Φόβος της οικειότητας: Όταν αποφεύγουμε να έρθουμε πολύ κοντά

Η οικειότητα είναι μια προσωπική σύνδεση με κάποιον που μας κάνει να αισθανόμαστε ασφαλείς και υποστηριζόμενοι. Η σύνδεση υποδηλώνει ότι έχουμε αναπτύξει έναν στενό δεσμό με ένα άλλο άτομο. Πολλοί άνθρωποι υποθέτουν ότι η οικειότητα συμβαίνει κυρίως σε σεξουαλικό επίπεδο, αλλά η περισσότερη βιβλιογραφία συμφωνεί ότι υπάρχουν τουλάχιστον τέσσερις τύποι οικειότητας:

– διανοητικός: δεσμός μέσω ιδεών, ηθών, πεποιθήσεων, σκέψεων και απόψεων

– συναισθηματικός: μια αίσθηση εμπιστοσύνης που επιτρέπει την έκφραση προσωπικών συναισθημάτων και την ευαλωτότητα

– βιωματικός: σύνδεση μέσω δραστηριοτήτων, εμπειριών ζωής ή κοινών ενδιαφερόντων

– σωματικός και σεξουαλικός: κοινή ερωτική και σωματική επαφή ή εγγύτητα

Ο φόβος της οικειότητας μπορεί να αφορά όλους τους τομείς της εγγύτητας, αλλά για πολλούς ανθρώπους όλα μπορούν να καταλήξουν στη συναισθηματική οικειότητα. Όσοι ζουν με φόβο οικειότητας συχνά φοβούνται ότι θα πληγωθούν συναισθηματικά. Μπορεί να ανησυχούν ότι κάποιος θα ανακαλύψει το «σκοτεινό τους μυστικό» – όπως η πεποίθησή τους ότι δεν είναι αρκετά καλοί, για παράδειγμα, ή φοβούνται ότι το άτομο θα τους εγκαταλείψει ενώ έχουν ήδη επενδύσει συναισθηματικά.

Φόβος της οικειότητας και συναισθηματική μη διαθεσιμότητα: Το ίδιο;

Ο φόβος της οικειότητας και η συναισθηματική μη διαθεσιμότητα μοιράζονται πολλές ομοιότητες και μπορεί να επικαλύπτονται. Επίσης, το ένα μπορεί να είναι υποπροϊόν του άλλου. Η πρωταρχική διαφορά, όμως, έγκειται στις υποκείμενες αιτίες του φόβου.

Ένα άτομο που δεν είναι συναισθηματικά διαθέσιμο συχνά φοβάται ότι θα χάσει την ανεξαρτησία του ή την αίσθηση του εαυτού του, οπότε δεν επενδύει συναισθηματικά στη σχέση. Ο φόβος της οικειότητας μπορεί να προέρχεται από την αποφυγή της συναισθηματικής οδύνης μετά από εγκατάλειψη, πληγωμένη καρδιά ή απογοήτευση.

Πώς εκφράζεται ο φόβος της οικειότητας

Οι σχέσεις μπορεί να μετατραπούν γρήγορα από χαρούμενες σε αγχωτικές όταν ζούμε με φόβο της οικειότητας. Αρχικά, μπορεί να αισθάνεστε άνετα όταν η σχέση σας δεν είναι αρκετά στενή ώστε να προκαλεί ανησυχία. Σε αυτό το στάδιο, μπορεί να απολαμβάνετε τις κοινωνικές πτυχές ενός νέου φίλου ή συντρόφου.

Αλλά καθώς ο δεσμός ενισχύεται, μπορεί να βγουν στην επιφάνεια σημάδια φόβου οικειότητας. Μπορεί να βιώσετε:

– σκεπτικισμό όταν σας κάνουν ένα κομπλιμέντο ή σας εκφράζουν την αγάπη τους για εσάς

– καχυποψία για τα κίνητρα της σχέσης του συντρόφου σας

– συναισθηματικά ξεσπάσματα ή κύκλους σχέσεων

– σημάδια αυτοσαμποτάζ

– απόσυρση από τη σωματική επαφή

– μείωση της αποτελεσματικής επικοινωνίας.

Έξω από μια σχέση, τα σημάδια που μπορεί να προδίδουν φόβο οικειότητας μπορεί να περιλαμβάνουν:

– ιστορικό πολλών διαφορετικών ραντεβού στη σειρά

– συναισθηματική ανάγκη να είστε τέλειοι και αξιαγάπητοι για όλους

– αδυναμία να εκφράσετε ανοιχτά τις ανάγκες ή τα συναισθήματά σας

– δυσφορία όταν κάποιος εκφράζει τις ανάγκες ή τα συναισθήματά του

– σημάδια χαμηλής αυτοεκτίμησης.

