ΔΡΑΜΑΤΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ: ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ - Ἰφιγένεια ἡ ἐν Αὐλίδι (751-800)

ΧΟ. ἥξει δὴ Σιμόεντα καὶ [στρ.]

δίνας ἀργυροειδεῖς
ἄγυρις Ἑλλάνων στρατιᾶς
ἀνά τε ναυσὶν καὶ σὺν ὅπλοις
755 Ἴλιον ἐς τὸ Τροίας
Φοιβήιον δάπεδον,
τὰν Κασάνδραν ἵν᾽ ἀκούω
ῥίπτειν ξανθοὺς πλοκάμους
χλωροκόμῳ στεφάνῳ δάφνας
760 κοσμηθεῖσαν, ὅταν θεοῦ
μαντόσυνοι πνεύσωσ᾽ ἀνάγκαι.

στάσονται δ᾽ ἐπὶ περγάμων [αντ.]
Τροίας ἀμφί τε τείχη
Τρῶες, ὅταν χάλκασπις Ἄρης
765 πόντιος εὐπρῴροισι πλάτας
εἰρεσίᾳ πελάζῃ
Σιμουντίοις ὀχετοῖς,
τὰν τῶν ἐν αἰθέρι δισσῶν
Διοσκούρων Ἑλέναν
770 ἐκ Πριάμου κομίσαι θέλων
ἐς γᾶν Ἑλλάδα δοριπόνοις
ἀσπίσι καὶ λόγχαις Ἀχαιῶν.

Πέργαμον δὲ Φρυγῶν πόλιν
λαΐνους περὶ πύργους
775 κυκλώσας Ἄρει φονίῳ,
λαιμοτόμους κεφαλὰς
σπάσας ‹Πάριν Ἀτρεΐδας,›
πέρσας κατ᾽ ἄκρας πόλιν,
θήσει κόρας πολυκλαύστους
780 δάμαρτά τε Πριάμου.
ἁ δὲ Διὸς Ἑλένα κόρα
πολύκλαυτος ἑδεῖται
πόσιν προλιποῦσα.
μήτ᾽ ἐμοὶ
μήτ᾽ ἐμοῖσι τέκνων τέκνοις
785 ἐλπὶς ἅδε ποτ᾽ ἔλθοι,
οἵαν αἱ πολύχρυσοι
Λυδαὶ καὶ Φρυγῶν ἄλοχοι
στήσουσι παρ᾽ ἱστοῖς
μυθεῦσαι τάδ᾽ ἐς ἀλλήλας·
790 Τίς ἄρα μ᾽ εὐπλοκάμου κόμας
ῥῦμα δακρυόεν τανύσας
πατρίδος ὀλλυμένας ἀπολωτιεῖ;
διὰ σέ, τὰν κύκνου δολιχαύχενος γόνον,
εἰ δὴ φάτις ἔτυμος ὡς
795 ἔτυχεν, [Λήδα] ὄρνιθι πταμένῳ
Διὸς ὅτ᾽ ἀλλάχθη δέμας, εἴτ᾽
ἐν δέλτοις Πιερίσιν
μῦθοι τάδ᾽ ἐς ἀνθρώπους
800 ἤνεγκαν παρὰ καιρὸν ἄλλως.

***

ΧΟΡ. Προς του Σιμόεντα λοιπόν τ᾽ ασημιά
στριφογυρίσματα τώρα ο στρατός
—πλήθος!— θα πάει των Ελλήνων
με τα καράβια, με τα όπλα του,
στο Ίλιο, στην Τροία, τη χώρα του Απόλλωνα,
όπου, όπως λένε, η Κασάντρα,
με χλωροπράσινο αφού δαφνοστέφανο πρώτα
θα στολιστεί, τις ξανθές της αφήνει στον άνεμο
να κυματίζουν πλεξίδες,
760 όταν πνοές
θείες για μαντείες την κεντρίζουν

Γύρω στα τείχη της Τροίας και ψηλά
πάνω στο κάστρο οι Τρώες θα σταθούν,
προς του Σιμόεντα το ρέμα
σα θα σιμώνει απ᾽ το πέλαγο
με καραβιών λαμνοκόπημα ωριόπλωρων
ο χαλκαρμάτωτος Άρης·
πόθος του θα ᾽ναι να φέρει στην Ελλάδα,
770 από του Πρίαμου τη γη, των ουράνιων Διόσκουρων
την αδερφή, την Ελένη,
με ελληνικές
λόγχες και στέρεες ασπίδες.

Και όταν τριγύρω το Πέργαμο,
κάστρο των Τρώων, και τους πέτρινους πύργους του
με φονική πολεμόχαρη λύσσα ‹ο Ατρείδης› κυκλώσει,
απ᾽ το κεφάλι θα σύρει ‹τον Πάρη›, σφαγμένον,
απ᾽ την κορφή ως τα θεμέλια θα πάρει την πόλη,
780 και τη γυναίκα του Πρίαμου μαζί και τις κόρες του
βρύσες δακρύων θα τις κάμει.
Τότε κι η κόρη του Δία, η Ελένη,
δάκρυα θα χύσει πολλά,
που είναι του αντρός της προδότρα.
Ω, μήτ᾽ εμέ
μήτε ποτέ τα παιδιά των παιδιών μου να βρει
τέτοια αγωνία σαν αυτή
που οι βουτηγμένες στο μάλαμα θα ᾽χουν Λυδές
και των Φρυγών οι γυναίκες,
όταν,
στους αργαλειούς σα θα υφαίνουν, η μια τους στην άλλη θα λέει:
790 «Άραγε ποιός θα με σύρει, κλαμένη,
απ᾽ τα μαλλιά τα ωριοπλέξουδα;
απ᾽ τον κορμό της πατρίδας μου, σα θα ρημάζεται,
ποιός τον ανθό της ζωής μου θα κόψει;»
Ω, και για ποιόνε; για σένα όλ᾽ αυτά, θυγατέρα
του μακρολαίμη του κύκνου,
αν είν᾽ αλήθεια δα ο λόγος πως τάχα μορφή
πήρε πετούμενου ο Δίας
ή, στα χαμένα,
μύθοι ποιητών
800 έτσι τον άπλωσαν μέσα στον κόσμο.

Η Αρχαία Ελληνική Τέχνη και η Ακτινοβολία της, Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΤΕΧΝΗΣ ΣΤΑ ΝΕΟΤΕΡΑ ΧΡΟΝΙΑ: Αναγέννηση και αρχαία ελληνική τέχνη

9.2.3. Μπρουνελέσκι και Ντονατέλο

Σύμφωνα με τον Βαζάρι, ο Μπρουνελέσκι και ο γλύπτης Ντονατέλο ήταν και οι δύο παθιασμένα αρχαιόπληκτοι. Περιηγήθηκαν μαζί τα ερείπια της αρχαίας Ρώμης, σχεδιάζοντας και μελετώντας διαστάσεις και αναλογίες από καθετί αρχαίο που έπεφτε στην αντίληψή τους. Ο Βαζάρι διηγείται πως ο Μπρουνελέσκι, ακούγοντας να εγκωμιάζουν μια ρωμαϊκή σαρκοφάγο στην Κορτόνα, κυριεύτηκε από τέτοια επιθυμία να τη δει, ώστε έφυγε όπως ήταν με την κάπα και τα ξυλοπάπουτσα από τη Φλωρεντία, πήγε με τα πόδια στην Κορτόνα όπου σχεδίασε το ανάγλυφο της διονυσιακής σκηνής, και ξαναγύρισε στη Φλωρεντία χωρίς να τον αντιληφθούν. Ο Μπρουνελέσκι ήταν ίσως ο πιο σημαντικός αρχιτέκτονας της Αναγέννησης. Όπως είδαμε, ανακάλυψε τους κανόνες της προοπτικής και άλλαξε την αντίληψη της δομής, της κατασκευής και των μοτίβων στην αρχιτεκτονική, αντλώντας μαθήματα από την Αρχαιότητα.

Ο διασημότερος γλύπτης της πρώιμης Αναγέννησης ήταν ο Ντονατέλο (περ. 1386-1466). Στον χάλκινο Δαβίδ του, που τον παρουσιάζει σαν έναν γυμνό νεαρό έφηβο με το ξίφος του Γολιάθ στο δεξί, με το αριστερό πόδι πάνω στο κεφάλι του εχθρού και με ένα πλατύγυρο καπέλο, εντυπωσιάζει με τα ρευστά περιγράμματα, τη χαλαρότητα των μελών του σώματος που μαρτυρούν μια εκλεκτική συγγένεια με την πραξιτέλεια παράδοση του 4ου αιώνα π.Χ. Αλλά και στον περίφημο έφιππο ανδριάντα του Γκαταμελάτα στην Πάντοβα, ώριμο έργο του Ντονατέλο, μπορεί να διακρίνει κανείς αναφορά σε αρχαίο πρότυπο, στον έφιππο Μάρκο Αυρήλιο στη Ρώμη. Ο Ντονατέλο δυσκόλευε πάντα τους ιστορικούς της τέχνης, γιατί συνήθως δεν χρησιμοποιεί συγκεκριμένα έργα της Αρχαιότητας, αλλά τα αφομοιώνει ως κομμάτι του δικού του προσωπικού στιλ.

Μπαγκαβάτ Γκιτά

Η Άμεση Οδός προς το Θείο

Υπάρχει πραγματικά ένας Μυστικός Άμεσος Τρόπος, μια Άμεση Δράση που μας Οδηγεί στην Εμπειρία του Θεού. Αποκαλύπτεται Εσωτερικά σε όποιον είναι έτοιμος, ή υποδεικνύεται από τον Αληθινό Δάσκαλο στον αληθινό μαθητή όταν ωριμάζει ο καιρός.

Είναι ελάχιστοι αυτοί που βαδίζουν την Άμεση Οδό. Γιατί; Επειδή είναι ελάχιστοι αυτοί που Νοιώθουν Ολοκληρωτική Αγάπη, επειδή είναι ελάχιστοι αυτοί που Προσεύχονται Αληθινά, επειδή είναι ελάχιστοι αυτοί που Απελευθερώνονται από τους περιορισμούς της κατώτερης ύπαρξης.

Αυτά για τα οποία μιλάμε είναι συγκεκριμένη άμεση διαδικασία που οδηγεί την συνειδητότητα στην Εμπειρία της Πραγματικότητας, στην Καρδιά του Θεού… Δεν μιλάμε ούτε για τεχνικές, ούτε για δραστηριότητες που οδηγούν σταδιακά κάπου. Ταυτόχρονα υποδεικνύεται εδώ, για όσους καταλαβαίνουν η μεταμόρφωση της συνειδητότητας που Περνά από την Αγάπη στην Άμεση Επαφή και στην Ένωση με Αυτό που Υπάρχει, Πέρα από όλα.

Αν και η Άμεση Οδός διδάχτηκε από τον Κρίσνα, όπως αναφέρεται στην Μπαγκαβάτ Γκιτά στην Πραγματικότητα είναι η Αληθινή Οδός όλων όσων ζητούν πραγματικά την Ένωση με τον Θεό… Την Ίδια Οδό ακολουθούν οι Χριστιανοί Μυστικοί και οι άγιοι στο Σουφισμό.

Τελικά πρόκειται για την άμεση πραγματική έμπρακτη Ένωση με τον Θεό, σε Πραγματικό Χρόνο, Εδώ, Τώρα… πρόκειται για το Πέρασμα της Πύλης του Ουρανού που Οδηγεί στην Απεραντοσύνη.

«Όμως, Με Λατρεύουν Αληθινά, εκείνοι που εγκαταλείπουν όλες τις δραστηριότητες αφήνοντας την Ίδια την Θεία Φύση να Ενεργεί, και στρέφουν Όλη την Προσοχή τους σε Μένα, και Βιώνουν την Υπέρτατη Ουσία με Άμεση Συνεχή Επαφή.

Αυτούς, που Στερεώνουν σε Μένα την Εσώτερη Συνείδησή τους (την «Καρδιά» τους), Εγώ τους απελευθερώνω και τους σώζω άμεσα από τον ωκεανό των γεννήσεων και των θανάτων.

Στερέωσε Ολοκληρωτικά κι Ακλόνητα την Εσώτερη Συνείδησή σου σε Μένα και θα «Κατοικήσεις» σε Μένα, πέρα από τούτη την θνητή ύπαρξη.

Κι αν δεν μπορείς να κρατήσεις την Εσώτερη Συνείδησή σου Σταθερά σε Μένα προσπάθησε να έρχεσαι συνεχώς σε Άμεση Επαφή Μαζί Μου, με υπομονή κι επιμονή, θεωρώντας αυτή την Επαφή πρωταρχικό σκοπό της ζωής σου.

Ακόμα κι αν δεν μπορείς να έρχεσαι σε Συνεχή Επαφή Μαζί Μου, τότε εγκατέλειψε όλες τις δραστηριότητες σε Μένα. Αφήνοντας την Αληθινή Φύση να Ενεργεί, χωρίς να παρεμβαίνεις, θα φτάσεις στην Απάθεια.

Αλλά αν κι αυτό δεν μπορείς, να εγκαταλείψεις όλες τις δραστηριότητες σε Μένα, βρίσκοντας Καταφύγιο σε Μένα, εγκατέλειψε όλες τις ανώφελες επιθυμίες κι απαρνήσου τον καρπό των μάταιων πράξεων».

Μπαγκαβάτ Γκιτά XII, 6-11

Aldaraia, η Βίβλος του «Αγίου»

Μελετώντας κάποιος τα ημερολόγια του διάσημου Ελισαβετιανού Μάγου και Αστρολόγου του 16ου αι. John Dee διαπιστώνει ότι γίνονται κάποιες αινιγματικές αναφορές σε ένα μαγικό βιβλίο το οποίο ονομάζονταν Τhe Book of Souga, το ύστερα γνωστό ως Aldairaia.

Η σημαντικότητά του έγκειται στο γεγονός του ότι είναι μια από της βασικές πηγές της έμπνευσης του Dr. John Dee o οποίος κατείχε το ένα από τα δύο χειρόγραφα του βιβλίου του Σούγκα

Το αντίγραφο του John Dee…..

