἀστερόεντα
κεκλομένων· οἱ δὲ ξύνισαν μεγάλῳ ἀλαλητῷ.

***
Και το Βριάρεω, τον Κόττο και το Γύγη, απαρχήςμες στην καρδιά του τους μίσησε ο πατέρας τους, τους έδεσε με ισχυρά δεσμά,γιατί φθονούσε την υπερβολικά ανδρεία τους, το ανάστημα,620τον όγκο τους. Και κάτω από τη γη τούς εγκατέστησε με τους πλατιούς τους δρόμους.Εκεί μένανε αυτοί κάτω απ᾽ τη γη υποφέρονταςκαι κάθονταν στα έσχατα, στα πέρατα της μεγάλης γηςκαιρό πολύ θλιμμένοι, κι είχανε πένθος μέγα στην καρδιά τους.Μα αυτούς ο γιος του Κρόνου και οι αθάνατοι θεοί οι άλλοι,που γέννησε η Ρέα η καλλίκομη από τον έρωτα του Κρόνου,και πάλι τους ανέβασαν στο φως με συμβουλές της Γης.Γιατί αυτή λεπτομερώς τους τα εξέθεσε όλα,πως δηλαδή μ᾽ αυτούς τη νίκη και τη δόξα τη λαμπρή θα πάρουν.Γιατί καιρό πολέμαγαν κι είχανε πόλεμο που θλίβει την ψυχή,ενάντια μεταξύ τους σε μάχες κρατερές,630οι θεοί Τιτάνες κι όσοι απ᾽ τον Κρόνο γεννηθήκανε,οι ένδοξοι Τιτάνες από την Όθρη την ψηλή,κι από τον Όλυμπο οι θεοί, των αγαθών οι χορηγοί,αυτοί που η Ρέα γέννησε σαν πλάγιασε με τον Κρόνο.Κι εκείνοι πολέμαγαν μεταξύ τους συνεχώς για δέκα ολόκληρα χρόνιακι είχανε μάχη που θλίβει την ψυχή.Της φοβερής της έριδας λύση καμία και τέλος δεν υπήρχεκαι για τις δυο πλευρές, και του πολέμου η έκβαση ήταν ισόρροπη.Μα όταν πια σ᾽ εκείνους ο Δίας πρόσφερε όλα τα απαραίτητα,640νέκταρ και αμβροσία, αυτά που και οι ίδιοι οι θεοί τα τρώνε,και σ᾽ όλων τα στήθη η καρδιά δυνάμωσε η γενναία,[σαν φάγανε νέκταρ και ποθητή αμβροσία,]τότε τους είπε των θεών και των ανθρώπων ο πατέρας:«Ακούστε με τέκνα λαμπρά της Γης και τ᾽ Ουρανού,για να σας πω αυτά που μες στα στήθη μου η καρδιά προστάζει.Γιατί είναι πια καιρός πολύς που ενάντια μεταξύ μαςτην κάθε μέρα για τη νίκη και την εξουσία πολεμάμε,οι θεοί Τιτάνες κι όσοι εμείς από τον Κρόνο γεννηθήκαμε.Μα εσείς τη μεγάλη δύναμη και τ᾽ απλησίαστα τα χέρια σας650να δείξετε ενάντια στους Τιτάνες μες στην ολέθρια μάχη,την προσηνή φιλία μας έχοντας στο νου και πόσα αφού υποφέρατεήρθατε ξανά στο φως απ᾽ τα ανήλεα δεσμά σας,από το νεφελώδη ζόφο, με τη δική μας θέληση.»Έτσι είπε. Κι αμέσως του απάντησε ο άψογος ο Κόττος:«Θεϊκέ, πράγματα άγνωστα δε μας φανερώνεις. Κι εμείςοι ίδιοι ξέρουμε ότι πολλή είναι η σοφία, πολύς και ο νους σου,πως έγινες προστάτης στους αθάνατους από την παγερή τη συμφορά,και πως με τη δική σου σύνεση από το νεφελώδη ζόφοκαι πάλι πίσω ήρθαμε από τ᾽ αμείλικτα δεσμά μας,660βασιλιά, του Κρόνου γιε, καλό ανέλπιστο παθαίνοντας.Γι᾽ αυτό και τώρα με νου ακλόνητο και πρόθυμη ψυχήθα προασπίσουμε την εξουσία σου στο φοβερό αγώνα,με τους Τιτάνες πολεμώντας στις κρατερές τις μάχες.»Έτσι είπε. Κι επαίνεσαν οι θεοί, των αγαθών οι χορηγοί,το λόγο σαν ακούσανε. Και η ψυχή τους ακόμη πιο πολύ από πριντον πόλεμο ποθούσε. Και μάχη αζήλευτη σηκώσανε όλοι,αρσενικοί και θηλυκοί θεοί, τη μέρα εκείνη,οι θεοί Τιτάνες κι όσοι απ᾽ τον Κρόνο γεννηθήκανε,μα κι όσοι ο Δίας απ᾽ το έρεβος, κάτω απ᾽ τη γη, στο φως τούς έφερε,670δεινοί και κρατεροί, που δύναμη υπερβολική κατείχαν.Από τους ώμους τους χέρια εκατό σαλεύανε,σε όλους όμοια, και στον καθένα κεφαλές πενήνταφυτρώνανε απ᾽ τους ώμους πάνω στα στιβαρά τους μέλη.Και τότε αυτοί ενάντια στους Τιτάνες στάθηκαν μες στην ολέθρια μάχηκαι βράχια απόκρημνα στα στιβαρά τα χέρια τους βαστούσαν.Μα οι Τιτάνες πρόθυμα απ᾽ την άλλη τις φάλαγγές τους δυναμώνανε.Κι οι δυο πλευρές φανέρωναν της δύναμης και των χεριών τουςκατορθώματα κι ο πόνος ο απέραντος ολόγυρα φοβερά αντηχούσε,αντιβοούσε δυνατά η γη και στέναζε μαζί κι ο ουρανός ο ευρύς680καθώς σειόταν, κι απ᾽ τα θεμέλια τιναζότανε ο ψηλός ο Όλυμποςαπ᾽ την ορμή των αθανάτων, και των ποδιών η δόνηση ισχυρήστο νεφελώδη Τάρταρο έφτανε και η βοή η οξείααπό την άφατη την καταδίωξη κι από τις δυνατές ριξιές.Έτσι ο ένας στον άλλο έριχναν βλήματα που φέρνουν στεναγμούς.Κι έφτανε και των δυο η φωνή στον έναστρο ουρανόκαθώς φωνάζανε. Και με μεγάλο αλαλαγμό συγκρούστηκαν.

Τα σκυλιά γαβγίζουν αυτούς που δεν γνωρίζουν...

«Κύνες γαρ καταβαϋζουσιν ων αν μη γιγνώσκωσι»

Μια από τις λίγες ρήσεις που διασώθηκαν του Ηράκλειτου, του σκοτεινού αυτού φιλοσόφου, όπως ονομάστηκε, που ήταν όμως ένα από τα φωτεινότερα πνεύματα που πάτησαν ποτέ τον πλανήτη μας.

Τι θέλει να μας πει ο Εφέσιος με την παραπάνω φράση ;

Γενικός κανόνας είναι πως εμείς οι άνθρωποι, δεν μπορούμε να συγχωρήσουμε εύκολα, όποιον διαφέρει από μας προς τα επάνω, αλλά ακόμη και προς τα κάτω. Σ’ αυτούς που διαφέρουν προς τα κάτω, συνήθως, απονέμουμε τον “μεγαλόψυχο” καταφρονητικό οίκτο μας, κούφιες κουβέντες και τα «τοιαύτα» και ξεμπερδεύουμε.