Τι προκαλεί το φόβο της οικειότητας

Πρόκειται για ένα μηχανισμό αυτοπροστασίας. Αυτό το αντανακλαστικό συναντάται περισσότερο σε ένα αγχώδες-ασταθές στυλ προσκόλλησης. Το αναπτυξιακό τραύμα από αυτό είναι συνήθως μια εμπειρία εγκατάλειψης μεγαλώνοντας. Το στυλ προσκόλλησης είναι ο τρόπος με τον οποίο σχετιζόμαστε με τους άλλους ανθρώπους ή τα πρότυπα των σχέσεών μας. Ο ψυχαναλυτής John Bowlby ανέπτυξε για πρώτη φορά την έννοια αυτή τη δεκαετία του 1950.

Ο Bowlby είπε ότι οι σχέσεις των ενηλίκων βασίζονται στις πρώιμες παιδικές αλληλεπιδράσεις με τους κύριους φροντιστές. Το αγχώδες-ασταθές στυλ προσκόλλησης είναι ένα από τα τέσσερα που περιέγραψαν ο Bowlby και οι συνάδελφοί του.

Το αγχώδες-αμφίθυμο στυλ προσκόλλησης αναπτύσσεται όταν λαμβάνετε ασυνεπή φροντίδα κατά την παιδική ηλικία. Για παράδειγμα, το να έχεις έναν προσεκτικό γονέα τη μια στιγμή και αδιάφορο την επόμενη. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε ανάγκη για προσοχή, ανασφάλεια και άγχος. Αλλά το στυλ προσκόλλησης δεν είναι ο μόνος παράγοντας που συμβάλλει στο φόβο της οικειότητας.

Οι επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές ή εμπειρίες κατά τη διάρκεια της ζωής που ενθαρρύνουν κάποιον να αισθάνεται ανάξιος της αγάπης μπορεί να συμβάλουν αργότερα στο φόβο της οικειότητας. Επίσης, ο φόβος της οικειότητας μπορεί να προκληθεί από τραύματα και προβλήματα ψυχικής υγείας, όπως η αποφευκτική διαταραχή προσωπικότητας ή η διαταραχή μετατραυματικού στρες (PTSD).

Πώς να ξεπεράσουμε το φόβο του να έρθουμε πολύ κοντά σε κάποιον

Αν αισθάνεστε ότι ζείτε με το φόβο της οικειότητας ή παρατηρείτε στον εαυτό σας κάποια από τα παραπάνω σημάδια, αυτές οι συμβουλές μπορεί να σας βοηθήσουν.

Για να ξεπεράσετε το φόβο να δεθείτε με κάποιον, χρειάζεται πρώτα να εξετάσετε το δικό σας ιστορικό και τα υποσυνείδητα μοτίβα που έχετε αναπτύξει. Η φιλική υποστήριξη μπορεί να σας βοηθήσει να επεξεργαστείτε τα συναισθήματά σας και να βρείτε τρόπους να τα αντιμετωπίσετε.

Δουλεύουμε πάνω στην αυτοεκτίμησή μας

Δεν χρειάζεται να ζείτε με κακή αυτοεκτίμηση για να επωφεληθείτε από την εργασία πάνω στην αυτοαγάπη. Όταν ζείτε με το φόβο της οικειότητας, μπορεί να αισθάνεστε ότι δεν αξίζετε αγάπη ή φροντίδα σε μια σχέση. Η εστίαση στην οικοδόμηση της αυτοπεποίθησής σας, στην ανάπτυξη των ενδιαφερόντων σας και στην αύξηση της αυτοεκτίμησης μπορεί να βοηθήσει.

Επαναπροσδιορίζουμε τον εαυτό μας

Η ανατροφοδότηση έχει να κάνει με το να δώσετε στον εαυτό σας τη φροντίδα και την υποστήριξη που μπορεί να μην είχατε λάβει ως παιδί. Μπορείτε να κάνετε μια συζήτηση με αυτό το νεότερο κομμάτι του εαυτού σας, το κομμάτι που βίωσε την εγκατάλειψη μεγαλώνοντας, και να πείτε απαλά σε αυτό το κομμάτι: «Δεν έφταιγες εσύ γι’ αυτό. Σε βλέπω, σε αγαπώ και μπορώ να το αναλάβω εγώ από εδώ και πέρα».

Αυτή η προσέγγιση μπορεί να σας κρατήσει στη νοοτροπία του ενήλικου εαυτού σας, του μέρους του εαυτού σας που γνωρίζει και θέλει να δουλέψει μέσα από το φόβο της οικειότητας.