Οι σύγχρονοι διαιτολόγοι και διατροφολόγοι είναι πελαγωμένοι μέσα σε μία φουρτουνιασμένη θάλασσα από ατελείωτα νούμερα που τους πνίγουν (αριθμός θερμίδων, περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες, επί τοις εκατό αναλογία λευκωμάτων, λιπών και υδατανθράκων, συντηρητικές ουσίες, χρωστικές, αριθμοί Ε, κλπ) και παράλληλα η σύγχρονη παραγωγή τροφίμων (ειδικά με τις επεμβάσεις σε επίπεδο γενετικού υλικού από τον ταχύτατα αναπτυσσόμενο κλάδο της Μοριακής Βιολογίας και Γενετικής) δείχνει να ξεφεύγει τελείως από όλα όσα γνωρίζαμε σαν "φυσικά", μέχρι πριν από μόλις δέκα με δεκαπέντε χρόνια.
Οι εντατικές μέθοδοι για την επίτευξη όλο και μεγαλύτερης γεωργικής παραγωγής (υπερεντατικές καλλιέργειες, ειδικά λιπάσματα, ορμόνες στο πότισμα ή και στον ψεκασμό των φυτών, φυτοφάρμακα, ζιζανιοκτόνα και όλα τα συναφή) και η αναζήτηση μεθόδων για γρηγορότερη και φθηνότερη απόδοση στον τομέα της κτηνοτροφίας, μπορεί να αρχίζει να παραβιάζει πλέον τις ανοχές της φύσης.
Έχουμε ήδη αναφέρει ότι όπως ένα αμορτισέρ στο αυτοκίνητο μπορεί να αποσβέσει τους κραδασμούς από τις μικρές ανωμαλίες του εδάφους, αλλά θα σπάσει όταν θα φθάσει στη λακκούβα με το μισό μέτρο βάθος, έτσι και η φύση μπορεί να "συγχωρεί" κάποιες ενέργειες του ανθρώπου, αλλά όταν αυτός ο βιασμός των φυσικών ρυθμών ξεπεράσει κάποια όρια, τότε η κατάσταση μπορεί να ξεφύγει από κάθε έλεγχο.
Είναι πολύ πρόσφατο, στα τέλη του 20ου Αιώνα, το τεράστιο θέμα από τη νόσο B.S.E., δηλαδή τη σπογγώδη εγκεφαλοπάθεια των βοοειδών (η περίφημη πλέον νόσος των ...τρελών αγελάδων) και τη γνωστή υστερία που ξέσπασε λόγω της πιθανότητας συσχετισμού της με την εγκεφαλοπάθεια Creutzfeldt – Jacobs των ανθρώπων. Η προσεκτική ανασκόπηση των δεδομένων από την ειδησεογραφία της εποχής, μας δείχνει ότι διάφορα "πρωτεϊνούχα συμπληρώματα" που εχορηγούντο στις βρετανικές (και όχι μόνο...) αγελάδες για τον δεκαπλασιασμό της παραγωγής γάλακτος από κάθε ζώο, περιείχαν και πολτοποιημένα εντόσθια, κόκαλα, δέρματα, σπονδύλους, βλέφαρα, κλπ στοιχεία από πρόβατα, κοτόπουλα, αλλά και από ...άλλες αγελάδες.
Η προσπάθεια δηλαδή της αύξησης της παραγωγής γάλακτος, έκανε τον άνθρωπο να σπρώξει τις αγελάδες προς την ...κρεοφαγία. Είναι βέβαιο γεγονός ότι η αλλαγή των διατροφικών συνηθειών των αγελάδων με αυτόν τον τρόπο (τα συμπληρώματα αυτά μεταβάλλουν τις χορτοφάγες αγελάδες σε σαρκοβόρες), πολλαπλασιάζει την παραγωγή γάλακτος.
Το τεράστιο θέμα βέβαια είναι ποιός ή μάλλον ποιοί θα πληρώσουν το λογαριασμό της όλης ιστορίας, όχι μόνο σήμερα, αλλά μέσα στις επόμενες δεκαετίες.
