Ο Εκατονταετής Πόλεµος, ένας πόλεµος που για την ιστορική ακρίβεια διήρκεσε 116 χρόνια, υπήρξε ίσως ο µεγαλύτερος σε διάρκεια στην ιστορία της ανθρωπότητας. Η διαµάχη αυτή ξεκίνησε από µια απλή διαφωνία περί διαδοχής και εξελίχθηκε σε έναν µακροχρόνιο γαλλο-αγγλικό πόλεµο που διήρκεσε από το 1337 µέχρι το 1453. Στον πόλεµο αυτό αναδείχθηκαν τα νέα συστήµατα στρατιωτικής σύνθεσης και στρατιωτικού εξοπλισµού καθώς και µια µοναδική ιστορική µορφή, αυτή της δεκαεπτάχρονης Ιωάννας της Λωραίνης.
Η κληρονομική διαδοχή
Κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα και για να αποφευχθεί η αβεβαιότητα της διαδοχής στο θρόνο, καθιερώθηκε η νοµική κατοχύρωση της κληρονοµικής µοναρχίας. Το βασίλειο µεταβιβαζόταν στο νόµιµο κληρονόµο και µε αυτό τον τρόπο δεν υπήρχε κενό εξουσίας. «Ο βασιλεύς απέθανε, ζήτω ο βασιλεύς», έλεγαν χαρακτηριστικά οι νοµοµαθείς, επιβεβαιώνοντας ξεκάθαρα την αρχή, σύµφωνα µε την οποία µετά τον θάνατο ενός µονάρχη την εξουσία αναλάµβανε αυτόµατα ο διάδοχός του.
Αφορμές και αιτίες του πολέμου
Όλα άρχισαν όταν το 1328 ο βασιλιάς της Γαλλίας Κάρολος ο Δ’, γιος του Φιλίππου του Ωραίου, πέθανε άτεκνος. Το γαλλικό θρόνο διεκδίκησε τότε ο βασιλιάς της Αγγλίας Εδουάρδος Γ’, γιος της Ισαβέλλας της Γαλλίας, αδελφής του Καρόλου Δ’, που σύµφωνα µε τη µεσαιωνική νοµοθεσία, ήταν η καθ’ όλα νόµιµη διάδοχος του θρόνου. Οι Γάλλοι όμως δεν ήθελαν η χώρα τους να υπαχθεί στον βασιλιά της Αγγλίας, έτσι επικαλέστηκαν το Σαλικό δίκαιο, που απέκλειε τις γυναίκες από τη διαδοχή.
Το θρόνο, τελικά, πήρε ο Φίλιππος Βαλουά, ο πλησιέστερος εξάδελφός τους, ο οποίος και ανακηρύχθηκε αµέσως βασιλιάς, ως Φίλιππος ΣΤ’ (1328-1350), και ίδρυσε τη βασιλική δυναστεία των Βαλουά.
Όμως το 1337 ο βασιλιάς της Αγγλίας Εδουάρδος Γ’, εγγονός του Φιλίππου του Ωραίου, διακήρυξε τα δικαιώματά του στο θρόνο της Γαλλίας.
Βέβαια υπήρχαν και σοβαρότεροι λόγοι, όπως η επιδίωξη της Γαλλίας να απομακρύνει τους Άγγλους από την Ακουιτανία αλλά και η επιδίωξη της Αγγλίας να εξασφαλίσει την κατάκτηση της Νορμανδίας, του Ανζού και άλλων περιοχών. Και τα δύο κράτη επίσης επιδίωκαν την κυριαρχία στην πλούσια περιοχή της Φλάνδρας.