Με εκείνους που διαφέρουν προς τα επάνω, δεν υπάρχει ανάλογη τακτική. Οι αντιδράσεις απέναντί του ποικίλουν, ανάλογα με τον καθένα μας. Πάντως δεν μπορούμε να πούμε πως περνούν από την αποδοχή μας. Ίσα - ίσα το αντίθετο.

Αντιλαμβάνεστε τώρα τι συμβαίνει, όταν πάνω στη γη, εμφανίζεται μια ξεχωριστή προσωπικότητα. Τότε τα σκυλιά αρχίζουν το γαύγισμα.

Ο Πλάτωνας στο Θεαίτητο, βάζει στο στόμα του Σωκράτη μια ανάλογη φράση για την στάση των Αθηναίων διωκτών του, ο οποίος τελικά δεν γαβγίστηκε απλώς αλλά δαγκώθηκε από τους ανάλογους σκύλους, φυσικά.

“Πολλοί γαρ ήδη, ω θαυμάσιε, προς με ούτω διετέθησαν, ώστε ατεχνώς, δάκνειν έτοιμοι είναι”

(Γιατί ήδη πολλοί, ω θαυμάσιε, απέναντι μου έτσι έχουν τοποθετηθεί, ώστε κακότεχνα είναι έτοιμοι να δαγκώσουν)

Καταλαβαίνετε πως ο Σωκράτης βίωνε κι αυτή την κατάσταση.

Δεν νομίζω πως υπάρχει η παραμικρή διαφορά, μεταξύ των λόγων του Σωκράτη κι αυτού του Ηρακλείτου. Και οι δυο σηματοδοτούν εκείνη την ιδιόρρυθμη κατάσταση, την οποία αντιμετωπίζει όποιος εισέρχεται στην ατραπό της αληθινής γνώσης. Είναι μια ξεχωριστή δοκιμασία που δοκιμάζει την αντοχή του κάθε ανθρώπου που αποφασίζει να την ακολουθήσει.

Ο Ηρακλής βρέθηκε μπροστά στο μονοπάτι που διακλαδιζόταν στην οδό της αρετής και της κακίας. Αλλά και κάθε άνθρωπος τουλάχιστον μια φορά στη ζωή του θα βρεθεί σε ένα ανάλογο για τα προσωπικά του δεδομένα μονοπάτι.

Ο μεγάλος Έλληνας ποιητής ο Κωνσταντίνος Καβάφης, έγραψε :

Σε μερικούς ανθρώπους έρχεται μια μέρα
που πρέπει το μεγάλο Ναι ή το μεγάλο Όχι να πούνε
Φανερώνεται αμέσως όποιος έχει έτοιμο μέσα του το Ναι
και λέγοντάς το, πέρα πηγαίνει, στην τιμή και την πεποίθησή του.
Ο αρνηθείς δεν μετανιώνει. Αν ρωτιούνταν πάλι όχι θα ξανάλεγε.
Κι όμως τον καταβάλει εκείνο τ’ όχι–το σωστό εις όλην την ζωή του

Έτσι λοιπόν, ο Καβάφης μας εισάγει, στην δυσχέρεια, την δυσκολία, που ακολουθεί τη σωστή επιλογή και την ευκολία που ακολουθεί την μη σωστή, αλλά εύκολη επιλογή.

Αν θέλεις λοιπόν να μη σε «καταβαύζουσιν» οι σκύλοι, υπάρχει ένας ασφαλής δρόμος, προσπάθησε με την εύκολη, αλλά μη σωστή επιλογή, να σε γνωρίζουν οι σκύλοι, κι έτσι να μη σε γαβγίζουν. Γίνε ένα μ’ αυτούς.

Αλλά αν αντίθετα, επειδή είπες το όχι, το σωστό, και σε «καταβαύζουσιν», τότε, μη φοβηθείς, μη δηλιάσεις, γιατί αυτό, είναι αείποτε δοσμένο έτσι.

Στους μικρούς – σ’ αυτούς που λένε καθημερινά τ’ όχι-το σωστό, αλλά και στους μεγάλους, τους γίγαντες, που μας έδειξαν τον άλλο δρόμο ...

Η σχέση του ανθρώπου με το τώρα

Όλοι μας έχουμε βέβαια νιώσει πόσο δύσκολο πράγμα είναι η αυτοσυγκέντρωση.

Πιάνεις να διαβάσεις ένα βιβλίο, θες να προσηλωθείς, και το μυαλό σου όλο ξεφεύγει, εξωτερικοί ή εσωτερικοί ερεθισμοί – φαινομενικά – άσχετοι, οι πιο απρόσκλητοι συνειρμοί κατακλύζουν τη σκέψη κάθε λίγο, κι ο νους σου σαν υπερκινητικός σπουργίτης πετάει μακριά από τις τυπωμένες σελίδες που θες να διαβάσεις. Πρέπει να φτάσεις σε πολύ ενδιαφέροντα αποσπάσματα του βιβλίου για να καταφέρουν να σε απορροφήσουν και να τους αφιερωθείς απερίσπαστα.

Ύστερα, πάλι τα ίδια. Ο σπουργίτης νους να ξεφεύγει, να τον κυνηγάς, να τον γυρίζεις για λίγο πίσω, με το ζόρι να τον συγκρατείς εκεί όπου πρέπει, για ελάχιστα. Ειδικά όταν, μαθητές, διαβάζαμε τα αδιάφορα μαθήματα, η ταλαιπωρία ήταν συνεχής.

Και δε συμβαίνει τούτο το κυνηγητό μόνο όταν διαβάζουμε. Σε ένα σωρό απασχολήσεις που απαιτούν την προσοχή μας συμβαίνει. Η δυσκολία μάλιστα συγκέντρωσης, όταν παραγίνεται, θεωρείται παθολογική αδυναμία και καταφεύγει κανείς σε θεραπείες, ασκήσεις του νου, ακόμη και σε λήψη φαρμάκων.

Η σχέση του ανθρώπου με το «τώρα» είναι μια σχέση δύσκολη, δύσκαμπτη και περίπλοκη, σχέση πνευματικής κατάστασης. Υπάρχουν περιπτώσεις που καταντά βαριά προβληματική. Ο νους μας τείνει να θυμάται ή να ονειρεύεται. Να πηγαίνει δηλαδή στο παρελθόν ή να τρέχει στο μέλλον. Σε ένα μέλλον φανταστικό, μια και παντοτινά παραμένει απρόβλεπτο, αλλά και σε ένα παρελθόν συχνά και εν πολλοίς φανταστικό, τουλάχιστον παραλλαγμένο με τρόπους ποικίλους, κριτήρια διάφορα και ασυναίσθητους σκοπούς. Η αλήθεια όμως είναι παρούσα, ευπρόσιτη στο «τώρα». Η πραγματικότητα είναι μόνο εδώ και σ’ εμένα εδώ.

Στις συναντήσεις δύο ερωτευμένων πλασμάτων ο χρόνος γι’ αυτούς, κατά θαυμαστό τρόπο, γίνεται «τώρα». Ερωτευμένων με τον αληθινό έρωτα τον καθολικό, τον αμοιβαίο, της κοινής υπηρεσίας, της συνεννόησης και όχι της παρανόησης, τον πραγματικό έρωτα για δύο, όχι τον φανταστικό του έρημου ενός. Περνούν μαζί, αβίαστα και φυσικά, χωρίς προσπάθεια, χωρίς ίσως ούτε συναίσθηση, στο εκστατικό «τώρα» που τους απορροφά τη χωριστή, διαιρεμένη ζωή και τον χωριστό άλλο χρόνο. Είναι η ένωση, που δεν μπορεί παρά να είναι ένωση και με το «νυν». Κι αν εκείνες τις στιγμές ορκίζονται ο ένας στον άλλον «για πάντα», το εννοούν, ένα τέτοιο «τώρα» που τους χαρίστηκε δεν μπορεί παρά να είναι και «πάντα». Πρόκειται για μια από τις πιο συνταρακτικές εμπειρίες της ψυχής και του σώματος, αδύνατο να λησμονηθεί αν κάποτε βιώθηκε, διότι πρόκειται για εμπειρία Παραδείσου.