Για την όλη υπόθεση ενοχοποιείται μία πρωτεΐνη (prion) η οποία συμπεριφέρεται σαν να έχει η ίδια κάποια μορφή ...αυτόνομης ζωής. Η ασθένεια αυτή δηλαδή (Creutzfeldt – Jacobs), δεν προέρχεται από κάποιους ιούς βραδείας δράσης, αλλά από μολυσματικά τεμάχια πρωτεϊνών ανώμαλης στερεομορφής, τα οποία μπορούν και μεταβάλλουν τη στερεομορφή άλλων, υγιών πρωτεϊνών. Και όχι μόνο αυτό, αλλά οι πρωτεΐνες αυτές μπορούν να αναπαράγουν εαυτές, σαν να έχουν δηλαδή μια αυτόνομη δυνατότητα για ζωή. Ήδη έχει ξεσπάσει μία τεράστια διαφωνία μεταξύ των ειδικών για το πώς ακριβώς συμπεριφέρεται και αναπαράγεται αυτή η πρωτεΐνη, αλλά το τελικό συμπέρασμα είναι ότι τα αποτελέσματα για την υγεία των ανθρώπων που κατανάλωσαν προϊόντα "μολυσμένα", είναι εξαιρετικά δυσάρεστα.
Υπάρχει σήμερα πλέον μία πρόβλεψη από Βρετανούς καθηγητές (με επικεφαλής τον Dr Lacey), η οποία, στην πλέον αισιόδοξη εκδοχή της, λέει ότι ήδη στη Μεγάλη Βρετανία, μεταξύ 100,000 και 1,000,000 ανθρώπων πιθανόν να είναι φορείς της ασθένειας (ύπαρξη της λανθασμένης πρωτεΐνης prion στον οργανισμό τους) και υπολογίζεται ότι σε διάστημα δέκα έως δεκαπέντε ετών από τότε που έφαγαν το "μολυσμένο" κρέας, το 1% από αυτούς θα είναι σοβαρά άρρωστοι, ή και νεκροί (δηλαδή από 1,000 έως 10,000 άτομα).
Σύμφωνα όμως με το δεύτερο και πιο απαισιόδοξο σενάριο της ίδιας ομάδας επιστημόνων, σε δεκαπέντε με είκοσι χρόνια από σήμερα, μισό περίπου εκατομμύριο Βρετανοί θα πεθαίνουν από την ασθένεια αυτή κάθε χρόνο. Κανείς μέχρι στιγμής δεν έχει διαψεύσει επίσημα τα στοιχεία της ομάδας των Βρετανών καθηγητών, και οι προοπτικές γενικά είναι εξαιρετικά απαισιόδοξες.
Και βέβαια θα αναζητηθούν ευθύνες, και βέβαια θα γίνουν οι κατάλληλες ενέργειες προς πάσα κατεύθυνση, και βέβαια θα γίνει προσπάθεια το μαχαίρι να φτάσει έως το κόκκαλο, αλλά η ιστορία με τις αγελάδες είναι δυστυχώς μόνο το σύμπτωμα μίας ασθένειας και όχι η ίδια η ασθένεια η οποία έχει να κάνει με την αλόγιστη συμπεριφορά του ανθρώπου σε σχέση με τη φύση. Στη συγκεκριμένη αυτή περίπτωση οι "εκπρόσωποι της ανθρωπότητας" ήταν οι Βρετανοί κτηνοτρόφοι και οι τεχνολόγοι τροφίμων οι οποίοι δεν πρέπει να αισθάνονται και πολύ περήφανοι για την εν γένει συμπεριφορά τους.
Ο Dr Kim Laing, καθηγητής Ιατρικής στο Πανεπιστήμιου του Λονδίνου, ανέφερε χαρακτηριστικά:
"Εάν επιτρέψαμε τη χρησιμοποίηση κρέατος τέτοιας υποβαθμισμένης ποιότητας στις τροφές μας, τότε αξίζουμε τις συνέπειες. Οι καταναλωτές βέβαια δεν το ήξεραν, αλλά οι βιομηχανίες τροφίμων το γνώριζαν. Πιστεύω ότι είναι ένοχες".
Οι ίδιες βέβαια οι βιομηχανίες αποποιούνται κάθε σχέση με παρόμοια προϊόντα κρέατος, λέγοντας ότι δεν γνώριζαν τίποτε. Ήδη ...χαριτολογώντας, ορισμένα στελέχη της Επιτροπής Γεωργίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης όταν αναφέρονται στη νόσο B.S.E. και την εν γένει συμπεριφορά των Βρετανικών αρχών πάνω στο θέμα αυτό, αποδίδουν τα αρχικά αυτά στην φράση "Blame Someone Else", δηλαδή "εγώ δεν φταίω, κατηγορείστε κάποιον άλλο".