Λέγεται ότι κατείχε το ένα από τα δύο γνωστά χειρόγραφα. Το Βιβλίο του Σούγκα ήταν ένα μυστηριώδες κωδικοποιημένο μαγικό κείμενο για το οποίο ο Αρχάγγελος Ουριήλ αναφέρει τον Μάρτιο του 1582 ότι “αποκαλύφθηκε στον Αδάμ, όταν ήταν στον παράδεισο, από τους καλούς Αγγέλους του Θεού και μόνο ο Αρχάγγελος Μιχαήλ είναι ο διερμηνέας του μυθικού βιβλίου” (Mysteriorum Liber Primus)

Στην ίδια συνομιλία ο Dr. Dee δείχνοντας το πόσο εκτιμούσε το συγκεκριμένο βιβλίο εκφράζει την επιθυμία του να μπορέσει να αποκρυπτογραφήσει τους πίνακες, οι οποίοι εμπεριέχονται σε αυτό παρόλο που ποτέ δεν ρώτησε τον Αρχάγγελο Μιχαήλ, όπως εμμέσως του υπέδειξε ο Ουριήλ! Αργότερα όμως πιθανόν κοντά στο 1583 το αντίγραφο πού ήταν στα προσωπική βιβλιοθήκη του μάγου χάθηκε, έτσι εκείνος αναγκάστηκε να ρωτήσει τους αγγέλους και συγκεκριμένα τον Illemese για κάποιο αραβικό χαμένο κείμενο που εμπεριείχε γράμματα και αριθμούς, το οποίο κάποιοι ταυτίζουν με το βιβλίο του Soyga, σε αυτήν την θεωρία αντιτίθεται ο ερευνητής και συγγραφέας Joseph H. Peterson, ίσως γιατί παρόλο που το κείμενο περιέχει αρκετούς αραβικούς όρους ή αραβικής προέλευσης λέξεις, κατά τα άλλα είναι γραμμένο στα Λατινικά.

Aldaraia, Το χαμένο Βιβλίο….

Η φήμη του μυστηρίου που περιέβαλλε το συγκεκριμένο χειρόγραφο ενισχύθηκε πολύ, τόσο από την αναφορά του στα ημερολόγια του Ελισαβετιανού Δόκτορος και στο Liber Loagaeth, το Βιβλίο του Λόγου, όσο και από το γεγονός του ότι θεωρούνταν χαμένο ως και τα τέλη του 20ου αι.!

Τι είναι όμως πραγματικά και τι περιέχει αυτό το βιβλίο του Σούγκα που γοήτευσε τον Ντη και μετέπειτα τον κόσμο της έρευνας;

Για να απαντήσουμε σε αυτό το ερώτημα πρέπει να δούμε το υπόλοιπο μέρος της ιστορίας του. Όπως είδαμε το βιβλίο αναφέρεται στα χειρόγραφα του Ντη υπό τον τίτλο το βιβλίο του Σούγκα, έτσι με αυτό τον γενικό και παράξενο τίτλο το αναζητούσαν μάταια οι ερευνητές μέχρι που το έτος 1994 η μελετητής Deborah Harkness κατάφερε να βρει όχι ένα αλλά δύο αντίγραφα του Σούγκα, τα οποία όμως είχαν τον τίτλο του πρώτου μέρους του κειμένου, το οποίο είχε την εξωτική ονομασία Aldaraia, κάτι που προφανώς μπέρδεψε τους αναζητητές του βιβλίου που το έψαχναν ως “The Book of Soyga”.

Το ένα κείμενο λοιπόν βρέθηκε στην Βρετανική βιβλιοθήκη και φημολογείται ότι αποτελεί το αυθεντικό χειρόγραφο που κατείχε ο Dr. J. Dee και είναι γνωστό και ως Sloane MS 8. Σε αυτό το σημείο πρέπει να αναφέρουμε ότι έχει καταγραφεί πως ο Εlias Asmole αναφέρεται σε ένα κείμενο το οποίο αναγράφει τον τίτλο Aldaraia sive Soyga vocor! Αυτό το χειρόγραφο ήταν στην κατοχή του Δούκα του Lauderdale και δημοπρατήθηκε το έτος 1692. Πιθανολογείται μάλιστα ότι αυτό είναι το το Sloane MS 8. Το άλλο κείμενο που βρέθηκε, ήταν μέρος του πληρώματος των βιβλίων της Bodleian Library και είναι γνωστό και ως χειρόγραφο Bodley MS 908 και τότε όλοι είδαν πως προκειται για ένα κυριολεκτικά αινιγματικό και καθόλου εύκολο βιβλίο.

Soyga Aka Agyos

Η ανακάλυψη αυτή όμως έφερε στο φως ένα corpus κειμένου διόλου εύκολο, δυσνόητο και με αραδιασμένους πίνακες,, ξέρετε από αυτά τα … ωραία χειρόγραφα που αποτελούν την χαρά των ερευνητών και των αναλυτών(!) και αποτελούν το σύνηθες μήλον της Έριδος σε επιστημονικά συνέδρια.

Επανερχόμαστε λοιπόν στο θέμα του περιεχομένου τόσο του κειμένου όσο και των πινάκων. Από τις πιο σημαντικές μελέτες του κειμένου και των πινάκων του παραμένει αυτή που φέρει την σφραγίδα του κρυπτολόγου John Reeds. O εν λόγω μελετητής και ερευνητής κωδικοποιημένων γραπτών έργων ζήτησε και πήρε τα μικροφίλμ των χειρογράφων και εκπόνησε ένα μικρό αλλά μεγάλης σημασίας έργο, σχετικά με τον Ντη και τους πίνακες του Soyga, με τίτλο “John Dee and the Magic Tables in the Book of Soyga” και το οποία μας δίνει αρκετά σημαντικές πληροφορίες. Τι σημαίνει λοιπόν το παράξενο όνομα Soyga; Ο ίδιος ο Dee αναφέρει ότι είναι μια κρυπτογραφία, ένας αναγραμματισμός αν θέλετε της Ελληνικής λέξης ο Άγιος (agyos).

Το Agyos δεν το γράφει με “I” αλλά με «Υ» έτσι η αντιστροφή της λέξης “Soyga” μας δίνει την λέξη “AGYOS” (Άγιος). Αυτό δεν ξενίζει στον ερευνητή καθώς μέσα στο βιβλίο υιοθετείται η συνήθεια της γραφής από τα δεξιά προς τα αριστερά, όπως συμβαίνει στα Εβραϊκά. Το ίδιο άλλωστε συμβαίνει και με την Γλώσσα του Αγγελικού συστήματος του ίδιου του Dee.

Άλλη μια κλασσική Σολομωνική;

Το βιβλίο είναι χωρισμένο σε τρία κεφάλαια ή αλλιώς σε τρία υποσύνολα:

Α) Το Liber Aldaraia,

Β) Το Liber Radiorum και..

Γ) Το Liber Decimus Septimus.

Στην αρχή το κείμενο θυμίζει μια κλασσική Σολομωνική, ένα δηλαδή κοινό μαγικό γρημόριο, της μεσαιωνικής αλλά και της Αναγεννησιακής περιόδου αφού περιλαμβάνει τις κλασσικές λίστες δαιμόνων, βαρβαρική γλώσσα και τεχνητές λέξεις (π.χ Saradon, Sardon, Sardeonκτλ) αστρολογικά στοιχεία και μυστήρια μαγικά τετράγωνα ή πίνακες, οι οποίοι ήταν τόσο αινιγματικοί και τόσο δύσκολοι στην αποκρυπτογράφησή τους, που κατάφεραν να αιχμαλωτίσουν την καρδιά και να σαγηνεύσουν τον πολύπλοκο νου του μάγου και κρυσταλοσκόπου Dee. Είναι άλλωστε χαρακτηριστικό το πόσο μοιάζουν αυτοί οι πίνακες και με τους πίνακες του δικού του μαγικού συστήματος! Όποιος μελετήσει λίγο περισσότερο το θέμα πιθανότατα θα βρει πλήθος αντιστοιχιών και ομοιοτήτων αν και οι ενωχιανοί μαγικοί πίνακες είναι κατ’ ομολογία πολλών μελετητών πολύ πιο οργανωμένοι και πιο ορθολογικά συγκροτημένοι.

Οι περίπλοκοι Πίνακες και τα «Μαγικά» τετράγωνα

Έτσι το βιβλίο του Σούγκα εμπεριέχει 36 πίνακες εκ των οποίων οι δώδεκα πρώτοι αντιστοιχούν σε ένα ζώδιο του Ζωδιακού Κύκλου, οι επόμενου δώδεκα και πιο συγκεκριμένα οι πίνακες 13 εώς και 24 επαναλαμβάνονταν τα ζώδια! Κάτι ίσως που έχει με την ίδια την επιστήμη της αστρολογίας όπου χωρίζει τα ζώδια ανάλογα την εκδήλωση τους είτε ως Diurnal είτε ως Nocturnal, είτε δηλαδή θετικά και ενεργητικά είτε αρνητικά και παθητικά ή πιο σωστά ( μιας και αυτοί είναι … μοντέρνοι όροι) ως Ημερήσια ή Νυχτερινά.

Οι πίνακες τώρα 25 εώς και 31 σχετίζονται με τους επτά παραδοσιακά μαγικούς πλανήτες (Δίας, Άρης, Ήλιος, Σελήνη, Αφροδίτη, Ερμής, Κρόνος), ενώ οι πίνακες 32 εώς και 35 σχετίζονται με τα τέσσερα φυσικά στοιχεία, εντύπωση προκαλεί ο τελευταίος πίνακας ο ο οποίος σχετιζεται με την λέξη Magistri! που σημαίνει Εμπειρία σε κάτι. (Magister= Ο Μάγιστρος, ο διδάσκαλος μιας τέχνης ή επιστήμης). Να υπενθυμίσουμε σε αυτό το σημείο ότι σε ένα από τα πρώτα έργα του Ντη, την Ιερογλυφική Μονάδα αναφέρεται ο όρος Μαγιστέριο των στοιχείων, που σημαίνει την επιστήμη των στοιχείων.

Επίσης κάθε πίνακας είναι φτιαγμένος από τριανταέξι κάθετες και τριανταέξι οριζόντιες γραμμές και μέσα στα τετράγωνα υπάρχει πάντοτε μια λέξη κλειδί αποτελούμενη από έξι γράμματα, για παράδειγμα ο πρώτος περιέχει την λέξη κλειδί Nisram. Αυτή η λέξη γράφεται στα αριστερά μία κανονικά και μία με αντίστροφη σειρά καλύπτοντας έξι γραμμές και έξι συνεχή τετράγωνα. Ο αριθμός έξι παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στους εν λόγω πίνακες. Οφείλουμε εδώ να αναγνωρίσουμε, όπως έκανε και ο ίδιος ο Reeds, την πρωτοτυπία του βιβλίου να μην ανήκει στην κατηγορία των ψευδεπίγραφων. Δηλαδή αυτό που θέλουμε εδώ να πούμε είναι ότι δεν διεκδικεί κανένα βιβλικό χαρακτήρα ως συγγραφέα όπως κάνουν οι υπόλοιπες κλασσικές Σολομωνικές, οι οποίες αποδίδονται ψευδώς στον Μυθικό βασιλιά Σολομώντα! Αυτό και μόνο το κάνει να ξεχωρίζει από τα λοιπά «μαγικά» εγχειρίδια και φυσικά δημιουργεί πολλά ερωτηματικά σχετικά με το από που έλκει την καταγωγή του.

Η Πρακτική Χρήση του Βιβλίου

Δυστυχώς παρά την ανακάλυψη του βιβλίου περίπου μια εικοσαετία πριν κανείς, ούτε ο ίδιος ο Reeds δεν μπόρεσε να βρει και να φέρει στην δημοσιότητα τα πραγματικά κίνητρα, την πραγματική μαγική χρήση των παράξενων πινάκων του Soyga, αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι οι λέξεις που έβγαλε η εξίσωση του κρυπτολόγου δεν απέδωσαν κάποιο νόημα ή έστω κάποιες οδηγίες αυτό συνέβη για δύο λόγους ίσως. Ο ένας έχει να κάνει με το ότι μπορεί να μην απέδωσε τελικά η αλγοριθμική εξίσωση και να μην βγήκαν έτσι τα σωστά αποτελέσματα, ίσως οι πίνακες να ήταν δημιουργημένοι έτσι ώστε να μπερδέψουν αυτόν που δεν ήξερε να τους διαβάσει, ακόμα και αν κατείχε την ικανότητα του “σπασίματος” των κωδικοποιημένων μηνυμάτων, όπως ο John Dee και φυσικά ο Reeds.

Ο άλλος έχει να κάνει με το ότι δεν έχουν εξεταστεί καλά τα αποτελέσματα των εξισώσεων και των λέξεων με τα κλειδιά του κάθε πίνακα. Πάντως ότι και να ισχύει το σίγουρο είναι πως μόνο εικασίες μπορούμε να κάνουμε περί αυτού του θέματος. Παρόλα αυτά μια εύλογη θεωρία παρουσιάζεται από τον συγγραφέα και ερευνητή Aaron Leitch, ο οποίος διακρίνει μία σχέση της δομής των πινάκων με τις πρακτικές της Μέρκαμπα, το ιουδαϊκό προφητικό, σχεδόν σαμανικό, εκστατικό σύστημα που περιστρέφεται γύρω από το όραμα του Ιεζεκιήλ με το άρμα του Θεού. Πιο συγκεκριμένα μιλάμε εδώ για αυτό που οι πρακτική αυτού του εσωτερικού οικοδομήματος περιγράφουν ως κατάβαση των ουρανίων παλατιών, εκεί ο μυστικιστής ξεκινά από το μεγαλύτερο για να καταλήξει στο μικρότερο με σκοπό να “κατεβάσει” και να βιώσει την υπέρτατη ουράνια προφητεία και να αποκτήσει την θέαση του Θρόνου του Θεού! Σύμφωνα με αυτό το σύστημα η προφητεία, η κατανόηση, η γνώση έρχεται άνωθεν σε μια αντίστροφη διαδικασία κατάβασης του φωτός και εγκαθίδρυσης του στον άνθρωπο.

