ΙΣΟΚΡ 9.65–69
Σύντομη ανακεφαλαίωση των κατορθωμάτων του Ευαγόρα
Ακολουθώντας την παράδοση του είδους, ο Ισοκράτης αναφέρθηκε στην καταγωγή του Ευαγόρα και εξιστόρησε τον βίο του, ξεκινώντας από τη γέννησή του. Περιέγραψε την επεισοδιακή ανάρρησή του στον θρόνο, καθώς και τον τρόπο με τον οποίο ο Ευαγόρας άσκησε τα καθήκοντά του, ανασυγκροτώντας την πόλη, προσελκύοντας φίλους και συμμάχους και αντιμετωπίζοντας επιτυχημένα όσους προξενούσαν δεινά στην Ελλάδα, αρχικά τους Λακεδαιμονίους και στη συνέχεια τους Πέρσες.
[65] Καίτοι πῶς ἄν τις τὴν ἀνδρίαν ἢ τὴν φρόνησιν ἢ
σύμπασαν τὴν ἀρετὴν τὴν Εὐαγόρου φανερώτερον ἐπιδεί-
ξειεν ἢ διὰ τοιούτων ἔργων καὶ κινδύνων; οὐ γὰρ μόνον
φανεῖται τοὺς ἄλλους πολέμους, ἀλλὰ καὶ τὸν τῶν ἡρώων
ὑπερβαλόμενος, τὸν ὑπὸ πάντων ἀνθρώπων ὑμνούμενον.
οἱ μὲν γὰρ μεθ’ ἁπάσης τῆς Ἑλλάδος Τροίαν μόνην εἷλον,
ὁ δὲ μίαν πόλιν ἔχων πρὸς ἅπασαν τὴν Ἀσίαν ἐπολέμη-
σεν· ὥστ’ εἰ τοσοῦτοι τὸ πλῆθος ἐγκωμιάζειν αὐτὸν ἠβου-
λήθησαν ὅσοι περ ἐκείνους, πολὺ ἂν μείζω καὶ τὴν δόξαν
αὐτῶν ἔλαβεν. [66] τίνα γὰρ εὑρήσομεν τῶν τότε γενο-
μένων, εἰ τοὺς μύθους ἀφέντες τὴν ἀλήθειαν σκοποῖμεν,
τοιαῦτα διαπεπραγμένον, ἢ τίνα τοσούτων μεταβολῶν ἐν
τοῖς πράγμασιν αἴτιον γεγενημένον; ὃς αὑτὸν μὲν ἐξ
ἰδιώτου τύραννον κατέστησε, τὸ δὲ γένος ἅπαν ἀπεληλα-
μένον τῆς πολιτείας εἰς τὰς προσηκούσας τιμὰς πάλιν
ἐπανήγαγε, τοὺς δὲ πολίτας ἐκ βαρβάρων μὲν Ἕλληνας
ἐποίησεν, ἐξ ἀνάνδρων δὲ πολεμικούς, ἐξ ἀδόξων δ’ ὀνο-
μαστούς, [67] τὸν δὲ τόπον ἄμικτον ὅλον παραλαβὼν καὶ
παντάπασιν ἐξηγριωμένον ἡμερώτερον καὶ πραότερον κατέ-
στησεν, ἔτι δὲ πρὸς τούτοις εἰς ἔχθραν μὲν βασιλεῖ κατα-
στὰς οὕτως αὐτὸν ἠμύνατο καλῶς ὥστ’ ἀείμνηστον γεγενῆ-
σθαι τὸν πόλεμον τὸν περὶ Κύπρον, ὅτε δ’ ἦν αὐτῷ
σύμμαχος, τοσούτῳ χρησιμώτερον αὑτὸν παρέσχεν τῶν
ἄλλων [68] ὥσθ’ ὁμολογουμένως μεγίστην αὐτῷ συμβαλέ-
σθαι δύναμιν εἰς τὴν ναυμαχίαν τὴν περὶ Κνίδον, ἧς γενο-
μένης βασιλεὺς μὲν ἁπάσης τῆς Ἀσίας κύριος κατέστη,
Λακεδαιμόνιοι δ’ ἀντὶ τοῦ τὴν ἤπειρον πορθεῖν περὶ τῆς
αὑτῶν κινδυνεύειν ἠναγκάσθησαν, οἱ δ’ Ἕλληνες ἀντὶ
δουλείας αὐτονομίας ἔτυχον, Ἀθηναῖοι δὲ τοσοῦτον ἐπέ-
δοσαν ὥστε τοὺς πρότερον αὐτῶν ἄρχοντας ἐλθεῖν αὐτοῖς
τὴν ἀρχὴν δώσοντας. [69] ὥστ’ εἴ τις ἔροιτό με, τί νομίζω
μέγιστον εἶναι τῶν Εὐαγόρᾳ πεπραγμένων, πότερον
τὰς ἐπιμελείας καὶ τὰς παρασκευὰς τὰς πρὸς Λακεδαι-
μονίους ἐξ ὧν τὰ προειρημένα γέγονεν, ἢ τὸν τελευταῖον
πόλεμον, ἢ τὴν κατάληψιν τῆς βασιλείας, ἢ τὴν ὅλην
τῶν πραγμάτων διοίκησιν, εἰς πολλὴν ἀπορίαν ἂν κατα-
σταίην· ἀεὶ γάρ μοι δοκεῖ μέγιστον εἶναι καὶ θαυμαστό-
τατον καθ’ ὅ τι ἂν αὐτῶν ἐπιστήσω τὴν διάνοιαν.