Είναι καταπληκτικό το γεγονός ότι η όλη ιστορία είχε περιγραφεί στην τραγωδία του Αισχύλου "Γλαύκος Ποτνιεύς" και ίσως να είχαμε λιγότερα προβλήματα αν οι Βρετανοί κτηνοτρόφοι διάβαζαν αρχαίους Έλληνες συγγραφείς...!
Στο έργο αυτό δεν υπάρχουν βέβαια τρελές αγελάδες, αλλά ...τρελά άλογα. Η ύβρις προς τους Θεούς ήταν και τότε ακριβώς η ίδια: οι άνθρωποι τάιζαν με κρέας ζώα που ήταν αποκλειστικά φυτοφάγα από τη φύση τους, παραβιάζοντας τους φυσικούς νόμους.
Ο Γλαύκος έτρεφε μάλιστα τα άλογά του με ανθρώπινες σάρκες για να αποδίδουν καλύτερα στη μάχη, με αποτέλεσμα βέβαια να προκαλέσει την οργή των Θεών του Ολύμπου, και να προκληθεί στα άλογα αυτά μία "θεόπεμπτη τρέλα" που τα οδήγησε μάλιστα σε μία αρματοδρομία να ανατρέψουν το άρμα και αφηνιασμένα να κατασπαράξουν τον ίδιο τον αφέντη τους. Από το επεισόδιο αυτό, ο Γλαύκος ονομάστηκε "Ταράξιππος" (αυτός που τρομάζει και δημιουργεί ταραχή στα άλογα) και πίστευαν μάλιστα ότι αργότερα (μετά τον θάνατό του), σαν δαίμονας κυνηγούσε τα άλογα.
Για να αφήσουμε λίγο το βοδινό κρέας, ας προχωρήσουμε σε άλλες δύο δημοφιλείς πηγές ζωικής πρωτεΐνης στον Δυτικό Κόσμο, δηλαδή το χοιρινό και τα πουλερικά. Η προσθήκη ορμονών και αντιβιοτικών στο διαιτολόγιο τους, είναι γεγονός ότι επιταχύνει την ανάπτυξη των κοτόπουλων και των χοίρων έτσι ώστε να αποδοθούν πολύ νωρίτερα στην αγορά για κατανάλωση. Οι μακροπρόθεσμες όμως συνέπειες αυτών των εξελίξεων είναι ακόμη τελείως άγνωστες.
Σήμερα οι ειδικοί επιστήμονες υποστηρίζουν ότι αυτές οι αλλαγές έχουν επεκτείνει και πολλαπλασιάσει μία νέα ομάδα κινδύνων:
1.- Νέα και πιο ανθεκτικά στελέχη του επικίνδυνου μικρόβιου της σαλμονέλας στα πουλερικά και τα αυγά,
2.- Ανθεκτικά σε όλα σχεδόν τα αντιβιοτικά κλωστηρίδια, και
3.- Τεχνητές – συνθετικές ορμόνες (οι οποίες μάλιστα παραμένουν στο κρέας των ζώων, δεν αλλοιώνονται με το μαγείρεμα και περνούν και στον ανθρώπινο οργανισμό προκαλώντας από πεπτικές διαταραχές μέχρι πτώση της παραγωγής σπέρματος στους άνδρες και καρκίνο του μαστού στις γυναίκες).
Σε αντίθεση με το παρελθόν (και λέγοντας παρελθόν εννοούμε ουσιαστικά όλη την χρονική περίοδο από την ...αρχαιότητα μέχρι πριν από είκοσι με τριάντα χρόνια), που τα όποια προβλήματα από τη γεωργική και κτηνοτροφική παραγωγή περιορίζονταν σε τοπικό επίπεδο (στο αγρόκτημα, το χωριό ή την κοντινή πόλη), η ευρεία και κυριολεκτικά διεθνής διάσταση της αγροτικής βιομηχανίας αλλά και μεταφοράς και παγκόσμιας διάθεσης των τροφίμων, συνεπάγεται τη δημιουργία προβλημάτων υγείας σε πολλή μεγάλη έκταση, επηρεάζοντας ακόμη και ανθρώπους σε άλλες χώρες, πολύ μακριά από την αρχική εστία των όποιων προβλημάτων.
