Από τον έρωτα στην αγάπη: Οι προκλήσεις που θέτει ο χρόνος σε κάθε ζευγάρι

Αγκαλιά. Φιλί. Σβήσιμό εικόνας. Με ελάχιστες εξαιρέσεις, ένα εκστατικό σφιχταγκάλιασμα σηματοδοτεί το τέλος των περισσότερων αισθηματικών ταινιών και εκπομπών με ραντεβού στα τυφλά στην τηλεόραση. Μετά από αυτό, το συμπέρασμα είναι ότι έζησαν αυτοί καλά κι εμείς καλύτερα. Αλλά αυτό είναι φαντασία, φυσικά.

Μπορεί να μας αρέσει να ονειρευόμαστε ότι οι σχέσεις σταθεροποιούνται στην πιο χαρούμενη φάση τους, αλλά ξέρουμε την πικρή αλήθεια. Οι σχέσεις δεν είναι στατικές ενώσεις, παγωμένες στον χρόνο. Είναι ζωντανοί οργανισμοί που ανασαίνουν και αντιδρούν στο πέρασμα του χρόνου, στον εξωτερικό κόσμο και στη δική τους εσωτερική δύναμη.

Οι σχέσεις δοκιμάζονται συνεχώς. Ξέρουμε όλοι καλά τις δυσκολίες που περνούν τα ζευγάρια είτε τυχαία, όπως π.χ. εξαιτίας μιας αρρώστιας, είτε μη, π.χ. εξαιτίας μίας απιστίας. Αλλά αναγνωρίζουμε λιγότερο καλά τη βαθιά πρόκληση που παρουσιάζουν ακόμη και τα πιο επιθυμητά και καλοδεχούμενα συμβάντα. Αυτό που μας διδάσκει η νέα επιστήμη είναι ότι οι μακροχρόνιες σχέσεις περνούν διακριτές περιόδους – μία αρχική φάση και τρία μεγάλα επόμενα στάδια – και ότι στην καθεμία υπάρχουν κρίσιμες μεταβάσεις που κλονίζουν κάθε ζευγάρι, ακόμη και τα πιο ασφαλή και ήρεμα.

Το πρελούδιο σε κάθε σχέση είναι αυτό που αποκαλώ «Φάση της Μαγείας», στην οποία δύο άτομα ξετρελαίνονται όλο και περισσότερο και παθαίνουν εμμονή ο ένας με τον άλλο. Όταν οι δύο τους περάσουν σε μία πιο ρητή εξάρτηση και δέσμευση, μπαίνουν στο πρώτο στάδιο μίας σχέσης, που αποκαλώ «Τυπικό δεσμό». Αυτό συνήθως συμβαίνει έπειτα από ένα ή δύο χρόνια που τα άτομα είναι μαζί. Το δεύτερο στάδιο, η «Γονική Φροντίδα», επικεντρώνεται γύρω από την εμφάνιση του πρώτου παιδιού του ζευγαριού. Είναι μία περίοδος ιδιαίτερης δοκιμασίας για τις γυναίκες, πολλές από τις οποίες γίνονται βαθιά δυστυχισμένες ή ακόμη παθαίνουν κλινική κατάθλιψη. Ένα ζευγάρι περνάει στο τρίτο στάδιο, την «Ώριμη Αγάπη», συνήθως όταν το τελευταίο τους παιδί ετοιμάζεται να φύγει από το σπίτι. Ένας άλλος παράγοντας στρες, η συνταξιοδότηση του ενός από τους συντρόφους, μπορεί να συμβεί την ίδια περίοδο ή και αργότερα.

Αυτές είναι σημαντικές μεταβάσεις. Η ζωή των συντρόφων αλλάζει δραστικά και απρόβλεπτα, καθώς εμφανίζονται νέες προκλήσεις και διαφορετικές ανάγκες έρχονται στο προσκήνιο. Το στρωτό, γνωστό μονοπάτι γίνεται ξαφνικά απότομο και άγνωστο. Οι εραστές μπορεί να βιώνουν έντονη χαρά, περηφάνια και ενθουσιασμό, αλλά την ίδια στιγμή έρχονται αντιμέτωποι με πολύ στρες και αβεβαιότητα. Ένα ζευγάρι παραπαίει σε τέτοιες περιόδους. Η συνηθισμένη εξήγηση είναι ότι η γενική ένταση αυτών των μεταβάσεων στη ζωή έχει αποδεχθεί ότι είναι πολύ μεγάλη. Αλλά εδώ λειτουργούν από κοινού πολλοί περισσότεροι παράγοντες απ’ όσους νομίζαμε παλαιότερα.

Αυτές οι αλλαγές της σχέσης είναι στην πραγματικότητα δυνάμει κρίσεις του δεσμού, στις οποίες η ανάγκη μας για σύνδεση και η φύση του δεσμού μας είναι τα κεντρικά ζητήματα. Η συναισθηματική ισορροπία του ζευγαριού ταλαντεύεται. Η πίστη και η εμπιστοσύνη του ενός για τον άλλο συχνά αμφισβητούνται. Σε τέτοιες περιόδους, ο δεσμός πρέπει να αναδιαμορφωθεί και να ανανεωθεί, διαφορετικά μπορεί να σπάσει κάτω από το βάρος της καινούργιας πραγματικότητας και των προσδοκιών του κάθε συντρόφου, που έχουν αλλάξει. Όσο περισσότερο καταλαβαίνουμε τα στάδια αυτά και τα σημεία αλλαγής, καθώς και τις ανάγκες της σχέσης που προκύπτουν από αυτά, τόσο περισσότερα εφόδια έχουμε για να τα αντιμετωπίσουμε.