Δευτέρα 22 Φεβρουαρίου 2021

ΣΩΚΡΑΤΗΣ: «Οὐδεὶς ἑκὼν κακός» (Κανείς δεν κάνει το κακό με τη θέλησή του)

ΣΩΚΡΑΤΗΣ, περ. 470-399 π.Χ.

Το λογικό δεν οφείλει να κυβερνά μόνο το σώμα, αλλά και την ψυχή ολόκληρη, υποτάσσοντας τις μη ορθολογικές επιθυμίες, τις ορέξεις και τις ανάγκες, όπως για παράδειγμα το ερωτικό πάθος. Αλλά κάθε επιθυμία, ακόμη και η πιο «ζωώδης», είναι επιθυμία του καλού.

Μόνο το καλό μπορούμε να επιθυμούμε, έστω κι αν πλανιόμαστε ως προς τον ορισμό του. Αιτία του κακού δεν είναι, επομένως, η κακία αλλά η άγνοια: αυτό που ο κακός επιθυμεί είναι διαφορετικό από αυτό που κάνει. Αν είχε αληθή γνώση του καλού, όποια κι αν είναι η διαφθορά της ψυχής του, θα μετάνιωνε για τις πράξεις του.

Αποστολή του φιλοσόφου είναι να αναλάβει την παιδεία των κυβερνώντων και των πολιτών ώστε η πρακτική να εναρμονίζεται με τη θεωρία, οι πράξεις να είναι σύμφωνες με τη λογική, δηλαδή με την επιθυμία για το καλό.

Δεν βρίσκουμε πραγματική θεωρία της βούλησης στον Σωκράτη (και τον Πλάτωνα)· η θέληση δεν είναι παρά σκέψη, επιβεβαίωση μιας επιθυμίας που είναι πάντα επιθυμία του καλού.

Η ηθελημένη πράξη δεν ξεχωρίζει από τη λογική.

Με τον στωικισμό, εμφανίζεται μια αυτόνομη αντίληψη της βούλησης, εννοούμενης ως ελευθερίας βούλησης, δηλαδή ως επιλογής αδιάφορης για το καλό και το κακό.

Δεν υπάρχουν σχόλια :

Δημοσίευση σχολίου