Το πρόσφατο (μέσα του 2008) τεράστιο πρόβλημα με την παρουσία μελαμίνης στο γάλα που προοριζόταν (κυρίως) για κατανάλωση από βρέφη και μικρά παιδιά, αλλά και σε πληθώρα από προϊόντα γάλακτος στην Κίνα είναι πολύ χαρακτηριστικό:
Η προσθήκη μελαμίνης στο γάλα και σε άλλα τρόφιμα (όπως στα αυγά μέσα από την προσθήκη μελαμίνης στην τροφή των πουλερικών), βελτιώνει μεν την περιεκτικότητά τους σε πρωτεΐνες, αλλά μπορεί να δημιουργήσει στους ανυποψίαστους καταναλωτές προβλήματα στη λειτουργία των νεφρών που σε ορισμένους καταλήγει σε νεφρική ανεπάρκεια και ανάγκη για τεχνητό νεφρό ή και μεταμόσχευση νεφρού.
Υπάρχει βέβαια η γνωστή υστερία στην αγορά: άνθρωποι (και στην Ελλάδα και στο εξωτερικό), οι οποίοι ποτέ δεν ενδιαφέρθηκαν ουσιαστικά με το τί τρώνε, ξαφνικά πανικοβάλλονται. Όλοι αυτοί που αναγνωρίζουν ότι "η ντομάτα πια είναι άγευστη", "άλλοτε καθάριζα αγγουράκι για τη σαλάτα και μύριζε όλο το σπίτι" και "ποιός ξέρει τι να χρησιμοποιούν για την παραγωγή τροφίμων", δείχνουν τεράστια έκπληξη όταν ακούν τα πραγματικά γεγονότα.
Και φυσικά ακολουθεί ο γνωστός πανικός στην αγορά από "ανήσυχους καταναλωτές" και οι σχετικές ανακοινώσεις από τα Μ.Μ.Ε., τα παράθυρα των τηλεοπτικών δελτίων ειδήσεων και τις κυβερνήσεις, μέχρις ότου κάποιο άλλο θέμα τραβήξει την προσοχή του κοινού.
Η όλη ιστορία συσκοτίζεται πολλές φορές ηθελημένα από άτομα και εταιρίες που έχουν κυριολεκτικά τεράστια συμφέροντα από το όλο κύκλωμα της διατροφής. Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός (με την ευκαιρία των ...τρελών αγελάδων), ότι γνωστή εταιρία παιδικών τροφών (συσκευασμένων σε γυάλινα βαζάκια) διαβεβαίωνε το ελληνικό καταναλωτικό κοινό την άνοιξη του 1996 ότι τα προϊόντα της παράγονται στην Αμερική και ουδεμία σχέση έχουν με το Ηνωμένο Βασίλειο (και άρα με τις τρελές αγελάδες), αλλά το Υπουργείο Εμπορίου και τα τελωνεία της χώρας μας δεν είχαν ποτέ εγκρίνει και καταγράψει εισαγωγές αυτών των παιδικών τροφών από τις Η.Π.Α. από το 1992 έως το 1995!
Ήδη αρχίζουν να εμφανίζονται στις αγορές άλλων (προς το παρόν) χωρών τα προϊόντα της "βιοτεχνολογίας", αποτελέσματα της έρευνας στα εργαστήρια της μοριακής βιολογίας και γενετικής. Η επιστήμη αυτή έχει τη δυνατότητα να αλλάξει τη φυσική κληρονομικότητα των φυτών, των ζώων, των μικροοργανισμών, αλλά δυστυχώς και των ανθρώπων, με επέμβαση στο γενετικό υλικό (γονίδια) των κυττάρων.
Υπάρχουν λοιπόν σήμερα διαθέσιμα τα εξής καταπληκτικά προϊόντα (προσοχή, δεν είναι επιστημονική φαντασία...):
Κοτόπουλο με γονίδια μοσχαριού: Είναι το κοτόπουλο που μεγαλώνει πιο γρήγορα, γίνεται πιο μεγάλο σε όγκο και βάρος και περιέχει λιγότερο λίπος...
Πατάτα με γονίδια σκορπιού: Το φυτό γίνεται πιο ανθεκτικό στα έντομα...
Λάχανο με γονίδια βακτηριδίων: Το φυτό έχει μεγαλύτερη προστασία από τις κάμπιες και διάφορα άλλα παράσιτα...
Ντομάτα με γονίδια ψαριών: Με την ενσωμάτωση γονιδίων από το ψάρι "γλώσσα", το φυτό γίνεται πιο ανθεκτικό στο κρύο και έτσι οι Σκανδιναβοί μπορούν άφοβα πλέον να καλλιεργούν ντομάτες στον κήπο τους...
Σπαράγγια με γονίδια αρουραίου: Είναι πιο ανθεκτικά στα ζιζανιοκτόνα και αντέχουν στον κρύο καιρό...
Το όλο κύκλωμα της διατροφής σήμερα είναι γενικά προβληματικό και υπάρχουν αρκετοί άνθρωποι οι οποίοι αναγνωρίζοντας τον κεφαλαιώδη ρόλο που παίζει για την υγεία μας η ποιότητα των τροφίμων, αναζητούν τρόπους διαφυγής είτε καλλιεργώντας οι ίδιοι ορισμένα απλά κηπευτικά, είτε ενισχύοντας τις οργανικές καλλιέργειες, οικολογικές οργανώσεις αλλά και καταστήματα που προωθούν προϊόντα όσο γίνεται πιο αγνά και πιο κοντά στη φυσική τους κατάσταση.
Στο επόμενο άρθρο μας ο ιατρός κύριος Τσουρουκτσόγλου θα μας ενημερώσει για τους βασικούς κανόνες υγιεινής διατροφής, που ισχύουν για όλους τους ανθρώπους, ανεξάρτητα από την ιδιοσυγκρασία τους, την ηλικία τους, την εποχή του χρόνου, την κατάσταση της υγείας τους.
Η προέλευση της λέξης «μήνας», εξέλιξη της αρχαιοελληνικής «μην», με πρώτη καταγραφή στη συλλαβική γραφή των αρχαίων Μηκυναίων (me-no, του μηνός), είναι αρχαιότατη. Η λέξη «μην» σήμαινε αρχικά τη Σελήνη (άλλη αρχαιοελληνική ονομασία: μήνη), αλλά και το διάστημα μιας πλήρους περιφοράς της Σελήνης γύρω από τη Γη. Το διάστημα αυτό αντιστοιχεί σε 29 ή 30 μέρες, τον λεγόμενο σεληνιακό μήνα. Το γεγονός ότι οι άνθρωποι χρησιμοποίησαν από πολύ νωρίς στην ιστορία τους τον κύκλο της Σελήνης για να μετρούν το χρόνο, αντανακλάται στην κοινή ρίζα της λέξης «μην» (=έλλειψη).
Τον λέγανε και Δίγαμο: Μάρτης έχει δύο γυναίκες, τη μία πολύ όμορφη και φτωχή, την άλλη πολύ άσχημη και πολύ πλούσια. Ο Μάρτης κοιμάται στη μέση. Όταν γυρίζει από την άσχημη, κατσουφιάζει, μαυρίζει και σκοτιδιάζει όλος ο κόσμος, γι' αυτό παλουκοκαύτης. Όταν γυρίζει από την όμορφη, γελάει, χαίρεται και λάμπει όλος ο κόσμος. 
«Το Φεβρουάριο τον υποδύεται άνθρωπος χωλός καβάλα εις γάιδαρον... Η πομπή των παιδιών που τον συνοδεύουν τραγουδάει... Οξω, Κουτσοφλέβαρε / να 'ρθη ο Μάρτης με χαρά και με πολλά λουλούδια. Οι νοικοκυρές αναφωνούν... βγαίνει ο Κακόχρονος / μπαίνει ο Καλόχρονος / μέσα Μάρτης και χαρά / και καλή νοικοκυρά...» (Γ. Α. Μέγα, Ελληνικαί εορταί, Αθήναι 1979, σ. 131).
Άλλο έθιμο ήταν να δένουν γύρω από τον καρπό του δεξιού χεριού τους και γύρω από το λαιμό τους κλωστή από χρωματιστά νήματα στριμμένα, κόκκινα, λευκά και χρυσά. Η κλωστή λέγεται «Μάρτη» ή «Μαρτιά» ή «Μαρτίτση» και όποιος τη φοράει δεν μαυρίζει από τον ήλιο του Μάρτη και φοριέται μέχρι τον Μάη.
