ΡΗΤΟΡΙΚΗ: ΛΥΣΙΑΣ - Κατὰ Νικομάχου (26-30)

[26] Διὰ τί δ᾽ ἄν τις ἀποψηφίσαιτο τούτου; πότερον ὡς ἀνδρὸς ἀγαθοῦ πρὸς τοὺς πολεμίους καὶ πολλαῖς μάχαις καὶ ναυμαχίαις παραγεγενημένου; ἀλλὰ ὅτε ὑμεῖς ἐκινδυνεύετε ἐκπλέοντες, οὗτος αὐτοῦ μένων τοὺς Σόλωνος νόμους ἐλυμαίνετο. ἀλλ᾽ ὅτι χρήματα δεδαπάνηκε καὶ πολλὰς εἰσφορὰς εἰσενήνοχεν; ἀλλ᾽ οὐχ ὅπως ὑμῖν τῶν αὑτοῦ τι ἐπέδωκεν, ἀλλὰ τῶν ὑμετέρων πολλὰ ὑφῄρηται.

[27] ἀλλὰ διὰ τοὺς προγόνους; ἤδη γάρ τινες καὶ διὰ τοῦτο συγγνώμης ἔτυχον παρ᾽ ὑμῶν. ἀλλὰ τούτῳ γε προσήκει διὰ μὲν αὑτὸν τεθνάναι, διὰ δὲ τοὺς προγόνους πεπρᾶσθαι. ἀλλ᾽ ὡς, ἐὰν νῦν αὐτοῦ φείσησθε, αὖθις ἀποδώσει τὰς χάριτας; ὃς οὐδ᾽ ὧν πρότερον μετέλαβε παρ᾽ ὑμῶν ἀγαθῶν μέμνηται. καίτοι ἀντὶ μὲν δούλου πολίτης γεγένηται, ἀντὶ δὲ πτωχοῦ πλούσιος, ἀντὶ δὲ ὑπογραμματέως νομοθέτης.

[28] ἃ καὶ ὑμῶν ἔχοι ἄν τις κατηγορῆσαι, ὅτι οἱ μὲν πρόγονοι νομοθέτας ᾑροῦντο Σόλωνα καὶ Θεμιστοκλέα καὶ Περικλέα, ἡγούμενοι τοιούτους ἔσεσθαι τοὺς νόμους οἷοίπερ ἂν ὦσιν οἱ τιθέντες, ὑμεῖς δὲ Τεισαμενὸν τὸν Μηχανίωνος καὶ Νικόμαχον καὶ ἑτέρους ἀνθρώπους ὑπογραμματέας· καὶ τὰς μὲν ἀρχὰς ὑπὸ τῶν τοιούτων ἡγεῖσθε διαφθείρεσθαι, αὐτοῖς δὲ τούτοις πιστεύετε.

[29] ὃ δὲ πάντων δεινότατον· ὑπογραμματεῦσαι μὲν οὐκ ἔξεστι δὶς τὸν αὐτὸν τῇ ἀρχῇ τῇ αὐτῇ, περὶ δὲ τῶν μεγίστων τοὺς αὐτοὺς ἐᾶτε πολὺν χρόνον κυρίους εἶναι. καὶ τὸ τελευταῖον Νικόμαχον εἵλεσθε ἀναγράφειν τὰ πάτρια, ᾧ κατὰ πατέρα τῆς πόλεως οὐ προσήκει·

[30] καὶ ὃν ἔδει ὑπὸ τοῦ δήμου κρίνεσθαι, οὗτος τὸν δῆμον συγκαταλύσας φαίνεται. νῦν τοίνυν ὑμῖν μεταμελησάτω τῶν πεπραγμένων, καὶ μὴ ὑπὸ τούτων ἀεὶ κακῶς πάσχοντες ἀνέχεσθε, μηδὲ ἰδίᾳ μὲν ὀνειδίζετε τοῖς ἀδικοῦσιν, ἐπειδὰν δ᾽ ἐξῇ δίκην παρ᾽ αὐτῶν λαμβάνειν, ἀποψηφίζεσθε.

***
[26] Και για ποιό λόγο θα τον αθώωνε ενδεχομένως κάποιος; Μήπως γιατί υπήρξε γενναίος απέναντι στους εχθρούς και έλαβε μέρος σε πολλές μάχες και ναυμαχίες; Μα όταν εσείς είχατε εκπλεύσει με τον στόλο για να αντιμετωπίσετε τον κίνδυνο, εκείνος έμεινε εδώ και φαλκίδευε τους νόμους του Σόλωνος. Ή μήπως γιατί έχει δαπανήσει χρήματα και έχει καταβάλει πολλές πολεμικές εισφορές; Εδώ όχι μόνο δεν σας έχει χαρίσει κάτι από τα δικά του, αλλά έχει υφαρπάσει πολλά από τα δικά σας.

[27] Ή μήπως λόγω των προγόνων του; Στο παρελθόν, ως γνωστόν, κάποιοι εξασφάλισαν τη συγγνώμη σας και γι᾽ αυτό τον λόγο. Στην περίπτωσή του ωστόσο η προσήκουσα ποινή για μεν τον ίδιο είναι να θανατωθεί, για δε τους προγόνους του να πουληθεί. Ή μήπως γιατί, αν τον αθωώσετε τώρα, θα σας το ανταποδώσει στο μέλλον; Εδώ έχει ξεχάσει τα καλά που του κάνατε παλαιότερα, παρότι από δούλος έγινε πολίτης, από πάμπτωχος πλούσιος και από υπογραμματέας νομοθέτης.

[28] Γι᾽ αυτά θα εδικαιούτο να κατηγορήσει κάποιος και εσάς, διότι οι πρόγονοί σας εξέλεγαν νομοθέτες τον Σόλωνα και τον Θεμιστοκλή και τον Περικλή, επειδή πίστευαν ότι ανάλογοι με τους νομοθέτες θα είναι και οι νόμοι, ενώ εσείς τον Τεισαμενό, τον γιο του Μηχανίωνα, και τον Νικόμαχο και άλλους υπογραμματείς. Και ενώ νομίζετε ότι καταρρακώνονται τα αξιώματα από τέτοια πρόσωπα, αυτά τα ίδια πρόσωπα τα εμπιστεύεστε.

[29] Και το πιο εξωφρενικό: Το ίδιο πρόσωπο δεν επιτρέπεται να υπηρετήσει δύο φορές ως υπογραμματέας στην ίδια υπηρεσία, για ζητήματα ωστόσο υψίστης σημασίας αφήνετε να έχουν επί μακρόν τον απόλυτο έλεγχο οι ίδιοι άνθρωποι. Και το αποκορύφωμα: Επιλέξατε τον Νικόμαχο για να καταγράψει τους νόμους των πατέρων σας, ο οποίος από την πλευρά του πατέρα του δεν ανήκει στην πόλη.

[30] Και αυτός που έπρεπε να κρίνεται από τον δήμο, συνέπραξε απροκάλυπτα στην κατάλυση του δημοκρατικού πολιτεύματος. Τώρα λοιπόν αλλάξτε στάση σε σχέση με το παρελθόν και μην επιτρέπετε αυτοί να δρουν μονίμως εις βάρος σας. Ούτε να κατακεραυνώνετε κατ᾽ ιδίαν τους ενόχους, και όταν έχετε τη δυνατότητα να τους τιμωρήσετε, να τους αθωώνετε.