Μορφές και Θέματα της Αρχαίας Ελληνικής Μυθολογίας: ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΙΣ - ΚΑΛΥΜΜΑ ΠΥΡΟΣ

ΚΑΛΥΜΜΑ ΠΥΡΟΣ

(αστερισμός του βωμού)

 

Όταν ο Δίας ηγήθηκε του αγώνα εναντίον του Κρόνου και των άλλων Τιτάνων, οι πρώτοι Κύκλωπες*, όχι της Οδύσσειας, του χάρισαν τη βροντή, την αστραπή και τον κεραυνό. Για να μην φανερωθεί η δύναμη του κεραυνού, οι Κύκλωπες κατασκεύασαν και ένα κάλυμμα, στο οποίο οι θεοί ορκίστηκαν για να επικυρώσουν τη συμμαχία τους.

 

Μετά την επιτυχή έκβαση του αγώνα τους έδωσαν ένα τέτοιο στους ανθρώπους, για να τελούν εκεί τις θυσίες τους όσοι συνασπίζονται, όσοι μετέχουν σε αγώνες, όσοι ορκίζονται, οι μάντεις όταν θέλουν να μαντεύσουν.

 

Ο αστερισμός αυτός ονομάζεται από τον Ερατοσθένη Θυτήριον**. Από χριστιανούς μελετητές του ουρανού θεωρήθηκε ότι ο αστερισμός απεικονίζει βωμό που ίδρυσε ο Μωυσής ή τον χρυσό βωμό του ναού του Σολομώντα ή τον βωμό του Νώε μετά τον κατακλυσμό.

----------------------

*Κύκλωπες

 

Οι πρώτοι Κύκλωπες, αν και έχουν τα ίδια χαρακτηριστικά με τους Κύκλωπες του Ομήρου, δεν ταυτίζονται με αυτούς. Είναι γιοι της Γαίας και έχουν στο μέτωπο ένα μόνο μάτι. Τα ονόματά τους -Βρόντης, Στερόπης, Άργης- μαρτυρούν ότι είναι μάλλον θεότητες της φύσης: το όνομα του πρώτου Κύκλωπα παραπέμπει στη βροντή, του δεύτερου προέρχεται από τη λέξη στεροπὴ (ἀστεροπὴ, άστραπὴ), ενώ του τρίτου σημαίνει λευκός (<ἀργὸς, ἀργήεις, ἀργὴς, ἀργινόεις) και υποδηλώνει τον κεραυνό από τη λευκή του λάμψη. Οι Κύκλωπες χάρισαν στον Δία τη βροντή, την αστραπή και τον κεραυνό, στον Πλούτωνα και τον Ποσειδώνα άλλα όπλα -δερμάτινη περικεφαλαία στον πρώτο, τρίαινα στον δεύτερο· με αυτά τα όπλα οι γιοι του Κρόνου νίκησαν τον πατέρα τους και τους Τιτάνες.

 

**Αστερισμός του Θυτηρίου

 

Τοῦτό ἐστιν ἐφ' ᾧ πρῶτον οἱ Θεοὶ τὴν συνωμοσίαν ἔθεντο, ὅτε ἐπὶ τὸν Κρόνον ὁ Ζεὺς ἐστράτευσεν, Κυκλώπων κατασκευασάντων ἔχοντος τοῦ πυρὸς κάλυμμα ὅπως μὴ ἴδωσι τὴν τοῦ κεραυνοῦ δύναμιν· ἐπιτυχόντες δὲ τῆς πράξεως ἔθηκαν καὶ αὐτὸ ἐν τῷ οὐρανῷ εἰς μνημόσυνον· ὃ καὶ εἰς τὰ συμπόσια οἱ ἄνθρωποι φέρουσι καὶ θύουσιν οἱ κοινωνεῖν ἀλλήλοις προαιρούμενοι, ἔν τε τοῖς ἀγῶσι καὶ τοῖς ὀμνύειν βουλόμενοι ὡς δικαιοτάτην πίστιν τιθέντες καὶ τῇ χειρὶ ἐφάπτονται τῇ δεξιᾷ μαρτύριον εὐγνωμοσύνης τοῦτο ἡγούμενοι · ὁμοίως δὲ καὶ οἱ μάντεις ἐπὶ τούτῳ θύουσιν ὅταν βούλωνται ἀσφαλέστερον ἰδεῖν.

Ερατοσθένης, Καταστερισμοί, 1,39