ΑΡΡΙΑΝΟΣ - Ἀλεξάνδρου Ἀνάβασις (7.20.3-7.20.10)

[7.20.3] Δύο δὲ νῆσοι κατὰ τὸ στόμα τοῦ Εὐφράτου πελάγιαι ἐξηγγέλλοντο αὐτῷ, ἡ μὲν πρώτη οὐ πρόσω τῶν ἐκβολῶν τοῦ Εὐφράτου, ἐς ἑκατὸν καὶ εἴκοσι σταδίους ἀπέχουσα ἀπὸ τοῦ αἰγιαλοῦ τε καὶ τοῦ στόματος τοῦ ποταμοῦ, μικροτέρα αὕτη καὶ δασεῖα ὕλῃ παντοίᾳ· εἶναι δὲ ἐν αὐτῇ καὶ ἱερὸν Ἀρτέμιδος καὶ τοὺς οἰκήτορας αὐτῆς ἀμφὶ τὸ ἱερὸν τὴν δίαιταν ποιεῖσθαι· [7.20.4] νέμεσθαί τε αὐτὴν αἰξί τε ἀγρίαις καὶ ἐλάφοις, καὶ ταύτας ἀνεῖσθαι ἀφέτους τῇ Ἀρτέμιδι, οὐδὲ εἶναι θέμις θήραν ποιεῖσθαι ἀπ᾽ αὐτῶν, ὅτι μὴ θῦσαί τινα τῇ θεῷ ἐθέλοντα ἐπὶ τῷδε θηρᾶν μόνον· ἐπὶ τῷδε γὰρ οὐκ εἶναι ἀθέμιτον. [7.20.5] καὶ ταύτην τὴν νῆσον λέγει Ἀριστόβουλος ὅτι Ἴκαρον ἐκέλευσε καλεῖσθαι Ἀλέξανδρος ἐπὶ τῆς νήσου τῆς Ἰκάρου τῆς ἐν τῷ Αἰγαίῳ πόντῳ, ἐς ἥντινα Ἴκαρον τὸν Δαιδάλου τακέντος τοῦ κηροῦ ὅτῳ προσήρτητο τὰ πτερὰ πεσεῖν λόγος κατέχει, ὅτι οὐ κατὰ τὰς ἐντολὰς τοῦ πατρὸς πρὸς τῇ γῇ ἐφέρετο, ἀλλὰ μετέωρος γὰρ ὑπὸ ἀνοίας πετόμενος παρέσχε τῷ ἡλίῳ θάλψαι τε καὶ ἀνεῖναι τὸν κηρόν, καὶ ἀπὸ ἑαυτοῦ τὸν Ἴκαρον τῇ τε νήσῳ καὶ τῷ πελάγει τὴν ἐπωνυμίαν ἐγκαταλιπεῖν τὴν μὲν Ἴκαρον καλεῖσθαι, τὸ δὲ Ἰκάριον. [7.20.6] ἡ δὲ ἑτέρα νῆσος ἀπέχειν μὲν ἀπὸ τοῦ στόματος τοῦ Εὐφράτου ἐλέγετο ὅσον πλοῦν ἡμέρας καὶ νυκτὸς κατ᾽ οὖρον θεούσῃ νηΐ· Τύλος δὲ αὐτῇ εἶναι ὄνομα· μεγάλη δὲ εἶναι καὶ οὔτε τραχεῖα ἡ πολλὴ οὔτε ὑλώδης, ἀλλ᾽ οἵα καρπούς τε ἡμέρους ἐκφέρειν καὶ πάντα ὡραῖα.