Έτσι συμβαίνει και εδώ αφού οι πίνακες ξεκινάνε από το ανώτερο επίπεδο του ζωδιακού κύκλου που στην ουσία συμβολίζει τον κύκλο της ζωής, τον χρόνο, το φίδι που τρώει την ουρά του. Προχωράνε στους επτά πλανήτες που, για την ελληνιστική αλλά και την μεσαιωνική απόκρυφη παράδοση, συμβόλιζαν την επταρχική δομή της εξουσίας των συμπαντικών δυνάμεων (κάτι που και ο ίδιος ο Ντη κράτησε και στο δικό του σύστημα) και τέλος πριν καταλήξουμε πριν τον τελευταίο πίνακα φθάνουμε στα 4 στοιχεία, που είναι στην ουσία η Γη ή το υλικό πεδίο των αισθήσεων. (Ο σταυρός Φτάνοντας λοιπόν στον 36ο Πίνακα (36 είναι και οι δεκανοί των Ζωδίων) και τελευταίο πίνακα, ο οποίος έχει λέξη κλειδί την έχοντας για λέξη του τον όρο “Μagistri”μας κάνει να πιστεύουμε ότι οι πίνακες αναπαράγουν την ίδια διαδικασία, την οποία περιγράψαμε παραπάνω. Την διαδικασία εκείνη που ξεκινά από το ύψος και προχωράει ως το βάθος της ανθρώπινης ύπαρξης εκεί που ο Θεός η οι Θεοί όπως προτιμάτε έκρυψαν κάτω από την ίδια μας την μύτη την πηγή της συμπαντικής ουσίας… Μύθος ή Πραγματικότητα; η αλήθεια σας περιμένει να την ανακαλύψετε μόνοι σας γιατί τελικά ο δρόμος της αναζήτησης είναι ένας προσωπικός δρόμος.

Χαρακτηριστικός στην ερμηνεία του κειμένου είναι ο ρόλος της αστρολογίας αφού τα ζώδια και οι πλανήτες αντιστοιχούν στις συμπαντικές δυνάμεις που γυρίζουν τον τροχό της κίνησης και του χρόνου στον κόσμο, που σύμφωνα με τον, αρχαίο μεγάλο φιλόσοφο, Ηράκλειτο βασιλεύει ο Πόλεμος των αντιθέτων δυνάμεων εκ του οποίου παράγεται η κρυμμένη αρμονία.

Πως η ανασφάλεια βλάπτει τη σχέση μας

Είναι απολύτως κατανοητό να είμαστε λίγο αγχωμένοι στην αρχή μιας νέας σχέσης. Ίσως να έχουμε κάνει αρκετές σχέσεις στο παρελθόν που ξεκίνησαν πολλά υποσχόμενες, αλλά πήραν κακή τροπή στη συνέχεια ή ίσως οι πρώην σύντροφοί μας κατηγόρησαν τα ελαττώματά μας για τον χωρισμό. Οι παρελθοντικές εμπειρίες μας (ή και η έλλειψη εμπειρίας) μπορεί να μας κάνουν να νιώθουμε ανασφαλείς για την εσωτερική μας αξία και την ικανότητα να αγαπηθούμε.

Και ακόμα περισσότερο, οι ανασφάλειές μας μπορεί να σχετίζονται με τις εμπειρίες μας καθώς μεγαλώναμε και θα έχουν ελάχιστα να κάνουν με το άτομο που τώρα που έχουμε σχέση. Και μέχρι να μάθουμε να παρέχουμε μια ασφαλή βάση για τον εαυτό μας, αυτές οι ανασφάλειες θα βλάπτουν τις σχέσεις που προσπαθούμε να πλάσουμε με τους άλλους.

Αν δεν τις αντιληφθούμε, παράγουν φόβο ανεπάρκειας και εγκατάλειψης, που συνήθως κουράζουν τους άλλους. Ασχέτως του πόσο υποστηρικτικοί και επιβεβαιωτικοί είναι οι σύντροφοί μας, δεν μπορούν να επιλύσουν τα βαθιά εδραιωμένα συναισθήματα που μας βασανίζουν. Συνεπώς, θα αρχίζουν να συγχύζονται για την ανικανότητά τους να μας ανακουφίσουν και αυτό θα ασκήσει μεγάλη πίεση στην ίδια τη σχέση.

Ως εκ τούτου, χρειάζεται να αποκτήσουμε επίγνωση των ανασφαλειών μας και να μάθουμε τρόπους να ηρεμούμε όταν ερχόμαστε αντιμέτωποι με τόσο ισχυρά και δυνητικά καταστροφικά συναισθήματα.

Ποιες συμπεριφορές χρειάζεται να προσέξουμε σε περιπτώσεις ανασφάλειας

1. Συνεχής αναζήτηση της απόρριψης

Σκεφτόμαστε συνεχώς ότι θα μας εγκαταλείψουν. Έτσι «βλέπουμε» παντού τέτοια σημάδια. Αυτή η συνεχής ενασχόληση με αυτό το φόβο, αρκετά συνηθισμένη σε όσους έχουν αγχώδη τύπο δεσμού, είναι εξαιρετικά εξουθενωτική και για τις δύο πλευρές.

Αν το άλλο άτομο μας έχει προσφέρει καθησυχασμό, χρειάζεται να τον αποδεχτούμε και να τον ζητάμε συνεχώς. Την επόμενη φορά που θα ξανανιώσουμε ανασφάλεια, μπορούμε να υπενθυμίσουμε στον εαυτό μας εκείνη τη συζήτηση.

2. Προσπαθούμε συνεχώς να ικανοποιούμε μόνο τον άλλο

Αν παρατηρούμε ότι πνίγουμε τη φωνή μας και προσαρμοζόμαστε αναλόγως μόνο και μόνο για να διασφαλίσουμε ότι ο/η σύντροφός μας είναι πάντα χαρούμενος/η και ευχαριστημένος/η, πρέπει να κάνουμε ένα βήμα πίσω και να μας υπενθυμίσουμε ότι με αυτό τον τρόπο δημιουργούμε μια σχέση που βασίζεται στην ψευδαίσθηση.

Μια υγιής σχέση είναι ότι και τα δύο μέρη είναι ειλικρινή και αυθεντικά ο ένας με τον άλλο. Σε αυτό το είδος σύνδεσης, κάθε σύντροφος είναι πρόθυμος να μάθει τι σκέφτεται, νιώθει και θέλει ο άλλος. Αλλά αν στερήσουμε από τον άλλο αυτή την ειλικρίνεια, εμποδίζουμε τη σχέση να ωριμάσει.

3. Είμαστε υπερβολικά ευαίσθητοι

Όταν είμαστε ανασφαλείς, τείνουμε να παρερμηνεύουμε με ευκολία τι μας λέει ο/η σύντροφός μας. Αν ανακαλύψουμε ότι βγάζουμε βιαστικά συμπεράσματα, πρέπει να κάνουμε μια παύση, να αναπνεύσουμε και να ακούσουμε τι πραγματικά μας επικοινωνεί ο άλλος. Αν η συμπεριφορά του δεν δημιουργεί αντιθέσεις και δεν προκαλεί σύγχυση σε σύγκριση με τα λεγόμενά του, καλά θα κάνουμε να τον εμπιστευθούμε και να ανακουφιστούμε από τις ανασφαλείς σκέψεις μας.

ΛΑΟ ΤΣΕ: ΑΝΥΠΕΡΒΛΗΤΗ ΓΝΩΣΗ

Ο άριστος ταξιδευτής δεν αφήνει χνάρια.

Ο άριστος ομιλητής δεν αφήνει τη γλώσσα να παρασυρθεί.

Ο άριστος λογιστής δε χρειάζεται πινάκια.

Η καλύτερη πόρτα δε χρειάζεται μάνταλο,
κι όμως, κανείς δεν μπορεί να την ανοίξει.

Το καλύτερο δέσιμο δε χρειάζεται κόμπους,
κι όμως, κανείς δεν μπορεί να το λύσει.

Γι’ αυτό ο συνετός βοηθά τους πάντες, αδιακρίτως.

Φροντίζει τα πάντα, τίποτα δεν παραμελεί.

Αυτή είναι η απόδειξη της σοφίας του.

Έτσι, ο καλός άνθρωπος
γίνεται δάσκαλος του πλανημένου.

Κι οι πλανημένοι άνθρωποι
γίνονται η πρώτη ύλη στα χέρια του καλού.

Όταν χάνεται ο σεβασμός προς το δάσκαλο
κι όταν λείπει η φροντίδα για το μαθητή γεννιέται σύγχυση,
όσο σοφός κι αν είσαι.

Αυτό είναι το κλειδί του μυστηρίου.

ΛΑΟ ΤΣΕ, ΛΑΟ ΤΕ ΚΙΝΓΚ, ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΕΧΝΗ ΤΗΣ ΑΡΜΟΝΙΑΣ

Η ευτυχία είναι επιλογή

Εκπλήσσομαι με τον τεράστιο αριθμό ενηλίκων που δεν αναλαμβάνουν την ευθύνη της στάσης τους απέναντι στη ζωή. Αν είναι κακόκεφοι και κάποιος ζητήσει να μάθει γιατί, απαντούν, “Σήμερα ξύπνησα στραβά”. Όταν η αποτυχία χτυπάει την πόρτα τους, λένε, “Γεννήθηκα για να βασανίζομαι. Όταν η ζωή τους δεν πάει καλά ενώ άλλα άτομα της οικογένειας βρίσκονται σε άνοδο, λένε, “Λοιπόν, εγώ ήμουν ο άτυχος της οικογένειας”. Όταν οι γάμοι τους αποτυγχάνουν, πιστεύουν ότι παντρεύτηκαν λάθος άτομο. Όταν κάποιος άλλος παίρνει την προαγωγή που ήθελαν, είναι γιατί δε βρέθηκαν στον κατάλληλο τόπο τον κατάλληλο χρόνο. Παρατηρείτε κάτι; Πάντοτε οι άλλοι ευθύνονται για τα προβλήματά τους. Η μεγαλύτερη μέρα στη ζωή σας, όπως και στη δική μου, είναι η μέρα που αναλαμβάνετε πλήρως την ευθύνη της στάσης σας. Είναι η μέρα της ουσιαστικής ενηλικίωσης. 

Ένας σύμβουλος του Προέδρου Λίνκολν τού πρότεινε ένα συγκεκριμένο υποψήφιο για το Υπουργικό Συμβούλιο. Ο Λίνκολν όμως αρνήθηκε, λέγοντας, “Δε μου αρέσει η φάτσα αυτού του ανθρώπου”. “Μα, κύριε, δεν ευθύνεται αυτός για τα χαρακτηριστικά του προσώπου του”, επέμεινε ο σύμβουλος. “Κάθε άνδρας πάνω από τα σαράντα ευθύνεται για το πρόσωπό του”, απάντησε ο Λίνκολν, και το θέμα θεωρήθηκε τελειωμένο.

Ανεξάρτητα από το τι πιστεύετε εσείς για τη στάση σας, η έκφρασή σας σας προδίδει!

Τις προάλλες, είδα ένα αυτοκόλλητο που έγραφε “Η δυστυχία είναι επιλογή”.

Δεν αποφασίζουμε εμείς πόσα χρόνια θα ζήσουμε, αλλά μπορούμε να αποφασίσουμε πόση ζωή θα περιέχεται μέσα στα χρόνια αυτά.

Δεν εξαρτάται από μας η ομορφιά του προσώπου μας, αλλά από μας εξαρτάται η έκφρασή του.

Δεν έχουμε τη δυνατότητα να αποφύγουμε τις δύσκολες στιγμές της ζωής, αλλά μπορούμε να επιλέξουμε να μην κάνουμε δύσκολη τη ζωή μας.

Δεν μπορούμε να ελέγξουμε την αρνητική ατμόσφαιρα του κόσμου που ζούμε, μπορούμε όμως να ελέγξουμε την ατμόσφαιρα που επικρατεί στο μυαλό μας.

Πολύ συχνά προσπαθούμε να επιλέξουμε και να ελέγξουμε πράγματα που δεν περνούν από το χέρι μας.

Πολύ σπάνια επιλέγουμε να ελέγξουμε αυτό που περνάει από το χέρι μας …τη στάση ζωής μας.

Ο Hugh Downs υποστηρίζει ότι ευτυχισμένος δεν είναι τόσο ο άνθρωπος που βρίσκει τις κατάλληλες συνθήκες, αλλά ο άνθρωπος με την κατάλληλη στάση ζωής. Οι περισσότεροι πιστεύουν ότι η ευτυχία είναι μια κατάσταση. Όταν τα πράγματα πηγαίνουν καλά, είναι ευτυχισμένοι. Όταν τα πράγματα πηγαίνουν άσχημα, είναι δυστυχείς. Μερικοί άνθρωποι πάσχουν από αυτό που εγώ αποκαλώ “ασθένεια προορισμού”. Νομίζουν ότι μπορούν να βρουν την ευτυχία σε κάποια θέση ή σε κάποιο τόπο. Άλλοι υποφέρουν από αυτό που αποκαλώ “η ασθένεια του κάποιου”. Νομίζουν ότι η ευτυχία κερδίζεται αν γνωρίζεις ή είσαι με κάποιο συγκεκριμένο άτομο.

Με εντυπωσιάζει η φιλοσοφία που κρύβεται στα παρακάτω λόγια: “Η τύχη επιλέγει αυτά που θα υποστούμε. Εμείς επιλέγουμε τον τρόπο που θα τα υποστούμε.” Περιγράφει απόλυτα τη στάση, “Το μοναδικό πράγμα που δεν μπορείτε να μου αφαιρέσετε είναι ο τρόπος που επιλέγω να αντιδράσω σε αυτά που μου κάνετε. Το τελευταίο οχυρό της ελευθερίας του ατόμου είναι η επιλογή της στάσης του μπροστά σε κάθε δεδομένη κατάσταση.”