Ακόμη και ένα παρελθόν ζήτημα, πατώντας στο «τώρα» θα το κρίνουμε σωστότερα. Αλλά το «τώρα» δεν ασκηθήκαμε να το βιώνουμε. Ίσως από δειλία, ίσως από αδράνεια, από οκνηρία, ίσως γιατί το αληθινό είναι σπαρταριστό και ανεξέλεγκτο. Ίσως γιατί μας έμαθαν να κυνηγούμε αγχωδώς τα αυριανά, τα κοσμικά και τα τριτεύοντα. Κι εμείς μάθαμε να ασφαλιζόμαστε όταν ελέγχουμε ένα περασμένο παρελθόν ή ένα άφθαστο, ανυπόστατο μέλλον. Δεν είναι κάτι μπροστά μας, βρίσκεται μέσα στο κεφάλι μας. Και μέσα στο κεφάλι μας, εξουσιαστές, συγγραφείς και σκηνοθέτες σεναρίων μας είμαστε μόνο εμείς. Έτσι νομίζουμε τουλάχιστον. Μονάχα όμως οι άνθρωποι που μπορούν να συγκεντρώνονται στο «τώρα» μαθαίνουν, είναι σε θέση να ακούνε και να καταλαβαίνουν τους άλλους, και, το σημαντικό θυμούνται ύστερα καθαρότερα ό,τι έγινε.

Η συγκέντρωση στο «εδώ και τώρα» ενισχύει τη μνήμη. Προσέξτε πως οι περισσότεροι από όσους με τα χρόνια εμφανίζουν προβλήματα μνήμης είναι συνήθως από τους χαρακτήρες που δε βγαίνουν εύκολα από τον εαυτούλη τους, που ζουν εγκλωβισμένοι μέσα στο κεφάλι τους, που πνίγονται όλη τη ζωή τους από άγχος να προλάβουν κάτι συνήθως ασήμαντο, που δεν έχουν ευχέρεια αληθινής επικοινωνίας με άλλους, που δε νοιάζονται για κάτι τέτοιο. Έτσι κι αλλιώς, δεν είχαν ποτέ καλή επαφή με την πραγματικότητα. Γερνώντας λοιπόν είναι επόμενο να απομακρύνονται όλο και περισσότερο. Ο εγκέφαλος θέλει τη συνεργασία μας, δεν είναι κάτι παντελώς ανεξάρτητο από τη βούλησή μας.

Η επαφή μας με το «τώρα» είναι η επαφή μας με την αρχή της πραγματικότητας, με τον αυθεντικό εαυτό, με ό,τι είναι όντως ον, όντως γνήσιο. Μόνο όταν είσαι μέσα στο «τώρα» και το αισθάνεσαι, όντως είσαι. Πουθενά αλλού. Αλλού είσαι το φάντασμά σου και το όραμά σου. Πώς να συμφιλιωθείς μαζί τους; Τα κυνηγάς κι εκείνα γλιστρούν, αφού στο «τώρα» δεν υπάρχουν, δεν υπάρχουν πουθενά!

Ο μύθος του Ερεχθέα

Οι αρχαίοι Αθηναίοι ήταν από τους πιο δεισιδαίμονες («θεοσεβούμενους») Έλληνες. Το φυσικό περιβάλλον και η τοπογραφία της αρχαίας πόλης τους έδενε με το μυθικό τους παρελθόν, καθώς ενέπνεε τη βαθιά, πηγαία θρησκευτικότητά τους.

Οι τρεις ποταμοί της αθηναϊκής πεδιάδας Κηφισός, Ιλισός και Ηριδανός λατρεύονταν ως θεοί. Οι Ναϊάδες-Νύμφες προστάτευαν τα ζωτικής σημασίας αποθέματα νερού που προέρχονται από τις τοπικές πηγές και ποτάμια.

Στις όχθες των ποταμών υπήρχαν πολυάριθμα ιερά αφιερωμένα στις Νύμφες και η Ναϊάδα Πραξιθέα, κόρη του ποταμού Κηφισού ήταν η γυναίκα του μυθικού βασιλιά της Αθήνας Ερεχθέα.

Χάρις στον μοναδικό μύθο της γέννησης του Ερεχθέα, οι Αθηναίοι διαμόρφωσαν την ταυτότητα του αυτόχθονα (αυτός+χθων/γη) ή γηγενή (γη+γεννώ), αυτού δηλαδή που φυτρώνει κυριολεκτικά από τη γη: ο Ερεχθέας γεννιέται από το σπέρμα του θεού Ήφαιστου καθώς εκστασιασμένος από την παρθένο Αθηνά, η οποία αντιστέκεται στις ερωτικές του ορέξεις, χύνει τον σπόρο του στον μηρό της.

Η Αθηνά με ένα κομμάτι μαλλί πετά το σπέρμα στο έδαφος, η Μητέρα Γη μένει έγκυος και γεννιέται ο Ερεχθέας απευθείας από το χώμα (έριο / μαλλί+χθων / γη).

Οι άνθρωποι, μικροί και μεγάλοι, πάντα αγαπούσαν τις ιστορίες. Τις έλεγαν πολύ πριν σοφιστούν τη γραφή και από τότε, δεν τις σταμάτησαν ποτέ Πιερ Γκριμάλ Καθηγητής Σορβόννης.

Ο Ερεχθέας ίδρυσε τα μυστήρια στην Ελευσίνα και οργάνωσε τη γιορτή των Παναθηναίων και επειδή προερχόταν από την θεά Αθηνά, όταν έγινε βασιλιάς, καθιέρωσε τη λατρεία της. Την εποχή της βασιλείας του οι κάτοικοι της πόλης ονομάστηκαν Αθηναίοι, ενώ πριν λέγονταν Κεκροπίδες.

Γυναίκα του ήταν η νύμφη Πραξιθέα. Μαζί της απόκτησε τρεις γιους- τον Κέκροπα, τον Πάνδωρο και το Μητίωνα- και τέσσερις κόρες- την Πρόκνη, την Κρέουσα, τη Χθονία και την Ωρείθυια.

Όταν οι Ελευσίνιοι με τους Θράκες επιτέθηκαν εναντίον της Αθήνας με αρχηγό τους τον Εύμολπο, ο Ερεχθέας τους αντιμετώπισε με το στρατό του. Νίκησε, αφού θυσίασε μια από τις κόρες του, σύμφωνα με χρησμό του μαντείου.

Η Πραξιθέα (μία από τις Νύμφες και Ναϊάδα), μητέρα της παρθένου και κόρη του ποταμού Κηφισού, δέχεται ηρωικά τη θυσία της κόρης της, όπως επιβάλλει ο χρησμός του μαντείου των Δελφών, έτσι ώστε να γλιτώσουν οι Αθηναίοι από τον εισβολέα Εύμολπο, προστατευόμενο του Ποσειδώνα εχθρού της Αθήνας. Στον μύθο οι αδελφές της παρθένου αυτοκτονούν κατόπιν, πέφτοντας από τον Ιερό Βράχο καθώς έχουν ορκιστεί να ακολουθήσουν την αδελφή τους στον ένδοξο θάνατο της. Συνεπώς, ο Παρθενώνας γίνεται ναός μνήμης του θανάτου των παρθένων.

Οι άλλες αδελφές της αυτοκτόνησαν, γιατί είχαν κάνει όρκο μεταξύ τους, πως αν πέθαινε η μία, θα την ακολουθούσαν στο θάνατο και οι άλλες. Η μάχη αυτή δεν είχε καλό τέλος για κανέναν. Μια παράδοση λέει πως ο Εύμολπος σκοτώθηκε μαζί με με τους δυο γιους του. Όσο για τον Ερεχθέα, αμέσως μετά τον κεραυνοβόλησε ο Δίας ύστερα από παράκληση του Ποσειδώνα, γιατί ο Εύμολπος ήταν γιος του.