[7.20.7] Ταυτὶ ἀπηγγέλθη Ἀλεξάνδρῳ τὰ μὲν πρὸς Ἀρχίου, ὃς ξὺν τριακοντόρῳ ἐκπεμφθεὶς ἐπὶ κατασκοπὴν τοῦ παράπλου τοῦ ὡς ἐπὶ τοὺς Ἄραβας μέχρι μὲν τῆς νήσου τῆς Τύλου ἦλθε, τὸ πρόσω δὲ οὐκέτι περαιωθῆναι ἐτόλμησεν· Ἀνδροσθένης δὲ ξὺν ἄλλῃ τριακοντόρῳ σταλεὶς καὶ τῆς χερρονήσου τι τῶν Ἀράβων παρέπλευσε· μακροτάτω δὲ τῶν ἐκπεμφθέντων προὐχώρησεν Ἱέρων ὁ Σολεὺς ὁ κυβερνήτης, λαβὼν καὶ οὗτος παρ᾽ Ἀλεξάνδρου τριακόντορον. [7.20.8] ἦν μὲν γὰρ αὐτῷ προστεταγμένον περιπλεῦσαι τὴν χερρόνησον τὴν Ἀράβων πᾶσαν ἔστε ἐπὶ τὸν κόλπον τὸν πρὸς Αἰγύπτῳ τὸν Ἀράβιον τὸν καθ᾽ Ἡρώων πόλιν· οὐ μὴν ἐτόλμησέ γε τὸ πρόσω ἐλθεῖν, καίτοι ἐπὶ τὸ πολὺ παραπλεύσας τὴν Ἀράβων γῆν· ἀλλ᾽ ἀναστρέψας γὰρ παρ᾽ Ἀλέξανδρον ἐξήγγειλεν τὸ μέγεθός τε τῆς χερρονήσου θαυμαστόν τι εἶναι καὶ ὅσον οὐ πολὺ ἀποδέον τῆς Ἰνδῶν γῆς, ἄκραν τε ἀνέχειν ἐπὶ πολὺ τῆς μεγάλης θαλάσσης· [7.20.9] ἣν δὴ καὶ τοὺς σὺν Νεάρχῳ ἀπὸ τῆς Ἰνδικῆς πλέοντας, πρὶν ἐπικάμψαι ἐς τὸν κόλπον τὸν Περσικόν, οὐ πόρρω ἀνατείνουσαν ἰδεῖν τε καὶ παρ᾽ ὀλίγον ἐλθεῖν διαβαλεῖν ἐς αὐτήν, καὶ Ὀνησικρίτῳ τῷ κυβερνήτῃ ταύτῃ δοκοῦν· ἀλλὰ Νέαρχος λέγει ὅτι αὐτὸς διεκώλυσεν, ὡς ἐκπεριπλεύσας τὸν κόλπον τὸν Περσικὸν ἔχοι ἀπαγγεῖλαι Ἀλεξάνδρῳ ἐφ᾽ οἷστισι πρὸς αὐτοῦ ἐστάλη· [7.20.10] οὐ γὰρ ἐπὶ τῷ πλεῦσαι τὴν μεγάλην θάλασσαν ἐστάλθαι, ἀλλ᾽ ἐπὶ τῷ καταμαθεῖν τὴν χώραν τὴν προσεχῆ τῇ θαλάσσῃ καὶ τοὺς κατοικοῦντας αὐτὴν ἀνθρώπους, ὅρμους τε ἐν αὐτῇ καὶ ὕδατα καὶ τὰ νόμαια τῶν ἀνδρῶν καὶ εἴ τις ἀγαθὴ καρποὺς ἐκφέρειν ἢ εἴ τις κακή· καὶ οὖν καὶ τοῦτο αἴτιον γενέσθαι ἀποσωθῆναι Ἀλεξάνδρῳ τὸν στρατόν· οὐ γὰρ ἂν σωθῆναι πλεύσαντας ὑπὲρ τῆς Ἀραβίας τὰ ἔρημα, ἐφ᾽ ὅτῳ καὶ ὁ Ἱέρων ἐπιστρέψαι ὀπίσω λέγεται.

