Το κράτος πρόνοιας στην αρχαία Ελλάδα

O κατώτατος μισθός και η προστασία των πολιτών ήταν εκδήλωση συγκροτημένης πολιτικής και όχι, όπως σήμερα, περιστασιακές φιλανθρωπίες του κράτους!

Το κράτος πρόνοιας για την εξασφάλιση ενός κατώτατου μισθού για την επιβίωση, που αναζητείται σήμερα, είναι υπαρκτό από την εποχή ακόμη του Πεισιστράτου, του Σόλωνα και του Περικλή στην αρχαία Αθήνα. Μάλιστα, όχι ως φιλανθρωπία προς «κατώτερα όντα», αλλά ως εκδήλωση συγκροτημένης πολιτικής. Στο πλαίσιο, βεβαίως, μια δουλοκτητικής κοινωνίας, με ό,τι προϋποθέτει και συνεπάγεται αυτό για τους μη ελεύθερους πολίτες.

Οι φτωχοί πολίτες της αρχαίας Αθήνας (μικρογεωργοί, τεχνίτες και ακτήμονες για διάφορους λόγους) αντιμετώπιζαν πρόβλημα επισιτισμού. Η λύση του εξαρτιόταν από τον εφοδιασμό της αττικής αγοράς με δημητριακά, καθώς βάση της διατροφής ήταν το σταρένιο ψωμί και το κριθαρένιο παξιμάδι.

 

Γι αυτό και οι εισαγωγές τους, σε συνδυασμό με τον έλεγχο των τιμών διάθεσής τους στην αγορά ήταν περίπου συλλογική υπόθεση. Ας σημειωθεί ότι η παραγωγή σιτηρών στην Αττική κάλυπτε μόνο το 40% των αναγκών του συνολικού πληθυσμού της.

Ενα από τα πρώτα καταγραμμένα μέτρα για την εξασφάλιση του επισιτισμού είναι η απαγόρευση του Σόλωνα από τις αρχές ακόμη του 6ου π.Χ. αιώνα για εξαγωγή εγχώριων δημητριακών. Υπεράνω του συμφέροντος των εμπόρων ή των μεγάλων σιτοπαραγωγών έμπαινε, λοιπόν, το συλλογικό συμφέρον. Αυτή ήταν η «λυδία λίθος» κι όχι το αντίστροφο. Εστω κι αν συχνά στην πράξη υπήρχαν περιπτώσεις όπου το συμφέρον των μεγάλων γαιοκτημόνων έπαιρνε τη μορφή του δημοσίου συμφέροντος.

 

Ενισχυτικά μέτρα 

Ο νόμος του Σόλωνα για τα σιτηρά, όπως για ορισμένα άλλα είδη πρώτης ανάγκης (σύκα, ξυλεία κ.ά.) ίσχυε πάντα, ενώ πάρθηκαν και πρόσθετα κατά καιρούς ενισχυτικά μέτρα. Οπως για παράδειγμα περιορισμοί στους εμπόρους, ώστε ν αγοράζουν από τους εισαγωγείς συγκεκριμένες ποσότητες, για να μη μονοπωλούν την αγορά δημητριακών και να μπορούν έτσι να πωλούν σε υψηλές τιμές. Απαγορευόταν, όπως θα λέγαμε σήμερα, «καρτέλ». Δια ροπάλου και όχι με… ήξεις αφήξεις!

Οπως απαγορευόταν ο δανεισμός χρημάτων σ” εμπόρους για αγοραπωλησίες δημητριακών, που δεν εξυπηρετούσαν την αθηναϊκή αγορά. Ακόμη τα σιταγωγά πλοία, που καταπλέανε στον Πειραιά εκφόρτωναν υποχρεωτικά στο λιμάνι τα 2/3 του φορτίου τους, τα οποία έπρεπε να διατεθούν επιτόπου.

Το σχετικό έλεγχο είχαν οι σιτοφύλακες, σε συνδυασμό με τη λειτουργία και άλλων εποπτικών-αγορανομικών οργάνων (επιμελητές εμπορίου, σιτομέτρες κ.ά.). Τις μέρες του Αριστοτέλη οι σιτοφύλακες ήταν 35 από τους οποίους οι 20 είχαν έδρα την Αθήνα και οι υπόλοιποι τον Πειραιά. Αυτοί ήταν υπεύθυνοι για τον έλεγχο του κυκλώματος σιτάρι-αλεύρι-ψωμί. Από την τιμή του σιταριού έως την ποιότητα και το βάρος του ψωμιού. Η σχετική νομοθεσία αναθεωρούνταν αναλόγως με τις τρέχουσες ανάγκες. Οι ποινές που επιβάλλονταν ήταν αυστηρές. Οι κερδοσκόποι, αλλά και οι διεφθαρμένοι σιτοφύλακες, αντιμετώπιζαν ακόμη και τον θάνατο.

Συμπίεση των τιμών

Ο έλεγχος, με στόχο την προστασία των καταναλωτών από τους εισαγωγείς και μεταπράτες είχε,
βεβαίως, τις παρενέργειές του. Κατέληγε, τελικά, στη συμπίεση των τιμών των εγχώριων ειδών πρώτης ανάγκης. Αυτό έθιγε, φυσικά, συμφέροντα εμπόρων και παραγωγών. Αλλά υπεράνω βρισκόταν το δημόσιο συμφέρον και η εξασφάλιση ψωμιού για όλους.
Στη θέση των σημερινών περιστασιακών φιλάνθρωπων συσσιτιαρχών και ευεργετών, υπήρχαν οι αρχαίοι σιτοφύλακες και άλλα παρεμφερή κληρωτά ή αιρετά κρατικά όργανα. Από την άποψη αυτή η αρχαία αθηναϊκή δημοκρατία εξακολουθεί να δίνει μαθήματα.

Δύο πολιτικές 

Τα παραδείγματα του Κίμωνα και του Περικλή είναι πολύ χαρακτηριστικά για τον τρόπο που η αρχαία αθηναϊκή ηγετική τάξη αντιμετώπιζε τη φτώχεια. Ο πρώτος επέτρεπε κατά καιρούς να πηγαίνουν ελεύθεροι στα μεγάλα κτήματά του οι φτωχοί συμπολίτες του και να συμπληρώνουν τη διατροφή τους. Η απάντηση του δεύτερου, ο οποίος δεν διέθετε τόσο μεγάλη περιουσία όση ο πολιτικός του αντίπαλος, ήταν η θέσπιση των δημόσιων μισθών. Ο ένας την αντιμετώπιζε με αριστοκρατικές περιστασιακές ευεργεσίες, ο άλλος με δημοκρατικές πολιτικές επιλογές και πρακτικές.

Φροντίδα για το ψωμί

Η πολιτική ισότητα στις συνθήκες της αρχαίας δημοκρατίας, όπως και σήμερα άλλωστε, συμβάδιζε
με την οικονομική ανισότητα. Ομως, η πόλη, κυρίως η Αθήνα -αλλά όχι μόνον αυτή- φρόντιζε να υπάρχει φτηνό ψωμί κι άλλα είδη πρώτης ανάγκης. Ακόμη και με «ποιοτικούς» ελέγχους! Εδινε συντάξεις σε τραυματίες πολέμου, ανήμπορους και ηλικιωμένου. Συντηρούσε τα ορφανά παιδιά και ενίσχυε τους ακτήμονες πολίτες με την εγκατάστασή τους σε αποικίες. Δημιουργούσε θέσεις εργασίας με δημόσια έργα και έδινε τη δυνατότητα ν ασκούν τα πολιτικά τους καθήκοντα χωρίς να πεινούν.

Οικονομική στήριξη 

Η ενίσχυση όσων πολιτών ζούσαν στα όρια της φτώχειας, κι αυτοί ήταν οι περισσότεροι ανάμεσα στους ελεύθερους Αθηναίους, ήταν ιδιότητα σύμφυτη με το άμεσο δημοκρατικό πολίτευμα. Στην ιστορική διαδρομή του οι πλειοψηφίες απαιτούσαν, επέβαλλαν ή ενέπνεαν μέτρα οικονομικής στήριξης των φτωχότερων μελών της πόλης. Η οικονομική ολιγαρχία (αριστοκράτες, γαιοκτήμονες, μεγαλέμποροι κ.ά.) ανέχονταν ή υιοθετούσαν τα μέτρα για λόγους κοινωνικής πολιτικής, αλλά και ισορροπίας της κοινωνίας, με κύριο στόχο ή την αύξηση της πολιτικής πελατείας είτε την εξουδετέρωση κοινωνικών και πολιτικών συγκρούσεων.

Διανομές αγαθών στις θρησκευτικές τελετές

Κατά καιρούς οι φτωχότεροι είχαν λαμβάνειν κάποιο είδος μερίσματος από παραχωρήσεις που
γινόταν προς την πόλη-κράτος από ιδιώτες ή ξένους. Ετσι αναφέρεται η περίπτωση του βασιλιά της Αιγύπτου Ψαμμήτιχου, που δώρισε μεγάλη ποσότητα σιτηρών γύρω στο 445 π.Χ. Με απόφαση του δήμου μοιράστηκε σε 14.200 Αθηναίους. Προφανώς τους πιο ενδεείς.
Διανομές, επιπλέον, γίνονται κάθε φορά που λεηλατείται η σοδειά ξένης περιοχής. Κάθε ελεύθερος πολίτης μετέχει τότε στη διανομή της λείας. Αλλά το κυριότερο, από τη σκοπιά που ενδιαφέρει εδώ, ήταν οι διανομές αγαθών στις τόσο συχνές θρησκευτικές τελετές. Οι θυσίες σημαντικού αριθμού ζώων, λειτουργούσαν ως αγωγοί ενίσχυσης των φτωχότερων.

Ασφαλιστική δικλίδα

Επέτρεπαν στον καθένα να προμηθευτεί ένα καλό κομμάτι κρέας. Για να πάρουμε μια «γεύση» του μέτρου, στα Διονύσια του 334 π.Χ. θυσιάστηκαν σε μια μέρα 240 αγελάδες και το κρέας τους μοιράστηκε στους πολίτες. Ηταν κι αυτό άλλη μια ασφαλιστική δικλίδα κατά της πείνας και υπέρ όσων δεν ήταν σε θέση να προμηθευτούν κρέας κατά τις γιορτές, χωρίς να γίνουν ζητιάνοι.
Γι αυτούς υπήρχαν οι εστίαρχοι, οι επιφορτισμένοι άρχοντες για την παροχή γευμάτων στα μέλη της φυλής τους κατά τη διάρκεια των Μεγάλων Παναθηναίων, των Διονυσίων κτλ. Ενώ στα «κατ αγρούς» Διονύσια μπορούσαν να γιορτάζουν ακόμη και οι δούλοι.

ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΣΦΑΛΙΣΗ

Υποχρέωση της πόλης προς τους πολίτες

Για τους αναξιοπαθούντες, ανίκανους για εργασία, ανάπηρους και θύματα πολέμου από πολύ νωρίς η αθηναϊκή δημοκρατία πήρε μέτρα για την επιβίωσή τους. Εδινε συντάξεις σε όσους δεν είχαν επαρκές εισόδημα ή συγγενείς να τους συντηρήσουν.

Πολύ μικρές και κατώτερες από το ημερομίσθιο ενός εργαζομένου σε δημόσια έργα. Ηταν, όμως, μια ανακούφιση. Η διατροφή των αδυνάτων ήταν ένα σταθερό σημείο αναφοράς του πολιτεύματος και, τηρουμένων των αναλογιών, στις εκδηλώσεις αυτές εντοπίζονται στοιχεία κάποιας κοινωνικής ασφάλισης.

Ο Πλούταρχος αναφέρει ότι όλα τα σχετικά καθιερώθηκαν με νόμο του Πεισίστρατου και αφορούσε καταρχήν τους τραυματίες των πολέμων. Αυτοί τρέφονταν δημοσία δαπάνη. Αργότερα η δημόσια διατροφή θα επεκταθεί σε όλους τους ανίκανους για εργασία ή πολύ φτωχούς.

Τα παιδιά όσων έπεφταν στο πεδίο της μάχης τρέφονταν και εκπαιδεύονταν από την πόλη μέχρι να συμπληρώσουν το 18ο έτος της ηλικίας τους.

Οταν περνούσαν στην εφηβεία το κράτος, μάλιστα, τους δώριζε και πανοπλία. Πανάκριβη για την εποχή.

Τα έξοδα δεν ήταν λίγα και αμελητέα καθώς ο αριθμός των ορφανών ήταν μεγάλος λόγω των συνεχών πολέμων. Οι αρχαίες πηγές μιλούν για «μέγα πλήθος ορφανών».
Ενας θεσμός που ίσχυε από τον 6ο π.Χ. ακόμη αιώνα και ίσχυε σε πολλές πόλεις και όχι μόνο στην Αθήνα. Ο μελετητής της αρχαίας πόλης Γκ. Γκλοτζ, αξιολογώντας το σύνολο των εκδηλώσεων κοινωνικής ασφάλισης, σημειώνει πολύ χαρακτηριστικά: «Εάν η πόλη αναγνώριζε με τον τρόπο αυτό ότι είχε καθήκοντα απέναντι στα άτομα, είναι γιατί στο κάτω κάτω δεν ήταν παρά το σύνολο των πολιτών.

Η άμεση διακυβέρνηση του λαού αναγκαστικά ευνοούσε την πλειονότητα (δηλαδή τους φτωχούς).
Αλλά, όσο ζούσε ο Περικλής (πέθανε από το λοιμό το 429 π.Χ.) οι Αθηναίοι δεν συγχέανε τα άπειρα ιδιωτικά συμφέροντα με το κοινό συμφέρον. Οι υποχρεώσεις της πόλης απέναντι στους πολίτες έμπαιναν μπροστά από τις υποχρεώσεις των πολιτών απέναντι στην πόλη. Τις δέχονταν, λοιπόν, με προθυμία…». Η εκτίμηση αυτή προσφέρεται για πολλές σκέψεις και στην Πολιτεία του.

ΠΡΟΝΟΙΑ

Δημόσιοι μισθοί και μερίσματα

Η κοινωνική πρόνοια για τους φτωχούς-άπορους διατρέχει και τη μισθολογική πολιτική της αρχαίας αθηναϊκής δημοκρατίας. Οι δημόσιοι μισθοί (δικαστικός, βουλευτικός, εκκλησιαστικός) λειτουργούσαν ως εργαλείο συμπλήρωσης του εισοδήματος για τους φτωχούς.

