Δευτέρα 25 Φεβρουαρίου 2019

OSWALD SPENGLER: Η ΠΑΡΑΚΜΗ ΤΗΣ ΔΥΣΗΣ

Το θεμέλιο κάθε αληθινού κράτους είναι η Υπερβατικότητα της αρχής του, δηλαδή, της αρχής της κυριαρχίας, του κύρους και της νομιμότητας, μαζί με τη δικαιοσύνη, την ιεραρχία, τις λειτουργικές τάξεις, την υπεροχή της πολιτικής τάξης έναντι της οικονομικής. Αυτές οι κατευθύνσεις προσλαμβάνουν μία κανονιστική αξία που δεν συνδέεται με την εξέλιξη και την ιστορία. Αυτή η αξία πρέπει να μεταφράζεται σε έναν καθημερινό τρόπο δράσης, σε ένα λεγεωνάριο ύφος που πρέπει να χαρακτηρίζει, χωρίς καμία εξαίρεση, κάθε τομέα της ανθρώπινης ύπαρξής μας. Ως άτομα να παραμένουμε πάντα "όρθιοι ανάμεσα στα ερείπια".

Σε όλους τους ανεπτυγμένους πολιτισμούς επιβλήθηκε η πλανητική εικόνα της ιστορίας κι έτσι πραγματοποιείται η διάλυση της μέχρι τότε γοτθικής διαίρεσης της ιστορίας στις τρεις περιόδους Αρχαιότητα, Μεσαίωνας, Νεώτεροι χρόνοι. Η πλανητική «Φαουστική» εικόνα της ιστορίας διαχωρίζει τις δύο έννοιες παγκόσμια και ανθρώπινη ιστορία, αρχή του κόσμου και του ανθρώπου, τέλος της ανθρωπότητας και του κόσμου και με μια άγνωστη μέχρι τότε επέκταση μετατρέπει την ιστορία του ανθρώπου σε ένα απλό επεισόδιο της παγκόσμιας ιστορίας και την Γη, που άλλοι πολιτισμοί έβλεπαν μόνο ένα μικρό κομμάτι της ως κόσμο, σε ένα αστέρι μέσα σε εκατομμύρια ηλιακά συστήματα. Τούτη η επέκταση της ιστορικής εικόνας του κόσμου μας οδηγεί στο να κάνουμε μια διάκριση ανάμεσα στην στάση θεώρησης των ανθρώπων και την μέγιστη στάση που τα ανώτατα πνεύματα έχουν κάποιες στιγμές. Ο Φαουστικός χωρισμός της παγκόσμιας ιστορίας του ανθρώπου από την ευρύτερη παγκόσμια ιστορία που από τα τέλη του Μπαρόκ χαρακτηρίζει το κοσμοείδωλό μας, συνεπάγεται την ύπαρξη πολλών οριζόντων σε χωριστά στρώματα το ένα μετά το άλλο που για την διερεύνησή τους αναπτύχθηκαν επιμέρους επιστήμες με ρητό ιστορικό χαρακτήρα. Επιστήμες όπως η Αστρονομία η Γεωλογία η βιολογία η ανθρωπολογία παρακολουθούν με την σειρά τους τα πεπρωμένα του κόσμου των άστρων του φλοιού της Γης των έμβιων όντων του ανθρώπου και τότε μόνο αρχίζει αυτό που λέγεται παγκόσμια ιστορία των ανεπτυγμένων πολιτισμών με την οποία και συνδέεται η ανεπτυγμένη Βιογραφία. Αυτό που ολοκληρώνεται και είναι το τελευταίο επίτευγμα για την Φαουστική ιστορική σκέψη είναι η οργανική σύνδεση μεταξύ τους των επιμέρους στρωμάτων, που ονοματίσαμε παραπάνω και η ένταξή τους στην παγκόσμια ιστορία.

Ο αρχέγονος άνθρωπος είναι ένα περιπλανώμενο ζώο, μια ύπαρξη με οξείες και φοβισμένες αισθήσεις που έχει κατά νου να αρπάξει από την εχθρική φύση. Η αλλαγή άρχισε με την καλλιέργεια του εδάφους διότι όποιος σκάβει και οργώνει ,σε αντίθεση με τους βοσκούς και τους κυνηγούς, δεν λεηλατεί αλλά τροποποιεί την φύση. Ο άνθρωπος ριζώνει στο έδαφος που καλλιεργεί. Η γη γίνεται μητέρα γη και γεννιέται μια βαθιά συναισθηματική σχέση.

Όλοι οι μεγάλοι πολιτισμοί έχουν τον χαρακτήρα της πόλης και ο ανώτερος άνθρωπος του ανεπτυγμένου πολιτισμού είναι ένα ζώο που χτίζει πόλεις, αυτό άλλωστε είναι και το κριτήριο της παγκόσμιας ιστορίας που είναι η ιστορία του ανθρώπου της πόλης. Το πραγματικό θαύμα είναι η γέννηση της ψυχής μιας πόλης η οποία ξεχωρίζει την πόλη από το χωριό. Η ύπαρξη μιας αγοράς είναι εκείνη που κάνει τους κατοίκους να βιώνουν την ύπαιθρο ως περίγυρο. Ο άνθρωπος της πόλης και ο άνθρωπος της υπαίθρου είναι δυο διαφορετικά όντα. Η ψυχή της πόλης μιλά μια νέα γλώσσα που σύντομα θα είναι ταυτόσημη με την γλώσσα του πολιτισμού. Το πρόσωπο της πόλης είναι αυτό που η έκφρασή του έχει ιστορία και η μιμική του είναι η ψυχική ιστορία του πολιτισμού αφού οτιδήποτε παράγει ο άνθρωπος στο πεδίο της τέχνης της θρησκείας και της γνώσης γεννιέται σε τέτοιες πόλεις.

Εάν η πρώιμη περίοδος σημαίνει την γέννηση της πόλης από την ύπαιθρο και η όψιμη περίοδος τον αγώνα μεταξύ της πόλης και της υπαίθρου, τότε ο τεχνικός πολιτισμός είναι η νίκη της πόλης με την οποία απελευθερώνεται από το έδαφος και εξαιτίας της οποίας καταστρέφεται και η ίδια. Τώρα ποια η πόλη είναι χωρίς ρίζες , είναι αναισθητοποιημένη απέναντι στο κοσμικό και αμετάκλητα υποταγμένη στην πέτρα και το πνεύμα , έτσι αναπτύσσει μια μορφολογική γλώσσα που αποδίδει όλα τα ουσιώδη χαρακτηριστικά της, δηλαδή τα γνωρίσματα όχι ενός γίγνεσθαι αλλά ενός αποτελέσματος του γίγνεσθαι , ενός γεγονότος,- ενός έτοιμου προϊόντος , το οποίο μεταβάλλεται μεν αλλά δεν εξελίσσεται. Κατά συνέπεια υπάρχει μόνο η αιτιότητα κι όχι ένα πεπρωμένο, υπάρχει μόνον έκταση κι όχι μια ζωντανή κατεύθυνση.

Σε αυτό το στάδιο έχει ολοκληρωθεί η μελέτη όλων των προβλημάτων της ζωής , δηλαδή της απολλώνιας, της μαγικής, της φαουστικής, φθάνοντας σε μια τελική κατάσταση γνώσης ή άγνοιας. Οι άνθρωποι δεν αγωνίζονται για ιδέες, η τελευταία ιδέα –του τεχνικού πολιτισμού- έχει διατυπωθεί σε γενικές γραμμές όπως επίσης η τεχνική και η οικονομία έχουν ολοκληρωθεί ως προβλήματα. Με αυτή την ολοκλήρωση αρχίζει η εργασία εκπλήρωσης όλων των απαιτήσεων και της πρακτικής εφαρμογής τους σε ολόκληρη την ύπαρξη πάνω στην Γη. Μόνο όταν θα έχει γίνει αυτή εργασία και ο τεχνικός πολιτισμός θα έχει καθοριστεί ως προς την μορφή και τον όγκο του τότε θα αρχίσει η διαδικασία απολίθωσης και στερεοποίησης της μορφής του. Τεχνοτροπία στους πνευματικούς πολιτισμούς είναι ο σφυγμός της αυτοεκπλήρωσης.

Παγκόσμια ιστορία είναι η ιστορία των μεγάλων πολιτισμών και οι λαοί είναι οι συμβολικές μορφές υπό τις οποίες ο άνθρωπος αυτών των πολιτισμών εκπληρώνει το πεπρωμένο του. Τους λαούς που αντιπροσωπεύουν έναν πολιτισμό τους αποκαλούμε έθνη, ξεχωρίζοντάς τους ήδη από τα μορφώματα πριν και μετά τον πολιτισμό. Εκείνο που συνέχει εσωτερικά αυτούς τους μεγάλους συνδέσμους είναι ότι στην βάση του έθνους βρίσκεται μια ιδέα με βαθιά σχέση με το πεπρωμένο τον χρόνο και την ιστορία. Τούτη η ιδέα είναι διαφορετική σε κάθε επιμέρους περίπτωση και καθορίζει επίσης τη σχέση ενός λαού με τη φυλή τη γλώσσα τη χώρα το κράτος τη θρησκεία. Αυτό που βιώνουν οι πρωτογενείς λαοί και οι φελλαχολαοί είναι το αναφερόμενο ζωολογικό πάνω κάτω, ένα απρογραμμάτιστο γίγνεσθαι, όπου χωρίς στόχο και χωρίς σχεδιασμένη διάρκεια, συμβαίνουν πολλά όμως τίποτε το σημαντικό. Ιστορικοί λαοί, δηλαδή λαοί που η ύπαρξή τους είναι παγκόσμια ιστορία, είναι μόνο τα έθνη. Έθνη όμως είναι και οι λαοί που ιδρύουν πόλεις και που δημιουργούνται μέσα στα κάστρα και που με την άνοδό τους ωριμάζουν κι αποκτούν συνείδηση του κόσμου και του προορισμού τους ενώ αντίθετα σβήνουν στις μεγαλουπόλεις.

Ένα ανεξιχνίαστο μυστικό των κοσμικών πλημμυρίδων που αποκαλούμε ζωή είναι η διαίρεσή τους σε δυο γένη. Το θηλυκό βρίσκεται πιο κοντά στο κοσμικό, συνδέεται βαθύτερα με την γη και είναι άμεσα ενταγμένο στους μεγάλους κύκλους της φύσης. Το αρσενικό είναι πιο ελεύθερο, πιο ζωικό, εν τέλει πιο ευκίνητο στην αίσθηση και την κατανόηση, πιο άγρυπνο και πιο τεταμένο. Ο άντρας δημιουργεί ιστορία, βιώνει το πεπρωμένο και κατανοεί την αιωνιότητα δηλαδή τη λογική του προϊόντος του γίγνεσθαι, ως προς τα αίτια και το αποτέλεσμα. Η γυναίκα όμως είναι ιστορία, είναι πεπρωμένο, είναι χρόνος, είναι η οργανική λογική του ίδιου του γίγνεσθαι. Η βαθιά της εξυπνάδα και η πολεμική της πανουργία στοχεύουν στον πατέρα του γιού της, ο άντρας όμως –που με την βαρύτητα του είναι του ανήκει στην άλλη ιστορία, θέλει να έχει τον γιό του ως κληρονόμο, ως φορέα των προγονικών χαρακτηριστικών του και της ιστορικής του παράδοσης. Με τον άντρα και την γυναίκα ανταγωνίζονται εδώ τα δύο είδη ιστορίας για την εξουσία. Η γυναίκα είναι δυνατή και εντελώς αυτό που είναι, βιώνει τον άντρα και τους γιούς της μόνο σε σχέση με τον εαυτό της και τον προορισμό της. Το είναι του άντρα είναι κάτι αμφίρροπο που η γυναίκα δεν το καταλαβαίνει και δεν το αναγνωρίζει Τούτος είναι ο κρυφός αρχέγονος πόλεμος των φύλων που διαρκεί αιώνια. Αυτό κάνει την γυναίκα να περιφρονεί αυτή την άλλη ιστορία την πολιτική του άντρα την οποία μάλιστα δεν κατανοεί και για την οποία ξέρει μόνο ότι της αρπάζει τους γιούς. Όμως όσα συμβαίνουν στην άλλη ιστορία γίνονται μόνο για να διατηρηθεί η αιώνια ιστορία της τεκνοποιίας και του θανάτου. Ο αγώνας μεταξύ των ανδρών διεξάγεται για το αίμα, για τη γυναίκα. Η ιστορία των κρατών υπάρχει για την γυναίκα ως χρόνο. Ο άντρας ανέρχεται στην δική του ιστορία και φτάνει να κρατάει στα χέρια του το μέλλον μίας χώρας, έπειτα έρχεται μια γυναίκα και τον γονατίζει κι έτσι είναι πιθανό να καταποντισθούν λαοί και κράτη μα η γυναίκα έχει νικήσει στην δική της ιστορία. Άλλωστε η πολιτική φιλοδοξία της γυναίκας –σε τελική ανάλυση- δεν έχει ποτέ άλλο στόχο.

Ο πολιτικός οφείλει να είναι παιδαγωγός του λαού με τις πράξεις του. Εκείνο που διακρίνει τον πολιτικό άντρα, είναι ότι μπορεί να ζητήσει θυσίες οι οποίες του προσφέρονται, διότι την αίσθησή του πως είναι αναγκαίος για την εποχή του και το έθνος του την συμμερίζονται χιλιάδες ανθρώπων, τους οποίους αναμορφώνει συνειδησιακά και τους κάνει ικανούς για πράξεις που διαφορετικά δεν θα κατόρθωναν.

Δεν υπάρχουν σχόλια :

Δημοσίευση σχολίου