Η Clara Barton, ιδρύτρια του Αμερικανικού Ερυθρού Σταυρού, κατανόησε τη σημασία της επιλογής της κατάλληλης στάσης ακόμη και στις πιο αντίξοες συνθήκες. Ποτέ δεν τη θυμάται κανείς να κρατάει κακία σε κάποιον. Μια φορά, ένας φίλος της της θύμισε κάποιο δυσάρεστο γεγονός που είχε συμβεί μερικά χρόνια νωρίτερα, αλλά η Κλάρα έδειχνε να μη θυμάται το περιστατικό. “Μα δε θυμάσαι το κακό που σου έκανε;” ρώτησε ο φίλος της. “Όχι”, απάντησε ήρεμα η Κλάρα, “Θυμάμαι καθαρά ότι το έχω ξεχάσει”.

Πολύ συχνά, άτομα που έχουν αντιμετωπίσει αντίξοες καταστάσεις στη ζωή τούς αισθάνονται πικρία και θυμό. Άλλες φορές, στη ζωή τους αποδεικνύονται άτομα αρνητικά και σκληρά απέναντι στους άλλους. ‘Έχουν την τάση να αναφέρονται στις δύσκολες στιγμές του παρελθόντος και να λένε, “Εκείνο το γεγονός με κατέστρεψε”. Αυτό που δε συνειδητοποιούν είναι πως το γεγονός εκείνο απαιτούσε μια επιλογή στάσης — μια αντίδραση. Η λανθασμένη επιλογή στάσης τούς κατέστρεψε, και όχι οι συνθήκες.

Ο C. S. Lewis είπε, “Κάθε φορά που κάνετε μια επιλογή, μεταλλάσσετε το προσωπικό σας κέντρο ελέγχου, το κομμάτι που αποφασίζει, σε κάτι λίγο διαφορετικό από αυτό που ήταν ως εκείνη τη στιγμή. Και αν πάρετε τη ζωή σας ως σύνολο, με όλες τις αναρίθμητες επιλογές σας, σταδιακά εξελίσσεστε μέσω αυτού του κέντρου ελέγχου είτε σε ένα αγγελικό είτε σε ένα διαβολικό πλάσμα.”.

Η ευκαιρία υπάρχει από τη γέννηση μέχρι το θάνατο, γι’αυτό και δεν είναι ποτέ αργά

Το συναίσθημα να μη δίνεις μεγάλη αξία στον εαυτό σου “μαθαίνεται”, άρα και ξεμαθαίνεται και κάτι καινούριο μπορεί να το αντικαταστήσει. Η ευκαιρία υπάρχει από τη γέννηση μέχρι το θάνατο, γι’ αυτό και δεν είναι ποτέ αργά. Σε οποιαδήποτε στιγμή στη ζωή του ο άνθρωπος μπορεί ν’ αρχίσει να βελτιώνει την αυτοεκτίμησή του.

Αυτό το βλέπω σαν το πιο σημαντικό μήνυμα: υπάρχει πάντα ελπίδα ότι η ζωή σου μπορεί ν’ αλλάξει, γιατί όσο ζεις μπορείς πάντα να μαθαίνεις καινούρια πράγματα. Οι άνθρωποι ωριμάζουν και αλλάζουν σε όλη τους τη ζωή. Αυτό γίνεται πιο δύσκολο όσο μεγαλώνουμε και καμιά φορά χρειάζεται λίγο περισσότερο καιρό. Το παν εξαρτάται από το πόσο αποφασισμένοι είμαστε να το πετύχουμε. Η πεποίθησή μας πως η αλλαγή είναι εφικτή και η δέσμευσή μας στην απόφαση ν’ αλλάξουμε, είναι τα πρώτα μεγάλα βήματα. Μερικοί από μας μπορεί να χρειάζονται περισσότερο χρόνο για να μάθουν, μα όλοι μπορούμε να μάθουμε.

Το παρακάτω απόσπασμα περιέχει όλα μου τα συναισθήματα και τις ιδέες για την αυτοεκτίμηση.

Είμαι εγώ.

Σ’ όλο τον κόσμο δεν υπάρχει κανένας άλλος ακριβώς σαν κι εμένα. Υπάρχουν άνθρωποι που μου μοιάζουν σε μερικά σημεία, αλλά κανένας δεν είναι ολότελα όμοιος με μένα. Επομένως, ό,τι προέρχεται από μένα είναι απόλυτα δικό μου, γιατί εγώ μόνος μου το διάλεξα.

Μου ανήκει ό,τι έχω: το σώμα μου και όλα όσα κάνει, το μυαλό μου με τις ιδέες του και τις σκέψεις του, τα μάτια μου και οι εικόνες όσων βλέπουν, τα συναισθήματά μου, όποια κι αν είναι αυτά: θυμός, χαρά, αποκαρδίωση, αγάπη, απογοήτευση, ενθουσιασμός, το στόμα μου και τα λόγια που ξεστομίζω: ευγενικά, γλυκά ή σκληρά, σωστά ή λαθεμένα. Η φωνή μου δυνατή ή σιγανή και όλες μου οι πράξεις, άσχετα αν κατευθύνονται προς εμένα ή προς τους άλλους.

Δικές μου είναι όλες μου οι φαντασιώσεις, τα όνειρά μου, οι ελπίδες μου, οι φόβοι μου.
Δικοί μου οι θρίαμβοι και οι επιτυχίες μου και όλες μου οι αποτυχίες και τα λάθη μου.

Γιατί σε μένα ανήκει όλος ο εαυτός μου, μπορώ να γνωριστώ βαθιά, στενά μαζί του. Έτσι μπορώ να τον αγαπάω και να’ μαι φίλος μαζί του, με όλες του τις πλευρές. Μπορώ λοιπόν να βάλω όλον τον εαυτό μου να δουλέψει για το συμφέρον μου. Μερικές πλευρές του εαυτού μου με βάζουν σε απορία, το ξέρω, και άλλες μού είναι τελείως άγνωστες. Όσο όμως διατηρώ φιλικές σχέσεις μαζί του και τον αγαπάω, μπορώ με θάρρος και ελπίδα να αναζητώ λύσεις για τα αινίγματα και τρόπους για να ανακαλύψω πιο πολλά πράγματα για μένα.

Όπως κι αν μοιάζω κι αν φαίνομαι, ό,τι λέω και κάνω, ό,τι σκέφτομαι κι αισθάνομαι σε οποιαδήποτε στιγμή, όλα αυτά είμαι εγώ. Κι αυτό είναι κάτι αυθεντικό και δείχνει πού βρισκόμουν εκείνη τη στιγμή.

Όταν αργότερα εξετάσω πώς έμοιαζα και πώς φαινόμουν, τι έκανα και τι είπα, τι σκέφτηκα και πώς αισθάνθηκα, κάποια σημεία μπορεί και να είναι ακατάλληλα. Μπορώ να τα πετάξω τα ακατάλληλα και να κρατήσω όσα αποδείχτηκαν κατάλληλα και να εφεύρω κάτι καινούριο για να αντικαταστήσω ό,τι πέταξα.

Βλέπω, ακούω, αισθάνομαι, σκέπτομαι, λέγω και πράττω.

Έχω τα εργαλεία που χρειάζομαι για να επιζήσω, να’ μαι κοντά με τους άλλους, να’ μαι παραγωγικός, να καταλαβαίνω και να βάζω σε τάξη μες στο νου μου το πλήθος των ανθρώπων και των πραγμάτων έξω από μένα.

Είμαι κύριος του εαυτού μου και, επομένως, μπορώ να τον οργανώσω.
Είμαι εγώ και είμαι πολύ εντάξει.

ΑΛΜΠΕΡ ΚΑΜΥ: Αν κάποιος είναι στερημένος από ελπίδα, δεν σημαίνει ότι είναι απελπισμένος

ΓΙ’ ΑΛΛΗ μια φορά, αυτές οι εικόνες δεν προτείνουν καμιά ηθική και δεν κρίνουν: είναι σχέδια. Απεικονίζουν μονάχα έναν τρόπο ζωής.

Ο εραστής, ο θεατρίνος, ο τυχοδιώκτης υποδύονται το ρόλο του παραλόγου. Όπως επίσης, ο αγνός, ο δημόσιος υπάλληλος ή ο πρόεδρος της Δημοκρατίας, αν το επιθυμούν. Φτάνει να ξέρουν και να μην κρύβουν τίποτα.

Στα ιταλικά μουσεία, βρίσκουμε μερικές φορές μικρά ζωγραφισμένα παραβάν που ο ιερέας κρατούσε μπροστά στα μάτια του θανατοποινίτη για να του κρύβει το ικρίωμα. Το άλμα σε όλες τις μορφές του, η βουτιά στο θείο ή στο αιώνιο, η εγκατάλειψη στις ψευδαισθήσεις της καθημερινότητας ή των ιδεών, όλ’ αυτά τα παραβάν κρύβουν το παράλογο. Υπάρχουν ωστόσο δημόσιοι υπάλληλοι χωρίς παραβάν μπροστά τους και γι’ αυτούς θέλω να μιλήσω.

Διάλεξα τους πιο ακραίους. Σ’ αυτό το βαθμό, το παράλογο τους δίνει μια απόλυτη δύναμη.

Είναι αλήθεια ότι τούτοι οι πρίγκιπες δεν έχουν βασίλειο. Αλλά πλεονεκτούν σε σχέση με τους άλλους γιατί ξέρουν ότι όλα τα βασίλεια είναι ψεύτικα.

Ξέρουν – να όλο το μεγαλείο τους – και μάταια αναφερόμαστε στην περίπτωσή τους μιλώντας για κρυφή δυστυχία ή για στάχτες από τις χαμένες προσδοκίες τους.

Αν κάποιος είναι στερημένος από ελπίδα, δεν σημαίνει ότι είναι απελπισμένος. Οι φλόγες της γης αξίζουν όσο τα ουράνια αρώματα. Ούτε εγώ ούτε κανείς εδώ μπορεί να τους κρίνει.

Δεν θέλουν να είναι οι καλύτεροι, επιδιώκουν να είναι συνεπείς. Αν η λέξη φρόνιμος ταιριάζει στον άνθρωπο που ζει μ’ αυτό που έχει χωρίς ν’ αποσκοπεί σε ό,τι δεν έχει, τότε είναι όντως φρόνιμος. Ένας απ’ αυτούς, κατακτητής σε σχέση όμως με το πνεύμα, Δον Ζουάν όμως της γνώσης, θεατρίνος της ευφυΐας, το ξέρει καλύτερα από τον καθένα: “Δεν αξίζουμε κανένα προνόμιο στη γη ή στον ουρανό, αν οδηγήσουμε το μικρό, αθώο, αγαπημένο αρνάκι της ύπαρξής μας ως την τελειότητα: ακόμα και στην καλύτερη περίπτωση θα συνεχίσουμε να είμαστε ένα αγαπητό ασήμαντο αρνάκι με κέρατα και τίποτα παραπάνω – αν βέβαια υποθέσουμε ότι στο μεταξύ δεν ψοφάμε από κενοδοξία και δεν προκαλούμε σκάνδαλο κάνοντας το δικαστή”.

Θα έπρεπε πάντως να αποδώσουμε στον παράλογο συλλογισμό πιο θερμά πρόσωπα.

Η φαντασία μπορεί να προσθέσει κι άλλα πολλά, προσκολλημένα στο χρόνο και στην εξορία, που ξέρουν επίσης να ζουν στα πλαίσια ενός σύμπαντος χωρίς μέλλον και χωρίς αδυναμίες.

Τούτος ο παράλογος και δίχως Θεό κόσμος γεμίζει έτσι από ανθρώπους που σκέφτονται καθαρά και δεν ελπίζουν πια.

Και δεν μίλησα ακόμα για το πιο παράλογο πρόσωπο: τον δημιουργό.

ΑΛΜΠΕΡ ΚΑΜΥ, ΔΟΚΙΜΙΟ ΓΙΑ ΤΟ ΠΑΡΑΛΟΓΟ - Ο ΜΥΘΟΣ ΤΟΥ ΣΙΣΥΦΟΥ

MARCUS AURELIUS: Γιατί η μοίρα που έχει δοθεί στον καθένα συναρμόζεται και συναρμόζει

Να προσπαθείς ν’ αποφεύγεις το άσκοπο και το μάταιο στον ειρμό των παραστάσεων που γεννά ο νους, και πολύ περισσότερο την κακοήθεια και την περιέργεια. Να συνηθίσεις να συλλογιέσαι εκείνα μόνο, για τα οποία αν κάποιος σε ρωτούσε, «Τι σκέφτεσαι τώρα;», εσύ θ’ απαντούσες αμέσως και με ειλικρίνεια, «Το και το» – έτσι που να φανερώνεται ευθύς ότι οι σκέψεις σου όλες ήταν απλές και καλοπροαίρετες, σκέψεις που χαρακτηρίζουν ένα κοινωνικό ον που αδιαφορεί για τις ηδονικές και για όλο το φάσμα των απολαυστικών παραστάσεων, τον ανταγωνισμό, το φθόνο και την καχυποψία, και καθετί άλλο που θα σ’ έκανε να κοκκινίσεις από ντροπή αν το περιέγραφες.

Γιατί ένας τέτοιος άνθρωπος, αποφασισμένος εδώ και τώρα να καταλέγεται μεταξύ των άριστων, είναι κάτι σαν ιερέας και βοηθός των θεών καθώς χρησιμοποιεί τη δύναμη εντός του που τον καθιστά αγνό από ηδονές, άτρωτο από κάθε πόνο, ανέγγιχτο από κάθε ύβριν, ανεπηρέαστο από κάθε μοχθηρία, αθλητή του μέγιστου αγωνίσματος: να μη νικηθεί από κανένα πάθος, να ‘ναι κατάβαθα διαποτισμένος από τη δικαιοσύνη, να ασπάζεται ολόψυχα ό, τι συμβαίνει και ό, τι του είναι γραμμένο, και να μη βάζει με το νου του συχνά και δίχως να τον υποχρεώνει το κοινωνικό συμφέρον, τι λέει ο άλλος και τι κάνει και τι σκέφτεται. Γιατί καταγίνεται μόνο με ό, τι αφορά στα δικά του καθήκοντα, και από το σύνολο των πραγμάτων συλλογιέται όσα είναι συνυφασμένα με τον ίδιο` και στην πρώτη περίπτωση η προσφορά του είναι άξια, ενώ για τα δεύτερα πιστεύει ότι είναι καλά. Γιατί η μοίρα που έχει δοθεί στον καθένα συναρμόζεται και συναρμόζει.