***
Και πράγματι πώς ήθελε τις επιδείξει σαφέστερον και την ανδρείαν και την φρόνησιν και όλην εν γένει την αρετήν του Ευαγόρου παρά διά τοιούτων έργων και κινδύνων; Διότι δεν θα φανή ότι υπερέβαλε μόνον τους άλλους πολέμους, αλλά και τον πόλεμο των ηρώων, τον εξυμνούμενον υπό όλων των ανθρώπων. Διότι εκείνοι μεν με την βοήθειαν ολοκλήρου της Ελλάδος μόνον την Τροίαν εκυρίευσαν, ούτος δε, αν και είχε μίαν πόλιν, επολέμησε προς όλην την Ασίαν· ώστε εάν ήθελον επιθυμήσει τόσοι πολλοί ποιηταί να τον εξυμνήσουν, όσοι εξύμνησαν τους ήρωας εκείνους, θα απέκτα πολύ μεγαλυτέραν και την δόξαν των. Διότι ποίον θα εύρωμεν από τους ακμάσαντας τότε, αν, αφήνοντες κατά μέρος τους μύθους, εξετάσωμεν την αλήθειαν, να έχη επιτελέσει τοιαύτα κατορθώματα ή ποίον θα εύρωμεν να έχη γίνει αιτία τοσούτων μεταβολών εις την πολιτικήν κατάστασιν; Διότι αυτός, τον εαυτόν του μεν από ιδιώτην τον έκαμε απόλυτον μονάρχην, το δε γένος του όλον αποκεκλεισμένον της διοικήσεως της πολιτείας, αποκατέστησεν εις τα παλαιά του προνόμια, τους δε συμπολίτας του από βαρβάρους μεν έκαμεν Έλληνας, από ανάνδρους δε πολεμικούς και από αδόξους τους έκαμεν ενδόξους· επίσης, ενώ παρέλαβε την χώραν του χωρίς να έρχεται εις καμμίαν επιμειξίαν με άλλους και τελείως εις αγρίαν κατάστασιν, κατέστησεν αυτήν και πραοτέραν και ημερωτέραν. Προς τούτοις, ότε συνεκρούσθη προς τον μέγαν βασιλέα, τόσον σθεναρώς τον απέκρουσεν, ώστε να γίνη αθάνατος ο πόλεμος διά την Κύπρον· ότε δε έγινε σύμμαχός του, τόσον πολύ χρησιμώτερον παρέσχε τον εαυτόν του των άλλων βασιλέων της Κύπρου, ώστε, κατά κοινήν ομολογίαν, μεγίστην δύναμιν να συνεισφέρη εις αυτόν κατά την ναυμαχίαν περί την Κνίδον. Χάρις λοιπόν εις την νίκην ταύτην ο βασιλεύς μεν έγινε κύριος ολοκλήρου της Ασίας, οι Λακεδαιμόνιοι δε αντί να λεηλατούν την Μ.Ασίαν ηναγκάσθησαν να αγωνίζωνται διά την άμυναν της πατρίδος των, οι Έλληνες από δούλοι έγιναν αυτόνομοι, οι Αθηναίοι δε έκαμαν τόσον μεγάλας προόδους, ώστε εκείνοι οι οποίοι πρότερον εξουσίαζον αυτούς να έλθουν να τους παραδώσουν την κατά θάλασσαν ηγεμονίαν. Ώστε, εάν κάποιος ήθελε με ερωτήσει, ποίον νομίζω ότι είναι μέγιστον εκ των κατορθωμάτων του Ευαγόρου, ποίον εκ των δύο, αι φροντίδες του και αι προπαρασκευαί του κατά των Λακεδαιμονίων, αι οποίαι προεκάλεσαν τα γεγονότα περί των οποίων έχω ομιλήσει ή ο τελευταίος πόλεμος ή η κατάληψις της βασιλείας ή εν γένει η όλη διαχείρισις των πολιτικών πραγμάτων, θα ευρισκόμην εις πολύ δύσκολον θέσιν να απαντήσω· διότι κάθε φοράν μου φαίνεται ότι είναι μέγιστον και θαυμαστότατον εκείνο εξ αυτών, προς το οποίον ήθελον στρέψει την προσοχήν μου.