Με τον ίδιο τρόπο λειτουργούσε και η κατασκευή μεγάλων δημόσιων έργων. Οποιος ήθελε δουλειά, τουλάχιστον στις περιόδους ακμής, είχε εξασφαλισμένο τον επιούσιο. Ακόμη και στη διάρκεια του Πελοποννησιακού πολέμου η Αθήνα ήταν σε θέση να πληρώνει 1 δραχμή την ημέρα στους εργάτες του Ερεχθείου το 409-407 π.Χ.
Οι μισθοί θεσπίστηκαν για να μπορεί ακόμη και ο πιο φτωχός ν ασκεί τα πολιτικά του δικαιώματα, μετέχοντας στα διάφορα όργανα της πολιτείας. Ηταν, όμως, παραλλήλως και ένα μέσο οικονομικής ενίσχυσης των απόρων. Και μάλλον υπό το δεύτερο πρίσμα τον έβλεπε η πλειονότητα.

Κάπου ο Αριστοφάνης μας λέει ότι κάποτε «όταν ένας ρήτορας πρότεινε στους Αθηναίους να ναυπηγήσουν τριήρεις και ο άλλος να διαθέσουν τα χρήματα για μισθούς, εκείνος που μίλαγε για μισθούς άφησε γρήγορα πίσω του τον άνθρωπο με τις τριήρεις». Φυσιολογικό ήταν οι εργάτες να προτιμούν τον μισθό από το μεροκάματο στα ναυπηγεία.

Ο δημόσιος μισθός επαρκούσε για τη στοιχειώδη διατροφή μιας οικογένειας. Στον «κοινωνικό μισθό» του Αθηναίου πολίτη υπάγονταν, βεβαίως, και τα θεωρικά.

Αυτά ήταν χρήματα που πρόσφερε η Αθήνα στους άπορους πολίτες της, προκειμένου να παρακολουθούν τις θεατρικές παραστάσεις που οργανώνονταν στη διάρκεια των μεγάλων εορτών της.

Σε περιόδους ειρήνης το κεφάλαιο για τα θεωρικά προερχόταν από έναν τακτικό μερισμό, πιθανόν όμως και από πλεόνασμα των εσόδων της πόλης. Το ποσό που συγκεντρωνόταν γι αυτό τον σκοπό πλεόναζε, ώστε να χρηματοδοτούνται και άλλες εργασίες.

Για τους φτωχούς μια από τις πιο σημαντικές πηγές εσόδων ήταν η μισθοδοσία από τη θητεία τους στο στράτευμα – και ήταν τόσοι πολλοί οι πόλεμοι τότε. Αλλά υπήρχαν κι εκείνοι που για διαφορετικούς λόγους δεν ήταν σε θέση να υπηρετήσουν στον στρατό.

Για όλους αυτούς την τελευταία δεκαετία του 5ου π.Χ. αιώνα καθιερώθηκε η περίφημη διωβελία (=δυο οβελοί). Ενας κατώτερος μισθός, που δικαιούνταν και έπαιρνε, ακόμη και στις εξαιρετικές συνθήκες του Πελοποννησιακού πολέμου, κάθε ηλικιωμένος ή ανήμπορος για τον πόλεμο πολίτης.

ΟΡΓΑΝΑ ΚΑΙ ΘΕΣΜΟΙ ΓΙΑ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟ ΤΩΝ ΑΠΟΡΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ

Σιτοφύλακες:

Είχαν υπό τον ασφυκτικό έλεγχό τους την αγορά και διάθεση των σιτηρών. Οριζαν ακόμη και την τιμή του ψωμιού. Μπορούσαν να επιβάλλουν ακόμη και την ποινή του θανάτου στους παραβάτες της νομοθεσίας και τους κερδοσκόπους.

Εστιάρχες:

Από τις ελάχιστες πληροφορίες που υπάρχουν προκύπτει ότι ήταν δέκα (ένας για καθεμία από τις αθηναϊκές φυλές). Το καθήκον τους ήταν να εξασφαλίζουν τροφή σε όλους τους ελεύθερους πολίτες κατά τις μεγάλες αθηναϊκές γιορτές.

Διωβελία:

Εκτακτη οικονομική ενίσχυση των φτωχών που εγκατέλειπαν τα χωράφια τους λόγω πολεμικών γεγονότων και δεν είχαν πόρους από εργατικά ή πολεμικά ημερομίσθια. Στην πράξη την έπαιρναν οι ανήμποροι και ηλικιωμένοι.

Θεωρικόν:

 Ποσό δύο οβελών (1/3 της δραχμής) που καταβαλλόταν σε φτωχούς Αθηναίους τις μέρες που δίνονταν παραστάσεις με αρχαίες τραγωδίες ή κωμωδίες. Ενα μέτρο κοινωνικής ευαισθησίας που συγκέντρωνε κατά καιρούς τα ολιγαρχικά πυρά.

Aρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου

 Εισαγωγή
Το Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου είναι από τα πιο μεγάλα και αξιόλογα Μουσεία στην Ελλάδα και ένα από τα πιο σημαντικά στην Ευρώπη. Τα εκθέματά του περιλαμβάνουν αντιπροσωπευτικά δείγματα από όλες τις περιόδους της κρητικής προϊστορίας και ιστορίας, που καλύπτουν περίπου 5.500 χρόνια, από τη νεολιθική εποχή μέχρι τους ρωμαϊκούς χρόνους. Κυρίαρχη θέση, όμως, στις συλλογές του κατέχουν τα μοναδικά αριστουργήματα της μινωικής τέχνης, που μπορεί κανείς να θαυμάσει σε όλη της την εξέλιξη. Η συλλογή με τις μινωικές αρχαιότητες είναι η σημαντικότερη στον κόσμο και το μουσείο δίκαια θεωρείται το κατ’ εξοχήν Μουσείο του μινωικού πολιτισμού. Το κτίριο, όπου στεγάζεται, βρίσκεται στο κέντρο της πόλης και κατασκευάσθηκε το 1937-1940, σε σχέδια του αρχιτέκτονα Πάτροκλου Καραντινού. Στην ίδια θέση κατά τη διάρκεια της Ενετοκρατίας βρισκόταν η καθολική μονή του Αγίου Φραγκίσκου, που καταστράφηκε από σεισμό το 1856. Το κτίριο του μουσείου είναι αντισεισμικό κι αποτελεί σημαντικό δείγμα του μοντέρνου αρχιτεκτονικού κινήματος στην Ελλάδα, βραβευμένο με έπαινο Bauhaus στο Μεσοπόλεμο. Κατάφερε να συνδυάσει τις σύγχρονες τότε τάσεις της αρχιτεκτονικής, λαμβάνοντας υπόψη του το περιεχόμενο των αρχαιολογικών συλλογών, να εξασφαλίσει καλό φυσικό φωτισμό, με φεγγίτες από την οροφή και στο ψηλότερο μέρος των τοίχων, και να διευκολύνει την ελεύθερη κίνηση μεγάλων ομάδων επισκεπτών. Οι χρωματισμοί και τα υλικά κατασκευής, όπως και τα πολύχρωμα φλεβωτά μάρμαρα, παραπέμπουν στις τοιχογραφικές μιμήσεις ορθομαρμαρώσεων των μινωικών κτιρίων. Ο αρχιτέκτονας προέβλεψε, ακόμη, τη δυνατότητα μελλοντικών επεκτάσεων του μουσείου. Το κτίριο είναι διώροφο και διαθέτει εκτεταμένους εκθεσιακούς χώρους, εργαστήρια, σχεδιαστήριο, βιβλιοθήκη, γραφεία και ένα σπουδαίο τμήμα, την Επιστημονική Συλλογή, όπου φυλάσσονται και μελετώνται πολλά από τα ευρήματα. Το Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου έχει ως σκοπό την απόκτηση, αποδοχή, φύλαξη, συντήρηση, καταγραφή, τεκμηρίωση, έρευνα, μελέτη, δημοσίευση και κυρίως έκθεση και προβολή στο κοινό αντικειμένων που χρονολογούνται από τους απώτατους χρόνους της προϊστορικής εποχής έως την ύστερο-ρωμαϊκή περίοδο. Οργανώνει περιοδικές εκθέσεις, συμμετέχει σε εκθέσεις που περιοδεύουν στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, συνεργάζεται με άλλους επιστημονικούς και ερευνητικούς φορείς και φιλοξενεί ποικίλες άλλες πολιτιστικές δραστηριότητες.

Ιστορικό
Η πρώτη αρχαιολογική συλλογή δημιουργήθηκε στο Ηράκλειο το 1883, με πρωτοβουλία του Φιλεκπαιδευτικού Συλλόγου Ηρακλείου, ο οποίος, με πρόεδρο τον γιατρό Ιωσήφ Χατζηδάκη, κατάφερε να εξασφαλίσει την εξουσιοδότηση της οθωμανικής κυβέρνησης για την ίδρυση της πρώτης «αρχαιολογικής υπηρεσίας›. Η συλλογή στεγάσθηκε σε δύο δωμάτια στην αυλή της μητρόπολης του Αγίου Μηνά και μέχρι το 1900 εμπλουτίσθηκε με δωρεές πολιτών, με εξαγορές αρχαίων αντικειμένων και με τα ευρήματα των πρώτων μικρών ανασκαφών και περισυλλογών. Το 1900, με την έναρξη των μεγάλων ανασκαφών στο νησί, περιέλαβε τα πρώτα σημαντικά ευρήματα, ενώ ταυτόχρονα παραχωρήθηκε στη νεοσύστατη Κρητική Πολιτεία. Τότε μεταστεγάσθηκε σε τμήμα του κτιρίου των Στρατώνων, της σημερινής Νομαρχίας Ηρακλείου. Το 1904-1907 κατασκευάσθηκε η πρώτη μουσειακή αίθουσα, στη θέση όπου ήταν τα ερείπια της ονομαστής βενετικής μονής του Αγίου Φραγκίσκου, δίπλα στο Χουνκιάρ Τζαμί, ενώ το 1908, μετά την προσθήκη μίας δεύτερης αίθουσας, μεταφέρθηκαν εκεί οι αρχαιότητες. Το 1912, το μικρό αυτό κτίσμα πήρε τη μορφή κλασικιστικού κτιρίου με την προσθήκη της δυτικής πτέρυγας, σε σχέδια του αρχιτέκτονα W. Dörpfeld και του Γραμματέα της Αρχαιολογικής Εταιρείας Αθηνών, Παναγή Καββαδία. Το μουσείο σταδιακά περιέλαβε τα ευρήματα των μεγάλων ανασκαφών που διεξάγονταν σε όλο το νησί από Έλληνες και ξένους ερευνητές.
Η δόμηση του σημερινού κτιρίου, σε σχέδια του αρχιτέκτονα Πάτροκλου Καραντινού, ξεκίνησε το 1937 αλλά η έναρξη του Β' Παγκοσμίου Πολέμου έθεσε σε μεγάλο κίνδυνο τις συλλογές και το πολύτιμο περιεχόμενο του Μουσείου, που διασώθηκε χάρη στις προσπάθειες του καθηγητή Ν. Πλάτωνα. Υπό την εποπτεία του ξεκίνησαν στις αρχές της δεκαετίας του 1950 οι εργασίες για την επανέκθεση και παρουσίαση των συλλογών και το 1952 το Μουσείο επαναλειτούργησε προβάλλοντας και πάλι τους ανεκτίμητους θησαυρούς του. Ο τρόπος της παρουσίασης των εκθεμάτων βασίσθηκε στη χρονολογική εξέλιξη του μινωικού πολιτισμού και απηχούσε τόσο την ιστορία της ανασκαφικής έρευνας και των μεγάλων αποκαλύψεων, που έγιναν στις αρχές του 20ού αιώνα στο νησί (ανάκτορα Κνωσού, Φαιστού, Μαλίων, κ.ά.), όσο και τις θεωρίες που κυριαρχούσαν την ίδια περίοδο για την προϊστορία του αιγαιακού χώρου. Το 1962 το Μουσείο απέκτησε με εξαγορά τη συλλογή του Κρητικού γιατρού Στυλιανού Γιαμαλάκη, που εκτέθηκε σε αίθουσα του ορόφου. Το 1964 παραδόθηκε προς χρήση η νέα πτέρυγα του Μουσείου και η έκθεση των αρχαιοτήτων ολοκληρώθηκε από τον τότε διευθυντή του, Στυλιανό Αλεξίου. Το 2000 το Μουσείο Ηρακλείου εμπλουτίσθηκε με τη συλλογή του Νίκου Μεταξά, τμήμα της οποίας πρόκειται να εκτεθεί σύντομα. Επεμβάσεις στη μορφή του κτιρίου πραγματοποιήθηκαν το 1987, οπότε (με αφορμή τον εκσυγχρονισμό των ηλεκτρομηχανολογικών εγκαταστάσεων και την εγκατάσταση συστημάτων κλιματισμού, ασφάλειας και πυρασφάλειας) έγιναν αλλαγές στο φωτισμό των αιθουσών, με την κατάργηση του φυσικού φωτισμού της οροφής, με τη δημιουργία ψευδοροφής και με την εγκατάσταση συστήματος τεχνητού φωτισμού. Με το νέο έργο επέκτασης και εκσυγχρονισμού του μουσείου, που άρχισε το 2002, σε αρχιτεκτονικές μελέτες του Αλέξανδρου Τομπάζη, προβλέπεται η επαναφορά του φυσικού φωτισμού και νέες ηλεκτρομηχανολογικές εγκαταστάσεις (κλιματισμού, φωτισμού, ασφάλειας, πυρασφάλειας κλπ.). Παράλληλα προβλέπεται η δημιουργία νέας πτέρυγας αποθηκών βόρεια του κτηρίου, στη θέση των αποθηκών που κατεδαφίσθηκαν, ενώ στην ανατολική πλευρά του αίθριου προβλέπεται η ανάδειξη των ερειπίων του ενετικού ναού του Αγίου Φραγκίσκου.