ΜΑΡΚΟΣ ΑΥΡΗΛΙΟΣ, ΤΑ ΕΙΣ ΕΑΥΤΟΝ

Το "Σύμβολο της Πίστεως" του Κορωνοϊού

The Covidean Creed
(Όπως συμφωνήθηκε στο Ανίερο Συμβούλιο του Νταβός)

Ian Jenkins

Πιστεύω εις έναν Ιό, τον SARS-COV-2, Πατέρα Παντοκράτορα, καταστροφέα ουρανού και γης, ορατών τε πάντων και αοράτων.

Και εις μίαν ασθένειαν, τον Covid-19, τον Υιό του SARS-COV-2 τον μονογενή, τον εκ του Πατρός Sars γεννηθέντα προ πάντων των αιώνων.

Σκότος εκ σκότους, "θεόν" αληθινόν εκ "θεού" αληθινού, γεννηθέντα ου ποιηθέντα (πιθανώς), ομοούσιον τω Πατρί Sars, δι' ου τα πάντα καταστρέφονται.
Πιστεύω ότι δεν υπάρχει ασθένεια, παρά μόνον ο ένας Αληθινός Ιός και ο Θάνατος δεν επέρχεται χωρίς την παρουσία του.

"Δεν θα έχετε ασθένειες ενώπιον του Ενός Αληθινού Ιού".

Εκείνοι που πεθαίνουν έξω από τον Ιό δεν θα πρέπει να αναφέρονται για το θάνατό τους στους λαούς στα καθημερινά δελτία, ούτε σε χαμηλόφωνους τόνους, αλλά θα καταγράφονται σιωπηρά σε σκοτεινές πλάκες όταν έρθει η ώρα.

Μέσω του Ιού όλα τα πράγματα διαλύθηκαν.

Κατελθόντα εκ των ουρανών (ή ίσως από την Κίνα ή τη Meryland) και ενανθρωπήσαντα υπέρ ημών ανδρών και γυναικών (και όλων των ενδιάμεσων φύλων) και για την καταδίκη μας.

Με τη δύναμη του Αγίου Π.Ο.Υ. ενσαρκώθηκε από τα στροβιλιζόμενα μικρόβια (ή ίσως από τη σούπα νυχτερίδας μέσω της άσπιλης Ζωονώσεως) και έγινε Πανδημία.

Για χάρη Του σταυρωθήκαμε κάτω από διαρκές lockdown.

Δεν υπέφερε θάνατο, όπως οι περισσότεροι τους οποίους πρόσβαλε, και ποτέ δεν θάβεται στις ειδήσεις, αν και από τα αποδεικτικά στοιχεία, που εμφανίζονται σ' εκείνους που πεθαίνουν ή καταγράφονται ως ασθενείς, έχει σχεδόν εξαφανιστεί.

Στο δεύτερο κύμα ο Ιός αναστήθηκε ξανά.

Και παρόλο που λίγοι πέθαναν, πολλοί που έκαναν τεστ βγήκαν θετικοί, ωιμέ!

Σύμφωνα με το Μεγάλο Σχέδιο, πολλοί θεωρήθηκαν μολυσμένοι (πιθανώς) και «κρούσματα» ονομάστηκαν, αν και η ασθένεια δεν έδειχνε κανένα σύμπτωμα.

Ανήλθε στη συλλογική συνείδηση και κάθεται στο δεξί και στο αριστερό χέρι όλων (εκτός εάν χρίζουν τον εαυτό τους με αντισηπτικό 100 φορές την ώρα).

Θα έρθει ξανά με δόξα, όσες φορές χρειάζεται, για να πείσει ζώντας και νεκρούς, ότι η βασιλεία της μάσκας του δεν θα έχει τέλος, φαίνεται.

Πιστεύουμε στο Ανίερο παθογόνο, τον Λόρδο Rona, τον αφαιρούντα τη ζωή (εκείνων που είναι ευάλωτοι), αν και προσπερνά τα παιδιά, που εκπορεύεται από το εργαστήριο και το τεστ.

Με την αναζήτηση ενός Εμβολίου, τη χρήση της Αγίας Μάσκας και με κατάληψη των πιστών, ο Ιός λατρεύεται και δοξάζεται και το όνομά Του διατηρείται ζωντανό στο μυαλό όλων.

Έχει λαλήσει μέσω της «Επιστήμης» και στη συνέχεια μέσω των ΜΜΕ, μέσω των Ηγεμόνων και Κυβερνητών και μέσω των γραφών του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουν (WEF) και των Ιδρυμάτων και δεξαμενών σκέψης που διακηρύσσουν το Ευαγγέλιό Του.

ΟΥΑΙ σε όσους μιλούν δημόσια ενάντια στα λόγια των Δυνάμεων του COVID ή των υπηρετών τους, γιατί θα είναι ανάθεμα και τα ονόματά τους θα αφαιρεθούν από το Βιβλίο του Face και δεν θα έχουν καμία πλατφόρμα. Θα γίνουν ένα με εκείνους που ισχυρίζονται ότι η γη είναι επίπεδη και θα ονομαστούν Συνωμοσιολόγοι.

Πιστεύουμε σε μια ανίερη Καταστροφική και Τεχνοκρατική Παγκόσμια Εκκλησία.

Αναγνωρίζουμε μια Μεγάλη Επαναρρύθμιση για τη σωτηρία όλων.

Προσμένουμε εις μάτην για την ανάσταση της Λογικής, της Αναλογικότητας και της Δημοκρατίας, και για τη ζωή του Νέου Κόσμου που θα έρθει.

Αμήν.

Μετρήθηκε με ακρίβεια η συνολική ποσότητα της ύλης και της σκοτεινής ενέργειας στο σύνολο του σύμπαντος

Ένας κορυφαίος στόχος στην κοσμολογία είναι η ακριβής μέτρηση της συνολικής ποσότητας της ύλης στο σύμπαν, μια τρομακτική δουλειά ακόμη και για την πιο ικανή στα μαθηματικά ομάδα. Τώρα μια ομάδα με επικεφαλής επιστήμονες στο Πανεπιστήμιο Riverside UCR, έχει κάνει ακριβώς αυτό.

Η βαρυονική + την σκοτεινή ύλη αποτελεί το 31,5 ± 1,3% της υλοενέργειας του Κόσμου. Το υπόλοιπο είναι η σκοτεινή ενέργεια

Όπως αναφέρουν στο Astrophysical Journal , η ομάδα διαπίστωσε ότι η ύλη αποτελεί το 31,5 ± 1,3% της συνολικής ποσότητας ύλης στο σύμπαν, με το υπόλοιπο να αποτελείται από σκοτεινή ενέργεια.

«Αν όλη αυτή η ύλη στο σύμπαν απλωνόταν ομοιόμορφα στο διάστημα, θα αντιστοιχούσε σε μια μέση πυκνότητα μάζας ίση με περίπου έξι άτομα υδρογόνου ανά κυβικό μέτρο», δήλωσε ο πρώτος συγγραφέας Mohamed Abdullah, μεταπτυχιακός φοιτητής στο Τμήμα Φυσικής και Αστρονομίας του UCR. “Ωστόσο, δεδομένου ότι γνωρίζουμε ότι το 80% της ύλης είναι στην πραγματικότητα σκοτεινή ύλη, στην πραγματικότητα, το μεγαλύτερο μέρος αυτής της ύλης δεν αποτελείται από άτομα υδρογόνου αλλά μάλλον από έναν τύπο ύλης που οι κοσμολόγοι δεν έχουν ακόμη καταλάβει, τη λεγόμενη σκοτεινή ύλη.”

Οι κοσμολόγοι πιστεύουν ότι περίπου το 20% της συνολικής ύλης αποτελείται από την κανονική – ή “βαρυονική” ύλη – η οποία περιλαμβάνει αστέρια, γαλαξίες, άτομα και τη ζωή, ενώ περίπου το 80% αποτελείται από σκοτεινή ύλη, της οποίας η μυστηριώδης φύση δεν είναι ακόμη γνωστή, αλλά μπορεί αποτελούνται από κάποιο υποατομικό σωματίδιο που δεν έχει ακόμη ανακαλυφθεί.

Όπως εξήγησε ο Mohamed Abdullah, μια δοκιμασμένη τεχνική για να διαπιστωθεί η συνολική ποσότητα ύλης στο σύμπαν είναι η σύγκριση του παρατηρηθέντος αριθμού και μάζας συμπλεγμάτων γαλαξιών ανά μονάδα με προβλέψεις από αριθμητικές προσομοιώσεις. Επειδή τα σημερινά συμπλέγματα γαλαξιών έχουν σχηματιστεί από ύλη που κατέρρευσε μέσα σε δισεκατομμύρια χρόνια, κάτω από την ίδια της τη βαρύτητα, ο αριθμός των συμπλεγμάτων που παρατηρούνται σήμερα είναι πολύ «ευαίσθητος» σε κοσμολογικές συνθήκες- και ειδικότερα η συνολική ποσότητα ύλης.

«Υψηλότερο ποσοστό ύλης θα είχε ως αποτέλεσμα περισσότερα συμπλέγματα» συμπλήρωσε ο Αμπντουλάχ. «Η πρόκληση για την ομάδα μας ήταν να μετρήσει τον αριθμό των συμπλεγμάτων και μετά να βρει ποια απάντηση ήταν η σωστή. Αλλά είναι δύσκολο να μετρήσουμε τη μάζα οποιουδήποτε συμπλέγματος με ακρίβεια, επειδή η περισσότερη ύλη είναι σκοτεινή, οπότε δεν μπορούμε να τη δούμε με τηλεσκόπια».

Για τον σκοπό αυτό οι ερευνητές ανέπτυξαν ένα ειδικό εργαλείο, το «GalWeight», και το χρησιμοποίησαν σε παρατηρήσεις από το Sloan Digital Sky Survey (SDSS) για τη δημιουργία του GalWCat19- ενός δημόσια διαθέσιμου καταλόγου συμπλεγμάτων γαλαξιών. Εν τέλει σύγκριναν τον αριθμό των συμπλεγμάτων στον κατάλογο με προσομοιώσεις για να συμπεράνουν τη συνολική ποσότητα ύλης στο σύμπαν.

Συγκρίνοντας τις μετρήσεις με αυτές άλλων ομάδων, που χρησιμοποιούσαν διαφορετικές τεχνικές, η ομάδα του UCR ήταν σε θέση να υπολογίσει την καλύτερη συνδυαστική τιμή, καταλήγοντας στο συμπέρασμα πως η ύλη αποτελεί το 31.5±1.3% της συνολικής ποσότητας ύλης και ενέργειας στο σύμπαν.

Η πανδημία της ψυχολογικής πίεσης

Ταυτόχρονα με την πρωτόγνωρη πανδημία του κορωνοϊού, ολόκληρη η ανθρωπότητα βιώνει μια πρωτοφανή παγκόσμια ψυχολογική πίεση.

Είναι βέβαιο πως η σύγχρονη περίοδος θα απασχολήσει ιδιαίτερα τους ιστορικούς και πολλές ειδικότητες επιστημόνων και ιατρών στο μέλλον. 'Αλλωστε, ήδη καθημερινά γίνονται συζητήσεις για τη νόσο COVID-19 από ειδικούς και από μέλη του γενικού πληθυσμού, ακόμη και από τους αρνητές των επιστημονικών παρατηρήσεων, δηλαδή από εκείνους που αντιπροσωπεύουν την «ανοησία της αγέλης». Σύμφωνα με τον φιλόσοφο Χάρι Φράνκφουρτ, «η φιλοσοφική έννοια της σαχλαμάρας είναι η αδιαφορία για την πραγματικότητα, όχι το ψεύδος».

Η πραγματικότητα που αντιλαμβάνεται εμπειρικά ολόκληρη η ανθρωπότητα αυτή την περίοδο είναι ότι συνυπάρχουν δύο πανδημίες, μία συνειδητά γνωστή και μία εν πολλοίς άγνωστη. Ταυτόχρονα με την πρωτόγνωρη πανδημία του κορωνοϊού, ολόκληρη η ανθρωπότητα βιώνει μια πρωτοφανή παγκόσμια ψυχολογική πίεση. Η συνεχιζόμενη πολύμηνη απειλή υγείας έχει διαταράξει τη γνώριμη ροή της ζωής μας και προκαλεί ανασφάλεια, φοβίες και απόγνωση, ενεργοποιώντας τους βιολογικούς μηχανισμούς απόκρισης των ανθρώπων σε καταστάσεις στρες: πάλη, πάγωμα και φυγή, που αντιστοιχούν σε ακραίες συμπεριφορές οργής, κατάθλιψης και άγχους.

Στις ΗΠΑ οι ψυχολόγοι και οι ψυχίατροι έχουν καταγράψει ιδιαίτερα αυξημένα ποσοστά επιθετικότητας, κατάθλιψης και άγχους, ενώ οι οδοντίατροι έχουν παρατηρήσει εκτεταμένα προβλήματα της κροταφογναθικής διάρθρωσης, τα οποία σχετίζονται με το αυξημένο σφίξιμο των δοντιών λόγω στρες. Ιδιαίτερα ανησυχητική είναι η παρατηρούμενη τεράστια ψυχολογική πίεση στους επαγγελματίες υγείας της πρώτης γραμμής στις χώρες με μεγάλη έξαρση των κρουσμάτων της πανδημίας του κορωνοϊού.