Ο εκατονταετής πόλεμος
Την εποχή εκείνη το βασίλειο της Γαλλίας αριθμούσε δεκαπέντε εκατοµύρια κατοίκους και ήταν το πιο πυκνοκατοικηµένο κράτος της Ευρώπης. Από την άλλη µεριά, η Αγγλία είχε µόνο τέσσερα εκατοµύρια. Τη Γαλλία, όμως, την υπεράσπιζε ένας αρχαϊκός στρατός οπλισμένων ιπποτών, οι οποίοι δεν μπορούσαν να αντιμετωπίσουν τον υπερσύχρονο στρατό των Άγγλων. Έτσι, οι Βαλουά υπέστησαν μια σειρά από οδυνηρές ήττες (το 1346 στο Κρεσύ και το 1356 στο Πουατιέ), οι οποίες αποδυνάμωσαν τελείως τη γαλλική ιπποσύνη. Αργότερα, ο Κάρολος Ε’ της δυναστείας των Βαλουά μαζί με τον στρατηγό Ντυ Γκεκλέν άλλαξαν τη σε βάρος της Γαλλίας κατάσταση. Ωστόσο, και πάλι τα πράγματα άλλαξαν όταν στον θρόνο ανέβηκε ο Κάρολος Στ’, που ήταν σχιζοφρενής. Έτσι, η βουργουνδική αριστοκρατία, η οποία δεν χαρακτηριζόταν για τα πατριωτικά της αισθήματα, προτίμησε να συμμαχήσει με τους πέραν της Μάγχης εχθρούς της Γαλλίας, τους Άγγλους. Στις 25 Οκτωβρίου του 1415, οι τελευταίοι ιππότες που έμειναν πιστοί στους Βαλουά συνετρίβησαν στο Αζενκούρ.
Μετά τη συντριβή των Γάλλων στο Αζενκούρ ακολούθησε η συνθήκη του Τρουά (1420) . Σύμφωνα μ’ αυτήν, η κόρη του Γάλλου βασιλιά δόθηκε ως νύφη στον βασιλιά Ερρίκο Ε΄ της Αγγλίας. Παράλληλα δινόταν στο σύζυγό της η ολοκληρωτική κατοχή της Νορμανδίας και της Ακουιτανίας και το δικαίωμα του να είναι διάδοχος στο Γαλλικό στέμμα μετά το θάνατο του Καρόλου ΣΤ’, ενώνοντάς το με την Αγγλία σε μία μοναρχία. Ο νόμιμος Γάλλος διάδοχος Κάρολος Ζ’ κηρύχθηκε νόθος και κατέφυγε στον Λίγηρα.
Το πλουσιότερο τμήμα της Γαλλίας, από τον Σομ μέχρι και τον Λίγηρα, βρέθηκε υπό την κατοχή των Άγγλων, ενώ η Βουργουνδία παρέμεινε αυτόνομη. Αυτή η διαμορφωθείσα πραγματικότητα δεν ήταν καθόλου αρεστή στην κοινή γνώμη, και η καρδιά των απλών ανθρώπων άρχισε να «πάλλεται γαλλικά»! Το λάθος των Άγγλων διεκδικητών του θρόνου ήταν ότι δεν έλαβαν υπ’ όψιν τους αυτή την εμφάνιση και εξάπλωση του πατριωτικού αισθήματος.
Αυτόν τον νέο εθνικό πατριωτισμό εξέφρασε η Ιωάννα της Λωραίνης.
Ιωάννα της Λωραίνης – Jeanne d’Arc
Αγία της Καθολικής Εκκλησίας, εθνική ηρωίδα και προστάτιδα της Γαλλίας. Η Ζαν Ντ’ Αρκ (Jeanne d’Arc), γνωστότερη στην Ελλάδα ως Ιωάννα της Λοραίνης, γεννήθηκε το 1412 στο χωριό Ντονρεμύ της βορειοανατολικής Γαλλίας, στα σύνορα της Καμπανίας και της Λορένης. Μεγάλωσε στο αγρόκτημα της οικογένειάς της, χωρίς να μάθει ποτέ γραφή και ανάγνωση.
Ήταν μόλις 12 ετών όταν άρχισε για πρώτη φορά ν’ ακούει φωνές, που την καλούσαν να σώσει τη Γαλλία από τη διάλυση. Όπως υποστήριζε, είχε Θεία αποστολή να απελευθερώσει τη χώρα της από τους Άγγλους και να βοηθήσει τον διάδοχο του γαλλικού χρόνου, Κάρολο, να στεφθεί βασιλιάς. Ήταν τα χρόνια του Εκατονταετούς Πολέμου Αγγλίας-Γαλλίας, με τις γαλλικές δυνάμεις να γνωρίζουν συντριπτικές ήττες.
Η Ιωάννα χαρακτηριζόταν -ήδη από παιδί- από εξαιρετική ευσέβεια και ευλάβεια, την ώρα που ισχυριζόταν ότι επικοινωνούσε απευθείας με τους αγίους, εγείροντας από νωρίς τη μήνη της καθολικής εκκλησίας, ιδιαίτερα εξαιτίας της δήλωσής της ότι επικοινωνούσε με τον Θεό.