Μόνιμη έκθεση
Η μόνιμη έκθεση του Αρχαιολογικού Μουσείου Ηρακλείου παρουσιάζει σχεδόν το σύνολο του μινωικού πολιτισμού και περιλαμβάνει μοναδικά αριστουργήματα της κρητικής τέχνης, που βρέθηκαν σε ανασκαφές σε ανάκτορα, κατοικίες, τάφους και σπήλαια, κυρίως στο κεντρικό και ανατολικό τμήμα του νησιού και καλύπτουν ιστορία περίπου 5.500 χρόνων, από τη νεολιθική (5000 π.Χ.) μέχρι την ύστερη ρωμαϊκή εποχή (τέλη του 4ου αιώνα μ.Χ.). Τα περισσότερα χρονολογούνται στους προϊστορικούς χρόνους, στη μινωική εποχή, που πήρε το όνομά της από το μυθικό βασιλιά του νησιού, Μίνωα, και περιλαμβάνουν έργα κεραμικής, λιθοτεχνίας, σφραγιδογλυφίας, μικρογλυπτικής, μεταλλοτεχνίας και μνημειακής ζωγραφικής, που προέρχονται από ανάκτορα, επαύλεις, οικισμούς, ταφικά μνημεία, ιερά και σπήλαια. Η έκθεση καταλαμβάνει συνολικά 20 αίθουσες, 13 στο ισόγειο και 7 στον όροφο του κτιρίου. Η οργάνωσή της στηρίζεται κατά κύριο λόγο στη χρονολογική παρουσίαση των ευρημάτων, ορισμένες, όμως, σημαντικές θεματικές ενότητες, όπως οι τοιχογραφίες, οι σαρκοφάγοι και η συλλογή Γιαμαλάκη, προβάλλονται ξεχωριστά, αποκομμένες από τη συνολική χρονολογική διάταξη. Τα εκθέματα παρουσιάζονται σύμφωνα με τους τόπους που βρέθηκαν, ώστε να δίνουν μια σφαιρική και πλήρη εικόνα του κρητικού πολιτισμού, όπως εκδηλώθηκε σε διάφορες περιοχές και στα σημαντικά του κέντρα. Η έκθεση πλαισιώνεται από επεξηγηματικά κείμενα, εικόνες, σχέδια και προπλάσματα μνημείων.

Δίσκος της Φαιστού
Είναι ένα αρχαιολογικό εύρημα από τη μινωική πόλη της Φαιστού στη νότια Κρήτη και χρονολογείται πιθανώς στον 17ο αιώνα π.Χ. Αποτελεί ένα από τα γνωστότερα μυστήρια της αρχαιολογίας, αφού ο σκοπός της κατασκευής του και το νόημα των όσων αναγράφονται σε αυτόν παραμένουν άγνωστα. Ο δίσκος ανακαλύφθηκε στο υπόγειο του δωματίου XL-101 του Μινωικού παλατιού της Φαιστού, κοντά στην Αγία Τριάδα, στη νότια Κρήτη. Ο Ιταλός αρχαιολόγος Λουίτζι Περνιέ (Luigi Pernier) ανάκτησε αυτό τον εντυπωσιακά άθικτο «δίσκο», περίπου 15 εκ. στη διάμετρο και ομοιόμορφα μόλις πάνω από 1 εκ. στο πάχος, στις 3 Ιουλίου 1908. Σήμερα ο δίσκος φυλάσσεται στο Μουσείο του Ηρακλείου. Ο δίσκος είναι φτιαγμένος από πηλό. Η μέση διάμετρός του είναι 16 εκ. και το μέσο πάχος του 2,1 εκ. Στις δύο όψεις του βρίσκονται 45 διαφορετικά σύμβολα, πολλά από τα οποία αναπαριστούν εύκολα αναγνωρίσιμα αντικείμενα, όπως ανθρώπινες μορφές, ψάρια, πουλιά, έντομα, φυτά κ.α. Συνολικά υπάρχουν 241 σύμβολα, 122 στην 1η πλευρά και 119 στη 2η, τοποθετημένα σπειροειδώς. Τα σύμβολα είναι χωρισμένα σε ομάδες με τη χρήση μικρών γραμμών που κατευθύνονται προς το κέντρο του δίσκου. Ο δίσκος έχει κεντρίσει τη φαντασία πολλών αρχαιολόγων, επαγγελματιών και μη, και έχουν γίνει αρκετές προσπάθειες αποκρυπτογράφησής του. Έχουν προταθεί πολλές ερμηνείες για το κείμενό του, όπως ότι πρόκειται για προσευχή, για διήγηση μίας ιστορίας, για ένα γεωγραφικό θεώρημα, για ημερολόγιο κ.α. Παρόλα αυτά η επιστημονική κοινότητα δεν έχει αποδεχθεί καμία από τις προτεινόμενες αποκρυπτογραφήσεις και ο δίσκος παραμένει ένα άλυτο μυστήριο.

Ταυροκαθάψια
Η τοιχογραφία των ταυροκαθαψίων (παγκόσμια γνωστή αντιπρόσωπος της τέχνης του μινωικού πολιτισμού) τοποθετείται στη Μέση Μινωική ΙΙΙ-Ύστερη Μινωική ΙΒ (17ος-15ος π.Χ. αιώνας) και βρέθηκε σε τοίχο της ανατολικής πλευράς του ανακτόρου της Κνωσού, στην αυλή του Λίθινου Στομίου. Είναι ζωγραφική σε γυψοκονία (stucco) και το ύψος της εικόνας μετά την αποκατάσταση φθάνει τα 78,2 εκ. Στη τοιχογραφία σώζεται η πληρέστερη παράσταση των ταυροκαθαψίων, των ριψοκίνδυνων αγώνων με ταύρο της μινωικής Κρήτης, στην οποία παίρνουν μέρος άνδρες και γυναίκες. Η παράσταση πλαισιώνεται από ζώνες που φέρουν σε γαλάζιο βάθος το λεγόμενο «κόσμημα του βράχου» σε λευκό, γαλάζιο και κίτρινο χρώμα. Εικονίζονται οι διαδοχικές φάσεις του αγώνα, το πιάσιμο από τα κέρατα του ταύρου, το άλμα πάνω από το ζώο και η τελική προσγείωση, συνθέτοντας μία εικόνα που κυριαρχείται από φυσιοκρατία, ένταση και στιγμιαία κίνηση. Το έργο στο σύνολό του είναι δισδιάστατο, εκτός από τις έντονες γραμμές στο στήθος, τις κνήμες και τους μηρούς των γυναικών, που προδίδουν την προσπάθεια του καλλιτέχνη να αποδώσει τον όγκο και το βάθος, στοιχείο σπάνιο για τη συγκεκριμένη περίοδο.
Στο κέντρο της σκηνής δεσπόζει η χαρακτηριστική μορφή του ταύρου. Το χρώμα που χρησιμοποιείται για την απόδοσή του είναι το ρόδινο που παράγεται από κόκκινη ώχρα [3] και ασβέστη και το καστανό, δηλαδή κίτρινη ώχρα με κάρβουνο. Ο ταύρος παριστάνεται σε «ιπτάμενο καλπασμό» και αποδίδεται με έντονο περίγραμμα, κυματιστή χαίτη και αποφασιστικό βλέμμα, ως αποτέλεσμα της επιθυμίας του καλλιτέχνη να αποδώσει την ορμητική, επιθετική κίνηση του ζώου, ένα απεικονιστικό λάθος που συνεχίστηκε στην πραγματικότητα ως την ανακάλυψη της φωτογραφίας. Το κτήνος περιβάλλεται από δύο γυναίκες, μία στηριγμένη στα κέρατά του, μία πίσω του και έναν άνδρα σε ακροβατική κίνηση στην πλάτη του. Οι ανθρώπινες μορφές είναι πλούσια στολισμένες με κοσμήματα και ψηλές μπότες. Η διαφοροποίηση στο φύλο φαίνεται από τις ανατομικές διαφορές και τα χρώματα που χρησιμοποιούνται και όχι από τα περιζώματά τους. Εντύπωση προκαλεί το ότι και οι γυναίκες φορούν το ανδρικό περίζωμα, πιθανώς εξαιτίας του γεγονότος ότι ένα πιο περίπλοκο ένδυμα θα μπορούσε να εμπλακεί στα κέρατα του ταύρου.
Για τους άνδρες χρησιμοποιείται η κόκκινη ώχρα, ενώ για τις γυναίκες το λευκό, κάτι που παρατηρείται επίσης στις κυκλαδικές και μυκηναϊκές τοιχογραφίες, ενώ το χρώμα του φόντου είναι γαλάζιο (μάλλον αιγυπτιακό γαλάζιο και υποδεικνύει ύστερες επιδράσεις. Η κίνηση του ακροβάτη είναι δυναμική και δείχνει την κατάληξή της στη γυναίκα πίσω από τον ταύρο, η οποία έχει απλωμένα τα χέρια της για να δεχθεί το αιωρούμενο σώμα. Η άλλη γυναίκα έχει αρπάξει κυριολεκτικά τον ταύρο από τα κέρατα. Τα μάτια των ανθρώπινων μορφών και του κτήνους έχουν την προοπτική του πτηνού[10], κάτι που παρατηρείται εν γένει στις τοιχογραφικές απεικονίσεις της Εποχής του Χαλκού και τα αυτιά είναι πλήρως σχηματοποιημένα. Η τοιχογραφία διατηρείται αποσπασματικά και σε αρκετά σημεία έχει συμπληρωθεί. Ανήκε σε μεγαλύτερη σύνθεση, που αναπτυσσόταν σε μετόπες, μια από τις οποίες βρίσκεται στο Μουσείο Ashmolean της Οξφόρδης. Θεματολογικά, η συγκεκριμένη τοιχογραφία είναι δυνατόν να συνδεθεί με διάφορα εικαστικά στοιχεία από άλλες μορφές τέχνης. Θα μπορούσαμε ίσως αναφέρουμε ένα ρυτό από στεατίτη σε σχήμα ταυροκεφαλής, της ίδιας περιόδου (ΜΜΙΙΙ-ΥΜ ΙΒ), την Κεφαλή Ταύρου, ανάγλυφη τοιχογραφία σε ζωγραφισμένο γυψοκονίαμα, πιθανώς της ΜΜ ΙΙΙ β, (1600 π.Χ.), ή τον Ταυροκαθάπτη, από χρυσελεφάντινο σύμπλεγμα αγώνα με ταύρο.

Θεά των όφεων
Ως θεά των όφεων ονομάζεται ο τύπος αγαλματίδιου που βρέθηκε σε ανασκαφές στους Μινωικούς αρχαιολογικούς τόπους που παρουσιάζει γυναίκα ξέστηθη να κραδάνει φίδια. Τα αγαλματίδια χρονολογούνται στον 16ο αιώνα π.Χ. Λίγες πληροφορίες έχουμε για την ερμηνεία των αγαλματιδίων. Ο Έβανς συνδέει τη θεά των όφεων με την αιγυπτιακή θεά Ουατζέτ. Τα πρώτα αγαλματίδια βρέθηκαν στις ανασκαφές που διενήργησε ο Έβανς το 1903. Ήταν της τεχνοτροπίας αιγυπτιακής αγγειοπλαστικής σμάλτου, που συμβόλιζε την ανανέωση της ζωής και χρησιμοποιούνταν στις ταφικές τελετές. Τα αγαλματίδια αυτά εκτίθενται σήμερα στο Αρχαιολογικό Μουσείο του Ηρακλείου στην Κρήτη.

Ειδώλιο μικρής «θεάς των όφεων»
Έξοχα δείγματα της μινωικής μικροπλαστικής αποτελούν τα δύο περίφημα αγαλματίδια που απεικονίζουν τη χθόνια μινωική θεά των όφεων, ίσως τη μητέρα θεά και την κόρη. Το μικρότερο από αυτά παριστάνει τη θεά όρθια, με ανασηκωμένα χέρια, να κρατάει από ένα φίδι στο καθένα. Φορεί το περίτεχνο μινωικό ένδυμα, το στενό περικόρμιο με μανίκια που αφήνει ακάλυπτο το πλούσιο στήθος, και το μακρύ φόρεμα που διαχωρίζεται σε επτά επάλληλα οριζόντια επίπεδα και καλύπτεται με κοντή ποδιά, ενώ στο κεφάλι φέρει χαμηλό περίτεχνο κάλυμμα, πάνω στο οποίο κάθεται ένας πάνθηρας. Η μορφή χαρακτηρίζεται από έλλειψη πλαστικότητας και οι σχετικά επίπεδες επιφάνειες ζωντανεύουν με τα εξωτερικά στοιχεία, όπως είναι το πλούσιο φόρεμα και το εντυπωσιακό κάλυμμα της κεφαλής. Στο σχεδόν τριγωνικό πρόσωπο κατέχουν εξέχουσα θέση τα μεγάλα, εκφραστικά μάτια, που μεταδίδουν όλη την ένταση της μορφής. Το ειδώλιο βρέθηκε μαζί με το δεύτερο, μεγαλύτερο της θεάς των όφεων και με πολλά ακόμη πολύτιμα αντικείμενα.

Ρυτό σε σχήμα ταυροκεφαλής
Έξοχο δείγμα της μινωικής λιθοτεχνίας και από τα πιο εντυπωσιακά έργα της πρώιμης νεοανακτορικής περιόδου είναι το ρυτό σε σχήμα ταυροκεφαλής. Πρόκειται για τελετουργικό αγγείο, που γέμιζε με το απαραίτητο υγρό για τη σπονδή από μια τρύπα στον τράχηλο και άδειαζε από μια δεύτερη στο ρύγχος. Η μορφή του ταυτίζεται με το κύριο ζώο της μινωικής θρησκείας, τον ταύρο. Τα κέρατά του, που δεν βρέθηκαν, πρέπει να ήταν ξύλινα και επιχρυσωμένα, τα μάτια του ήταν ένθετα από ορεία κρύσταλλο με ζωγραφισμένη την ίριδα, τα βλέφαρα από ίασπι και το ρύγχος από μάργαρο. Με ανάγλυφο αποδίδονται οι βόστρυχοι του ζώου ανάμεσα στα κέρατα, ενώ το τρίχωμα στα άλλα σημεία της κεφαλής δηλώνεται με εγχάρακτες γραμμές. Εντυπωσιακός είναι ο τρόπος με τον οποίο ο λιθοξόος έχει αποδώσει τη φυσικότητα και τη δύναμη του ταύρου, τις ανατομικές του αναλογίες, τις πτυχώσεις στο λαιμό του και την εκφραστικότητά του. Το αγγείο δεν σώζεται ολόκληρο (αυθεντική είναι μόνο η αριστερή πλευρά του κεφαλιού).