Μελέτες στις ΗΠΑ έχουν δείξει ότι έως και 70% των μάχιμων νοσοκομειακών ιατρών, νοσηλευτών και εργαστηριακών επιστημόνων εμφανίζουν ψυχολογικά προβλήματα, καθώς καθημερινά και συνεχώς αντιμετωπίζουν τον φόβο θανάτου, τον δικό τους και των ασθενών τους, σε τραγικά δύσκολες συνθήκες, λαμβάνοντας υπό πίεση αποφάσεις ζωής και θανάτου. Περίπου το 30% αυτών των επαγγελματιών υγείας καταρρέουν, εκδηλώνοντας βαριές ψυχικές καταστάσεις, που περιλαμβάνουν ακόμη και περιστατικά αυτοκτονιών.

Ηταν ήδη γνωστό στους ψυχολόγους, εδώ και μία δεκαετία, ότι τη μεγαλύτερη ψυχολογική πίεση βιώνουν λόγω επαγγέλματος οι πυροσβέστες, οι χειρουργοί και οι διευθυντές μεγάλων εταιρειών (CEO), που εκδηλώνουν και τα μεγαλύτερα ποσοστά ψυχικής κόπωσης και ψυχολογικών προβλημάτων. Ομως, σε αντίθεση με αυτούς τους επαγγελματίες που συνήθως έχουν διαλείμματα ξεκούρασης και ευχαρίστησης, οι επαγγελματίες υγείας της πρώτης γραμμής της μάχης με τον κορωνοϊό βίωσαν και βιώνουν ένα διαρκές, ισχυρό, χρόνιο στρες.

Αυτό το χρόνιο στρες, αυτή την πανδημία ψυχολογικής πίεσης, βιώνει εδώ και έξι μήνες η ανθρωπότητα σε κάθε γωνιά του πλανήτη. Αρχικά, το ψυχολογικό σοκ της εμφάνισης της επιδημίας του κορωνοϊού ήταν μεγάλο πλήγμα για τους κάθε λογής εξωπραγματικούς ιδεαλιστές, που προσπάθησαν να το υποβαθμίσουν με ρητορικά επιχειρήματα. Εσφαλμένες απόψεις, όπως αποδείχθηκε από την εμπειρία, εξέφρασαν οι ηγέτες των ΗΠΑ, Βρετανίας και Βραζιλίας (του τύπου «είναι μια απλή γρίπη»), ο ηγέτης της Τουρκίας (του τύπου «το δικό μας DNA είναι ανθεκτικό»), καθώς και πολλοί θρησκευτικοί ηγέτες (του τύπου «ο δικός μας Θεός θα μας προστατέψει»). Ολες αυτές οι απόψεις κατέρρευσαν με πάταγο, με καταστροφικές συνέπειες και με οδυνηρό κόστος σε ανθρώπινες ζωές και ψυχολογική επιβάρυνση σε πολλές κοινωνίες, όπου ο πραγματικός κίνδυνος δεν αντιμετωπίστηκε από την αρχή ρεαλιστικά.

Ακόμη και σε χώρες όπως η δική μας, όπου η απειλή του κορωνοϊού αντιμετωπίστηκε επιτυχημένα με επιστημονικό πραγματισμό και ανθρωπισμό, και αναδείχθηκε η σημασία του κοινωνικού κράτους, της λαϊκής συναίνεσης, της προσωπικής ευθύνης και της αλληλεγγύης, είναι πλέον εμφανείς η ψυχολογική κόπωση και η διαδεδομένη ανασφάλεια. Αυξάνονται τα περιστατικά κατάθλιψης και βίαιης επιθετικότητας από τους εφήβους έως τους μεσηλίκους, ενώ ο υποκείμενος φόβος θανάτου εκδηλώνεται με απαισιόδοξες φοβίες για το μέλλον είτε για το πολυπόθητο εμβόλιο είτε για την οικονομική ανάκαμψη. Οι αρνητικές συνέπειες της χρόνιας ψυχολογικής πίεσης εξαπλώνονται στην κοινωνία, αφού είναι μεταδοτικές οι καταστάσεις δυστυχίας ή ευτυχίας, όπως έχει παρατηρήσει ο κοινωνιολόγος ιατρός Νίκολας Χρηστάκης.

Ειδικά στην ελληνική κοινωνία, αυτή η πρωτόγνωρη περίοδος της παρούσας πανδημίας ψυχολογικής πίεσης αναμένεται ότι θα έχει ιδιαίτερη μεγάλη ένταση τους επόμενους μήνες. Ο ελληνικός λαός είναι ιδιαίτερα ευάλωτος στο στρες, καθώς σύμφωνα με περσινή έρευνα του ΟΗΕ (Απρίλιος 2019) καταδείχθηκε ως ο πιο στρεσαρισμένος λαός του πλανήτη ανάμεσα σε 140 χώρες, μεταξύ των οποίων και περιοχές με εμφύλια σύρραξη (π.χ., Σομαλία, Συρία και Λιβύη).

Φαίνεται ότι οι Ελληνες αφενός αισθάνονται ψυχολογικό στρες, που οφείλεται περισσότερο σε υποκειμενικές αντιλήψεις και όχι τόσο σε αντικειμενικές δυσκολίες, και αφετέρου δεν γνωρίζουν πώς να το διαχειρίζονται. Κατά συνέπεια, εκτός της αντικειμενικά επιτυχημένης έως τώρα αντιμετώπισης της πανδημίας του κορωνοϊού από την Πολιτεία και τους ειδικούς με κοινωνική συναίνεση, φαίνεται ότι είναι αναγκαία στη χώρα μας μια άμεση και αποτελεσματική στρατηγική διαχείρισης του στρες, που να στηρίζεται στην εμπειρική γνώση για την ανθρώπινη φύση.

Αυτή η περίοδος κρίσης διδάσκει στην ανθρωπότητα τη σημασία του ρεαλισμού, της επιστήμης και του ανθρωπισμού. Η εμπειρία έχει δείξει ότι όλα τα προβλήματα των ανθρώπων μπορούν να αντιμετωπιστούν δραστικά μόνο με τον συνδυασμό επιστημονικού πραγματισμού, ανθρωπισμού και αλληλεγγύης, δηλαδή με την επιτυχημένη συνταγή που ακολούθησε η χώρα μας για την αντιμετώπιση της πρώτης φάσης της πανδημίας του κορωνοϊού.

Guy Debord: η κοινωνία του θεάματος

Γκυ Ντεμπόρ: 1931–1994

Το θέαμα της κοινωνίας

§1

Το θέαμα, ως έννοια και ως δραστηριότητα, συνδέθηκε με τον άνθρωπο, ευθύς ως ο ίδιος συγκροτήθηκε σε συλ-λογικότητα και θέλησε να εκφράσει το Είναι του ως τέτοια συλλογικότητα. Επομένως, με τη μορφή της αρχέγονης κατάστασης του ανθρώπου, συνιστά μια πρώτη φανέρωση, από-κάλυψη και συναφώς θέαση. Τι θεάται ο άνθρωπος; Γενικώς αυτό που συμβαίνει. Το θέαμα, υπ’ αυτό το νόημα, εισέρχεται στη ζωή μας ως προνομιακή αίσθηση, γιατί μας επιτρέπει να βλέπουμε άμεσα, απτά, χωρίς διαμεσολαβήσεις, το συμβαίνον. Φαίνεται λοιπόν, εκ πρώτης όψεως, να αποτελεί αδιαμφισβήτητο συστατικό της ανθρώπινης επι-κοινωνίας. Εάν όμως λάβουμε υπόψη ότι αυτό που συμβαίνει στις ιστορικές κοινωνίες δεν βιώνεται άμεσα, γιατί το άμεσο βίωμα απομακρύνεται ως παράσταση, τότε αυτό που βλέπουμε είναι «εικόνες που αποσπάστηκαν από κάθε πλευρά της ζωής και το θέαμα αντιπροσωπεύει «συγκεκριμένη αντιστροφή της ζωής, [γιατί είναι] αυτόνομη κίνηση του μη-ζωντανού». Πως μπορεί να αποκρυπτογραφείται αυτή η εικόνα του κόσμου; Βασικά με τη δύναμη της «πανουργίας του Λόγου» (Χέγκελ), δηλαδή μιας σκεπτόμενης δράσης, η οποία δεν έχει αρχή και τέλος, είναι άν-αρχη, δεν υπόκειται σε προβλέψιμες συνθήκες και έτσι κλονίζει συθέμελα τον καθωσπρεπισμό των συμβατικών κοινωνιών μας. Το θέαμα συνεπώς έρχεται στην προφάνεια της ζωής ως μια εξουσιαστική δύναμη διάσωσης του κλονιζόμενου καθωσπρεπισμού της κοινωνίας.

§2

Το θέαμα, όπως το πραγματευόμαστε εδώ, ήλθε στο προσκήνιο για πρώτη φορά τη δεκαετία του ’60 από τους καταστασιακούς· με το έργο δε του Γκυ Ντεπόρ: η κοινωνία του θεάματος αποτυπώθηκε το πιο ακριβές, σε ευστοχία, θέαμα της κοινωνίας. Ποιο είναι λοιπόν αυτό το θέαμα; Είναι η εμπορευματοποίηση της ανθρώπινης επι-κοινωνίας. Από τη στιγμή που κυβερνάει το κοινωνικό Είναι του ανθρώπου ετούτη η εμπορευματοποίηση, η «καταστροφή του Λόγου» (Λούκατς) γίνεται το κύριο έργο της πολιτικής διαχείρισης. Ως εκ τούτου, όλα τα «ανεξήγητα» για τον Λόγο φαινόμενα [=προδοσίες, σφετερισμός δημόσιου χρήματος, παντός είδους άγρια εκμετάλλευση, απόλυτη εκχυδαιοποίηση, εκμηδενισμός της μοναδικότητας του ατόμου κ.α.] παρουσιάζονται μέσω του θεάματος ως μια ανακτημένη –από το χάος– «πραγμάτωση» της ανθρώπινης ύπαρξης. Έτσι, η ανθρώπινη επι-κοινωνία, ως εμπόρευμα, γίνεται μια ιδιάζουσα βιομηχανία (πολιτιστική, συντεχνιακή, ιδεολογική, επιστημονική, καλλιτεχνική, πολιτική κ.λπ.). Αναλογικά, οι μηχανές αυτής της βιομηχανίας είναι η επινόηση, «ο επαινετικός μονόλογος», η εικονολατρεία, η θεαματική προβολή της πιο βάναυσης ανορθολογικότητας, με μια λέξη η ικανότητα της γλώσσας, ως θεσμισμένης γλώσσας της εξουσίας, να «φτάνει στην ολοκληρωτική της πραγματικότητα, ανεξάρτητη από τη διαμεσολάβηση ανάμεσα στις συνειδήσεις». Η απουσία αυτής της διαμεσολάβησης, ήτοι η κατάργηση του ανθρώπου ως προσώπου, εξορίζει τις δυνατότητές του έξω από το αυθεντικό κοινωνικό-πολιτικό γίγνεσθαι και τον καθηλώνει στο θανάσιμο σχίσμα του. Πάνω σε τούτο το σχίσμα επενδύουν τότε οι ψευδείς ιδεολογίες και «το ψέμα που δεν είναι πια αντίλογος, γίνεται τρέλα». Οι πολιτικές «συγκρούσεις», κατ’ επέκταση, παρελαύνουν μπροστά μας «ως ατέρμονη αλληλουχία γελοίων συγκρούσεων» και ο ψευδο-ριζοσπαστισμός συγκαλυμμένων, πίσω από το θέαμα, εξουσιομανών «αριστερών» εισέρχεται στην πολιτική σκηνή ως ένα νέο απατηλό θέαμα: «ως βεντέτα» που εξολοθρεύει την ατομικότητα του ανθρώπου και διαιωνίζει τον κοινωνικό διαχωρισμό.

ΠΛΑΤΩΝ: Πολιτεία (426a-429a)

[426a] Καὶ μὴν οὗτοί γε χαριέντως διατελοῦσιν· ἰατρευόμενοι γὰρ οὐδὲν περαίνουσιν, πλήν γε ποικιλώτερα καὶ μείζω ποιοῦσι τὰ νοσήματα, καὶ ἀεὶ ἐλπίζοντες, ἐάν τις φάρμακον συμβουλεύσῃ, ὑπὸ τούτου ἔσεσθαι ὑγιεῖς.Πάνυ γάρ, ἔφη, τῶν οὕτω καμνόντων τὰ τοιαῦτα πάθη.
Τί δέ; ἦν δ᾽ ἐγώ· τόδε αὐτῶν οὐ χαρίεν, τὸ πάντων ἔχθιστον ἡγεῖσθαι τὸν τἀληθῆ λέγοντα, ὅτι πρὶν ἂν μεθύων καὶ ἐμπιμπλάμενος καὶ ἀφροδισιάζων καὶ ἀργῶν παύσηται, [426b] οὔτε φάρμακα οὔτε καύσεις οὔτε τομαὶ οὐδ᾽ αὖ ἐπῳδαὶ αὐτὸν οὐδὲ περίαπτα οὐδὲ ἄλλο τῶν τοιούτων οὐδὲν ὀνήσει;
Οὐ πάνυ χαρίεν, ἔφη· τὸ γὰρ τῷ εὖ λέγοντι χαλεπαίνειν οὐκ ἔχει χάριν.
Οὐκ ἐπαινέτης εἶ, ἔφην ἐγώ, ὡς ἔοικας, τῶν τοιούτων ἀνδρῶν.
Οὐ μέντοι μὰ Δία.
Οὐδ᾽ ἂν ἡ πόλις ἄρα, ὅπερ ἄρτι ἐλέγομεν, ὅλη τοιοῦτον ποιῇ, οὐκ ἐπαινέσῃ. ἢ οὐ φαίνονταί σοι ταὐτὸν ἐργάζεσθαι τούτοις τῶν πόλεων ὅσαι κακῶς πολιτευόμεναι [426c] προαγορεύουσι τοῖς πολίταις τὴν μὲν κατάστασιν τῆς πόλεως ὅλην μὴ κινεῖν, ὡς ἀποθανουμένους, ὃς ἂν τοῦτο δρᾷ· ὃς δ᾽ ἂν σφᾶς οὕτω πολιτευομένους ἥδιστα θεραπεύῃ καὶ χαρίζηται ὑποτρέχων καὶ προγιγνώσκων τὰς σφετέρας βουλήσεις καὶ ταύτας δεινὸς ᾖ ἀποπληροῦν, οὗτος ἄρα ἀγαθός τε ἔσται ἀνὴρ καὶ σοφὸς τὰ μεγάλα καὶ τιμήσεται ὑπὸ σφῶν;
Ταὐτὸν μὲν οὖν, ἔφη, ἔμοιγε δοκοῦσι δρᾶν, καὶ οὐδ᾽ ὁπωστιοῦν ἐπαινῶ.
[426d] Τί δ᾽ αὖ τοὺς ἐθέλοντας θεραπεύειν τὰς τοιαύτας πόλεις καὶ προθυμουμένους; οὐκ ἄγασαι τῆς ἀνδρείας τε καὶ εὐχερείας;
Ἔγωγ᾽, ἔφη, πλήν γ᾽ ὅσοι ἐξηπάτηνται ὑπ᾽ αὐτῶν καὶ οἴονται τῇ ἀληθείᾳ πολιτικοὶ εἶναι, ὅτι ἐπαινοῦνται ὑπὸ τῶν πολλῶν.
Πῶς λέγεις; οὐ συγγιγνώσκεις, ἦν δ᾽ ἐγώ, τοῖς ἀνδράσιν; ἢ οἴει οἷόν τ᾽ εἶναι ἀνδρὶ μὴ ἐπισταμένῳ μετρεῖν, ἑτέρων [426e] τοιούτων πολλῶν λεγόντων ὅτι τετράπηχύς ἐστιν, αὐτὸν ταῦτα μὴ ἡγεῖσθαι περὶ αὑτοῦ;
Οὐκ αὖ, ἔφη, τοῦτό γε.
Μὴ τοίνυν χαλέπαινε· καὶ γάρ πού εἰσι πάντων χαριέστατοι οἱ τοιοῦτοι, νομοθετοῦντές τε οἷα ἄρτι διήλθομεν καὶ ἐπανορθοῦντες, ἀεὶ οἰόμενοί τι πέρας εὑρήσειν περὶ τὰ ἐν τοῖς συμβολαίοις κακουργήματα καὶ περὶ ἃ νυνδὴ ἐγὼ ἔλεγον, ἀγνοοῦντες ὅτι τῷ ὄντι ὥσπερ Ὕδραν τέμνουσιν.
[427a] Καὶ μήν, ἔφη, οὐκ ἄλλο γέ τι ποιοῦσιν.
Ἐγὼ μὲν τοίνυν, ἦν δ᾽ ἐγώ, τὸ τοιοῦτον εἶδος νόμων πέρι καὶ πολιτείας οὔτ᾽ ἐν κακῶς οὔτ᾽ ἐν εὖ πολιτευομένῃ πόλει ᾤμην ἂν δεῖν τὸν ἀληθινὸν νομοθέτην πραγματεύεσθαι, ἐν τῇ μὲν ὅτι ἀνωφελῆ καὶ πλέον οὐδέν, ἐν δὲ τῇ ὅτι τὰ μὲν αὐτῶν κἂν ὁστισοῦν εὕροι, τὰ δὲ ὅτι αὐτόματα ἔπεισιν ἐκ τῶν ἔμπροσθεν ἐπιτηδευμάτων.
[427b] Τί οὖν, ἔφη, ἔτι ἂν ἡμῖν λοιπὸν τῆς νομοθεσίας εἴη;
Καὶ ἐγὼ εἶπον ὅτι Ἡμῖν μὲν οὐδέν, τῷ μέντοι Ἀπόλλωνι τῷ ἐν Δελφοῖς τά γε μέγιστα καὶ κάλλιστα καὶ πρῶτα τῶν νομοθετημάτων.
Τὰ ποῖα; ἦ δ᾽ ὅς.
Ἱερῶν τε ἱδρύσεις καὶ θυσίαι καὶ ἄλλαι θεῶν τε καὶ δαιμόνων καὶ ἡρώων θεραπεῖαι· τελευτησάντων ‹τε› αὖ θῆκαι καὶ ὅσα τοῖς ἐκεῖ δεῖ ὑπηρετοῦντας ἵλεως αὐτοὺς ἔχειν. τὰ γὰρ δὴ τοιαῦτα οὔτ᾽ ἐπιστάμεθα ἡμεῖς οἰκίζοντές τε πόλιν [427c] οὐδενὶ ἄλλῳ πεισόμεθα, ἐὰν νοῦν ἔχωμεν, οὐδὲ χρησόμεθα ἐξηγητῇ ἀλλ᾽ ἢ τῷ πατρίῳ· οὗτος γὰρ δήπου ὁ θεὸς περὶ τὰ τοιαῦτα πᾶσιν ἀνθρώποις πάτριος ἐξηγητὴς [ἐν μέσῳ] τῆς γῆς ἐπὶ τοῦ ὀμφαλοῦ καθήμενος ἐξηγεῖται.
Καὶ καλῶς γ᾽, ἔφη, λέγεις· καὶ ποιητέον οὕτω.
Ὠικισμένη μὲν τοίνυν, ἦν δ᾽ ἐγώ, ἤδη ἄν σοι εἴη, ὦ παῖ [427d] Ἀρίστωνος, ἡ πόλις· τὸ δὲ δὴ μετὰ τοῦτο σκόπει ἐν αὐτῇ, φῶς ποθὲν πορισάμενος ἱκανόν, αὐτός τε καὶ τὸν ἀδελφὸν παρακάλει καὶ Πολέμαρχον καὶ τοὺς ἄλλους, ἐάν πως ἴδωμεν ποῦ ποτ᾽ ἂν εἴη ἡ δικαιοσύνη καὶ ποῦ ἡ ἀδικία, καὶ τί ἀλλήλοιν διαφέρετον, καὶ πότερον δεῖ κεκτῆσθαι τὸν μέλλοντα εὐδαίμονα εἶναι, ἐάντε λανθάνῃ ἐάντε μὴ πάντας θεούς τε καὶ ἀνθρώπους.
Οὐδὲν λέγεις, ἔφη ὁ Γλαύκων· σὺ γὰρ ὑπέσχου ζητήσειν, [427e] ὡς οὐχ ὅσιόν σοι ὂν μὴ οὐ βοηθεῖν δικαιοσύνῃ εἰς δύναμιν παντὶ τρόπῳ.
Ἀληθῆ, ἔφην ἐγώ, ὑπομιμνῄσκεις, καὶ ποιητέον μέν γε οὕτως, χρὴ δὲ καὶ ὑμᾶς συλλαμβάνειν.
Ἀλλ᾽, ἔφη, ποιήσομεν οὕτω.
Ἐλπίζω τοίνυν, ἦν δ᾽ ἐγώ, εὑρήσειν αὐτὸ ὧδε. οἶμαι ἡμῖν τὴν πόλιν, εἴπερ ὀρθῶς γε ᾤκισται, τελέως ἀγαθὴν εἶναι.
Ἀνάγκη γ᾽, ἔφη.
Δῆλον δὴ ὅτι σοφή τ᾽ ἐστὶ καὶ ἀνδρεία καὶ σώφρων καὶ δικαία.
Δῆλον.
Οὐκοῦν ὅτι ἂν αὐτῶν εὕρωμεν ἐν αὐτῇ, τὸ ὑπόλοιπον ἔσται τὸ οὐχ ηὑρημένον;
[428a] Τί μήν;
Ὥσπερ τοίνυν ἄλλων τινῶν τεττάρων, εἰ ἕν τι ἐζητοῦμεν αὐτῶν ἐν ὁτῳοῦν, ὁπότε πρῶτον ἐκεῖνο ἔγνωμεν, ἱκανῶς ἂν εἶχεν ἡμῖν, εἰ δὲ τὰ τρία πρότερον ἐγνωρίσαμεν, αὐτῷ ἂν τούτῳ ἐγνώριστο τὸ ζητούμενον· δῆλον γὰρ ὅτι οὐκ ἄλλο ἔτι ἦν ἢ τὸ ὑπολειφθέν.
Ὀρθῶς, ἔφη, λέγεις.
Οὐκοῦν καὶ περὶ τούτων, ἐπειδὴ τέτταρα ὄντα τυγχάνει, ὡσαύτως ζητητέον;
Δῆλα δή.
Καὶ μὲν δὴ πρῶτόν γέ μοι δοκεῖ ἐν αὐτῷ κατάδηλον εἶναι [428b] ἡ σοφία· καί τι ἄτοπον περὶ αὐτὴν φαίνεται.
Τί; ἦ δ᾽ ὅς.
Σοφὴ μὲν τῷ ὄντι δοκεῖ μοι ἡ πόλις εἶναι ἣν διήλθομεν· εὔβουλος γάρ, οὐχί;
Ναί.
Καὶ μὴν τοῦτό γε αὐτό, ἡ εὐβουλία, δῆλον ὅτι ἐπιστήμη τίς ἐστιν· οὐ γάρ που ἀμαθίᾳ γε ἀλλ᾽ ἐπιστήμῃ εὖ βουλεύονται.
Δῆλον.
Πολλαὶ δέ γε καὶ παντοδαπαὶ ἐπιστῆμαι ἐν τῇ πόλει εἰσίν.
Πῶς γὰρ οὔ;
Ἆρ᾽ οὖν διὰ τὴν τῶν τεκτόνων ἐπιστήμην σοφὴ καὶ εὔβουλος ἡ πόλις προσρητέα;
[428c] Οὐδαμῶς, ἔφη, διά γε ταύτην, ἀλλὰ τεκτονική.
Οὐκ ἄρα διὰ τὴν ὑπὲρ τῶν ξυλίνων σκευῶν ἐπιστήμην, βουλευομένη ὡς ἂν ἔχοι βέλτιστα, σοφὴ κλητέα πόλις.
Οὐ μέντοι.
Τί δέ; τὴν ὑπὲρ τῶν ἐκ τοῦ χαλκοῦ ἤ τινα ἄλλην τῶν τοιούτων;
Οὐδ᾽ ἡντινοῦν, ἔφη.
Οὐδὲ τὴν ὑπὲρ τοῦ καρποῦ τῆς γενέσεως ἐκ τῆς γῆς, ἀλλὰ γεωργική.
Δοκεῖ μοι.
Τί δ᾽; ἦν δ᾽ ἐγώ· ἔστι τις ἐπιστήμη ἐν τῇ ἄρτι ὑφ᾽ ἡμῶν οἰκισθείσῃ παρά τισι τῶν πολιτῶν, ᾗ οὐχ ὑπὲρ τῶν [428d] ἐν τῇ πόλει τινὸς βουλεύεται, ἀλλ᾽ ὑπὲρ αὑτῆς ὅλης, ὅντινα τρόπον αὐτή τε πρὸς αὑτὴν καὶ πρὸς τὰς ἄλλας πόλεις ἄριστα ὁμιλοῖ;
Ἔστι μέντοι.
Τίς, ἔφην ἐγώ, καὶ ἐν τίσιν;
Αὕτη, ἦ δ᾽ ὅς, ἡ φυλακική, καὶ ἐν τούτοις τοῖς ἄρχουσιν οὓς νυνδὴ τελέους φύλακας ὠνομάζομεν.
Διὰ ταύτην οὖν τὴν ἐπιστήμην τί τὴν πόλιν προσαγορεύεις;
Εὔβουλον, ἔφη, καὶ τῷ ὄντι σοφήν.
Πότερον οὖν, ἦν δ᾽ ἐγώ, ἐν τῇ πόλει οἴει ἡμῖν χαλκέας [428e] πλείους ἐνέσεσθαι ἢ τοὺς ἀληθινοὺς φύλακας τούτους;
Πολύ, ἔφη, χαλκέας.
Οὐκοῦν, ἔφην, καὶ τῶν ἄλλων ὅσοι ἐπιστήμας ἔχοντες ὀνομάζονταί τινες εἶναι, πάντων τούτων οὗτοι ἂν εἶεν ὀλίγιστοι;
Πολύ γε.
Τῷ σμικροτάτῳ ἄρα ἔθνει καὶ μέρει ἑαυτῆς καὶ τῇ ἐν τούτῳ ἐπιστήμῃ, τῷ προεστῶτι καὶ ἄρχοντι, ὅλη σοφὴ ἂν εἴη κατὰ φύσιν οἰκισθεῖσα πόλις· καὶ τοῦτο, ὡς ἔοικε, φύσει [429a] ὀλίγιστον γίγνεται γένος, ᾧ προσήκει ταύτης τῆς ἐπιστήμης μεταλαγχάνειν ἣν μόνην δεῖ τῶν ἄλλων ἐπιστημῶν σοφίαν καλεῖσθαι.
Ἀληθέστατα, ἔφη, λέγεις.
Τοῦτο μὲν δὴ ἓν τῶν τεττάρων οὐκ οἶδα ὅντινα τρόπον ηὑρήκαμεν, αὐτό τε καὶ ὅπου τῆς πόλεως ἵδρυται.
Ἐμοὶ γοῦν δοκεῖ, ἔφη, ἀποχρώντως ηὑρῆσθαι.
Ἀλλὰ μὴν ἀνδρεία γε αὐτή τε καὶ ἐν ᾧ κεῖται τῆς πόλεως, δι᾽ ὃ τοιαύτη κλητέα ἡ πόλις, οὐ πάνυ χαλεπὸν ἰδεῖν.
Πῶς δή;