Και πράγματι πώς ήθελε τις επιδείξει σαφέστερον και την ανδρείαν και την φρόνησιν και όλην εν γένει την αρετήν του Ευαγόρου παρά διά τοιούτων έργων και κινδύνων; Διότι δεν θα φανή ότι υπερέβαλε μόνον τους άλλους πολέμους, αλλά και τον πόλεμο των ηρώων, τον εξυμνούμενον υπό όλων των ανθρώπων. Διότι εκείνοι μεν με την βοήθειαν ολοκλήρου της Ελλάδος μόνον την Τροίαν εκυρίευσαν, ούτος δε, αν και είχε μίαν πόλιν, επολέμησε προς όλην την Ασίαν· ώστε εάν ήθελον επιθυμήσει τόσοι πολλοί ποιηταί να τον εξυμνήσουν, όσοι εξύμνησαν τους ήρωας εκείνους, θα απέκτα πολύ μεγαλυτέραν και την δόξαν των. Διότι ποίον θα εύρωμεν από τους ακμάσαντας τότε, αν, αφήνοντες κατά μέρος τους μύθους, εξετάσωμεν την αλήθειαν, να έχη επιτελέσει τοιαύτα κατορθώματα ή ποίον θα εύρωμεν να έχη γίνει αιτία τοσούτων μεταβολών εις την πολιτικήν κατάστασιν; Διότι αυτός, τον εαυτόν του μεν από ιδιώτην τον έκαμε απόλυτον μονάρχην, το δε γένος του όλον αποκεκλεισμένον της διοικήσεως της πολιτείας, αποκατέστησεν εις τα παλαιά του προνόμια, τους δε συμπολίτας του από βαρβάρους μεν έκαμεν Έλληνας, από ανάνδρους δε πολεμικούς και από αδόξους τους έκαμεν ενδόξους· επίσης, ενώ παρέλαβε την χώραν του χωρίς να έρχεται εις καμμίαν επιμειξίαν με άλλους και τελείως εις αγρίαν κατάστασιν, κατέστησεν αυτήν και πραοτέραν και ημερωτέραν. Προς τούτοις, ότε συνεκρούσθη προς τον μέγαν βασιλέα, τόσον σθεναρώς τον απέκρουσεν, ώστε να γίνη αθάνατος ο πόλεμος διά την Κύπρον· ότε δε έγινε σύμμαχός του, τόσον πολύ χρησιμώτερον παρέσχε τον εαυτόν του των άλλων βασιλέων της Κύπρου, ώστε, κατά κοινήν ομολογίαν, μεγίστην δύναμιν να συνεισφέρη εις αυτόν κατά την ναυμαχίαν περί την Κνίδον. Χάρις λοιπόν εις την νίκην ταύτην ο βασιλεύς μεν έγινε κύριος ολοκλήρου της Ασίας, οι Λακεδαιμόνιοι δε αντί να λεηλατούν την Μ.Ασίαν ηναγκάσθησαν να αγωνίζωνται διά την άμυναν της πατρίδος των, οι Έλληνες από δούλοι έγιναν αυτόνομοι, οι Αθηναίοι δε έκαμαν τόσον μεγάλας προόδους, ώστε εκείνοι οι οποίοι πρότερον εξουσίαζον αυτούς να έλθουν να τους παραδώσουν την κατά θάλασσαν ηγεμονίαν. Ώστε, εάν κάποιος ήθελε με ερωτήσει, ποίον νομίζω ότι είναι μέγιστον εκ των κατορθωμάτων του Ευαγόρου, ποίον εκ των δύο, αι φροντίδες του και αι προπαρασκευαί του κατά των Λακεδαιμονίων, αι οποίαι προεκάλεσαν τα γεγονότα περί των οποίων έχω ομιλήσει ή ο τελευταίος πόλεμος ή η κατάληψις της βασιλείας ή εν γένει η όλη διαχείρισις των πολιτικών πραγμάτων, θα ευρισκόμην εις πολύ δύσκολον θέσιν να απαντήσω· διότι κάθε φοράν μου φαίνεται ότι είναι μέγιστον και θαυμαστότατον εκείνο εξ αυτών, προς το οποίον ήθελον στρέψει την προσοχήν μου.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου