Ασύμμετρες σχέσεις

Ποιος και πώς ασκεί την εξουσία σ' ένα ζευγάρι; Έχουν γίνει δεκάδες έρευνες από κοινωνικούς επιστήμονες σχετικά με αυτό το θέμα. Οι Γκρέυ-Λιτλ και Μπαρκς έχουν ταξινομήσει τους γάμους σε τρία διαφορετικά πρότυπα: ισότιμοι, ανδροκεντρικοί και γυναικοκεντρικοί γάμοι.

 

Πρότυπα σχέσεων

Στις ισότιμες σχέσεις το ζευγάρι διαπραγματεύεται όλες τις αποφάσεις από κοινού και έχει αποδειχθεί ερευνητικά πως είναι οι πιο ικανοποιητικές σχέσεις. Στις ανδροκεντρικές σχέσεις, ο άνδρας ασκεί την εξουσία και παίρνει τις αποφάσεις στην οικογένεια. Πρόκειται για τον πιο συνηθισμένο τύπο σχέσης που όλοι γνωρίζουμε, αφού η κοινωνία μας θεωρεί ως «φυσιολογικό». Από την άλλη πλευρά, υπάρχουν και οι γυναικοκεντρικές σχέσεις, στις οποίες οι γυναίκες είναι υπερλειτουργικές και κυριαρχικές. Το συγκεκριμένο άρθρο πραγματεύεται τις γυναικοκεντρικές σχέσεις.

Υπερλειτουργικές γυναίκες

Οι σχέσεις στις οποίες η γυναίκα είναι κυριαρχική τις περισσότερες φορές, αν όχι πάντα, είναι σχέσεις που αντιμετωπίζουν σημαντικές δυσκολίες. Πρόκειται για γυναίκες που φαίνονται δυναμικές, πολύ ικανές και οργανωτικές. Αναλαμβάνουν να διεκπαιρεώνουν τις υποχρεώσεις της οικογένειας, λαμβάνουν αποφάσεις για σημαντικά θέματα αλλά και θέματα της καθημερινότητας και τα καταφέρνουν πολύ ικανοποιητικά. Σύμφωνα με τον Augustus Napier, στο βάθος όμως αυτές οι γυναίκες νιώθουν συναισθηματικά στερημένες, αφού προτεραιότητά τους είναι οι ανάγκες των άλλων και ξεχνούν τις δικές τους ανάγκες και επιθυμίες. Δουλεύουν πολύ σκληρά για να ευχαριστήσουν τους ανθρώπους που έχουν κοντά τους, πιέζουν τον εαυτό τους και προσπαθούν να είναι σε όλα τέλειες. Μέσα από τη φροντίδα των άλλων νιώθουν ότι είναι σημαντικές, αλλά κατά βάθος νιώθουν μόνες και χωρίς στήριγμα.

Οι υπερλειτουργικές γυναίκες από τη μία καθοδηγούν το σύντροφό τους, ενώ από την άλλη θυμώνουν μαζί του, επειδή εκείνος δεν αναλαμβάνει περισσότερες πρωτοβουλίες. Είναι δύσκολο για εκείνες να κατανοήσουν πως οι ίδιες επιτρέπουν στο σύντροφό τους να είναι εξαρτημένος, πως οι ίδιες δε του δίνουν χώρο και δεν τον εμπιστεύονται. . Όσο εκείνες δίνουν πολύ περισσότερα από αυτά που παίρνουν, τελικά απογοητεύονται και απομακρύνονται συναισθηματικά.

Υπολειτουργικός άνδρας

Από την άλλη πλευρά ο υπολειτουργικός άνδρας έχει μειωμένη αυτοπεποίθηση και νιώθει αμφιθυμικά ως προς την όλη κατάσταση. Θέλει τη φροντίδα της συντρόφου του και «βολεύεται» με αυτή, αλλά ταυτόχρονα θυμώνει μαζί της που τον υποτιμά. Αυτός ο θυμός συχνά δεν εκδηλώνεται άμεσα, αλλά με πλάγιους τρόπους (για παράδειγμα, αθετεί τις υποσχέσεις του). Δυσκολεύεται να γίνει δυνατός στη σχέση, επειδή δεν είχε το μοντέλο μιας τέτοιας σχέσης στην πατρική του οικογένεια. Έτσι, ο άνδρας νιώθει όλο και περισσότερο υποτιμημένος και «ευνουχισμένος» από τη σύντροφό του, με αποτέλεσμα να της θυμώνει και να αποστασιοποιείται συναισθηματικά.

Το ερώτημα που προκύπτει είναι: μπορεί μια σχέση με αυτό το πρότυπο εξουσίας ν’ αλλάξει και να γίνει λειτουργική; Η απάντηση είναι ότι ναι, μπορεί ν’ αλλάξει, αρκεί τα μέλη της να συνειδητοποιήσουν αυτή την ασυμμετρία στη σχέση, να θέλουν πραγματικά να την αλλάξουν, να δώσουν χρόνο στον εαυτό τους και τον άλλο, να κατανοήσουν ποιοι είναι οι βαθύτεροι λόγοι που τους οδηγούν σε αυτή τη συμπεριφορά και να πιστέψουν ότι το κλειδί της αλλαγής βρίσκεται στα δικά τους χέρια...