Δευτέρα 28 Ιανουαρίου 2019

Μορφές και Θέματα της Αρχαίας Ελληνικής Μυθολογίας: ΚΡΗΤΙΚΗ ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ, ΑΝΔΡΟΓΕΟΣ - ΚΑΤΡΕΑΣ

ΑΝΔΡΟΓΕΟΣ

Αυτός ο γιος του Μίνωα και της Πασιφάης ήταν ικανότατος αθλητής σε όλα τα αθλήματα. Πήρε μέρος στους αγώνες που οργάνωσε ο Αιγέας στην Αθήνα και νίκησε παντού. Από ζήλεια, και πεπεισμένος ότι δεν θα τα καταφέρει και θα πεθάνει, ο Αιγέας ζήτησε από τον Ανδρόγεο να παλέψει και να καταβάλει τον ταύρο που ο Ποσειδώνας είχε στείλει στον πατέρα του νέου, τον Μίνωα, ως θεϊκό σημάδι για την επικράτησή του έναντι των τριών αδελφών του, κι εκείνος δεν θυσίασε. Πράγματι, ο μανιασμένος ταύρος κατέβαλε τον νέο. Άλλη εκδοχή του μύθου θέλει τον Ανδρόγεο μετά τις νίκες του στα Παναθήναια, να πορεύεται προς τη Θήβα, για να πάρει μέρος και εκεί σε αγώνες. Στον δρόμο παραμόνευσαν συναθλητές του και τον σκότωσαν.
 
Είτε με τον έναν τρόπο είτε με τον άλλον, ο Ανδρόγεος πέθανε. Η είδηση του θανάτου του γιου του βρήκε τον Μίνωα στην Πάρο, όπου θυσίαζε στις Χάριτες. Έφερε σε πέρας την τελετή πετώντας το στεφάνι και ζητώντας να σταματήσει ο αυλός (έτσι αιτιολογείται το τοπικό λατρευτικό έθιμο να θυσιάζουν στις Χάριτες χωρίς στεφάνια στα κεφάλια και χωρίς αυλό). Από εκεί ο Μίνωας έβαλε πλώρη για τον Σαρωνικό και κατάφερε να κυριεύσει τα Μέγαρα, προϋπόθεση για να προχωρήσει προς την Αθήνα, μόνο χάρη στον έρωτα που ενέπνευσε στην κόρη του Νίσου Σκύλλα ή επειδή τη δελέασε με κοσμήματα (υπαινιγμός στον πλούτο και την αισθητική της Κρήτης). Και την Αθήνα μπόρεσε να την κυριεύσει μόνο ύστερα από παρέμβαση του Δία που έστειλε λοιμό στην πόλη. Το μαντείο που ρώτησαν είπε να πληρώσουν για τον φόνο του Ανδρόγεου την ποινή που θα όριζε ο Μίνωας και όχι θυσιάζοντας άλλες παρθένες όπως είχαν κάνει μέχρι τότε με τις κόρες του Υάκινθου, τις Υακινθίδες. Κι εκείνος όρισε κάθε χρόνο ή κάθε εννιά χρόνια, εφτά αγόρια και εφτά κορίτσια, εννιάχρονα όλα, τροφή για τον Μινώταυρο για όσο θα ζούσε το τέρας. (Απολλόδωρος 3.209-213)
 
Ο Παυσανίας μαρτυρεί την ύπαρξη βωμού του Ανδρόγεου στο Φάληρο, επονομαζόμενου του Ἥρωος (1.1.4.9).
 
ΚΑΤΡΕΑΣ
 
Ο Κατρέας ήταν γιος του Μίνωα και της Πασιφάης. Γυναίκα του πήρε τη Φρονία, όπως παραδίδει ο Ελλάνικος (Fragmenta 1a,4,F.135.2), με την οποία ζούσε στην Κνωσό ή την πόλη Κάτρη που ονομάστηκε έτσι από αυτόν. Απέκτησαν τέσσερα παιδιά, ένα γιο, τον Αλθαιμένη, και τρεις κόρες, την Αερόπη, την Κλυμένη, την Απημοσύνη (=άβλαβη). Σύμφωνα με χρησμό θα έχανε την εξουσία από ένα παιδί του ή ένα εγγόνι του. Τα παιδιά του Απημοσύνη και Αλθαιμένης, επειδή πληροφορήθηκαν τον χρησμό που ο πατέρας τους προσπάθησε να κρατήσει κρυφό, έφυγαν κρυφά για τη Ρόδο για να μην επαληθευτεί και χρειαστεί να σκοτώσουν τον πατέρα τους, οι ίδιοι ή οι απόγονοί τους τον παππού τους. Στο όρος Αταβύριο, απ' όπου έβλεπαν την Κρήτη, οι δυο τους καθιέρωσαν τη λατρεία του Αταβύριου Δία και ίδρυσαν στο νησί την πόλη Κρητινία.
 
Στο μεταξύ ο Κατρέας, από φόβο για τον χρησμό, έδιωξε τις άλλες δύο κόρες του, τις έδωσε στον Ναύπλιο, περαστικό ναυτικό από το νησί, για να τις πουλήσει σαν δούλες μακριά από την Κρήτη ή για να τις πετάξει στη θάλασσα. Η μεταστροφή του Ναύπλιου οδήγησε τον ίδιο σε γάμο με την Κλυμένη (απέκτησαν τον Οίακα και τον Παλαμήδη) και την Αερόπη σε γάμο με τον Πλεισθένη (απέκτησαν τον Αγαμέμνονα και τον Μενέλαο).
 
Όταν ο Κατρέας γέρασε, αναζήτησε τον γιο του για να τον αφήσει κληρονόμο στον θρόνο, γι' αυτό βρέθηκε στις ακτές της Ρόδου. Βοσκοί όμως που τους είδαν να αποβιβάζονται τους πέρασαν για πειρατές και τους επιτέθηκαν με πέτρες. Τα γαυγίσματα των σκύλων κάλυπταν τις φωνές του Κατρέα που δήλωνε την ταυτότητά του και τελικά ο Κατρέας πέθανε από τα χέρια του Αλθαιμένη που έριξε το ακόντιό του, επαληθεύοντας τον χρησμό. Στην κηδεία του παππού του από την πλευρά της μητέρας του Αερόπης θέλησε να παρευρεθεί ο Μενέλαος, οπότε ο Πάρης βρήκε την ευκαιρία να κλέψει την Ελένη. (Απολλόδωρος 3.12-16, Διόδωρος Σ. 5.59)
 
Η ιστορία του Κατρέα μνημειώνει την εξάπλωση των Μινωιτών στη Μικρά Ασία και την Πελοπόννησο και επιχειρεί περαιτέρω διασυνδέσεις αιγαιακών και πελοποννησιακών περιοχών με την Κρήτη. Είναι πιθανό να έχουν ενσωματωθεί στον τελικό μύθο τοπικές ροδιακές και πελοποννησιακές παραδόσεις. Διαφαίνεται όμως και μια προσπάθεια να δηλωθεί η συνέχεια από τους Μινωίτες στους Μυκηναίους, καθώς βασικοί Μυκηναίοι βασιλείς έχουν κρητική ρίζα που φτάνει μέχρι τον ίδιο τον Μίνωα. Έτσι, συνδέονται άμεσα δύο μεγάλοι προϊστορικοί πολιτισμοί, ο μινωικός και ο μυκηναϊκός.
 
Επίσης, με τον μύθο του Κατρέα αιτιολογείται η ύπαρξη και η ονομασία της κρητικής πόλης Κάτρη, για την οποία ο Στέφανος Βυζάντιος γράφει: πόλις Κρήτης τὸν Ἰωνικὸν ἔχουσα τρόπον … τὸ ἐθνικόν Κατραῖος. (Ήταν σύνηθες στους ελληνικούς μύθους να αναζητούνται γενάρχες πίσω από την ίδρυση πόλεων, κάτι που εντείνεται στους αλεξανδρινούς και ελληνιστικούς χρόνους.)

Δεν υπάρχουν σχόλια :

Δημοσίευση σχολίου