***

[426a] Γι᾽ αυτούς τουλάχιστο το πράγμα είναι και κάπως νόστιμο· γιατί αυτοί γιατροπορεύονται όλο, χωρίς να καταφέρνουν τίποτ᾽ άλλο παρά να κάνουν μόνο ποικιλότερες και βαρύτερες τις αρρώστιες των και να ελπίζουν, κάθε φορά που θα τους συμβουλεύσει κανείς κανένα νέο φάρμακο, πως μ᾽ αυτό θα γίνουν καλά.
Πραγματικώς, αυτό είναι που παθαίνουν οι τέτοιοι άρρωστοι.
Και δεν είναι ακόμα το νοστιμότερο μ᾽ αυτούς, πως θεωρούν τον μεγαλύτερο εχθρό τους εκείνον που τους λέει την αλήθεια, ότι αν δεν κόψουν τα μεθύσια και την πολυφαγία και τις καταχρήσεις και την ακαματοσύνη τους, [426b] ούτε τα φάρμακα, ούτε οι καυτηριάσεις, ούτε οι εγχειρήσεις, ούτε τα γητέματα, ούτε τα φυλαχτά, ούτε τίποτα από τα τέτοια θα τους ωφελήσει;
Δεν το βρίσκω και πολύ νόστιμο· γιατί δεν έχει και καμιά νοστιμιά να θυμώνεις μ᾽ έναν που σου μιλά για το καλό σου.
Δεν τους πολυνοστιμεύεσαι, καθώς φαίνεται, τους τέτοιους.
Όχι, μά την αλήθεια.
Ώστε το λοιπόν κι αν, καθώς ελέγαμε πρωτύτερα, ολόκληρ᾽ η πόλη κάνει ένα τέτοιο πράγμα, εσύ δε θα το επιδοκιμάσεις. Ή δε σου φαίνεται πως κάνουν το ίδιο μ᾽ αυτούς και όσες πόλεις, με το κακό πολιτικό σύστημα που έχουν, [426c] απαγορεύουν με νόμο στους πολίτες ν᾽ αγγίζουν και να μετακινούν το γενικό σύνταγμα της πολιτείας, με ποινή το θάνατο για όποιον τολμήσει τέτοιο πράγμα· αν όμως κανείς, έτσι που πολιτεύονται, ξέρει να τσακίζεται εμπρός τους και να τους κολακεύει όλο γλύκα και να τους κάνει όλα τους τα χατίρια και να προλαβαίνει όλες τους τις επιθυμίες που γνωρίζει, και να είναι άξιος να τις ικανοποιεί, δεν θα ᾽ναι αυτός ο άριστος και σοφότατος άνθρωπος και δεν θα έχει τις μεγαλύτερες τιμές εκ μέρους των;
Το ίδιο πραγματικώς μου φαίνεται πως κάνουν και κάθε άλλο παρά τους επιδοκιμάζω.
[426d] Και τί πάλι, δεν θαυμάζεις την παλικαριά και την ευκολία εκεινών που θέλουν κι έχουν την προθυμία να προσφέρουν τις εκδουλεύσεις των σε τέτοιες πόλεις;
Τους θαυμάζω βέβαια έξω από κείνους που θα γελαστούν απ᾽ αυτές και θα πιστέψουν πως είναι στ᾽ αλήθεια πολιτικοί, επειδή επαινούνται από τους πολλούς.
Πώς το λες αυτό; και δεν τους βρίσκεις τάχα δικαιολογημένους; ή φαντάζεσαι πως μπορεί ποτέ ένας άνθρωπος που δεν ξέρει να μετρά, αν άλλοι [426e] τέτοιοι πολλοί τού λένε πως είναι ψηλός τέσσερις πήχες, να μην το πιστέψει κι ο ίδιος;
Αυτό πάλι δεν το φαντάζομαι βέβαια.
Μην αγαναχτείς λοιπόν μαζί τους· γιατί είναι πραγματικώς αυτοί οι νοστιμότεροι απ᾽ όλους με τους νόμους των εκείνους, που λέγαμε πριν, πως σήμερα τους γράφουν κι αύριο τους διορθώνουν, με την ιδέα πως θα σταματήσουν έτσι τα αδικήματα στις ιδιωτικές συναλλαγές και στα άλλα που έλεγα τώρα, χωρίς να καταλαβαίνουν πως είναι το ίδιο σαν να κάνουν μια τρύπα μες στο νερό.
[427a] Και πραγματικώς τίποτ᾽ άλλο δεν κάνουν.
Όσο λοιπόν για μένα, ποτέ μου εγώ δεν φαντάστηκα πως θα ᾽πρεπε ο αληθινός νομοθέτης να ασχοληθεί με τέτοιου είδους νόμους, είτε μέσα σε κακοοργανωμένη είτε μέσα σε καλοοργανωμένη πολιτεία, γιατί στη μια καμιά ωφέλεια δε θα ᾽χαν και τίποτα παραπάνω δε θα πρόσθεταν, στην άλλη γιατί κι ένας οποιοσδήποτε θα μπορούσε να βρει τα περισσότερα απ᾽ αυτά κι άλλα πάλι από μόνα τους θα ᾽βγαιναν από τις προηγούμενες ενασχολήσεις των.
[427b] Τί λοιπόν θα μας υπολείπονταν ακόμη από τη νομοθεσία μας;
Για μας πια τίποτα· για τον Απόλλωνα όμως των Δελφών τα μεγαλύτερα και τα καλύτερα και τα σπουδαιότερα νομοθετήματα.
Τα ποιά δηλαδή;
Η ανέγερση ναών και οι θυσίες και οι λατρείες των θεών και ημιθέων και ηρώων, οι ταφές των νεκρών, και όσες άλλες τιμές πρέπει να προσφέρομε στους εκεί κάτω για να τους καλοκαρδίζουμε· γιατί τα τέτοια ούτ᾽ εμείς που θεμελιώνομε την πόλη τα γνωρίζομε, [427c] ούτε, αν έχομε νου, θ᾽ ακούσομε κανέναν άλλο, ούτε θα συμβουλευτούμε κανέναν άλλο εκτός από τον πατρικό μας οδηγητή· γιατί αυτός ο θεός που κάθεται, όπως ξέρομε, στο κέντρο της γης, στον Ομφαλό επάνω, είναι για όλους τους ανθρώπους ο πάτριος οδηγητής μας.
Καλά το λες· κι έτσι πρέπει να κάμομε.

Επιστροφή στο αρχικό πρόβλημα: Αναζήτηση της δικαιοσύνης
Να λοιπόν, ω γιε του Αρίστωνα, που θα σου ήταν θεμελιωμένη πια στην [427d] εντέλεια η πολιτεία μας. Και τώρα φρόντισε από πού θα βρεις φως αρκετό, προσκάλεσε μάλιστα και τον αδερφό σου και τον Πολέμαρχο να σε βοηθήσουν, για να ιδούμε μήπως ανακαλύψομε μες σ᾽ αυτήν πού τάχα να βρίσκεται η δικαιοσύνη και πού η αδικία και τί διαφέρουν η μια από την άλλη και ποιάν από τις δυο πρέπει να ᾽χει αποκτήσει εκείνος που θα είναι αληθινά ευτυχισμένος, αδιάφορο αν του το αναγνωρίσουν ή όχι όλοι, και θεοί και άνθρωποι.
Τίποτα δε μας λες τώρα, είπεν ο Γλαύκων, γιατί εσύ μόνος σου υποσχέθηκες να το αναζητήσεις αυτό, [427e] λέγοντας πως θα ήταν ασέβεια από μέρος σου να μη βοηθήσεις μ᾽ όλη του τη δύναμη και με κάθε τρόπο τη δικαιοσύνη.
Είναι αλήθεια πραγματικώς αυτό που μου θυμίζεις και έτσι βέβαια πρέπει να κάμω, ανάγκη όμως και σεις να δώσετε χέρι.
Δε θα λείψομε.
Ελπίζω λοιπόν πως έτσι θα κατορθώσουμε να το βρούμε: έχω την ιδέα πως αν η πολιτεία μας είναι θεμελιωμένη απάνω σε ορθές βάσεις, δεν μπορεί παρά να είναι στην εντέλεια καλή.
Ανάγκη πάσα.
Είναι λοιπόν φανερό πως πρέπει να έχει σοφία, ανδρεία, σωφροσύνη και δικαιοσύνη.
Βεβαιότατα.
Ό,τι λοιπόν απ᾽ αυτά βρούμε μέσα της, το υπόλοιπο δε θα ᾽ναι εκείνο που δεν έχομε βρει;
[428a] Πώς όχι;

Η σοφία, η ανδρεία και η σωφροσύνη ως αρετές της πολιτείας
Όπως βέβαια και μέσα σ᾽ ό,τι άλλο, αν ζητούσαμε το ένα από τέσσερα πράγματα που περιέχει, όταν θα τύχαινε να το βρούμε και να το γνωρίσουμε αυτό πρώτα πρώτα, δε θα είχαμε ανάγκη από τίποτ᾽ άλλο, κι αν πάλι βρίσκαμε πρώτα τα τρία τα άλλα, θα καταλαβαίναμε απ᾽ αυτά και ποιό είναι εκείνο που ζητούμε· αφού είναι φως φανερό πως δεν είναι άλλο παρά εκείνο που έμεινε.
Πολύ σωστά.
Αφού λοιπόν κι αυτά που είπαμε πως έχει η πόλη μας είναι τέσσερα, δεν πρέπει να γίνει η έρευνά μας με τον ίδιο τρόπο;
Έτσι βέβαια είναι φανερό πως πρέπει.
Και λοιπόν το πρώτο πράγμα, που μου φαίνεται εμένα ολοφάνερο μες στην πόλη μας, είναι [428b] η σοφία· και παρουσιάζεται σχετικά μ᾽ αυτήν κατιτί αλλόκοτο.
Το ποιό;
Σοφή τωόντι μου φαίνεται η πόλη που περιγράψαμε, αφού ξέρει να κρίνει σωστά. Ή όχι;
Ναι.
Και όμως αυτό το πράγμα, το να ξέρει δηλαδή κανείς να κρίνει σωστά, είναι χωρίς αμφιβολία κάποια επιστήμη· γιατί όχι βέβαια η αμάθεια, αλλά η επιστήμη είναι εκείνη που κάνει τους ανθρώπους να κρίνουν σωστά.
Λογικότατα.
Πολλές όμως και κάθε λογής επιστήμες υπάρχουν μέσα στην πόλη.
Πώς όχι;
Και να πρέπει τάχα για την επιστήμη των ξυλουργών να δώσομε τον τίτλο της σοφίας και της ορθοφροσύνης στην πόλη μας;
[428c] Κάθε άλλο βέβαια, γιατί απ᾽ αυτή την επιστήμη θα της ταίριαζε ο τίτλος της ξυλουργικής.
Ώστε δεν μπορεί να ονομαστεί η πόλη σοφή για την επιστήμη που έχει να κρίνει σωστά πώς να γίνονται καλύτερα οι δουλειές της ξυλουργικής.
Όχι βέβαια.
Ή μήπως ίσως από την επιστήμη της για τα χάλκινα σκεύη, ή από καμιά άλλη τέτοια;
Από καμιά βέβαια από τις τέτοιες.
Ούτε λοιπόν από την επιστήμη που δουλειά της έχει τον καρπό που βγαίνει από τη γη θα τη λέγαμε σοφή αλλά γεωργική.
Μου φαίνεται.
Τί λοιπόν; Υπάρχει μες στην πολιτεία που θεμελιώσαμε εμείς κάποια επιστήμη που να την έχουν μερικοί μόνο από τους πολίτες, και που μ᾽ αυτήν κρίνει όχι για ένα [428d] κάποιο ιδιαίτερο πράγμα μες στην πόλη, αλλά για ολόκληρο τον εαυτό της, με ποιόν καλύτερο τρόπο να κανονίζει και τις εσωτερικές της υποθέσεις και τις σχέσεις της με τις άλλες πόλεις;
Υπάρχει βέβαια.
Και ποιά λοιπόν είναι αυτή η επιστήμη και ποιοί την έχουν;
Αυτή, που δουλειά της είναι να φυλάγει την πολιτεία και που την έχουν οι άρχοντες, που τους ονομάσαμε τώρα δα τέλειους φύλακες.
Απ᾽ αυτή λοιπόν την επιστήμη τί τίτλο δίνεις στην πόλη;
Τον τίτλο της ορθοφροσύνης και της πραγματικής σοφίας.
Τώρα, ποιοί νομίζεις πως θα μας είναι στην πόλη μέσα [428e] περισσότεροι: οι χαλκιάδες, ή αυτοί οι αληθινοί φύλακες;
Πολύ περισσότεροι βέβαια οι χαλκιάδες.
Και λοιπόν και από τους άλλους που παίρνουν τ᾽ όνομά τους από την όποια επιστήμη τους, δε θα είναι αυτοί οι φύλακες οι λιγότεροι;
Πολύ μάλιστα λιγότεροι.
Από τη μικρότατη λοιπόν αυτή τάξη που είναι ένα από τα τμήματά της και από την επιστήμη που υπάρχει σ᾽ αυτήν, δηλαδή στον προϊστάμενο και τον άρχοντα, θα είναι σοφή ολόκληρη η πολιτεία που θεμελιώθηκε σύμφωνα με τη φύση· και σε πολύ μικρό αριθμό δημιουργεί, καθώς φαίνεται, η φύση [429a] αυτό το γένος που έχει αποκλειστικό του προνόμιο εκείνη την επιστήμη, που μόνη απ᾽ όλες τις επιστήμες πρέπει να ονομάζεται σοφία.
Έτσι καθώς το λες, χωρίς την παραμικρότερη αμφιβολία.
Ιδού λοιπόν που βρήκαμε, και γω δεν ξέρω πώς, το ένα από τα τέσσερα αυτά, καθώς και το μέρος της πόλης, όπου έχει την έδρα του.
Όσο για μένα έχω την ιδέα πως έχει βρεθεί έτσι που να μη χρειάζεται πια τίποτα.
Μα κι η ανδρεία επίσης, κι αυτή η ίδια, και το μέρος της πόλης, όπου έχει την έδρα της, κι απ᾽ όπου πρέπει να ονομαστεί κι η πόλη ανδρεία, δεν είναι πολύ δύσκολο ν᾽ ανακαλυφθεί.
Πώς δηλαδή;