Περίαπτο με μέλισσες
Ένα από τα σπουδαιότερα και πιο γνωστά έργα της μινωικής τέχνης είναι το περίφημο περίαπτο σε σχήμα δύο μελισσών ή σφηκών, οι οποίες αποθέτουν μια σταγόνα μέλι στην κηρήθρα. Όλα τα στοιχεία του κοσμήματος είναι κυκλικά διατεταγμένα γύρω από την κυκλική σταγόνα, η οποία αποδίδεται με σχηματικό τρόπο, σαν ένας κοκκιδωτός δίσκος. Τα δύο έντομα είναι αντικριστά, με τα πόδια ενωμένα επάνω στη σταγόνα, ενώ στους κορμούς και στα φτερά τους οι λεπτομέρειες αποδίδονται με εντυπωσιακή μικροσκοπική κοκκίδωση. Χρυσοί δίσκοι κρέμονται από τα φτερά, ενώ πάνω από τα κεφάλια τους στερεώνεται μία σφαίρα και ο κρίκος της ανάρτησης. Πρόκειται για αριστούργημα της μινωικής χρυσοχοΐας, που εντυπωσιάζει με τη φυσιοκρατική απόδοση των εντόμων, αλλά και με τη θαυμάσια εκτέλεσή του, παρουσιάζοντας σε όλο της το μεγαλείο την τελειότητα της τεχνικής στην παλαιοανακτορική εποχή.

Σαρκοφάγος της Αγίας Τριάδας
Μοναδική στο είδος της λίθινη σαρκοφάγος, που ανακαλύφθηκε σε τάφο της Αγίας Τριάδας Ηρακλείου, το 1903 και περιείχε την ταφή ενός πρίγκιπα. Είναι γραπτή ασβεστολιθική λάρνακα μήκους 137 εκ. πωρολίθινο έργο τέχνης της Ύστερης Εποχής του Χαλκού, περίπου 1200 π.Χ. (Ύστερο-μινωική ΙΙΙ). Θεωρείται πιθανώς η πιο πλήρης εικονογραφία θυσιαστικής τελετής του προ-ομηρικού κόσμου και στον τοιχογραφικό της διάκοσμο παρέχονται πληροφορίες για τα ταφικά έθιμα των ευγενών της 0περιόδου κατά την οποία η Κρήτη βρισκόταν υπό Μυκηναϊκή κυριαρχία. Η σαρκοφάγος συνολικά συνδυάζει μινωικά και μυκηναϊκά χαρακτηριστικά ως προς τη θεματολογία και την τεχνοτροπία της. Η σαρκοφάγος υπήρξε αίνιγμα για τον μινωικό καλλιτεχνικό κανόνα από την εποχή της ανακάλυψής της.[1] Είναι η μοναδική λάρνακα που ανακαλύφθηκε έως σήμερα, κατασκευασμένη από ασβεστόλιθο και επίσης η μοναδική που περιέχει σειρά αφηγηματικών σκηνών από μινωική ταφική τελετουργία. Ύστερες λάρνακες που απαντώνται στην περιοχή του Αιγαίου είναι διακοσμημένες με αφηρημένα σχέδια και μορφές. Οι τελευταίες ανασκαφές του 20ου αιώνα στην αρχαιολογική θέση που ανακαλύφθηκε και άλλα παράλληλα επιτρέπουν τη χρονολόγησή της ανάμεσα στο1370-1320 π.Χ. Η συγκεκριμένη χρονολόγηση συμπίπτει με το τέλος της 18ης δυναστείας στην Αίγυπτο, περίοδο δηλαδή εκτενών επαφών μεταξύ Κρήτης και Αιγύπτου, γεγονός που επιτρέπει την επανεξέταση των καλλιτεχνικών και τεχνικών στοιχείων της σαρκοφάγου, όσον αφορά στη σχέση τους με ανάλογες αιγυπτιακές τεχνικές διακόσμησης ναών και τάφων, γνωστές ήδη από το 3000 π.Χ.

Εικονογραφία
Η λάρνακα, επιχρισμένη με κονίαμα και ζωγραφισμένη με την τεχνική της νωπογραφίας (buon fresco), φέρει παραστάσεις, που καλύπτουν ολόκληρη την επιφάνειά της με τη μορφή ζωφόρο και παρέχουν πολύτιμες πληροφορίες για τα έθιμα ταφής των ανώτερων αξιωματούχων στα χρόνια της μυκηναϊκής κατοχής της Κρήτης. Στις στενές πλευρές της σαρκοφάγου απεικονίζονται στη μία, γυναίκες σε άρματα που σέρνουν αίγες (κατ’ άλλους άλογα) και στην άλλη γυναίκες σε άρματα που σέρνουν γρύπες, θυμίζοντας τη θεματολογία των σκηνών πομπής αρμάτων σε αρκετές μινωικές και μυκηναϊκές τοιχογραφίες. Το αριστουργηματικό αυτό έργο διακρίνεται για τη ζωντάνια των χρωμάτων και την κίνηση των μορφών. Στη μία μακρά πλευρά απεικονίζεται πομπή γυναικών, θυσία ταύρου με τους ήχους αυλού και αναθηματικές προσφορές σε βωμό μπροστά από διπλό πέλεκυ, ιερό που επιστέφεται με κέρατα καθιερώσεως και ένα ιερό δένδρο.

Στην άλλη μακρά πλευρά εικονίζονται δύο σκηνές: Στο αριστερό μέρος διακρίνονται ιέρειες ή θεές που μεταφέρουν το αίμα του θυσιασμένου ταύρου με τη συνοδεία μουσικού με λύρα,[2] και το μεταγγίζουν σε άλλο αγγείο, που βρίσκεται ανάμεσα σε δύο διπλούς πελέκεις. Δεξιά, άνδρες ντυμένοι με δέρματα ζώων, σε πομπή, προσφέρουν ομοίωμα πλοίου και ζώα στον θεοποιημένο νεκρό,[3] που στέκεται μπροστά από τον τάφο του (ένα ναόμορφο κτίριο), κοντά σε βαθμιδωτό βωμό και δένδρο.[4] Στην εικονογραφία λείπει η ένδειξη κάποιας σύγχυσης, ή προσπάθεια υπερδραματοποίησης των μορφών. Οι τρεις γυναίκες και οι τρεις άνδρες της δεύτερης μακράς πλευράς κινούνται με αξιοπρέπεια και χάρη. Η ιεροπρέπεια στη σκηνή είναι σαφής, όπως και οι αιγυπτιακές και πιθανώς ασσυριακές επιδράσεις στα προφίλ των ιερέων, στα μεγάλα μάτια και τη στάση του νεκρού που περιμένει τις προσφορές του, αναζωογονημένος από τη μετάγγιση του αίματος. Οι γυναίκες που απεικονίζονται δεν υπονοούν κάποιες ανατολικές επιδράσεις, διατηρώντας την κλασική μορφή της μινωικής εικονογραφίας.

Τοιχογραφία του «Πρίγκιπα με τα κρίνα»
Από τις σημαντικότερες μινωικές τοιχογραφίες, που βρέθηκαν στην Κνωσό, είναι αυτή του «Πρίγκιπα με τα κρίνα», που σώζεται πολύ αποσπασματικά και έχει συμπληρωθεί κατά το μεγαλύτερο μέρος της. Η σύνθεση είναι πολύχρωμη, γεμάτη ζωντάνια. Σε χαμηλό ανάγλυφο εικονίζεται επιβλητική ανδρική μορφή, που βαδίζει προς τα αριστερά σε απροσδιόριστο ερυθρό φόντο. Φοράει το τυπικό μινωικό περίζωμα με φαρδιά ζώνη, περιδέραιο στο λαιμό και πλούσιο κάλυμμα κεφαλής διακοσμημένο με κρίνα και φτερά παγωνιού. Η στάση των χεριών του δείχνει ότι ίσως έσερνε με το αριστερό του χέρι ένα ζώο ή κάποιο μυθικό τέρας, γρύπα ή σφίγγα. Ο νέος ονομάσθηκε από τους ερευνητές «πρίγκιπας», γιατί θεωρήθηκε ότι αποδίδει το βασιλιά-ιερέα, που ζούσε στο ανάκτορο της Κνωσού. Από τη μορφή του σώζονται μόνο τμήμα του ανώτερου μέρους του σώματος, των ποδιών και των χεριών, της ενδυμασίας και του περίτεχνου στέμματος, ωστόσο διακρίνεται σε αυτά η προσπάθεια του καλλιτέχνη για φυσιοκρατική απόδοση της μυολογίας και των λεπτομερειών της ενδυμασίας.

Τοιχογραφία της «Παριζιάνας»
Από τα πιο γνωστά ζωγραφικά έργα της μινωικής εποχής είναι το τμήμα τοιχογραφίας, που απεικονίζει νεαρή γυναίκα να κινείται προς τα δεξιά. Η μορφή προκαλεί εντύπωση με το ζωηρό μάτι, τα σαρκώδη και βαμμένα χείλη, την έντονη μύτη, τα σγουρά μαλλιά, μια τούφα από τα οποία πέφτει με εξεζητημένη αφέλεια στα μάτια, και εκφράζει όλη τη ζωντάνια και φυσιοκρατία της μινωικής τέχνης. Φοράει πλούσιο ιερατικό ένδυμα και φέρει τον ιερό κόμβο στην πλάτη. Το έργο αποτελεί την προσωποποίηση της φυσικής αρμονίας και κίνησης και ανήκε σε μεγαλύτερη τοιχογραφική σύνθεση, με θέμα την προσφορά των σπονδών. Η νεαρή γυναίκα καθόταν σε πτυσσόμενο κάθισμα και μαζί με άλλες ανδρικές και γυναικείες μορφές δεχόταν τη μετάδοση της ιερής κύλικας. Η ονομασία «Παριζιάνα», με την οποία έχει γίνει γνωστή, της δόθηκε από τον Άρθουρ Έβανς, επειδή την εποχή που βρέθηκε, το 1903, τα μεγάλα μάτια, τα κατσαρά μαλλιά, τα έντονα κόκκινα χείλη και η ανασηκωμένη μύτη θεωρούνταν ιδεώδη του γυναικείου κάλλους.

Τοιχογραφία του «γαλάζιου πουλιού»
Από τις αρχαιότερες και σημαντικότερες τοιχογραφίες, που βρέθηκαν στη λεγόμενη «Οικία των τοιχογραφιών» της Κνωσού είναι αυτή του «γαλάζιου πουλιού». Σώζεται πολύ αποσπασματικά και είναι βέβαιο ότι ανήκε σε μεγαλύτερη σύνθεση, που κοσμούσε τους τοίχους του κτηρίου. Στο κέντρο της παράστασης και σε λευκό βάθος δεσπόζει ένα γαλάζιο πουλί καθισμένο επάνω σε βράχο. Από τη μορφή του σώζονται μόνο τμήμα των φτερών και τα μικρά πόδια του. Το τοπίο γύρω του είναι ιδιαίτερα εντυπωσιακό και αποδίδεται με διάφορα έντονα χρώματα. Στα θραύσματα που σώζονται διακρίνονται κυρίως βράχια, άγρια ρόδα και ίριδες. Το έργο χαρακτηρίζεται από την ελευθερία στην απόδοση των περιγραμμάτων, από τη μεγαλειώδη έκφραση της φυσιοκρατίας και από την εναλλαγή έντονων χρωμάτων. Η σκηνή σφύζει από ζωντάνια, όμως αποπνέει εξαιρετική ηρεμία και αρμονία.

Παραπομπές - σημειώσεις
[1] Οι Μινωίτες, σε αντίθεση προς τους αρχαίους Αιγυπτίους δεν χρησιμοποιούσαν τον εικονογραφικό διάκοσμο για νεκρική χρήση, αλλά προς τέρψη μάλλον και ανύψωση των ζώντων. Βλ. επίσης Παπαγιαννοπούλου Α. 1999, 118.
[2] Επτάχορδη φόρμιγγα, κατά τον Younger John G. 1998, 67.
[3] Ενίοτε περιγράφεται ότι μοιάζει με αιγυπτιακή μούμια. Τούτο προς αποφυγή παρερμηνειών είναι πιθανό σε ό,τι αφορά στη στάση του νεκρού και όχι τα ενδύματά του, τα οποία είναι σαφώς δέρμα από προβιά ζώου βάσει των εικονιστικών συμβάσεων της περιόδου.
[4] Για εκτεταμένες περιγραφές βλ. Βασιλάκης Α., Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου, Αθήνα, χ.χ., 186-191, επίσης Ελληνική Τέχνη, Η αυγή της ελληνικής τέχνης, Αθήνα, 1994, αρ. 95-100 212-217, 327 και Σακελλαράκης Ι.Α., Μουσείο Ηρακλείου, Αθήνα, 2003, 113-115.

Η μείωση του εαυτού μας

Η ευγενής ψυχή δίνει όπως παίρνει, από το παθιασμένο και ευαίσθητο ένστικτο της ανταπόδοσης που έχει στα βάθη της.

Η έννοια «χάρις» δεν έχει inter pares [μεταξύ ίσων/ομοίων] κανένα νόημα ή καλή μυρωδιά· μπορεί να υπάρχει ένας εξαίσιος τρόπος να αφήνεις δώρα να πέφτουν από πάνω και να τα πίνεις διψασμένα σαν σταγόνες: αλλά γι’ αυτήν την τέχνη και συμπεριφορά η ευγενής ψυχή δεν έχει καμιά ικανότητα. Την εμποδίζει ο εγωισμός της: δεν της αρέσει να κοιτά «προς τα πάνω» — προτιμάει να κοιτά είτε μπροστά της, οριζόντια και αργά, ή προς τα κάτω — ξέρει πως βρίσκεται ψηλά.

 

«Μπορούμε να σεβόμαστε αληθινά μόνον εκείνον που δεν ψάχνει τον εαυτό του». — Ο Γκαίτε στον σύμβουλο Σλόσερ.

 

Έχουν μια παροιμία οι Κινέζοι που οι μητέρες τη διδάσκουν ήδη στα παιδιά τους: siao-sin «κάνε την καρδιά σου μικρή!» Αυτή είναι η χαρακτηριστική βασική τάση σε όψιμους πολιτισμούς: δεν αμφιβάλλω ότι το πρώτο πράγμα που θα παρατηρούσε ένας αρχαίος Έλληνας σε μας τους σημερινούς Ευρωπαίους θα ήταν η μείωση του εαυτού μας — μόνο και μόνο γι’ αυτό το πράγμα δεν θα ήμασταν του «γούστου» του.

Τι είναι τελικά ο κοινός χαρακτήρας; —- Οι λέξεις είναι ήχοι για έννοιες· οι έννοιες όμως είναι περισσότερο ή λιγότερο καθορισμένες εικόνες για συχνά επανερχόμενες και συνδεόμενες αισθήσεις  και ομάδες αισθήσεων. Για να καταλαβαίνουμε ο ένας τον άλλο, δέν αρκεί να χρησιμοποιούμε τις ίδιες λέξεις· πρέπει επίσης να χρησιμοποιούμε τις ίδιες λέξεις για το ίδιο είδος εσωτερικών βιωμάτων, πρέπει τελικά να έχουμε την εμπειρία μας από κοινού.

 

Γι’ αυτό το λόγο οι άνθρωποι ενός λαού καταλαβαίνουν ο ένας τον άλλον καλύτερα απ’ ό,τι μέλη διαφορετικών λαών, ακόμη κι όταν χρησιμοποιούν την ίδια γλώσσα· ή μάλλον, όταν άνθρωποι έχουν ζήσει επί μακρόν κάτω από όμοιες συνθήκες (κλίματος, εδάφους, κινδύνου, αναγκών, εργασίας), προκύπτει από δω μια ομάδα όπου «ο ένας καταλαβαίνει τον άλλο», ένας λαός.

Σε κάθε ψυχή της ομάδας αυτής ένας ίσος αριθμός συχνά επανερχόμενων βιωμάτων έχει κερδίσει το πάνω χέρι πάνω σ’ εκείνα που έρχονται σπανιότερα: λόγω αυτού του γεγονότος οι άνθρωποι καταλαβαίνουν ο ένας τον άλλο, γρήγορα και ολοένα και γρηγορότερα — η ιστορία της γλώσσας είναι η ιστορία μιας διαδικασίας συντόμευσης· πάνω στη βάση αυτής της γρήγορης κατανόησης οι άνθρωποι ενώνονται, σφικτά και ολοένα και πιο σφικτά. Όσο πιο μεγάλος είναι ο κίνδυνος, τόσο πιο μεγάλη είναι η ανάγκη να επιτευχθεί συμφωνία γρήγορα και εύκολα όσον αφορά αυτό που πρέπει να γίνει- το να μην παρανοεί ο ένας τον άλλο σε καταστάσεις κινδύνου είναι απόλυτη αναγκαιότητα στις ανθρώπινες σχέσεις.

Κάνει κανείς αυτή τη δοκιμή ακόμη και στην περίπτωση φιλιών ή ερωτικών υποθέσεων: τίποτε απ’ αυτά δεν έχει διάρκεια από τη στιγμή που θα ανακαλυφθεί ότι το ένα μέρος χρησιμοποιεί λέξεις που συνδέει με αισθήματα, προθέσεις, αντιλήψεις, επιθυμίες, φόβους διαφορετικούς από εκείνους με τους οποίους τις συνδέει το άλλο μέρος. (Ο φόβος για την «αιώνια παρεξήγηση»: αυτό είναι το αγαθοεργό πνεύμα που τόσο συχνά συγκρατεί πρόσωπα διαφορετικού φύλου από το να συνάπτουν βιαστικούς δεσμούς στους οποίους τους σπρώχνουν οι αισθήσεις και η καρδιά — και όχι κάποιο σοπεναουερικό «πνεύμα του είδους»!)

 

Ποιες ομάδες αισθήσεων στο εσωτερικό μιας ψυχής αφυπνίζονται, αρχίζουν να μιλούν, δίνουν διαταγές γρηγορότερα, αυτό το πράγμα αποφασίζει για όλη την ιεραρχία των αξιών της, αυτό καθορίζει τελικά τον πίνακα των αγαθών της. Οι εκτιμήσεις ενός ανθρώπου προδίδουν κάτι από τη δομή της ψυχής του, και πού βλέπει αυτή τις συνθήκες ζωής της, τις πραγματικές ανάγκες της.

Αν υποτεθεί τώρα ότι η ανάγκη συνένωνε ανέκαθεν μόνον ανθρώπους που μπορούσαν να δείξουν παρόμοιες απαιτήσεις, παρόμοια βιώματα μέσω παρόμοιων σημείων, το συμπέρασμα είναι ότι συνολικά η εύκολη ανακοινωσιμότητα της ανάγκης, δηλαδή τελικά η βίωση μόνο μέτριων και κοινών βιωμάτων, πρέπει να ήταν η πιο ισχυρή από όλες τις ισχυρές δυνάμεις που διέθετε ως σήμερα ο άνθρωπος.

 

Οι πιο όμοιοι, οι πιο συνηθισμένοι άνθρωποι είχαν και εξακολουθούν να έχουν το πλεονέκτημα, οι πιο διαλεκτοί, λεπτοί, σπάνιοι και δυσκολοκατανόητοι διατρέχουν τον κίνδυνο να μείνουν μόνοι, να υποκύψουν σε ατυχήματα μέσα στην απομόνωσή τους και σπάνια πολλαπλασιάζονται. Τρομερές αντίθετες δυνάμεις πρέπει να κληθούν για να εμποδίσουν αυτή τη φυσική, υπερβολικά/φυσική processus in simile, τη συνεχιζόμενη ανάπτυξη του ανθρώπου προς το όμοιο, το. συνηθισμένο, το μέτριο, το αγελαίο — το κοινό!

-----------

Φρίντριχ Νίτσε - Πέρα από το καλό και το κακό

Η γη από ψηλά (με τα ''μάτια'' της ψυχής; ), Πλάτωνας

«Λέγεται λοιπόν, σύντροφέ μου, είπε (ο Σωκράτης), πρώτα απ’ όλα ότι η γη, αν έβλεπε κανείς από ψηλά το θέαμα, είναι παρδαλή, σαν τα τόπια που είναι φτιαγμένα από δώδεκα κομμάτια δέρμα, και τα κομμάτια της ξεχωρίζουν με χρώματα, των οποίων τα εδώ χρώματα, που χρησιμοποιούν οι ζωγράφοι, είναι, σα να λέμε, δείγματα. Εκεί λοιπόν όλη η γη είναι φτιαγμένη από τέτοια χρώματα, που είναι μάλιστα πολύ πιο λαμπερά και καθαρά από τα εδώ.

Κάποιο μέρος της είναι πορφυρό, εκπληκτικά ωραίο, άλλο είναι χρυσωπό, άλλο ολόλευκο, λευκότερο απ’ τον γύψο ή το χιόνι, και τα υπόλοιπα χρώματα που την αποτελούν το ίδιο, και μάλιστα είναι ακόμη περισσότερα και ωραιότερα απ’ όσα έχουμε δει εμείς.

Γιατί ακόμα και τα βαθιά της κοιλώματα, που είναι γεμάτα νερό και αέρα, παίρνουν ένα είδος χρωματισμού λαμπυρίζοντας μέσα στην ποικιλία των άλλων χρωμάτων, έτσι που η γη παρουσιάζει μια εικόνα παντού πλουμιστή».

ΠΛΑΤΩΝΟΣ ΦΑΙΔΩΝ (Περί Ψυχής)

Το βασίλειο των «Οδρυσών»

<Χρυσό στεφάνι και δαχτυλίδι από τάφο Οδρυσού αριστοκράτη που βρέθηκε στην Golyamata Mogila, η οποία βρίσκεται ανάμεσα στα χωριά Zlatinitsa και Malomirovo στην Βουλγαρία. Χρονολογείται στα μέσα του 4ου αιώνα π.Χ..

Το όνομα Όδρυσος εμφανίζεται ως τοπογραφική και εθνοτική ονομασία σε επιγραφές γραμμικής γραφής β’ που βρέθηκαν στην Κνωσό και την Θήβα, χωρίς όμως να αποσαφηνίζεται ως έννοια. Το βασίλειο των Οδρυσών εμφανίζεται προς το τέλος του 6ου ή αρχές του 5ου αι. π.Χ. Ο Ηρόδοτος χρησιμοποιεί την ονομασία για να υποδηλώσει τους Θράκες που κατοικούσαν στα εδάφη κατά μήκος των ποταμών Έβρου και Στρυμόνα από τη Ροδόπη μέχρι τον Αρτσικό ποταμό στην σημερινή Ανατολική Θράκη και έως την Βάρνα της Βουλγαρίας . Ο Θουκυδίδης αναφέρει ότι το βασίλειό τους ήταν το μεγαλύτερο εκτεινόμενο από την Αδριατική έως την Μαύρη θάλασσα.

Οι Οδρυσοί θεωρούνταν από τα ισχυρότερα Θρακικά έθνη, ήσαν άριστοι ιππείς και πήραν το όνομα τους από τον μυθικό βασιλέα Όδρυσο. Διατηρούσαν εμπορικές σχέσεις με όλες τις Ελληνικές πόλεις και το κέντρο των Οδρυσών βρισκόταν στην πεδιάδα του Έβρου. Σταδιακά κατέκτησαν τα υπόλοιπα Θρακικά βασίλεια φτάνοντας στην ακμή τους με τον βασιλιά Τήρη ο οποίος υπήρξε και ιδρυτής του βασιλείου των Οδρυσών. Η ακμή συνέπεσε με την περίοδο μεταξύ των Περσικών πολέμων και του Πελοποννησιακού πολέμου. Ο γιος του Τήρη Σιτάλκης υπέταξε τα υπόλοιπα Θρακικά βασίλεια διατηρώντας σε αυτά τους βασιλείς κάνοντας τους υποτελείς και ήταν ο πρώτος που αποκαλέστηκε βασιλιάς των Θρακών.

Ο Ηρόδοτος γράφει για τους Θράκες ότι θα ήσαν ασυναγώνιστοι αν παρέμεναν ενωμένοι αναφερόμενος στην επικρατούσα πολιτική κατάσταση της εποχής. Σύμφωνα με την Ορφική λατρεία, ο ιδρυτής Όδρυσος ήταν γιος της θεάς Μεγάλης Μητέρας και του Ήλιου και στην εξουσία εναλλάσσονταν δυναστικές οικογένειες της εποχής βάσει της αρχής «κυβερνά ο καλύτερος μεταξύ ίσων».

Η παράδοση απαιτούσε μια δοκιμασία μέσω της οποίας ο πλέον άξιος αποδείκνυε τις ικανότητές του έναντι των υπολοίπων. Η βασιλική εξουσία δεν μεταβιβαζόταν από πατέρα σε γιο (δεν ίσχυε το κληρονομικό δικαίωμα) παρόλο που σε ορισμένες περιπτώσεις συνέβη κατά την διαδοχή στο θρόνο, αντικαθιστώντας την πρακτική της εκλογής. Τα σύμβολα εξουσίας δίνονταν στο πρόσωπο που αναγνωρίζονταν από τους άλλους ως ο πλέον άξιος για να τα φέρει. Κατά την εποχή της γραπτής ιστορίας, η προαναφερόμενη υπεροχή σφετερίστηκε αρκετές φορές, μέσω συνωμοσιών – ετερόκλητων συμμαχιών – σφετερισμών ακόμη και δολοφονιών.

Το Βασίλειο των Οδρυσών

Η ιεραρχία στο πολιτικό και διοικητικό σύστημα των Οδρυσών δεν ήταν περίπλοκη. Ο βασιλέας ήταν επικεφαλής και ακολουθούσε το συμβούλιο, που αρχικά αποτελούνταν από μέλη της δυναστείας. Τον 5ο με 4ο αι. π.Χ εμφανίστηκαν οι παραδυνάστες και συγκυβερνήτες, οι οποίοι τις περισσότερες φορές προέρχονταν από την βασιλική δυναστεία και διοικούσαν τεράστιες περιοχές εξ’ ονόματος του δυνάστη, ενώ υπήρξαν περιπτώσεις που επιχείρησαν να ανεξαρτητοποιηθούν, ή να σφετερισθούν τον θρόνο.

Στα νεότερα χρόνια, εκπρόσωποι άλλων αριστοκρατικών οικογενειών ή διοικητικοί υπεύθυνοι έγιναν επίσης παραδυνάστες, αν και αυτό ήταν σχετικά σπάνιο. Όπως ο έγραψε ο Alexander Fol, πρέπει να λάβουμε υπόψη ότι οι όροι (παραδυνάστης, διοικητικός υπεύθυνος, κ.λ.π) που χρησιμοποιούνται αντικατοπτρίζουν τις Ελληνικές απόψεις σχετικά με την κατάσταση στο Βορρά κατά τις διάφορες ιστορικές περιόδους, καθότι οι τίτλοι που χρησιμοποιούνται για τους κυβερνήτες ήσαν συγκεχυμένοι και ενίοτε αντιφατικοί.

Το κράτος των Οδρυσών περιγράφηκε για πρώτη φορά από τους Έλληνες συγγραφείς λόγω της δράσης του Τήρη Α’ (περί το 540-448 π.Χ). Παρ’ ότι δεν ήταν ο πρώτος δυνάστης, εντούτοις ήταν ο πλέον ισχυρός και κατάφερε να θεμελιώσει ένα κραταιό βασίλειο στα εδάφη νότια του ποταμού Ίστρου (σημερινός Δούναβης). Ο Τήρης είχε άγνωστο αριθμό γιων εκ των οποίων οι δύο κυβέρνησαν μετά από αυτόν…..ο Σπαράδοκος και ο Σιτάλκης. Υπάρχουν ενδείξεις ότι ο Σπαράδοκος βασίλευσε μετά τον θάνατο του Τήρη και πριν από τον Σιτάλκη. Τα αργυρά νομίσματα της βασιλείας που έχουν διασωθεί μέχρι σήμερα, επιβεβαιώνουν ότι όντως υπήρξε επικεφαλής κράτους.

Νόμισμα του Σπαράδοκου. Στην εμπρόσθια όψη απεικονίζεται άλογο σε κίνηση με τα δεξιά πόδια ανασηκωμένα και την επιγραφή, ΣΠΑ/ΡΑ/ΔΟΚΟ. Στην οπίσθια όψη απεικονίζεται αετός με ανοιγμένα φτερά κρατώντας ένα φίδι στο ράμφος του.

Μετά από περίπου 60 χρόνια και αφού μεσολάβησαν άλλοι ηγεμόνες ανήλθε στον θρόνο ο Κότυς Α’ (383-359 π.Χ) σε μια εποχή όταν ο Ελληνικός κόσμος σπαρασσόταν από διαμάχες και πολέμους και βασίλευσε επί είκοσι τέσσερα έτη. Κατεγράφη στην ιστορία αρχικά ως φίλος των Αθηναίων και αργότερα ως επικίνδυνος εχθρός τους. Με τη δολοφονία του Κότεως οι Αθηναίοι άθελά τους διευκόλυναν τον Φίλιππο Β’ ο οποίος εκμεταλλεύθηκε πλήρως την ευκαιρία για να κυριαρχήσει στα Θρακικά εδάφη. Η Οδρυσία Θράκη διαμοιράσθηκε σε τρία τμήματα μεταξύ του Κερσοβλέπτη (359-341 π.Χ) γιού του Κότυ, του Βηρισάδη και του Αμαδόκου. Ο Κερσοβλέπτης επιζητούσε την συμμαχία και την βοήθεια των Τριβαλλών (Θρακικό φύλο) γεγονός το οποίο αποδεικνύεται από δώρο με την επιγραφή του που βρέθηκε στον ασημένιο θησαυρό του Rogozen (χωριό της Βουλγαρίας στο οποίο ανακαλύφθηκε πολύτιμος αρχαίος θησαυρός κατά την διάρκεια εκτέλεσης γεωργικών εργασιών. Ο θησαυρός αποτελείται από χρυσά και ασημένια αντικείμενα………συγκεκριμένα 108 φιάλες, 55 κανάτες και 3 κάλυκες, τα οποία παραπέμπουν στους Τριβαλλούς)

Τμήμα του ασημένιου θησαυρού Ρογκόζεν στον οποίο υπάρχουν αντικείμενα που φέρουν επιγραφές των Κότυ, Κερσοβλέπτη και Σατόκου

Βασιλείς των Οδρυσών

Η παρακάτω λίστα (πιθανώς ελλιπής) περιλαμβάνει τους γνωστούς βασιλείς των Οδρυσών. Οι γενεαλογικές σχέσεις σε ορισμένες περιπτώσεις προκύπτουν από έμμεσες εκτιμήσεις (χρονολογία, γεωγραφία, ονομαστικά πρότυπα) και τα λίγα αποδεικτικά στοιχεία που έχουν έλθει στο φως από πρόσφατες αρχαιολογικές έρευνες.

Τήρης Α’, γιός του Οδρύση 460 – 445 π.Χ

Σπαράτοκος, γιός του Τήρη Α’ 450 – 431 π.Χ

Σιτάλκης, γιός του Τήρη Α’ 431 – 424 π.Χ

Σεύθης Α’, γιός του Σπαράτοκου 424 – 410 π.Χ

Μέτοκος (θεωρείται πατέρας του Αμαδόκου Α’), γιός του Σιτάλκη

Αμάδοκος Α’, γιός του Σιτάλκη ή του Μετόκου 408 – 389 π.Χ

Σεύθης Β’, γιός του Μαισάδη γιού του Σπαράτοκου 405 – 387 π.Χ

Ευρυζέλμης, γιός του Σεύθη Α’ 387 – 383 π.Χ

Κότυς Α’, γιός του Σεύθη Α’ ή του Σεύθη Β’ 384 – 359 π.Χ

Κερσοβλέπτης, γιός του Κότυ Α’, στην ανατολική Θράκη, καθαιρέθηκε, 359 – 341 π.Χ

Βηρισάδης, εκτιμάται ότι ήταν εγγονός του Σεύθη Α’, στην δυτική Θράκη, 359 – 352 π.Χ

Αμάτοκος Β’, γιός του Αματόκου Α’, στην κεντρική Θράκη, 359 – 351 π.Χ

Κετρίπορης, γιός του Βερισάδη, στην δυτική Θράκη, 356 – 351 π.Χ

Τήρης Β’, γιός του Αματόκου Β’, στην κεντρική Θράκη, καθαιρέθηκε, 351 – 341 π.Χ

Υπό Μακεδονικό έλεγχο 341-331 π.Χ

Σεύθης Γ’, γιός του Κότυ Α’, 331 – 300 π.Χ

Κότυς B’, γιός του Σεύθη Γ’ 300–280 π.Χ

Ραίζος, γιός του Κότυ B’ 280 π.Χ – ;

Κότυς Γ’, γιός του Ραίζου 270 π.Χ

Ραισκούπορης Α’, γιός του Κότυ Γ’ 240–215 π.Χ

Σεύθης Δ’, γιός του Ραισκούπορη Α’, ή του Τήρη Γ’ 215–190 π.Χ

Πλευράτος επιτέθηκε στην Τύλιδα (Γαλατική αποικία η οποία ιδρύθηκε τον 3ο αι. π.Χ κατά την εισβολή των Γαλατών στην Θράκη και τελικώς κατεστράφη από τους Θράκες το 212 π.Χ) 213–208 π.Χ.

Ο Βηρισάδης (359 – 356 π.Χ) βασίλευσε στα δυτικά της Μαρώνειας. Πέθανε το 356 π.Χ και τον διαδέχθηκε ο γιος του Κετρίπορης (356 – 352/351 π.Χ). Ο Αμάδοκος Β’ (359 – ; π.Χ) ίδρυσε το βασίλειό του στα εδάφη πλησίον του Νέστου (σημερινή Μεστά) της λίμνης Βιστονίδας και του Έβρου. Μετά το 351 π.Χ, εμφανίζεται ο Τήρης Β’ (δεύτερο ήμισυ του 4ου αιώνα π.Χ) ο οποίος διαδέχεται τον Αμάδοκο Β’, όντας πιθανώς γιός του. Περί το 330 π.Χ εμφανίζεται στην πολιτική σκηνή ο Σεύθης Γ’ (330 – 301 π.Χ) ο οποίος διέθετε στρατιωτική και πολιτική αυτονομία, έχτισε την πρωτεύουσα Σευθόπολη στην σημερινή πεδιάδα Καζανλάκ, πλησίον του ποταμού Τόνζου (σήμερα έχει βυθιστεί κάτω από τα νερά του φράγματος Koprinka). Στην περιοχή πρόσφατα δόθηκε το όνομα κοιλάδα των βασιλέων της Θράκης λόγω των πολυάριθμων ιερών ευρημάτων, όπως τάφους, σαρκοφάγους και χώρους τέλεσης μυστηρίων.

 

Χίρο Ονόντα: Ο τελευταίος στρατιώτης του Ιάπωνα αυτοκράτορα που παραδόθηκε 30 χρόνια μετά τη λήξη του Β' ΠΠ

Επί σχεδόν τριάντα χρόνια μετά τη συνθηκολόγηση της ιαπωνικής αυτοκρατορίας, ο αξιωματικός αυτός των υπηρεσιών πληροφοριών και ειδικός σε τεχνικές ανταρτοπόλεμου έκανε αντίσταση στο νησί Λουπάνγκ των Φιλιππίνων, κοντά στο Λουζόν.

Είχε σταλεί εκεί το 1944 με ρητή εντολή: να μην παραδοθεί ποτέ και να αντισταθεί μέχρι να φθάσουν ενισχύσεις.

Με ακόμη τρεις στρατιώτες υπάκουεε σε αυτή την εντολή επί χρόνια μετά τη λήξη της σύγκρουσης αγνοώντας ότι η μάχη είχε τελειώσει.

Μόλις το 1950 αποκαλύφθηκε ότι οι ιάπωνες στρατιώτες βρίσκονταν στη ζούγκλα, όταν ένας μεταξύ αυτών αποφάσισε να βγει από το δάσος και να επιστρέψει στην Ιαπωνία.

Τότε λοιπόν αεροσκάφος έριξε φυλλάδια στο σημείο όπου κρύβονταν ο Ονόντα και οι συστρατιώτες του, τα οποία ανακοίνωναν ότι ο πόλεμος έχει τελειώσει προ καιρού και ότι ο αυτοκρατορικός στρατός ηττήθηκε, κάτι που ο στρατιώτης δεν πίστεψε ποτέ και συνέχισε με τους τελευταίους συντρόφους του να παρακολουθεί στρατιωτικές εγκαταστάσεις και μερικές φορές να πολεμά Φιλιππινέζους στρατιώτες που περνούσαν από την περιοχή.

Μετά το θάνατο ενός συντρόφου του Ονόντα, Τόκιο και Μανίλα συνέχισαν επί δέκα χρόνια να αναζητούν τον Ονόντα και τον τελευταίο συστρατιώτη του.

Τελικά οι έρευνες σταμάτησαν το 1959 καθώς Ιάπωνες και Φιλιππινέζοι ήταν πεπεισμένοι ότι οι δύο στρατιώτες ήταν νεκροί.

Σημεία ζωής έδωσαν οι ιάπωνες στρατιώτες το 1972, όταν επιτέθηκαν σε στράτευμα των Φιλιππίνων, ο Ονόντα κατάφερε να διαφύγει ενώ ο τελευταίος συστρατιώτης του σκοτώθηκε.

Το Τόκιο αποφάσισε τότε να στείλει μέλη της οικογένειας του Ονόντα σε μια προσπάθεια να πειστεί ο στρατιώτης να σταματήσει τον πόλεμο, αλλά μάταια.
Χρειάστηκε τελικά να πάει στη ζούγκλα ο πρώην διοικητής του το 1974 και να του δώσει εντολή να καταθέσει τα όπλα.


Ο Ονόντα ήταν ο τελευταίος από τους δεκάδες Ιάπωνες στρατιώτες οι οποίοι, στις τέσσερις γωνιές της Ασίας, δεν πίστευαν στην ήττα και είχαν αποφασίσει να συνεχίσουν τη μάχη στο όνομα του αυτοκράτορα της Ιαπωνίας, αρκετά μετά τη συνθηκολόγηση που ανακοίνωσε ο Χιροχίτο στις 15 Αυγούστου του 1945.

Ο Ονόντα επιστρέφοντας το 1974 στην Ιαπωνία, εξήγησε σε συνέντευξη Τύπου ότι επί 30 χρόνια μέσα στη ζούγκλα των Φιλιππίνων είχε μόνο μια σκέψη στο μυαλό του: "Την εκτέλεση των εντολών".

"Τοις κείνων ρήμασι πειθόμενος", δηλαδή...

H «υπερηχητική» Lamborghini Aventador των 1.250 ίππων!

Τι κάνεις όταν δεν σε ικανοποιούν οι προδιαγραφές της Lamborghini σου; Τότε απευθύνεσαι στους βελτιωτές Mansory και H&R, οι οποίοι αναλαμβάνουν να την αναβαθμίσουν και το αποτέλεσμα παρουσιάζεται αυτές τις ημέρες με την ονομασία «Carbonado Apertos» στην αίθουσα 10 του Essen Motor Show.

 

Οι δύο οίκοι χρησιμοποίησαν ως βάση μία Lamborghini Aventador LP700-4, όμως μετά τις παρεμβάσεις τους δεν αποδίδει ο V12 κινητήρας των 6,5 λίτρων «μόνον» 700 ίππους, αλλά αγγίζει τα 1.250 άλογα ισχύ! Για να μένουν τόσοι ίπποι στον δρόμο και να μην κινδυνεύουν να καλπάσουν έξω από αυτόν, αλλάχθηκαν από την H&R οι αναρτήσεις. Έτσι είναι σε θέση να επιταχύνει η υπερηχητική Carbonado Apertos από στάση έως 100 χλμ./ώρα σε 2,6’’, ενώ πιάνει τα 380 χλμ./ώρα τελική.

 

Το όνομα Carbonado παραπέμπει στη χρήση ανθρακονημάτων, η οποία γίνεται με…σπατάλη στο αμάξωμα του ιταλικού super car, που θυμίζει πλέον αόρατο βομβαρδιστικό τεχνολογίας Stealth.

 

DNA επιβίωσε μετά από ταξίδι στο Διάστημα

Ένα μόριο DNA μπορεί να επιστρέψει από το διάστημα σε τόσο καλή κατάσταση που να παραμείνουν «άθικτες» οι γενετικές του πληροφορίες.

 

Αυτό έδειξε πείραμα Ελβετών και Γερμανών επιστημόνων, κατά το οποίο δίκλωνες αλυσίδες νουκλεοτιδίων τοποθετήθηκαν στο εξωτερικό ενός πυραύλου που πραγματοποίησε μια πτήση διάρκειας 13 λεπτών μέχρι τη χαμηλή γήινη τροχιά.

 

Όταν ο πύραυλος προσεδαφίσθηκε, τα μόρια DNA είχαν παραμείνει στην εξωτερική επιφάνεια του πυραύλου, στο σημείο όπου είχαν τοποθετηθεί, όπως αναφέρει η ομάδα σε άρθρο της στο περιοδικό PLOS ONE. Επίσης, προς έκπληξη των επιστημόνων, ένα σημαντικό ποσοστό τους ήταν πλήρως λειτουργικά.

 

Η εκτόξευση του πυραύλου έγινε για τη μελέτη του βιολογικού υλικού που βρισκόταν στο εσωτερικό του, με στόχο οι επιστήμονες να εξετάσουν πως επηρεάζεται το DNA και οι λειτουργίες του από τις συνθήκες έλλειψης βαρύτητας. Στην πορεία, ωστόσο, σκέφτηκαν να τοποθετήσουν βιομόρια και στο εξωτερικό τμήμα της ατράκτου, για να ελέγξουν κατά πόσο θα «επιβίωναν» από την πτήση.

Έτσι, αφότου ο πύραυλος επέστρεψε στη Γη, οι ερευνητές εξέτασαν αυτά τα δείγματα, διαπιστώνοντας πως το ούτε λίγο ούτε πολύ το 1/3 από αυτά δεν είχε υποστεί καμία βλάβη από το «ταξίδι».

«Πραγματικά εκπλαγήκαμε. Ποτέ δεν περιμέναμε πως ένα τόσο μεγάλο μέρος του γενετικού υλικού θα είχε παραμείνει ενεργό», δήλωσε η Κόρα Θίελ, επικεφαλής του πειράματος και μοριακή βιολόγος στο πανεπιστήμιο της Ζυρίχης. «Αυτό το αποτέλεσμα αυξάνει τις ανησυχίες μας για το ενδεχόμενο τα διαστημόπλοια και τα κάθε λογής ρομπότ μπορεί να έχουν μολύνει με DNA από τη Γη την περιοχή όπου προσεδαφίσθηκαν».

 

Πάντως, στο πείραμα δεν χρησιμοποιήθηκαν χρωμοσώματα, δηλαδή οι δομές DNA που ελέγχουν την παραγωγή νέων κυττάρων και είναι φορείς της κληρονομικότητας στους περισσότερους ζωντανούς οργανισμούς, ανάμεσα στους οποίους και ο άνθρωπος. Αντίθετα, οι επιστήμονες επέλεξαν να τοποθετήσουν στον πύραυλο πλασμίδια, τα οποία είναι μικρότερα μόρια γενετικού υλικού που εντοπίζονται σε βακτήρια.

 

«Δεν μπορούμε να πούμε πώς θα αντιδρούσαν στις συνθήκες του πειράματος τα μεγαλύτερα χρωμοσώματα, κάτι που θα πρέπει να ελεγχθεί με ένα επόμενο πείραμα», ανέφερε ο βιοχημικός Όλιβερ Ούρλιχ, από το πανεπιστήμιο του Μαγδεβούργου στη Γερμανία. «Πάντως, είναι πολύ πιθανό τα πλασμίδια να αποδειχθούν πιο ανθεκτικά στην επανείσοδο στη γήινη ατμόσφαιρα, συγκριτικά με τις χρωμοσωμικές δομές».

 

Η μελέτη έρχεται να προστεθεί σε μια αρκετά μεγάλη σειρά πειραμάτων, με τα οποία έχει ερευνηθεί κατά πόσο βακτήρια και άλλοι οργανισμοί μπορούν να επιβιώσουν στο διάστημα. Κι αυτό γιατί πολλοί επιστήμονες υποθέτουν πως η ζωή «μεταδίδεται» από πλανήτη σε πλανήτη, μέσω αστεροειδών και κομητών στους οποίους ζουν τέτοιοι οργανισμοί.

 

Ωστόσο, σύμφωνα με τον Όλιβερ Ούρλιχ, το αποτέλεσμα της συγκεκριμένης έρευνας δεν θα πρέπει να αντιμετωπισθεί ως ένδειξη που επιβεβαιώνει τη θεωρία της «πανσπερμίας», όπως ονομάζεται η παραπάνω υπόθεση. Κι αυτό γιατί η αντοχή των βιομορίων σε μια τόσο σύντομη πτήση δεν προεξοφλεί πως θα είχε συμβεί το ίδιο αν κάνει ένα πολύ μακρινότερο ταξίδι στο διάστημα.

Η ηδονή της οδύνης Η απελπισμένη αναζήτηση της τρυφερότητας στις σαδομαζοχιστικές σχέσεις

«Τα αγκάθια προστατεύουν την αθωότητα»

Η απελπισμένη αναζήτηση της τρυφερότητας στις σαδομαζοχιστικές σχέσεις

Η σαδομαζοχιστική σχέση καταγράφεται συνή­θως ως μια ακραία έκφραση ερωτικής σχέσης που περιέχει και βία, όμως στην πραγματικότητα η βία δεν αφορά την ερωτική σχέση, αλλά αναβλύζει από ένα προσωπικό τραύμα που ανεπιτυχώς προσπαθεί να συγκαλυφθεί στις σεξουαλικές σχέσεις.

Ο κάθε σύντροφος περιμένει από τον άλλο να κα­λύψει τα αρχαϊκά ψυχικά κενά του και να τον κά­νει ευτυχισμένο. Η αναπόφευκτη ματαίωση οδηγεί στην οδύνη για την χαμένη προσδοκία. Η αδυναμία του ζευγαριού να επεξεργαστεί τη ματαίωση και να αναζητήσει νέους τρόπους συναλλαγής, οδηγεί στην αναβίωση όλων των παιδικών ματαιώσεων και συ­νεπώς προξενεί ακόμα μεγαλύτερη οδύνη.

Οι σύντροφοι αλληλοκατηγορούνται και δεν αγωνίζονται για να πετύχουν την ευτυχία, αλλά για να αποδείξουν πόσο ο άλλος τούς πληγώνει. Δημιουργείται κατ’ αυτόν τον τρόπο ένα εξαρτητικό παιχνίδι πόνου και ευχαρίστησης.

Αυτό το καταστροφικό παιχνίδι βρίσκει κάποιους θεωρητικούς υποστηρικτές, που αποφαίνονται ότι αυτό είναι ο έρωτας! «Οι καυγάδες των ερωτευμέ­νων είναι ανανέωση της αγάπης... Ο θυμός των ερωτευμένων ενισχύει την αγάπη... Όπως η φωτιά δεν μπορεί να νοηθεί χωρίς καπνό, έτσι και ο έρω­τας χωρίς τη ζήλια... Όσο περισσότερο διαρκεί η αντίσταση, τόσο ισχυρότερη γίνεται η φωνή του έρωτα... Το δυνατότερο διεγερτικό του έρωτα είναι η αμφιβολία... Στις δοσοληψίες του έρωτα, η ζήλια και το μίσος είναι συνώνυμα ηδονής... Ζήλια, ο φρουρός του έρωτα... Ο έρωτας είναι από τη φύση του πόνος...».

Η ηδονή της οδύνης.

Η αφόρητη ευχαρίστηση να ξύνεις διαρκώς την πληγή σου, εμποδίζοντας και την επούλωσή της. Η παραίτηση από την χαρά της προσφοράς της αγάπης, που εκπίπτει στην ευχαρί­στηση να αποδεικνύεις ότι η γνήσια αγάπη δεν υφίσταται. Το άτομο δεν πιστεύει ότι υπάρχει γνήσια αγάπη και το επιβεβαιώνει στα πλαίσια μιας αυ- τοεκπληρούμενης προφητείας. Η καταστροφή του άλλου καθίσταται καταναγκαστική εμμονή.

Η διαμάχη που υφίσταται σ’ ένα ζευγάρι που έχει εμπλακεί σε μια σαδομαζοχιστική σχέση είναι αφό­ρητη. Ένας υγιής άνθρωπος δεν αντέχει να παρα­κολουθεί τις σκηνές αυτές, καθώς νιώθει ότι η ψυ­χή του και το σώμα του γίνονται αναλώσιμα στοι­χεία στην διαμάχη, που δεν αρκείται στην εξουθέ­νωση των δύο συμβαλλομένων, αλλά προκαλεί και την θυσία των όποιων τρίτων εμπλεκομένων (παι­διών, φίλων, συγγενών, περιστασιακών εραστών, θεραπευτών και υπηρεσιών).

Η στάση που κάποιος καταφεύγει στο σεξ προκειμένου να αποφύγει το άγγιγμα του θανάτου, εί­ναι γνωστή και έχει καταγραφεί στην παγκόσμια λογοτεχνία, αλλά δεν είναι πάντα άμεσα εμφανής.

Η δικηγόρος που ήρθε για να ζητήσει θεραπεία ήταν γύρω στα 37, αλλά η στάση της, το σώμα της και το ντύσιμό της την έδειχναν σημαντικά νεώτερη. Αναρωτιόταν για την δυσκολία της να συ­νάψει μια σοβαρή σχέση. Είχε μιλήσει με φίλες της και το είχε αποδώσει στην δυσκολία της να δε­σμευτεί. Αυτή είναι μια από τις ερμηνείες που εύ­κολα χορηγούνται. Τι όμως συνεβαινε;

Η γυναίκα αυτή χρησιμοποιούσε με φοβερή άνε­ση περιφρονητικούς χαρακτηρισμούς για τους ά­ντρες που προσπαθούσαν να την προσεγγίσουν. Οι χαρακτηρισμοί ήταν προσβλητικοί, αδιάκριτα αν αναφερόντουσαν στις νοητικες και στις συναισθηματικές τους ικανότητες, στην εμφάνιση, στον τρό­πο της ομιλίας, στη καταγωγή, στην εργασία, στον δειλό η επιθετικό τρόπο που την προσέγγιζαν,

Η κρίση της ήταν μάλλον σωστή, σύμφωνα με τα γεγονότα που ιστορούσε, αλλά οι ισχυρισμοί της για την ύπαρξη μόνο τέτοιων ανδρών στον πλα­νήτη Γη, μάλλον δεν θα μπορούσαν να επιβεβαιω­θούν 100%. Οι αρνητικοί χαρακτηρισμοί της για τους άνδρες δεν την εμπόδιζαν όμως να έχει πολ­λές εφήμερες σχέσεις που κατέληγαν πάντα σε σαδομαζοχιστικές, τόσο ως προς την τεχνική στο σεξ, όσο και ως προς την ακραία λεκτική επιθετικότη­τα που την συνόδευε.

Η γυναίκα αυτή, παρ' όλα αυτά, ήταν λειτουρ­γική και ικανή στην εργασία της. Στην θεραπεία ήταν τακτική, μα πάντα ελεγκτική και οι αμφι­σβητήσεις της έντονες. Ταυτόχρονα όμως επεξερ­γαζόταν τα νέα στοιχεία που προέκυπταν και ανα­γνώριζε την σημασία της θεραπείας, όπως ήξερε να εκτιμά τις αυθεντικές αξίες. Η θεραπεία εστιά­στηκε στους λόγους που την έκαναν να μην ελπί­ζει και να σαμποτάρει αυτό που επιθυμούσε.

Η μελέτη του ιστορικού της έδειξε την απώλεια της κολλητης της παιδικής φίλης, που της ήταν πολύ σημαντική, αφού ήταν μοναχοπαίδι και είχαν μοιραστεί την πορεία τους. Της αγαπημένης της φίλης, επίσης δικηγόρου, στην οποία είχε συμπα­ρασταθεί με μοναδική αφοσίωση στην πολύχρονη σκληρή δοκιμασία της. Ο τότε σύντροφός της δυσφόρησε, θεωρώντας υπερβολική την ενασχόλησή της και αυτή τον εγκατέλειφε κατηγορώντας τον ως εγωιστή.

Έμεινε μόνη τότε για σημαντικό χρόνο, αλλά η κατάσταση θρίλερ που βίωνε, καθώς έβλεπε την φί­λη της να λιώνει, την οδήγησε να βγαίνει σε μπαρ για να ξεδώσει και να ξεχάσει. Ήταν τότε που εδραιώθηκε η πεποίθησή της για τους άντρες, κα­θώς διασκέδαζε μαζί τους, αλλά αρνιόταν να μοι­ραστεί την μεγάλη της θλίφη, γιατί θα έπρεπε να εζηγεί και να δέχεται τον οίκτο ή την έλλειφη κα­τανόησης.

Αναζητούσε τη δραπέτευση από τη φυλακή του πόνου. Αναζητούσε το αντίδοτο της μοναξιάς, της απομόνωσης και της πίκρας. Επιζητούσε την αυ­θεντική αγάπη από τον άλλο, αλλά αυτοπαγιδευ- όταν, καθώς κατέστρεφε με την έλλειφη εμπιστο­σύνης αυτό που λαχταρούσε και κλεινόταν στο κά­στρο της ανέκφραστης απόγνωσής της.

Οι ανάγκες της για ανθρώπινη επαφή ήσαν απε­ριόριστες. Η θηλυκότητα αποτελούσε το μέσο για να θέλξει αυτούς που θα την φρόντιζαν. Ελκύει ανασφαλείς άνδρες που θέλουν να επιβεβαιωθούν και εκείνοι θεωρούν ότι την έχουν κατακτήσει.

Εξωτερικά χρησιμοποιεί τη θελκτικότητα για να γοητεύσει, αλλά στην πραγματικότητα θέλει να πιστοποιήσει ότι ο άλλος δεν ενδιαφέρεται ουσια­στικά γι’ αυτήν. Και έτσι είναι. Και το επιβεβαί­ωνε, ξανά και ξανά.

Οι άντρες έβλεπαν την προκλητική της συμπε­ριφορά και την ταύτιζαν μ’ αυτήν, γεγονός που την έκανε να τους οικτίρει, την ίδια στιγμή που δεχό­ταν τον θαυμασμό τους.

Ο έρωτας είναι ξεκάθαρα απών στις καταστά­σεις όπου το σεξ είναι το τυράκι στην φάκα για τα ανόητα ποντίκια. Γίνεται αυτό που ονομάζω το παιγνίδι της ποντικοπαγίδας. Η γυναίκα γίνεται το τυράκι-δόλωμα που ο άλλο? θεωρεί ότι το κοι­μίζει με τα ερωτόλογά του και ετοιμάζεται να το καταβροχθίσει, υπερήφανος για τις ικανότητές του στην αποπλάνηση. Την ίδια ώρα η γυναίκα, εξω­τερικά λάγνα και εσωτερικά αηδιασμένη, ετοιμά­ζεται να ενεργοποιήσει το σίδερο της ποντικοπα- γίδας, που θα του έλθει στο κεφάλι και θα τον συ- ντρίφε ι.

Είναι το παιγνίδι των γυναικών, που έχουν πλη­γωθεί βαθύτατα από κάποιον άντρα που είχαν πι­στέψει και καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι όλοι οι άντρες είναι τελικά αφερέγγυοι. Σχετίζονται για να το επιβεβαιώσουν και στη συνέχεια τους κατα­στρέφουν, τιμωρώντας την ανεντιμότητά τους.

Το τίμημα βέβαια της απόλυτα δικαιολογημένης οργής των γυναικών αυτών είναι και ο δικός τους αυτο-εγκλωβισμός σε θανατηφόρες ατελέσφορες σχέσεις, ενώ στην πραγματικότητα το αιτούμενό τους είναι μια τρυφερή συναρπαστική σχέση αγά­πης. Γιατί εσωτερικά έχουν μείνει τα τρυφερά κο­ριτσάκια που επιθυμούν να υπάρξει κάποιος που να τις αγαπήσει γι’ αυτό που πραγματικά είναι και όχι για τον αισθησιασμό που εξωτερικά δείχνουν.

Ο έρωτας, όταν κινείται στην ανασφάλεια, στην ανάγκη της επιβεβαίωσης, όταν επιζητά να καλύ­ψει άλλες ανάγκες που δεν έχουν αναγνωριστεί ή δεν έχουν γίνει αντικείμενο επεξεργασίας, τότε χάνει τα φτερά του και κρατά μόνο την σαΐτα του που τραυ­ματίζει.

Ο ερωτευμένος που επενδύει στον έρωτα για να ξεφύγει από τις πληγές της βιοτής του, στην πρώ­τη αίσθηση ματαίωσης αντιδρά με απελπισμένη επιθετικότητα. Οι πληγές ανοίγουν και το πύον τους ποτίζει την ύπαρξη και τις συμπεριφορές.

Η αίσθηση της προδοσίας πλημμυρίζει την κάθε σκέψη και η ανταπόδοση - εκδίκηση καταγράφεται ως το σημαντικό νόημα. Η μεγιστοποίηση του πό­νου βέβαια έχει τις ρίζες της στο παρελθόν. Γι’ αυ­τό και δεν ανακουφίζεται ακόμη και με την εκμη- δένιση του άλλου ή με τον χωρισμό που δεν πραγ­ματοποιείται ή που δεν είναι ποτέ οριστικός. Ο εξω­τερικός εξευτελισμός χρησιμεύει σαν ερέθισμα για την εκφόρτιση της εσωτερικής έντασης και γι’ αυ­τό και συνοδεύεται από μια περίεργη αίσθηση ηδο­νής...

Καιρός να σταματήσεις να είσαι κατηφής

Τίποτα δεν πάει καλά, είναι μια στραβή μέρα… νιώθεις κούραση, απογοήτευση και η κατήφεια αρχίζει να σε κερδίζει. Από τη στιγμή που δεχτείτε πως δεν είναι και καλύτερη μέρα σας, σας προσφέρουμε μια λίστα με 20 «πράγματα» που θα σας κάνουν να νιώσετε καλύτερα και να νικήσετε την κατήφεια.

Μερικά από τα παρακάτω θα μπορούσαν να λειτουργήσουν και σαν ένα «τοίχος προστασίας» για να αποφευχθεί η κακή διάθεση. Αλλά θα λειτουργήσουν σαν ένα «συναισθηματικό αντίδοτο» που σας δημιουργεί ένα θετικό συναίσθημα που ωθεί προς την χαρούμενη διάθεση.

Εκφραστείτε. Μην κρατάτε τη δυσφορία μέσα σας. Βγάλτε την ένταση (όχι σε κάποιο άλλο άτομο), σπάστε κάτι, φωνάξτε, γράψτε για αυτό που νιώθετε.
Χαλαρώστε, ειδικά αν νιώθετε θυμωμένοι. Όταν θυμώνουμε, αναπνέουμε πιο γρήγορα και αυτό από μόνο του μας κάνει να αισθανόμαστε χειρότερα. Αναπνεύστε βαθιά και, αν μπορείτε, βρείτε μια στιγμή για να σκεφτείτε ήρεμα ή για να κοιμηθείτε λίγο.
Βρείτε ένα μέρος όπου μπορείτε να αισθάνεστε άνετα. Αν είναι δυνατόν, πηγαίνετε σε ένα ήσυχο μέρος όπου δεν υπάρχουν άνθρωποι ταραγμένοι ή αγχωμένοι.
Αποφύγετε την επαφή με αρνητικούς ανθρώπους. Άνθρωποι που σας κάνουν να αισθάνεστε άσχημα ή σας νευριάζουν καλό θα είναι να τους κρατάτε μακριά από την ζωή σας.
Μιλήστε με κάποιον που αγαπάτε. Θα νιώσετε την ένταση να μικραίνει και η διάθεση σας να φτιάχνει.
Κάντε παρέα με θετικούς ανθρώπους. Έτσι οι εντάσεις και οι παρεξηγήσεις στην ζωή σας θα είναι σαφώς λιγότερες.
Ασχοληθείτε με κάτι άλλο. Βρείτε κάτι που θα σας αποσπάσει την προσοχή από ό,τι σας κάνει «κακό». Μια ταινία, ένα βιβλίο, μια βόλτα, κτλ, κτλ.
Αφήστε τη μουσική να σας βοηθήσει. Ακούστε το αγαπημένο σας κομμάτι, τραγουδήστε, χορέψτε, παίξτε κάποιο μουσικό όργανο. Δημιουργήστε την δική σας μουσικοθεραπεία.
Ασκηθείτε. Ποδήλατο, λίγο τρέξιμο, κολύμπι, ή μερικά άλματα και διατάσεις θα σας κάνουν να νιώσετε καλύτερα και θα εκτονώσουν την ένταση. Ακόμη και λίγα λεπτά αρκούν.
Κάντε μια δουλειά που θα έχει άμεση και ορατή ανταμοιβή. Πλύνετε το αμάξι σας, βάψτε το δωμάτιο σας, καθαρίστε το σπίτι, συμμαζέψτε το μπαλκόνι, κτλ. Θα νιώσετε καλύτερα και θα ανταμειφθείτε από το αποτέλεσμα.
Ντυθείτε όμορφα. Δοκιμάστε να συνδυάσετε καινούργια ρούχα μεταξύ τους, δοκιμάστε διαφορετικά στυλ ντυσίματος, παίξτε με τα χρώματα και βάλτε ρούχα που σας κάνουν να νιώθετε όμορφα. Όταν, για παράδειγμα, φοράτε ρούχα που σας ταιριάζουν πραγματικά, νιώθετε όμορφα για τον εαυτό σας και αυτό σας αποσπά από τον αρνητισμό.
Παίξτε ένα παιχνίδι. Ομαδικό ή ατομικό το παιχνίδι θα σας αποσπάσει από την κατήφεια και θα σας κάνει να επικεντρωθείτε σε μια ευχάριστη δραστηριότητα. Αποφύγετε τα παιχνίδια που έχουν να κάνουν με χρήματα και τζόγο.
Φάτε κάτι. Μπορεί ο εκνευρισμός που νιώθετε να είναι πιο έντονος γιατί είστε νηστικοί. Πολλές φορές η πείνα οδηγεί το άτομο σε κυκλοθυμικές καταστάσεις. Φάτε κάτι ελαφρύ ή φάτε ένα κομμάτι μαύρη σοκολάτα που ενδείκνυται για τέτοιες περιπτώσεις. Σίγουρα θα αισθανθείτε καλύτερα.
Πιείτε κάτι. Δεν εννοώ να μεθύσετε. Αποφύγετε το αλκοόλ και δοκιμάστε κάποιο χαλαρωτικό τσάι ή κάποιο άλλο ρόφημα που θα σας βοηθήσει να χαλαρώσετε και να νιώσετε καλύτερα.
Περπατήστε. Κάντε μια βόλτα σε ένα φωτεινό μέρος, με καθαρό αέρα για να νιώσετε καλύτερα. Είναι επίσης μια εξαιρετική ιδέα και πολύ χαλαρωτική να πάτε σε ένα μέρος όπου υπάρχει τρεχούμενο νερό ή θάλασσα και να περπατήσετε. Και εδώ υπάρχει μια εξαίρεση όταν εννοώ περπάτημα δεν εννοώ την βόλτα για ψώνια. Όταν νιώθετε πεσμένοι μην κάνετε ψώνια γιατί είστε επιρρεπής σε ψυχαναγκαστικές αγορές.
Παρατηρήστε την ομορφιά. Προσπαθήστε να εστιάσετε την προσοχή σας σε όμορφα πράγματα. Σε ένα ωραίο πάρκο, σε μια ωραία θέα, στα παιδιά που παίζουν σε μια παιδική χαρά… Βρείτε το όμορφο που υπάρχει στον κόσμο και κρατήστε το στην ψύχη σας. Αμέσως θα νιώσετε την διάθεση σας να ανεβαίνει.
Αφιερώστε λίγο χρόνο παίζοντας με το κατοικίδιο ζώο ή με τα παιδιά σας. Θα σας ηρεμήσει και θα αισθανθείτε καλά. Από μια βόλτα στο πάρκο και ένα απλό παιχνίδι με την μπάλα, μέχρι μια βόλτα στο λούνα παρκ. Γρήγορα θα νιώσετε την χαρά να πλημμυρίζει το είναι σας.
Κάντε κάτι καινούργιο. Το να ασχοληθείτε με κάτι νέο θα σας κάνει να νιώσετε καλύτερα και πιο ζωντανός. Ξεκινήστε ένα νέο χόμπι ή κάντε κάτι πιο δημιουργικό που πάντα θέλατε.
Γελάστε. Όταν είστε σε μια κακή διάθεση ίσως το τελευταίο πράγμα που σκέφτεστε να είναι το γέλιο. Αλλά στην ουσία το γέλιο και η χαρά είναι αυτά που θα σας βοηθήσουν να μεταβείτε πιο γρήγορα από την γκρίνια στην καλή διάθεση. Δείτε κάτι αστείο, σκεφτείτε κάτι αστείο και αφήστε το χαμόγελο να φωτίσει το πρόσωπο σας.
Είναι προσωρινό. Πείτε στον εαυτό σας πως ή κατάσταση που βιώνει είναι προσωρινή. Περιμένετε και προσπαθήστε να μην πάρετε σημαντικές αποφάσεις για την ζωή σας βρισκόμενοι μέσα σε μια αρνητική διάθεση.

Να θυμάσαι πάντα: Αυτό που σε καταθλίβει δεν είναι η κατάσταση, αλλά η σημασία που δίνεις σ’ αυτήν.

Ενοχές, παιχνίδι του Εγώ

Όλες οι ενοχές δεν είναι τίποτα άλλο από ένα παιχνίδι του εγώ, επειδή υπονοούν ότι έχεις εσύ τον έλεγχο όσων σου συμβαίνουν. Αν όμως δεν έχεις αποκρυσταλλωμένο εγώ, τότε είσαι σαν φτερό στον άνεμο. Πηγαίνεις όπου φυσάει ο άνεμος. Το φτερό δεν μπορεί να πει πως ήθελε να πάει νότια αλλά πήγε βόρεια και νιώθει ενοχές! Οτιδήποτε έχει συμβεί, δεν έγινε εξαιτίας σου, αλλά το έκαναν οι περιστάσεις. Νιώσε ταπεινά, άφησε τα δάκρυα να κυλήσουν, αλλά μη νιώθεις ενοχές. Τα δάκρυα θα ξεπλύνουν και θα καθαρίσουν την καρδιά σου. Παράτα το εγώ και χαλάρωσε. Αν γίνεις συνειδητός, τα πράγματα μπορούν να αλλάξουν. Όταν είσαι συνειδητός, δεν μπορείς ποτέ να κάνεις πράγματα για τα οποία να νιώσεις ενοχές.

Και όταν δεν είσαι συνειδητός, πως μπορείς να κάνεις οτιδήποτε, για το οποίο δεν θα νιώσεις ενοχές;

Όλο το ζήτημα λοιπόν είναι η συνειδητότητα και η έλλειψη αυτής. Γι' αυτό γίνε περισσότερο συνειδητός και περισσότερο ταπεινός. Αν συμβεί κάτι, που δεν μπορείς να το αποφύγεις, δέξου το ταπεινά. Και για να συγχωρεθείς, κλάψε, θρήνησε αλλά μη νιώθεις ενοχές. Οι ενοχές είναι ο τρόπος του εγώ. Και μ' αυτό τον τρόπο το εγώ αποκαθιστά τον εαυτό του. Για παράδειγμα, ο καθένας έχει μία εικόνα, μία χρυσή εικόνα του εαυτού του - ότι είναι πάρα πολύ όμορφος ή ότι είναι άγιος. Όταν ξαφνικά βρίσκεις τον εαυτό σου να κάνει κάτι που είναι εναντίον αυτής της εικόνας, τι μπορείς να κάνεις; Νιώθεις λοιπόν ενοχές.

Αυτό που λες είναι ότι δεν εγκρίνεις αυτό που έκανες και πως αν είχες τη δυνατότητα θα το άλλαζες. Η εικόνα σου γκρεμίστηκε μπροστά στα ίδια σου τα μάτια. Με το να αισθάνεσαι ενοχές όμως, νομίζεις ότι αποκαθιστάς την εικόνα σου. Αυτό που λες είναι ναι θύμωσες, αλλά αφού νιώθεις ενοχές, δεν είσαι και τόσο κακός άνθρωπος...

Επιστρέφεις και πάλι στην παλιά σου εικόνα, εξωραΐζοντας την. Θα βρεθείς στην ίδια κατάσταση και πάλι θα ενθρονίσεις το εγώ σου και αυτό θα συνεχίζεται ξανά και ξανά. Οι άνθρωποι θυμώνουν και μετανιώνουν, θυμώνουν και μετανιώνουν και πάλι θυμώνουν - ένας φαύλος κύκλος.
Μην κατακρίνεις τον εαυτό σου, απλώς νιώσε ταπεινά. Μπορείς να νιώσεις τη διαφορά; Οι άνθρωποι συνήθως μεγαλοποιούν και "απολαμβάνουν" τις ενοχές τους. Αν διαβάσεις τις «Εξομολογήσεις» του αγίου Αυγουστίνου, θα δεις ότι δεν έχει κάνει πολλές αμαρτίες, απλώς υπερβάλλει, επειδή μόνο ένας μεγάλος αμαρτωλός μπορεί να γίνει μεγάλος άγιος. Δεν υπάρχει λόγος να γίνεις άγιος, ούτε λόγος να γίνεις αμαρτωλός.
Βρίσκομαι εδώ για να σε βοηθήσω να γίνεις απλά φυσιολογικός. Δε με ενδιαφέρει να σε κάνω άγιο! Αρκετά μ' αυτή την ανοησία! Εσύ μπορείς να θέλεις να γίνει άγιος, εμένα όμως δεν μ' ενδιαφέρει καθόλου.

Σκέψεις- λέξεις

Δεν υπάρχει μεγαλύτερη σκλαβιά από μια ζωή γεμάτη από ενοχές. Ζεις μέσα σε ένα περιοριστικό κελί και πληρώνεις με το αίμα σου την κάθε ανάσα που προσπαθείς να πάρεις έξω από αυτό. Το τέρας της ενοχής καραδοκεί έξω από αυτό το κελί, είναι αδηφάγο και τρέφεται με την ενέργεια σου, τη ζωή σου.

Θα μπορούσα να το παρομοιάσω με τη Λερναία Ύδρα. Κόβεις ένα κεφάλι πετάγονται αμέσως τρία. Προσπαθείς να πετάξεις μια ενοχή και παρουσιάζονται τρεις στο προσκήνιο. Η μία ενοχή δημιουργεί την άλλη και πάει λέγοντας. Γίνεσαι ενοχικός και κουβαλάς στην καρδιά σου τεράστια βουνά ενοχών και στο τέλος καταλήγεις να έχεις ενοχές απλά και μόνο γιατί έχεις ενοχές...

Και αυτό συνεχίζεται. Δεν έχει τέλος.
Ζωή χωρίς ενοχές σημαίνει ζωή χωρίς πόλεμο. Χωρίς εσωτερική σύγκρουση. Σημαίνει ζωή γεμάτη ελευθερία. Πως μπορεί κάποιος να νιώθει ελεύθερος όταν πολεμά διαρκώς και μάλιστα τον ίδιο του τον εαυτό; Ζωή χωρίς ενοχές σημαίνει ¨καίω¨ το παρελθόν μου στην εσωτερική μου φωτιά, το μεταμορφώνω και γίνομαι ένας ολόκληρος άνθρωπος.

Σταματώ να είμαι διχασμένος και μπλεγμένος ανάμεσα στα φίδια των ενοχών. Σταματώ να άγομαι και να φέρομαι χωρίς συνείδηση νομίζοντας ότι ζω. Εγκαταλείπω τον πόλεμο και ακολουθώ το ρυθμό της ζωής. Ξεριζώνω μέσα από τα αυτιά μου τις αιρετικές, συριστικές φωνές, τις γεμάτες φόβο, καταπίεση, αναστολές, αμφιβολίες και ακούω μόνο τη μελωδία της ζωής. Ζω την ζωή μου σαν ελεύθερος άνθρωπος