Τα γεγονότα
Το 1429, κατά τη διάρκεια του Εκατονταετούς πολέμου, οι Άγγλοι, με τη βοήθεια των συμμάχων τους από τη Βουργουνδία, κατέλαβαν το Παρίσι και όλες τις γαλλικές περιοχές της βόρειας Γαλλίας. Η αντίσταση που συνάντησαν ήταν ελάχιστη, λόγω της έλλειψης ηγεσίας και της ηττοπάθειας που διακατείχε τους Γάλλους την εποχή εκείνη.
Ο Ερρίκος Ε’ της Αγγλίας απαιτούσε το γαλλικό θρόνο.
Παρότι αρχικά δεν την έπαιρνε κανένας στα σοβαρά, η Ζαν Ντ’ Αρκ επέμεινε και τελικά -με τη βοήθεια και κάποιων θεϊκών σημαδιών- κατάφερε να πείσει τον Κάρολο να της δώσει στρατεύματα για ν’ αντιμετωπίσει τον εχθρό. Στη μάχη της Ορλεάνης το Μάιο του 1429 πέτυχε μια θαυμαστή νίκη έναντι των Άγγλων εισβολέων, τους οποίους συνέχισε να καταδιώκει κατά μήκος της Λοραίνης. Η φήμη της έγινε τόσο τρομακτική, ώστε συχνά οι εχθροί τρέπονταν σε φυγή πριν ακόμα πολεμήσουν. Οι Γάλλοι νικούσαν παντού, έδιωξαν τους Άγγλους από τη χώρα (εκτός απ’ το Καλέ, στην παραλία της Μάγχης).
Στις 17 Ιουλίου 1429, ο Κάρολος στέφθηκε βασιλιάς της Γαλλίας, ως Κάρολος Ζ’. Κατά την ενθρόνιση, στη Ζαν Ντ’ Αρκ δόθηκε μία τιμητική θέση δίπλα στον βασιλιά, ενώ αργότερα της απονεμήθηκε κι ένας τίτλος ευγενείας για τις υπηρεσίες της στη χώρα.
Ένα χρόνο αργότερα συνελήφθη από τους Βουργούνδιους, οι οποίοι πολεμούσαν στο πλευρό των Βρετανών, ενώ υπερασπιζόταν την Καμπανία, κοντά στο Παρίσι. Πωλήθηκε στους Άγγλους και δικάστηκε από εκκλησιαστικό δικαστήριο ως μάγισσα και αιρετική. Κύριο επιχείρημα υπήρξε η ανδρική ενδυμασία της, κάτι που θεωρείτο έγκλημα ενάντια στο Θεό. Καταδικάστηκε σε θάνατο και στις 30 Μαΐου 1431 κάηκε στην πυρά στην πόλη Ρουέν.
Το 1456 η υπόθεση επανεξετάστηκε και το δικαστήριο την έκρινε αθώα. Το 1909 η Ζαν Ντ’ Αρκ οσιοποιήθηκε από τη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία και το 1920 ανακηρύχθηκε Αγία από τον Πάπα Βενέδικτο τον 15o. Η μνήμη της τιμάται τη δεύτερη Κυριακή του Μαΐου, επέτειο της απελευθέρωσης της πόλης Orléans.
Εθνική ηρωίδα
Η Ιωάννα της Λωραίνης κατάφερε εκπληκτικά πράγματα στη σύντομη ζωή της των 19 χρόνων. Ενσάρκωσε ιδανικά τη θρησκευτική ευλάβεια με την ανδρεία και την ταπεινότητα, αφιερώνοντας τον εαυτό της σε έναν σκοπό που θα άλλαζε τον ρου της γαλλικής ιστορίας…
Η αγία πολεμίστρια έμελλε να γίνει συνώνυμο με το πνεύμα ενός λαού, με τα σύμβολά της να μετατρέπονται σε σύμβολα ενός έθνους σε κάθε κατοπινή πολεμική πρόκληση που αντιμετώπισε.
Ακόμα και κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, ο στρατηγός Σαρλ ντε Γκολ χρησιμοποίησε το σύμβολό της, τον Σταυρό της Λωραίνης, ως σύμβολο της ελεύθερης Γαλλίας.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου