Παρασκευή 26 Μαΐου 2023

Αρχές Σύνταξης της Αρχαιοελληνικής Γλώσσας: 13. ΕΥΘΥΣ ΚΑΙ ΠΛΑΓΙΟΣ ΛΟΓΟΣ

ΠΛΑΓΙΟΣ ΛΟΓΟΣ ΕΠΙΘΥΜΙΑΣ


§13.8. Οι κύριες προτάσεις επιθυμίας, οι οποίες στον ευθύ λόγο εκφέρονται με προτρεπτική ή αποτρεπτική υποτακτική, ευχετική ευκτική και προστακτική, στο πλάγιο λόγο τρέπονται πάντοτε σε τελικό απαρέμφατο.

Τα ρήματα από τα οποία εξαρτάται πλάγιος λόγος επιθυμίας είναι συνήθως τα: κελεύω, προστάττω, παραινῶ, δέομαι, ἀξιῶ, ἀπαγορεύω, ἔδοξέ μοι + τελ. απαρ. (= αποφάσισα), εὔχομαι κλπ. Ο παρακάτω πίνακας παρουσιάζει τις πιθανές τροπές:
Οι κύριες προτάσεις επιθυμίας
ΕΥΘΥΣ ΛΟΓΟΣΠΛΑΓΙΟΣ ΛΟΓΟΣ
προτρεπτική υποτακτικήπέμπωμεν πρέσβειςπαρῄνει πρέσβεις πέμπειν
αποτρεπτική υποτακτικήμηδεὶς ὑμῶν ἐξέλθῃἀπαγορεύει μηδένα ἐξελθεῖν
προστακτικήἀνοίξατε τὰς πύλαςἐκέλευε τὰς πύλας ἀνοῖξαι
ευχετική ευκτικήεἴθε οἱ θεοὶ δίκην ἐπιθεῖενηὔχετο τοὺς θεοὺς δίκην ἐπιθεῖναι
§13.9. Τελικό απαρέμφατο: τρέπεται σε προστακτική

ΞΕΝ ΚΑναβ 1.4.11 (Κῦρος) κελεύει αὐτοὺς λέγειν ταῦτα τοῖς στρατιώταις καὶ ἀναπείθειν ἕπεσθαι || ο Κύρος διέταξε αυτούς (= τους στρατηγούς των Ελλήνων) να τα πουν αυτά στους στρατιώτες και να τους πείσουν να τον ακολουθήσουν. [ευθύς λόγος: λέγετε ταῦτα τοῖς στρατιῶταις καὶ ἀναπείθετε ἕπεσθαι.]

ΘΟΥΚ 3.15.1 [οἱ Λακεδαιμόνιοι] τοῖς ξυμμάχοις παροῦσι κατὰ τάχος ἔφραζον ἰέναι ἐς τὸν Ἰσθμόν || πρόσταξαν τους συμμάχους που ήταν παρόντες να πάνε γρήγορα στον Ισθμό. [ευθύς λόγος: κατὰ τάχος ἴτε.]

ΞΕΝ Ελλ 3.1.22 ὁ Μειδίας […] ἠξίου τὴν τῶν Γεργιθίων πόλιν παραδοῦναι αὑτῷ || ο Μειδίας απαιτούσε να του παραδώσουν την πόλη των Γεργιθίων. [ευθύς λόγος: παράδοτε ἐμοὶ τὴν πόλιν.]

ΛΥΣ 12.29 εἰ μὲν γάρ τις ἦν ἐν τῇ πόλει ἀρχὴ ἰσχυροτέρα, ὑφ’ ἧς αὐτῷ προσετάττετο παρὰ τὸ δίκαιον ἀνθρώπους ἀπολλύναι || αν στην πόλη λειτουργούσε κάποια εξουσία ισχυρότερη, από την οποία να δεχόταν την εντολή να θανατώνει ανθρώπους καταπατώντας το δίκαιο. [ευθύς λόγος: ἀπόλλυ ἀνθρώπους.]

§13.10. Τελικό απαρέμφατο: τρέπεται σε προτρεπτική και αποτρεπτική υποτακτική

ΘΟΥΚ 2.21.2 ἐδόκει τοῖς τε ἄλλοις καὶ μάλιστα τῇ νεότητι ἐπεξιέναι καὶ μὴ περιορᾶν || θεωρούσαν και οι άλλοι, προπαντός όμως η νεολαία πως έπρεπε να βγούνε και να πολεμήσουν και να μην το ανεχθούνε. [ευθύς λόγος: ἐπεξίωμεν καὶ μὴ περιορῶμεν.]

ΞΕΝ ΚΑναβ 2.1.2 ἔδοξεν αὐτοῖς προϊέναι […] ἕως Κύρῳ συμμείξειαν || αποφάσισαν να προχωρήσουν μέχρι να συνατηθούν με τον Κύρο. [ευθύς λόγος: προΐωμεν, ἕως ἂν Κύρῳ συμμείξωμεν.]

§13.11. Τελικό απαρέμφατο: τρέπεται σε ευχετική ευκτική

ΞΕΝ Απομν 1.3.2 καὶ ηὔχετο δὲ πρὸς τοὺς θεοὺς ἁπλῶς τἀγαθὰ διδόναι || εύχονταν να μας δώσουν οι θεοί υγεία και αγαθά. [ευθύς λόγος: εἴθε οἱ θεοὶ τἀγαθὰ διδοῖεν.]

Δεν υπάρχουν σχόλια :

Δημοσίευση σχολίου