ARTHUR SCHOPENHAUER: Καλό είναι να μην τρέφει κανείς καμιά εκτίμηση για κάποιον που μόλις γνώρισε, γιατί κατά πάσα πιθανότητα θα απoγοητευτεί

Όπως και να ‘χει, καλό είναι να μην τρέφει κανείς καμιά ιδιαίτερη εκτίμηση για κάποιον που μόλις γνώρισε, γιατί κατά πάσα πιθανότητα θα απογοητευτεί και μετά θα ντρέπεται και ίσως να υποφέρει κιόλας από τη ζημιά που θα πάθει. Υπάρχει και κάτι ακόμη που αξίζει να ειπωθεί όσο συζητάμε αυτό το θέμα: ο χαρακτήρας του ανθρώπου φαίνεται από τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζει τα ασήμαντα γεγονότα, γιατί τότε είναι χαλαρός. Αυτή θα είναι πολλές φορές μια καλή ευκαιρία να παρατηρήσει κανείς τον απεριόριστο εγωισμό κάποιου και την απόλυτη αδιαφορία του για τους άλλους ανθρώπους. Αν αυτά τα ελαττώματα γίνονται αισθητά στα ασήμαντα πράγματα, ή απλώς στη γενική του στάση, μπορεί να συμπεράνει κανείς ότι εμφανίζονται και κατά τη δράση του σε σημαντικά θέματα, παρόλο που αυτός μπορεί να το κρύβει. Είναι μια ευκαιρία που δεν πρέπει κανείς να τη χάνει. Αν στα μικροπράγματα –στις καθημερινές λεπτομέρειες, σ’ εκείνα τα ζητήματα που είναι ήσσονος σημασίας– κάποιος συμπεριφέρεται εγωιστικά και κάνει μόνο ό,τι τον συμφέρει ή τον βολεύει εις βάρος των άλλων, αν οικειοποιείται κάτι που ανήκει εξίσου σε όλους, μπορεί να είναι κανείς σίγουρος πως αυτός ο άνθρωπος δεν είναι δίκαιος και πως θα ήταν τεράστιος απατεώνας αν δεν τον απειλούσε η ύπαρξη των νόμων. Δεν πρέπει ν’ αφήνει κανείς έναν τέτοιο άνθρωπο να μπαίνει στο σπίτι του. Όποιος δεν φοβάται να παραβεί τους κανόνες του δικού του κοινωνικού κύκλου δεν θα διστάσει να παραβεί και τους νόμους του κράτους, αν μπορέσει να το κάνει χωρίς κυρώσεις.

Αν ο μέσος άνθρωπος ήταν φτιαγμένος έτσι ώστε το καλό μέσα του να υπερισχύει του κακού, δεν θα ήταν λάθος να βασίζεται κανείς στην αίσθηση του δικαίου που εκείνος θα είχε, στην αμεροληψία του, στο αίσθημα της ευγνωμοσύνης, στην αφοσίωσή του, στην αγάπη και τη συμπόνια μέσα του, και να μην πατάει στους φόβους του. Αλλά επειδή στην πραγματικότητα ισχύει το αντίθετο και τα κακά ξεπερνούν τα καλά, είναι προτιμότερο να κάνει κανείς το αντίθετο.

Αν ένα πρόσωπο με το οποίο σχετιζόμαστε ή πρέπει να συναναστραφούμε έχει αρνητικά ή ενοχλητικά χαρακτηριστικά, οφείλουμε να αναρωτηθούμε αν αξίζει για εμάς τόσο ώστε να ανεχτούμε τις συχνές και σε εκνευριστικό βαθμό επαναλαμβανόμενες εκδηλώσεις των ίδιων στοιχείων (όποιος άλλωστε συγχωρεί και ξεχνάει πετάει στα σκουπίδια την εμπειρία που με τόσο κόπο κέρδισε). Αν η απάντηση σ’ αυτή την ερώτηση είναι θετική και πράγματι αυτός ο άνθρωπος αξίζει για εμάς, δεν έχουμε και πολλά να πούμε, αφού τα λόγια μάλλον είναι περιττά. Θα πρέπει να μη δώσουμε περισσότερη σημασία στο συγκεκριμένο ζήτημα και μπορεί να του μιλήσουμε γι’ αυτό αλλά μπορεί και όχι, ωστόσο δεν πρέπει να ξεχνάμε πως έτσι κι αλλιώς είναι πιθανό ό,τι μας ενόχλησε να επαναληφθεί.

Αν η απάντηση είναι αρνητική και αυτός ο φίλος δεν είναι τελικά τόσο σημαντικός για εμάς, πρέπει να διακόψουμε αμέσως τις επαφές μαζί του, μια για πάντα ή, αν είναι υπάλληλος, να τον απολύσουμε, αφού μοιραία θα επαναλάβει κάποιο παράπτωμα ή θα κάνει κάτι αντίστοιχο αν του δοθεί η ευκαιρία, παρόλο που εκείνη τη στιγμή πολύ σοβαρά και ειλικρινά θα λέει ότι δεν θα το ξανακάνει. Δεν υπάρχει απολύτως τίποτα που να μην μπορεί κανείς να ξεχάσει, εκτός από τον εαυτό του και τον χαρακτήρα του. Κι αυτό επειδή ο χαρακτήρας δεν επιδέχεται διόρθωση και όλες οι πράξεις του ανθρώπου πηγάζουν από μια εσωτερική αρχή με βάση την οποία ο άνθρωπος, κάτω από παρόμοιες συνθήκες, κάνει πάντα το ίδιο πράγμα και δεν έχει άλλη επιλογή.

ARTHUR SCHOPENHAUER, Η ΣΧΕΣΗ ΜΑΣ ΜΕ ΤΟΥΣ ΑΛΛΟΥΣ