Μπορείς να αγοράσεις τα πάντα εκτός από τη γνώση

Παρά τις τεράστιες αυτές δυσκολίες τις οποίες ανέφερα, εξακολουθώ να θεωρώ πως η κουλτούρα μπορεί να αποτελέσει αντίδοτο ενάντια στην επικρατούσα λογική του ωφελιμισμού, μια μορφή αντίστασης ενάντια στη δικτατορία του κέρδους και των εγωισμών. Και αυτό για τουλάχιστον τρεις λόγους.

Ο πρώτος: Διότι με τα χρήματα μπορείς να αγοράσεις τα πάντα εκτός από τη γνώση. Από τους βουλευτές μέχρι τους δικαστές, από την εξουσία μέχρι την επιτυχία, το καθετί έχει την τιμή του.

Όχι όμως η γνώση: Το τίμημα που πρέπει να πληρώσεις για να μάθεις είναι εντελώς άλλου είδους.

Ακόμη και μια λευκή επιταγή δεν θα μπορέσει ποτέ να μας βοηθήσει να αποκτήσουμε μηχανιστικά ό,τι είναι αποκλειστικός καρπός ατομικής προσπάθειας και αστείρευτου πάθους. Κανείς, εν ολίγοις, δεν μπορεί να διανύσει στη θέση μας εκείνη την επίπονη πορεία που μας οδηγεί στη μάθηση. Χωρίς σημαντικά εσωτερικά κίνητρα, ακόμη και το πιο σπουδαίο πτυχίο που έχει αποκτηθεί με χρήματα δε θα μας προσφέρει καμιά αληθινή γνώση και δεν θα ευνοήσει καμιά αληθινή γνώση δε θα ευνοήσει καμιά αληθινή μεταμόρφωση του πνεύματος. Ήδη ο Σωκράτης το είχε εξηγήσει στον Αγάθωνα όταν, στο Συμπόσιο, αμφισβητεί την ιδέα πως η γνώση μπορεί να μεταδοθεί μηχανιστικά από το ένα ανθρώπινο ον στο άλλο, όπως το νερό που μεταγγίζεται ρέοντας μέσω μιας κλωστής από ένα γεμάτο δοχείο σε ένα άδειο:

Καλά θα ήταν, Αγάθων, να ήταν η σοφία έτσι ώστε να μεταγγίζεται μεταξύ μας από τον περισσότερον γεμάτον εις το περισσότερον αδειανόν, όταν εγγίζη ο ένας τον άλλον, όπως το νερό εις τα ποτήρια που μεταγγίζεται με την κλωστή από γεμισμένον εις το αδειανόν.

Πλάτωνος Συμπόσιον