A. Schopenhauer: Ποιους επιλέγει να συναναστρέφεται ένας Φιλισταίος

Στο μεταξύ, όμως, δεν θέλω να παραλείψω να κάνω μνεία του γεγονότος ότι ο άνθρωπος που δεν έχει καθόλου πνευματικές ανάγκες επειδή οι δυνάμεις του πνεύματός του είναι λιτές και αυστηρά περιορισμένες στο μέτρο του φυσιολογικού είναι ακριβώς αυτός που χαρακτηρίζει η λέξη «Φιλισταίος».

Ο άνθρωπος αυτός, καθώς δεν έχει πνευματικές αλλά μόνο σωματικές ανάγκες, θα επιλέξει όσους ανθρώπους είναι σε θέση να ικανοποιήσουν τούτες τις τελευταίες και όχι όσους μπορούν να ικανοποιήσουν τις πρωταναφερθείσες ανάγκες. Αυτό που απαιτεί από τους άλλους λιγότερο από κάθε τι είναι το να χαρακτηρίζονται από οποιεσδήποτε υπέρτερες πνευματικές ικανότητες αντίθετα, όταν κάποιες τέτοιες υποπέσουν στην αντίληψή του, του προκαλούν αποστροφή, ακόμη δε και μίσος, καθώς ενώπιόν τους δεν έχει παρά ένα οχληρό αίσθημα κατωτερότητας κι επιπλέον ένα υπολανθάνον και κρυφό αίσθημα φθόνου, το οποίο αυτό φροντίζει να το συγ- καλύπτει με κάθε επιμέλεια, αποκρύπτοντάς το και από τον ίδιο του τον εαυτό, κάτι που όμως το κάνει να διογκώνεται καθιστάμενο εντέλει σιωπηρή μήνις,

Ποτέ, συνεπώς, δεν του περνά από το μυαλό να λάβει τέτοιες ιδιότητες ως γνώμονα για την εκτίμηση ή τον σεβασμό που τρέφει γι’ άλλους ανθρώπους απεναντίας, τα αισθήματά του αυτά εξαρτώνται αποκλειστικά από τον πλούτο και τον βαθμό ιεραρχίας, την εξουσία και την επιρροή, καθώς τούτα αποτελούν στα μάτια του τα μοναδικά αυθεντικά προτερήματα, ως προς τα οποία και ο ίδιος επιθυμεί να διαπρέψει. Όλα δε αυτά έπονται του ότι ο Φιλισταίος είναι ένας άνθρωπος χωρίς πνευματικές ανάγκες.

Σ’ όλη αυτή την θεώρηση των προσωπικών χαρακτηριστικών που συμβάλλουν στην ευτυχία μας, έλαβα υπόψη τα σωματικά, κυρίως, όμως, τα πνευματικά χαρακτηριστικά. Το κατά ποιόν τρόπο και τα ηθικά επίσης προτερήματα μας καθιστούν άμεσα ευτυχείς, το ανέλυσα στην § 22 της πραγματείας μου Περί ηθικής στην οποία και παραπέμπω.

Arthur SCHOPENHAUER, ΑΦΟΡΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΣΟΦΙΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