Το Όνειρο του Έρωτα

Σημαντικότερο από το να θέλεις να κοιμηθείς (μαζί) με έναν άνθρωπο, είναι το να θέλεις να ξυπνήσεις μαζί του.

Ευτυχία είναι να ξυπνάς δίπλα στον άνθρωπο των ονείρων σου και μην είσαι σίγουρος αν έχεις ξυπνήσει, ή ακόμη τον ονειρεύεσαι.

Αυτό που λείπει από την «Πραγματικότητα» όπως την βιώνουμε σήμερα, είναι το Όνειρο… η Ανάγκη του βιοπορισμού για την Επιβίωση, μας στερεί το πιο σημαντικό συστατικό για την Ζωή.

Και τα όνειρά μας ΠΑΝΤΑ συμπεριλαμβάνουν και κάποιο άλλο πρόσωπο, ποτέ δεν είμαστε μόνοι όταν είμαστε ευτυχισμένοι τόσο μέσα σε ένα όνειρο που βλέπουμε στον «ύπνο» μας, όσο και σε μια φαντασίωση για μια ονειρεμένη ζωή που κάνουμε στον «ξύπνιο» μας.

Όχι τυχαία, μετά το Χάος γεννήθηκε ο Έρως… πριν ακόμη γεννηθεί η Ζωή. Γιατί δεν μπορεί να υπάρξει Ζωή χωρίς τον Έρωτα, όπως δεν μπορεί να υπάρξει Ζωή και χωρίς το Όνειρο.

ΟΝΑΡ και ΕΡΩΣ… αμφότερα με το «Ρ» του Ίμερου να ρέει ποτίζοντας το Πτέρωμα της Ψυχής, ανεβάζοντας τον μικρό Μύστη Ονειρευτή και Ερωτευμένο στον Όλυμπο των Θεών, αφήνοντας πίσω του την χθόνα των θνητών.

Οι σχέσεις που σφυραλατούνται σε περιόδους δοκιμασιών είναι οι σχέσεις που αντέχουν τα πάντα σε περιόδους όταν όλα πάνε καλά, σχέσεις επαγγελματικές, φιλικές ή ερωτικές.

Οι άνθρωποι που θα καταφέρουν να ερωτευθούν και να έλθουν κοντά όταν όλα γύρω τους καταρρέουν, είναι αυτοί που θα γίνουν τα θεμέλια της μετά την Κρίση εποχής, όταν και οι υπόλοιποι θα αρχίσουν να θυμούνται το πώς είναι να ΝΙΩΘΕΙΣ…

Ζωή σημαίνει να ονειρεύεσαι και να ερωτεύεσαι.

Όποιος στερείται την Δύναμη του Ονείρου και το Άγγιγμα του Έρωτα…
… είναι ήδη νεκρός…

Κάντε ό, τι είναι σωστό, ακόμη και αν αυτό δεν σας κάνει να αισθάνεστε καλά.

«Δεν χρειάζεται να έχουμε την διάθεση να κάνουμε το σωστό για να κάνουμε το σωστό». – Joyce Meyer

Έχετε κουραστεί από το γεγονός ότι συναισθήματά σας υπαγορεύουν τη ζωή σας; Εγώ έχω. Τα συναισθήματα είναι απίστευτα αυταρχικά. Φαίνονται τόσο μικρά, αλλά δεν τους δίνουμε πίστωση για όλα όσα τα αφήνουμε να κάνουν. Μερικοί από μας αφήνουμε τα συναισθήματά μας να διευθύνουν τη ζωή μας.

Δεν βοηθά ότι η κοινωνία πάντα μας λέει να «ακούτε την καρδιά σας». Μερικές φορές αυτό αποτελεί πολύ καλή συμβουλή, αλλά υπάρχουν πολλές φορές που αυτό που η καρδιά/τα συναισθήματα μου θέλουν να κάνουν είναι εντελώς παράλογο, ανόητο, ή παράνομο, και αντίθετο από αυτό που η λογική/το μυαλό μου μου λέει να κάνω. Οι άνθρωποι πάντα σου λένε να ακούς την καρδιά σου, αλλά εγώ προσπαθώ να ακούω το μυαλό μου όταν τα συναισθήματα έχουν ξεφύγει.

Αυτό που έχει σημασία είναι ότι δεν πρέπει να αφήνουμε τα συναισθήματά μας να μας ελέγχουν.

 

Έχουμε την επιλογή κάθε μέρα, κάθε στιγμή, να γνωρίζουμε αυτά τα συναισθήματα, και στη συνέχεια, να επιλέγουμε τι να κάνουμε με αυτά. Μερικές φορές αισθανόμαστε ανήμποροι προς τα συναισθήματά μας, αλλά έχουμε τη δύναμη είτε να τροφοδοτήσουμε αυτά τα αρνητικά δυνατά συναισθήματα, ή να τα αφήσουμε να λιμοκτονήσουν.

Καταπολεμήστε την παρόρμηση να ακολουθήσετε τα συναισθήματα. Κάντε ό, τι είναι σωστό, ακόμη και αν αυτό δεν σας κάνει να αισθάνεστε καλά.

Ο διαχωρισμός του χρόνου από τον χώρο – μια νέα κβαντική θεωρία ανατρέπει τον χωροχρόνο του Αϊνστάιν

Ήταν ο Νεύτωνας σωστός και λάθος ο Αϊνστάιν; Φαίνεται ότι το ξεκλείδωμα του ιστού του χωροχρόνου – ο διαχωρισμός του χρόνου από τον χώρο – και οι αναπολήσεις των ιδεών του 19ου αιώνα για τον απόλυτο χρόνο θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε μια θεωρία της κβαντικής βαρύτητας.

Σκιές στην θεωρία του Αϊνστάιν; Μια ηλιακή έκλειψη επιβεβαίωσε τον βαρυτικό εστιασμό και την ιδέα του Αϊνστάιν για τον χωροχρόνο. Ωστόσο μια νέα θεωρία της κβαντικής βαρύτητας δημιουργεί ενθουσιασμό χωρίζοντας τον χώρο από τον χρόνο.

Οι φυσικοί έχουν παλέψει για να παντρέψουν την κβαντική μηχανική με την βαρύτητα επί δεκαετίες τώρα. Αντίθετα, οι άλλες δυνάμεις της φύσης είναι πιο πειθήνιες. Για παράδειγμα, η ηλεκτρομαγνητική δύναμη μπορεί να περιγραφεί κβαντομηχανικά από την κίνηση των φωτονίων. Προσπαθήστε να υπολογίσετε την βαρυτική δύναμη μεταξύ δύο αντικειμένων με όρους της κβαντικής βαρύτητας, και γρήγορα θα μπείτε σε μπελάδες, η απάντηση σε κάθε υπολογισμό της θα είναι το άπειρο. Αλλά τώρα ο Petr HoYava, ένας φυσικός στο Πανεπιστήμιο του Μπέρκλεϋ, νομίζει ότι αντιλαμβάνεται το πρόβλημα. Είναι όλα, όπως λέει, θέμα χρόνου.

Διαχωρίζοντας τον χρόνο από το χώρο – Οι αποδείξεις

Πιο συγκεκριμένα, το πρόβλημα είναι ο τρόπος που ο χρόνος είναι συνδεδεμένος με τον χώρο στη θεωρία της βαρύτητας: τη γενική σχετικότητα. Ο Αϊνστάιν ανέτρεψε την περίφημη νευτώνεια αντίληψη ότι ο χρόνος είναι απόλυτος, αλλά εξαρτάται από τον παρατηρητή. Έτσι, υποστήριξε ότι ο χρόνος είναι μια άλλη διάσταση, που ‘πλέκεται’ μαζί με τον χώρο για να σχηματίσει ένα ιστό εύκαμπτο που στρεβλώνεται από την ύλη. Το πρόβλημα είναι ότι στην κβαντική μηχανική, ο χρόνος διατηρεί την Νευτώνεια ακαταδεκτικότητα του, παρέχοντας την εξέδρα στην οποία χορεύει η ύλη, αλλά ποτέ δεν επηρεάζεται από την παρουσία του. Αυτές οι δύο αντιλήψεις του χρόνου, δεν κολλάνε.

Η λύση, υποστηρίζει ο HoYava, είναι να κόψουμε τα νήματα που συνδέουν τον χώρο με τον χρόνο σε πολύ υψηλές ενέργειες, όπως αυτές που βρίσκονταν στο πρώιμο σύμπαν, όπου ίσχυαν οι κανόνες της κβαντικής βαρύτητας. "Πάω πίσω στην ιδέα του Νεύτωνα ότι ο χρόνος και ο χώρος δεν είναι ισοδύναμοι”, λέει ο HoYava. Σε χαμηλές τιμές της ενέργειας, η γενική σχετικότητα προκύπτει από αυτό το υποκείμενο πλαίσιο, ενώ αποκαθίσταται και ο ιστός του χωροχρόνου”, εξηγεί.

Ο HoYava παρομοιάζει αυτή εμφάνιση με τον τρόπο που κάποιες εξωτικές ουσίες αλλάζουν φάση. Για παράδειγμα, σε χαμηλές θερμοκρασίες οι ιδιότητες του υγρού ηλίου αλλάζουν δραματικά, και μετατρέπεται σε ένα "υπερ-υγρό" που μπορεί να υπερνικήσει την τριβή. Στην πραγματικότητα, ο HoYava έχει συνπλέξει τα μαθηματικά των εξωτικών αλλαγών της φάσης για να κατασκευάσει τη θεωρία της βαρύτητας. Μέχρι στιγμής φαίνεται να λειτουργεί: οι απειρισμοί που μαστίζουν άλλες θεωρίες της κβαντικής βαρύτητας έχουν εξημερωθεί, και από την θεωρία αναδύει ένα βαρυτόνιο που συμπεριφέρεται καλά. Φαίνεται, επίσης, να ταιριάζει με υπολογιστικές προσομοιώσεις της κβαντικής βαρύτητας.

Στους μέχρι τώρα δεκάδες ελέγχους της επιστημονικής κοινότητας η θεωρία του 47χρονου HoYava φαίνεται να στέκεται καλά, αντιμετωπίζοντας τους απειρισμούς και περιγράφοντας ένα βαρυτόνιο που δεν έχει παράξενες ιδιότητες υπό ιδιαίτερες συνθήκες, όπως συμβαίνει με το βαρυτόνιο άλλων θεωριών κβαντικής βαρύτητας. Επιπλέον, η θεωρία φαίνεται να είναι σύμφωνη με προσομοιώσεις της κβαντικής βαρύτητας σε υπολογιστή, καθώς ο έλεγχος τέτοιων θεωριών στο εργαστήριο είναι μάλλον αδύνατος. Στις προσομοιώσεις αυτές εμφανίζεται ένας ενιαίος τετραδιάστατος χωροχρόνος σε μεγάλες αποστάσεις, ενώ την ίδια στιγμή το σύμπαν φαίνεται να περιορίζεται σε δύο διαστάσεις στις πολύ μικρές αποστάσεις. Τι γίνονται οι επιπλέον διαστάσεις;

Ο HoYava θεωρεί ότι η μείωση των διαστάσεων σηματοδοτεί το σημείο όπου αναδύεται η γενική σχετικότητα μέσα από τη θεωρία του για τη βαρύτητα. Σε δημοσίευσή του σε επιστημονικό περιοδικό ένα μήνα μετά τη δημοσίευση για την κβαντική βαρύτητα, εξηγεί ότι σε μεγάλες ενέργειες ο χώρος εκτείνεται με ρυθμό μόλις ένα τρίτο του ρυθμού που εκτείνεται ο χρόνος, με αποτέλεσμα οι τρεις χωρικές διαστάσεις να εμφανίζονται μόνο σαν μία από τις κανονικές σχετικιστικές διαστάσεις, δηλαδή σα να χάθηκαν οι δύο από τις τρεις διαστάσεις του χώρου. ‘Οπως σημειώνει στην εισαγωγή αυτής της μελέτης του, «μια άλλη ενδιαφέρουσα πιθανότητα είναι η φύση των τεσσάρων μακροσκοπικών διαστάσεων του χωροχρόνου να αλλάζει ποιοτικά καθώς αλλάζει η κλίμακα».

Για να εδραιωθεί η θεωρία κβαντικής βαρύτητας του πρέπει να διαπιστωθεί ότι συμβαδίζει με τις παρατηρήσεις για το φυσικό κόσμο το ίδιο καλά με τη θεωρία της σχετικότητας, αν όχι καλύτερα. Οι πρώτες δοκιμές όσον αφορά την κίνηση των πλανητών λένε ότι δίνει ανάλογα αποτελέσματα με τη σχετικιστική βαρύτητα.

Δεν υπάρχει «Μεγάλη Έκρηξη», «σκοτεινή ύλη» και «σκοτεινή ενέργεια»

Η θεωρία HoYava γέννησε ενθουσιασμό από πέρυσι που προτάθηκε, και οι φυσικοί έκαναν μια συνάντηση για να την συζητήσουν το Νοέμβριο του 2009 στο Ινστιτούτο Perimeter για την Θεωρητική Φυσική στο Οντάριο. Ειδικότερα, φυσικοί έχουν ελέγξει αν το μοντέλο περιγράφει σωστά το σύμπαν που βλέπουμε σήμερα. Η γενική σχετικότητα επιβεβαιώθηκε όταν ο Αϊνστάιν προέβλεψε την μετάπτωση του περιηλίου του Ερμή με μεγαλύτερη ακρίβεια από ότι μπορούσε η θεωρία του Νεύτωνα για την βαρύτητα.

Μπορεί η βαρύτητα του HoYava να έχει την ίδια επιτυχία; Η πρώτη απόπειρα για να απαντηθεί το ερώτημα είναι "ναι". Ο Francisco Lobo, από το Πανεπιστήμιο της Λισαβόνας, και οι συνάδελφοί του έχουν βρει ότι ταιριάζει αρκετά καλά στην κίνηση των πλανητών.

Άλλοι έχουν κάνει ακόμη πιο τολμηρούς ισχυρισμούς για την θεωρία βαρύτητας του HoYava, ειδικά όταν πρόκειται να εξηγήσουν κοσμικούς γρίφους, όπως η μοναδικότητα (ιδιομορφία) του big bang, όπου οι νόμοι της φυσικής καταρρέουν. Αν η βαρύτητα του HoYava είναι σωστή, υποστηρίζει ο κοσμολόγος Robert Brandenberger του Πανεπιστημίου McGill σε μια δημοσίευση του πέρυσι τον Αύγουστο, τότε το σύμπαν δεν κάνει bang (έκρηξη από μια ιδιομορφία) – αλλά κάνει μια Μεγάλη Αναπήδηση. "Ένα σύμπαν γεμάτο με ύλη κάτω από την επίδραση της βαρύτητας συμπιέζεται σε ένα μικρό – αλλά πεπερασμένο – μέγεθος και στη συνέχεια αναπηδάει προς τα έξω πάλι, δίνοντάς το διαστελλόμενο σύμπαν που βλέπουμε σήμερα”, λέει ο Brandenberger. Οι υπολογισμοί του δείχνουν ότι οι κυματισμοί που παράγονται από την αναπήδηση ταιριάζουν με εκείνους που έχουν ήδη εντοπιστεί από δορυφόρους που μέτρησαν την μικροκυματική ακτινοβολία υποβάθρου, και αυτός τώρα ψάχνει για υπογραφές που θα μπορούσαν να διακρίνουν το σενάριο της Μεγάλης Αναπήδησης από τη Μεγάλη Έκρηξη.

Η βαρύτητα του HoYava μπορεί, επίσης, να δημιουργήσει την «ψευδαίσθηση της σκοτεινής ύλης», λέει ο κοσμολόγος Shinji Mukohyama στο Πανεπιστήμιο του Τόκιο. Σε μια ανακοίνωση που έκανε το Σεπτέμβριο, εξήγησε ότι σε ορισμένες περιπτώσεις, το βαρυτόνιο του HoYava αυξομειώνεται, καθώς αλληλεπιδρά με την κανονική ύλη, κάνοντας την βαρύτητα να έλκει λίγο πιο έντονα από ό, τι αναμενόταν στη γενική σχετικότητα. Το αποτέλεσμα θα μπορούσε να κάνει τους γαλαξίες να φαίνονται ότι περιέχουν περισσότερο από ύλη ό,τι μπορούμε να δούμε. Κι αν αυτό δεν σας φαίνεται αρκετό, ο κοσμολόγος Mu-In Park του Εθνικού Πανεπιστημίου της Νότιας Κορέας θεωρεί ότι η βαρύτητα του HoYava μπορεί επίσης να κρύβεται πίσω από την επιταχυνόμενη διαστολή του σύμπαντος, που σήμερα αποδίδεται σε μια μυστηριώδη σκοτεινή ενέργεια.

Μια από τις κύριες εξηγήσεις για την προέλευση της διαστολής είναι ότι κενός χώρος περιέχει μια ορισμένη εγγενής ενέργεια που ωθεί το σύμπαν προς τα έξω. Αυτή η εγγενής ενέργεια δεν μπορεί να εξηγηθεί από τη γενική σχετικότητα, αλλά βγαίνει με φυσικό τρόπο από τις εξισώσεις της βαρύτητας του HoYava, σύμφωνα με το Νοτιοκορεάτη Park.

Διαφορετική ερμηνεία της κβαντομηχανικής

Σύμφωνα με άλλους επιστήμονες, αν η νέα θεωρία της κβαντικής βαρύτητας συνδυαστεί με τη θεωρία De Broglie – Bohm, τότε επιπλέον εδραιώνεται μια στατιστική και άρα αιτιοκρατική ερμηνεία της κβαντομηχανικής και μια περιγραφή του μικρόκοσμου ανεξάρτητη από τον παρατηρητή, μια ερμηνεία αντίθετη από την επίσημη ερμηνεία της Κοπεγχάγης και επιβεβαιώνοντας τη γνώμη του Αϊνστάιν και άλλων ότι η κβαντομηχανική όπως διατυπώθηκε στις αρχές του αιώνα είναι μια ατελής θεωρία.

Δεν είναι πλήρης και επιβεβαιωμένη

Η θεωρία HoYava, ωστόσο, απέχει πολύ από το τέλειο.Ο Diego Blas, ερευνητής της κβαντικής βαρύτητας στο Ελβετικό Ινστιτούτο Τεχνολογίας (EPFL) στη Λωζάνη έχει βρει μια “κρυφή ασθένεια" στη θεωρία, όταν έκανε υπολογισμούς με διπλό έλεγχο για το ηλιακό σύστημα. Οι περισσότεροι φυσικοί εξέτασαν την ιδανική περίπτωση, αν υποθέσουμε, για παράδειγμα, ότι η Γη και ο Ήλιος είναι σφαίρες, εξηγεί ο Blasί: “Ελέγξαμε την πιο ρεαλιστική περίπτωση, όπου ο ήλιος είναι σχεδόν μια σφαίρα, αλλά δεν ήταν ακριβώς έτσι." Η γενική σχετικότητα λίγο πολύ δίνει τα ίδια απάντηση και στα δύο σενάρια. Αλλά στην βαρύτητα HoYava, η ρεαλιστική υπόθεση δίνει ένα πολύ διαφορετικό αποτέλεσμα.

Μαζί με τον Sergei Sibiryakov, επίσης, στο EPFL, και τον Oriol Pujolas του CERN, ο Blas έχει αναδιατυπώσει την βαρύτητα του HoYava προκειμένου να την επαναφέρει στην ίδια γραμμή με τη γενική σχετικότητα. Ο Sibiryakov παρουσίασε το μοντέλο της ομάδας του το Σεπτέμβριο του 2009 σε μια συνεδρίαση στο Talloires της Γαλλίας.

Ο HoYava χαιρετίζει τις τροποποιήσεις. “Όταν την πρότεινα, δεν ισχυρίστηκα ότι είχα την τελική θεωρία”, λέει. "Θέλω κι άλλους ανθρώπους να την εξετάσουν και να τη βελτιώσουν."

Ο Gia Dvali, ένας εμπειρογνώμονας της κβαντικής βαρύτητας στο CERN, παραμένει επιφυλακτικός. Πριν από μερικά χρόνια προσπάθησε κι αυτός ένα παρόμοιο τέχνασμα, διαχωρίζοντας τον χώρο και τον χρόνο, σε μια προσπάθεια να εξηγήσει την σκοτεινή ενέργεια. Αλλά εγκατέλειψε το μοντέλο του, διότι αυτή επέτρεπε στην πληροφορία να ταξιδεύει ταχύτερα από την ταχύτητα του φωτός.

"Η διαίσθησή μου είναι ότι οποιαδήποτε τέτοια μοντέλα θα έχουν ανεπιθύμητες παρενέργειες," νομίζει ο Dvali. "Αλλά αν βρείτε μια έκδοση που να μην έχει, τότε η θεωρία θα πρέπει να ληφθεί πολύ σοβαρά υπόψη."

Για μια στιγμή φυσικοί μπορεί να σταμάτησαν ένα νόμο της Φύσης

Για μια απειροελάχιστη στιγμή, φαίνεται πως οι επιστήμονες στο Εργαστήριο Brookhaven στο Long Island ανακάλυψαν πρόσφατα ότι ένας νόμος της φύσης, η ομοτιμία, δεν υπήρχε γιατί είχε παραβιαστεί.

Αυτή η εικόνα δείχνει μια σύγκρουση μεταξύ ιόντων χρυσού καθώς και τις τροχιές των χιλιάδων υποατομικών σωματιδίων που παράγονται κατά τη διάρκεια της σύγκρουσης.

Η δράση εξακολούθησε να προκαλεί μια αντίθετη αντίδραση, η βαρύτητα ανάγκαζε τη Γη να στρέφεται γύρω από τον Ήλιο, και η διατήρηση της ενέργειας παρέμεινε άθικτη. Αλλά για ένα απειροελάχιστο κλάσμα του δευτερολέπτου στον Σχετικιστικό Επιταχυντή Βαρέων Ιόντων (RHIC), οι φυσικοί δημιούργησαν μια φυσαλίδα όπου έσπασε μια συμμετρία του χώρου, και δεν υπήρχε πλέον η ομοτιμία (parity).

Η ομοτιμία εδώ και καιρό θεωρείται ότι είναι ένας θεμελιώδης νόμος της φύσης. Αυτός ισχυρίζεται, κατά βάση ότι το σύμπαν δεν είναι ούτε δεξιό ούτε αριστερόχειρο- ότι οι νόμοι της φυσικής παραμένουν αμετάβλητοι, όταν εκφράζεται σε ανεστραμμένες συντεταγμένες. Στις αρχές της δεκαετίας του 1950 διαπιστώθηκε ότι η ασθενής πυρηνική δύναμη, η οποία είναι υπεύθυνη για την εκπομπή της πυρηνικής ραδιενέργειας (διάσπαση βήτα), σπάει το νόμο της ομοτιμίας. Ωστόσο, η ισχυρή δύναμη, η οποία συγκρατεί μαζί τα κουάρκ, θεωρήθηκε ότι συντάσσεται με το νόμο της ομοτιμίας, τουλάχιστον υπό κανονικές συνθήκες.

Τώρα αυτός ο νόμος φαίνεται να έχει σπάσει μετά από ένα πείραμα μιας ντουζίνας, περίπου, φυσικών σωματιδίων, συμπεριλαμβανομένου του Jack Sandweiss καθηγητή φυσικής στο Yale. Από το 2000, ο Sandweiss συγκρούει μαζί πυρήνες χρυσού στο πλαίσιο του πειράματος STAR στον επιταχυντή RHIC, έναν επιταχυντή σωματιδίων διαμέτρου 4 χιλιομέτρων, με σκοπό να μελετήσουν το νόμο της ομοτιμίας κάτω από ακραίες συνθήκες.

Η ομάδα λοιπόν δημιούργησε ένας είδος “σούπας” ή πλάσμα από κουάρκ και γκλουόνια, που προκύπτει όταν οι ενέργειες φθάνουν σε υψηλά επίπεδα για να διαλύσουν τα πρωτόνια και τα νετρόνια στα συστατικά τους, δηλαδή κουάρκ και γκλουόνια, τις θεμελιώδεις δομικές μονάδες της ύλης.

Οι θεωρητικοί θεωρούν πως αυτό το είδος πλάσματος από κουάρκ και γκλούονια, το οποίο έχει θερμοκρασία τέσσερα τρισεκατομμύρια βαθμούς Κελσίου, υπήρχε λίγο μετά το Big Bang, όταν το σύμπαν είχε ηλικία μόλις ένα μικροδευτερόλεπτο. Το πλάσμα «φυσαλίδα» που δημιουργήθηκε κατά τις συγκρούσεις ιόντων χρυσού στο RHIC, διήρκεσε ένα μόλις εκατομμυριοστό του δισεκατομμυριοστού του δισεκατομμυριοστού του δευτερολέπτου, αλλά η ομάδα ελπίζει να το χρησιμοποιήσει για να μάθει περισσότερα πώς η δομή του σύμπαντος – από τις μαύρες τρύπες έως τους γαλαξίες – μπορεί να έχουν συσταθεί από αυτή τη σούπα.

Όταν οι πυρήνες του χρυσού, ταξιδεύοντας με το 99,999% της ταχύτητας του φωτός, συγκρούονται και κυριολεκτικά διαλύονται, το πλάσμα που προκύπτει έχει τόση ενέργεια που ένας μικροσκοπικός κύβος του (στο ένα τέταρτο του πλάτους μιας ανθρώπινης τρίχας) θα περιέχει αρκετή ενέργεια για το σύνολο των αναγκών των ΗΠΑ για ένα χρόνο.

Και το εξίσου γιγάντιο μαγνητικό πεδίο που παράγεται από το πλάσμα – το ισχυρότερο που δημιουργήθηκε ποτέ – ήταν αυτό που ειδοποίησε τους φυσικούς ότι ένας από τους νόμους της φύσης θα μπορούσε να είχε σπάσει.

“Ένα πολύ ενδιαφέρον πράγμα συνέβη σε αυτές τις ακραίες συνθήκες," λέει ο Sandweiss. "Η παραβίαση της ομοτιμίας είναι πολύ δύσκολο να εντοπιστεί, αλλά το μαγνητικό πεδίο σε συνδυασμό με την παραβίαση της ομοτιμίας οδήγησε σε ένα δευτερεύον φαινόμενο που μπορούσαμε να ανιχνεύσουμε.

Ο Sandweiss και η ομάδα του στο Yale διαπίστωσε ότι τα κουάρκ με όμοιο πρόσημο κινούνταν μαζί: Τα πάνω κουάρκ μετακινούνται κατά μήκος των γραμμών του μαγνητικού πεδίου, ενώ τα κάτω κουάρκ ταξίδεψαν αντίθετα. Ότι τα κουάρκ θα μπορούσαν να μας πουν την διαφορά στις κατευθύνσεις υποδεικνύει στους ερευνητές ότι η συμμετρία της ομοτιμίας (parity) είχε σπάσει.

Τα αποτελέσματα ήταν τόσο απρόσμενα που ο Sandweiss και οι συνάδελφοί του, περίμεναν πάνω από ένα χρόνο για να τα δημοσιεύσουνε, ψάχνοντας για μια εναλλακτική εξήγηση. Ο Sandweiss επισημαίνει ότι το αποτέλεσμα υποδεικνύει μόνο την παραβίαση της ομοτιμίας – αυτό δεν το αποδεικνύει – αλλά οι φυσικοί στον STAR αποφάσισαν να γίνει έλεγχος των μετρήσεων και από άλλους φυσικούς.

«Νομίζω ότι είναι ένα πραγματικό αποτέλεσμα, αλλά εμείς θα γνωρίζουμε περισσότερα στα επόμενα χρόνια," λέει ο Sandweiss.

Στη συνέχεια, η ομάδα θέλει να δοκιμάσει το αποτέλεσμα και σε χαμηλότερες ενέργειες σύγκρουσης για να δούμε αν η φαινομενική παραβίαση εξαφανίζεται, όταν δεν υπάρχει αρκετή ενέργεια για να δημιουργήσει τις αναγκαίες ακραίες συνθήκες.

Αν το αποτέλεσμα δείχνει ότι είναι πραγματικότητα, τότε θα μπορούσε να βοηθήσει τους επιστήμονες να καταλάβουν μια παρόμοια ασυμμετρία που οδήγησε σε ένα από τα πιο θεμελιώδη μυστήρια της φυσικής »- δηλαδή, γιατί ο κόσμος κυριαρχείται από την συνήθη ύλη σήμερα, όταν δημιουργήθηκαν κατά την Μεγάλη Έκρηξη ίσες ποσότητες ύλης και αντιύλης.

Ο Sandweiss αναμένει κάποιες απαντήσεις. "Θα ήθελα πραγματικά να δω που θα μας οδηγήσει και να μάθουμε τι ακριβώς συμβαίνει”, συμπληρώνει.

Τελικά η δημιουργία του άνθρακα στα άστρα δεν είναι και τόσο ρυθμισμένη για την ύπαρξη της ζωής όπως διατείνεται η Ανθρωπική Αρχή

 O Βρετανός Fred Hoyle το 1953 εξήγησε την παραγωγή του άνθρακα, του οξυγόνου και του στοιχείου νέον στο εσωτερικό των ερυθρών γιγάντων άστρων. Βεβαίως ο Hoyle ανήκει στην κατηγορία των επιστημόνων που πιστεύουν ότι τα πάντα μέσα στο σύμπαν είναι καλοκουρδισμένα, ενώ όλες οι σταθερές της φύσης πρέπει να έχουν ρυθμιστεί τέλεια ώστε να μπορέσει να εμφανιστεί η ζωή και ειδικότερο ο άνθρωπος μέσα στο σύμπαν. 

 

Ο Fred Hoyle αν και αστρονόμος υπολόγισε τότε ότι δεν υπήρχε μεγάλη πιθανότητα να γίνει η παραγωγή του άνθρακα μέσα στον πυρήνα του Ήλιου, εκτός κι αν ο πυρήνας του άνθρακα 12 ήταν σε μια διεγερμένη (συντονισμένη) κατάσταση, σε μια ενέργεια περίπου 7,7 MeV. Η ύπαρξη μιας τέτοιας κατάστασης όπως είδαμε στο πιο πάνω άρθρο επιβεβαιώθηκε πειραματικά πολύ γρήγορα από τους αστροφυσικούς.

 

Με αυτόν τον υπολογισμό φάνηκε ότι ο Hoyle σημείωσε μια αξιοσημείωτη νίκη υπέρ της  υπόθεσης της Ανθρωπικής Αρχής.  Η Ανθρωπική Αρχή δέχεται ότι ορισμένες ιδιότητες της φύσης υπάρχουν μόνο και μόνο για να μπορέσει να εμφανιστεί η ζωή όπως τη γνωρίζουμε πάνω στη Γη.

 

Από την άλλη, η πρόβλεψη του Hoyle έχει θεωρηθεί και από αυτούς που πιστεύουν στον ρόλο του Θεού, αλλά και άλλους επιστήμονες, ως ένα θαυματουργό παράδειγμα του λεπτού συντονισμού των φυσικών σταθερών που απαιτείται για να κάνουν δυνατή την εμφάνιση της ζωής. Παρόλο που ο Fred Hoyle μέχρι τότε ήταν φανερά άθεος, παρατήρησε τότε τα εξής:

Μια κοινή λογική ερμηνεία των γεγονότων δείχνει ότι ένας υπερ-νους έχει παίξει με τη φυσική, καθώς και με την χημεία και τη βιολογία, και ότι δεν υπάρχουν τυφλές δυνάμεις άξιες να ασχολούμαστε στην φύση. Οι αριθμοί που υπολογίζει κάποιος από τα γεγονότα μου φαίνονται τόσο υπερβολικοί ώστε να βγάλουμε αυτό το συμπέρασμα σχεδόν πέραν κάθε αμφισβήτησης.

Αυτόν τον υπολογισμό για τον συντονισμό του άνθρακα θα τον δείτε να περιλαμβάνεται σε κάθε συζήτηση σχετικά με την τέλεια ρύθμιση των σταθερών της φύσης, μεταξύ των υπερμάχων του Ευφυούς Σχεδιασμού και εκείνων με τις αντιτιθέμενες απόψεις. 

 

Ας σημειωθεί πως μετά από αυτή την ανακάλυψη ο Hoyle άρχισε αφενός να πιστεύει στο Θεό και αφετέρου έγινε υπέρμαχος της θεωρίας της πανσπερμίας.

 

Άλλοι όμως επιστήμονες (όπως ο Victor Stenger), πρόσφατα μάλιστα, έδειξαν ότι στην ανάλυση του Fred Hoyle για την παραγωγή του άνθρακα, πολλοί  από αυτούς τους ισχυρισμούς του Hoyle βασίζονται σε μια καταχρηστική ανάλυση των δεδομένων.

 

Ακόμη και κάποιοι ειδικοί επιστήμονες που γράφουν για το θέμα αυτό κάνουν το λάθος να κρατάνε σταθερές όλες τις παραμέτρους και να μεταβάλουν μόνο μία. Όταν επιτρέψετε σε όλες τις παραμέτρους να μεταβάλλονται, τότε θα διαπιστώσετε ότι οι αλλαγές σε μία παράμετρο μπορεί να αντισταθμίζεται εύκολα από τις αλλαγές σε μια άλλη, αφήνοντας  να υπάρχουν και πάλι το συστατικά για την παρουσία της ζωής.

 

Αλλά ας εξετάσουμε τα επιστημονικά δεδομένα του Hoyle με περισσότερες λεπτομέρειες.

 

Στο (a) φαίνονται τα επίπεδα ενέργειας του πυρήνα του άνθρακα και η διεγερμένη κατάσταση του όπως προβλέφτηκε από τον Hoyle

Το (b) δείχνει το επιτρεπόμενο εύρος της διεγερμένης κατάστασης που θα αποδώσει την ίδια ποσότητα του άνθρακα, από 7.596 έως 7.7716 Mev. 

Και το (c) δείχνει το εύρος της ενέργειας (7.3367 έως 7.933 Mev) μιας διεγερμένης κατάστασης, που όμως θα παρήγαγε την επαρκή ποσότητα του άνθρακα για την ύπαρξη της ζωής

 

Στην εικόνα (a) παρουσιάζονται δύο επίπεδα ενέργειας: 1ον την ποσότητα με την οποία η συνολική ενέργεια ηρεμίας των δύο ατόμων (βηρυλλίου και ηλίου) υπερβαίνει εκείνη του άνθρακα, που είναι 7,3367 MeV, και 2ον την διεγερμένη κατάσταση του άνθρακα-12 όπως προβλέφτηκε από τον Hoyle και παρατηρήθηκε στα 7,656 MeV. Σημειώστε ότι ο Hoyle τότε δεν πρόβλεψε την τιμή αυτή ακριβώς, αλλά εκτίμησε ότι το επίπεδο ενέργειας θα πρέπει να είναι περίπου 7,7 MeV.

 

Τώρα συχνά υποστηρίζεται ότι αυτή η διεγερμένη κατάσταση είναι τέλεια ρυθμισμένη σε αυτή την τιμή, προκειμένου να σχηματιστεί ο άνθρακας, το κυριότερο στοιχείο για να υφίσταται η ζωή. Αυτό όμως δεν είναι αλήθεια. Η ζωή θα μπορούσε να υπάρχει ακόμα κι αν η ενέργεια της διεγερμένης κατάστασης του άνθρακα βρισκόταν μέσα σ ένα εύρος τιμών, όπως δείχνει η εικόνα (b).

 

Το 1989 ο Mario Livio και οι συνεργάτες εκτέλεσαν υπολογισμούς για να δοκιμάσουν την ευαισθησία της αστρικής νουκλεοσύνθεσης για την ακριβή ενέργεια της διεγερμένης κατάστασης του παρατηρούμενου άνθρακα-12. Είδαν λοιπόν ότι μια αύξηση κατά 0,06 MeV στην ενέργεια ή στο επίπεδο των 7,716 MeV δεν θα μεταβάλλει σημαντικά την παραγωγή του άνθρακα στα αστρικά περιβάλλοντα. Μια δε μείωση κατά το ίδιο ποσό ενέργειας, στα 7,596 MeV ήταν ομοίως αναγκαία προτού η παραγωγή του άνθρακα αυξηθεί σημαντικά πολύ πιο πάνω από την ποσότητα που υπάρχει στο σύμπαν μας. Αυτή η περιοχή φαίνεται στο (b). Το συμπέρασμα που βγαίνει είναι ότι η διεγερμένη κατάσταση δεν είναι και τόσο τέλεια ρυθμισμένη (συντονισμένη) όπως ήθελε ο Hoyle.

Τέλος, σημειώνουμε ότι το πρόβλημα δεν είναι να πάρουμε την ακριβή ποσότητα του άνθρακα στο σύμπαν μας, αλλά απλώς να έχουμε επαρκή παραγωγή άνθρακα για τη ζωή.

 

Μάλιστα παίρνουμε περισσότερο άνθρακα όταν το επίπεδο ενέργειας του Hoyle είναι ακόμη χαμηλότερο. Επιπλέον, ο Mario Livio έδειξε ότι το επίπεδο ενέργειας μπορεί να αυξηθεί έως και 0,277, ή μέχρι τα 7,933 MeV, προτού παραχθεί μια ανεπαρκής ποσότητα του άνθρακα. Το σχήμα (c) δείχνει καθαρά ότι αν μια διεγερμένη κατάσταση βρεθεί μέσα στα όρια που φαίνονται (πλησίον της μινίμουμ ενέργειας έως τα 7.933)  θα είχαμε πάρει τον επαρκή άνθρακα που θέλουμε μέσα στο σύμπαν. 

Με λίγα λόγια, κανένας ακριβής συντονισμός στην τιμή της διεγερμένης κατάστασης, όπως λέει ο Hoyle, δεν ήταν απαραίτητος για να παραχθούν επαρκείς ποσότητες άνθρακα στα αστέρια για να είναι δυνατή η ζωή όπως την ξέρουμε. Οι δε πυρηνικοί θεωρητικοί γνωρίζουν αρκετά με το πώς σχηματίζεται ο πυρήνας του άνθρακα για να δείξουν ότι είναι πολύ πιθανή μια διέγερση στην επιτρεπόμενη περιοχή.