***

[7.20.3] Τον πληροφόρησαν για δύο νησιά που ήταν στο πέλαγος κοντά στο στόμιο του Ευφράτη· το πρώτο βρισκόταν κοντά στις εκβολές του Ευφράτη και απείχε εκατόν είκοσι περίπου σταδίους από την παραλία και το στόμιο του ποταμού. Ήταν το μικρότερο και σκεπασμένο με κάθε είδους δένδρα και υπήρχε σε αυτό και ιερό της Άρτεμης· οι κάτοικοί του κατοικούσαν γύρω από το ιερό. [7.20.4] Έβοσκαν εκεί άγρια κατσίκια και ελάφια αφιερωμένα στην Άρτεμη και δεν επιτρεπόταν να τα κυνηγούν παρά μόνο αν κάποιος ήθελε να προσφέρει θυσία στη θεά, γιατί μόνο για τον σκοπό αυτόν επιτρεπόταν το κυνήγι. [7.20.5] Ο Αριστόβουλος αναφέρει ότι ο Αλέξανδρος διέταξε να ονομασθεί το νησί αυτό Ίκαρος από το νησί Ίκαρο που είναι στο Αιγαίο πέλαγος· σύμφωνα με την παράδοση στο νησί αυτό έπεσε ο Ίκαρος, ο γιος του Δαίδαλου, όταν έλιωσε το κερί το οποίο συγκρατούσε τα φτερά του, επειδή δεν πετούσε κοντά στη γη, όπως του παράγγειλε ο πατέρας του, αλλά πετώντας από απερισκεψία ψηλά έδωσε τη δυνατότητα στον ήλιο να ζεστάνει και να λιώσει το κερί· και έτσι ο Ίκαρος έδωσε το όνομά του και στο νησί και στο πέλαγος, ώστε το ένα να ονομάζεται Ίκαρος και το άλλο Ικάριο. [7.20.6] Έλεγαν ακόμη ότι το άλλο νησί απείχε από το στόμιο του Ευφράτη ταξίδι μιας περίπου μέρας και μιας νύχτας για ένα πλοίο που θα έτρεχε με ούριο άνεμο. Το νησί αυτό ονομαζόταν Τύλος, ήταν μεγάλο και το έδαφός του ως επί το πλείστον ούτε ανώμαλο ούτε δασωμένο, αλλά τέτοιο που να παράγει ήμερους καρπούς καθώς και όλα τα προϊόντα της εποχής τους.
[7.20.7] Αυτά πληροφορήθηκε ο Αλέξανδρος εν μέρει από τον Αρχία, ο οποίος διατάχθηκε να αποπλεύσει με μια τριακόντορο για να εξερευνήσει τη θαλάσσια οδό προς την Αραβία και έφθασε μέχρι τη νήσο Τύλο, χωρίς όμως να τολμήσει να προχωρήσει πιο πέρα. Με μια άλλη τριακόντρο στάλθηκε ο Ανδροσθένης και έπλευσε κατά μήκος ενός μέρους της Αραβικής χερσονήσου. Από αυτούς που έστειλε προχώρησε πιο μακριά ο κυβερνήτης Ιέρων από τους Σόλους, ο οποίος επίσης έλαβε τριακόντορο από τον Αλέξανδρο, [7.20.8] γιατί είχε διαταχθεί να πλεύσει γύρω από ολόκληρη την Αραβική χερσόνησο μέχρι τον Αραβικό κόλπο προς το μέρος της Αιγύπτου και την Ηρώων πόλη. Δεν τόλμησε όμως να πάει πιο πέρα, αν και έπλευσε κατά μήκος του μεγαλύτερου μέρους της Αραβίας, αλλά, αφού επέστρεψε πίσω στον Αλέξανδρο, του ανέφερε ότι το μέγεθος της χερσονήσου είναι εντυπωσιακό και όχι πολύ μικρότερο από την Ινδία και ότι ένα ακρωτήριό της εκτείνεται πολύ προς τη μεγάλη θάλασσα. [7.20.9] Το ακρωτήριο μάλιστα τούτο και αυτοί που έπλεαν μαζί με τον Νέαρχο από την Ινδία και πριν κάνουν στροφή προς τον Περσικό κόλπο το είδαν να εκτείνεται όχι μακριά τους και παραλίγο να προσορμισθούν σε αυτό, όπως πρότεινε και ο Ονησίκριτος ο κυβερνήτης. Αλλά ο Νέαρχος αναφέρει ότι ο ίδιος το απαγόρευσε, έτσι ώστε, αφού περιπλεύσει τον Περσικό κόλπο, να μπορεί να πληροφορήσει τον Αλέξανδρο για εκείνα για τα οποία αυτός τον έστειλε. [7.20.10] Γιατί, έλεγε, δεν είχε σταλεί για να πλεύσει στη μεγάλη θάλασσα, αλλά για να εξερευνήσει την περιοχή που γειτόνευε με τη θάλασσα καθώς και τους ανθρώπους που κατοικούσαν σε αυτή· και τα αγκυροβόλια που υπήρχαν εκεί και τα νερά και τα έθιμα των ανθρώπων και να δει επίσης αν μερικά μέρη της περιοχής ήταν εύφορα και αν άλλα ήταν άγονα. Αυτό, λοιπόν, έγινε αιτία να διασωθεί ο στρατός του Αλεξάνδρου, γιατί αν έπλεαν πέρα από τα έρημα μέρη της Αραβίας, δεν θα ήταν δυνατό να σωθούν· για αυτόν τον λόγο λένε ότι επέστρεψε πίσω και ο Ιέρων.