Η ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΤΩΝ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΩΝ

Για να απελευθερωθούμε από ένα συναίσθημα, χρειάζεται να καταλάβουμε πώς δημιουργείται. Τι είναι λοιπόν αυτό που δημιουργεί τα συναισθήματά μας;

    

Η αιτία των συναισθημάτων μας είναι οι πεποιθήσεις μας. Αυτά δηλαδή που πιστεύουμε για οτιδήποτε συμβαίνει στη ζωή μας, δημιουργούν τα συναισθήματά μας. Αυτή τη στιγμή όλοι διαβάζεται τα ίδια πράγματα, αλλά είναι πολύ πιθανόν, ο καθένας από σας να νιώθει διαφορετικά. Το ίδιο συμβαίνει και στον κινηματογράφο: όλοι βλέπουν το ίδιο έργο, αλλά ο καθένας νιώθει διαφορετικά.

Αντικειμενικά υπάρχει μια πραγματικότητα, που περνάει σε μας μέσα από τις αισθήσεις μας, τα αυτιά και τα μάτια μας. Ο καθένας όμως από εμάς ερμηνεύει διαφορετικά αυτήν την εξωτερική πραγματικότητα, την οποία θα ονομάσουμε «ερέθισμα».

Το ερέθισμα για σας αυτή τη στιγμή είναι αυτές οι λέξεις. Όταν όμως το ερέθισμα φθάσει στο δικό σας νου, περνάει από το δικό σας φίλτρο πεποιθήσεων, που έχει δημιουργηθεί από ότι έχετε βιώσει μέχρι σήμερα στη ζωή σας, από ότι έχετε ακούσει σχετικά με αυτά που διαβάζετε, από το τι πιστεύετε για κάθε θέμα κ.λπ. Έτσι ο καθένας από σας αυτή τη στιγμή διαβάζει κάτι τελείως διαφορετικό και το ερμηνεύει με το δικό του τρόπο.

Αν σας ρωτούσα, ο καθένας θα απαντούσε δίνοντας έμφαση σε κάτι άλλο. Και τα συναισθήματα που θα είχαν δημιουργηθεί μέσα σας, θα εξαρτώνταν επίσης από το πώς εσείς θα ερμηνεύατε αυτά που διαβάζετε. Μπορεί να νιώθατε κάτι θετικό ή αρνητικό, ευχάριστο ή δυσάρεστο, κάτι που θα ταίριαζε με τις πεποιθήσεις σας ή θα τις απειλούσε, κάτι το οποίο θα σας δημιουργούσε αίσθηση ασφάλειας ή θα απειλούσε την ασφάλειά σας. Τα συναισθήματά σας θα ήταν ανάλογα με τις πεποιθήσεις που έχετε σχετικά με αυτά που διαβάζετε.

Το ίδιο ισχύει για κάθε γεγονός, που συμβαίνει στη ζωή μας. Δεν είναι το εξωτερικό γεγονός, που δημιουργεί την εσωτερική μας πραγματικότητα. Το εξωτερικό γεγονός είναι μόνο ένα ερέθισμα, που περνάει μέσα από το φίλτρο των πεποιθήσεών μας και στη συνέχεια ο νους μέσα από αυτό το φίλτρο ερμηνεύει το ερέθισμα και το κρίνει σαν καλό, κακό, ασφαλές, επικίνδυνο, ωραίο, άσχημο, απαράδεκτο, παραδεκτό κ.λπ. Κάθε άνθρωπος ερμηνεύει τα γεγονότα και τις καταστάσεις γύρω του ανάλογα με τις πεποιθήσεις του και δημιουργεί τον προσωπικό του συναισθηματικό κόσμο.

Η Δημοκρατική Ολιγαρχία και η Ελληνική Υποχρέωση

Είναι πλέον εμφανές σε όλους μας ότι εδώ και αρκετά χρόνια αυτό που ονομάζουμε «δυτική αντιπροσωπευτική δημοκρατία» αποκλίνει δραματικά από τους βασικούς κανόνες της Αθηναϊκής Δημοκρατίας, την οποία υποτίθεται ότι αποδέχεται ως βάση της συγκρότησής της. Δεν θα ήταν παρακινδυνευμένο να υποστηρίξουμε ότι το σημερινό πολιτικό σύστημα προσεγγίζει το «Ολιγαρχικό», με μια βασική διαφορά. Επιτρέπει στους πολίτες, μέσω διαφανών εκλογικών διαδικασιών, να επιλέγουν δημοκρατικά την ολιγαρχική ομάδα της αρεσκείας τους, καθώς και τα πρόσωπα που θα την πλαισιώσουν. Το σύστημα αυτό, πολλές φορές, ολισθαίνει σε μοναρχικό, όταν ο πρώτος τη τάξει της ομάδας εξουσίας πιστέψει στην «ενός ανδρός αρχή», επιβάλλοντας τη θέληση και τις επιλογές του με κάθε τρόπο, θεμιτό ή αθέμιτο.

Σε ένα τέτοιο πολιτικό σύστημα, έννοιες όπως αυτές του «κοινωνικού ελέγχου», της «διαφάνειας», της «συμμετοχής», του «δικαίου», της«ισονομίας» και της «ισοπολιτείας» των «ίσων ευκαιριών», όπως και τόσες άλλες, χάνουν το νόημά τους. Αποτελούν απλώς «κούφια» νοήματος λόγια, τα οποία διατυπώνονται απλώς από συνήθεια, ή για λόγους εντυπωσιασμού και προπαγάνδας, στην προσπάθεια διαιώνισης του συστήματος της «Δημοκρατικής Ολιγαρχίας». και των προσώπων που την συγκροτούν.

Στα πλαίσια μιας τέτοιας πολιτικής συγκρότησης, οι πολίτες διαπαιδαγωγούνται αντιδημοκρατικά στο όνομα της Δημοκρατίας. Δεν συνειδητοποιούν ότι οι εκλεγέντες αντιπρόσωποί τους δεν μεταφέρουν τις λαϊκές απόψεις και διεκδικήσεις, αλλά αποτελούν κομματικούς παράγοντες, οι οποίοι, τις περισσότερες φορές, υπακούουν τυφλά και υστερόβουλα στα κελεύσματα του αρχηγού, των βαρόνων και των οπλαρχηγών της ολιγαρχικής ομάδας εξουσίας.

Η συνειδητοποίηση αυτής της αλήθειας «πνίγει» τους πολίτες που την συνειδητοποιούν αναγκάζοντάς τους να διεκδικούν τα δίκαια ή άδικα δικαιώματά τους από την πολιτεία, πολλές φορές, βίαια και εξωθεσμικά. Τι άλλο όμως θα μπορούσαν να κάνουν, όταν οι αντιπρόσωποί τους πολιτεύονται μεν, αλλά ενίοτε βουλεύονται;

Η απειλούμενη Δημοκρατία
Όπως αναφέρει ο JonathaIsrael, καθηγητής της Σχολής Ιστορικών Σπουδών του Institute of Advanced Study του Πανεπιστημίου του Princeton σε συνέντευξή του στον Β. Μουρδουκούτα, στην εφημερίδα «Καθημερινή» (Κυριακή 13 Φεβρουαρίου 2005 σ.5): «…Η κοινωνική συγκρότηση είναι εσωτερική και αφορά δύο διαφορετικές δυτικές πολιτικές παραδόσεις. Από τη μία πλευρά έχουμε μια γνήσια δημοκρατική παράδοση η οποία απειλείται, ενώ από την άλλη πλευρά έχουμε μια κίβδηλη, χαλκευμένη ψευδο-δημοκρατική ρητορική, διευθυνόμενη από ιμπεριαλιστές και πολυεθνικές εταιρίες, φορείς που δεν ενδιαφέρονται καθόλου για την υπεράσπιση αξιών όπως η ατομική ελευθερία, αλλά κατηγοριοποιούν τους ανθρώπους εκμεταλλευόμενοι απλοϊκά συναισθήματα  δίχως να τα πιστεύουν. Η ενδογενής σύγκρουση αξιών είναι πασίδηλα το μόνο δεδομένο. Η δέσμη των ιδεών του ριζοσπαστικού διαφωτισμού έχει διαβρωθεί επικίνδυνα. Οι νέες μορφές διακυβέρνησης, οικονομικής δραστηριότητας, δημοσιογραφίας και τηλεόρασης, συνιστούν παράγοντες που διαβάλλουν και αποδυναμώνουν σημαντικές πλευρές της αληθινής Δημοκρατικής ζωής. Την ίδια στιγμή και με τις ίδιες αρνητικές επιπτώσεις, νέοι μηχανισμοί, συγκροτούν και επιβάλλουν νεότευκτες κοινωνικές και πολιτικές ιεραρχίες. Αυτή είναι η κατάσταση των πραγμάτων σήμερα,. αυτή είναι  η κυρίαρχη ιδεολογία, και αυτές είναι  οι αντίξοες συνθήκες στις οποίες καλείται για μια ακόμα φορά να προβάλει σθεναρή αντίσταση ο ριζοσπαστικός διαφωτισμός.

Η Ελληνική υποχρέωση
Όσον αφορά την Ελλάδα, αλλά και όλα τα μικρά κράτη της περιφέρειας του δυτικού κόσμου, τα προηγούμενα προβλήματα έχουν πάρει έναν δραματικό χαρακτήρα. Η προσπάθεια επαναχάραξης των σφαιρών επιρροής στον κόσμο μέσω της συμφωνίας της Μάλτας και τα καλπάζοντα υπερεθνικά οικονομικά και κοινωνικά συμφέροντα, αποτελούν το ιδανικό πεδίο ανάπτυξης μιας «ολιγαρχικής δημοκρατίας».Αυτό όμως που θα πρέπει να αντιληφθούμε είναι ότι για την κατάσταση αυτή δεν φταίνε τα πρόσωπα, αλλά το πολιτικό σύστημα το οποίο έχει κλείσει τον ιστορικό του κύκλο και θα πρέπει επιτέλους να ανανεωθεί. Η ανανέωση αυτή δεν είναι δυνατόν να στηρίζεται σε μιαν απλή αντιγραφή άλλων δυτικών συστημάτων, τα οποία δεν έχουν λάβει υπ’ όψη τους τις ελληνικές ιδιαιτερότητες.

Η Ελλάδα γέννησε την ανόθευτη Δημοκρατία, τη βάση των Δυτικών Δημοκρατιών, και ως εκ τούτου θα πρέπει να αποτελεί το θεματοφύλακα των βασικών αξιών της. Είναι υποχρέωσή της, αντί να αναπαράγει την Ολιγαρχική Δημοκρατία άλλων δυτικών κρατών, να κάνει προτάσεις ανατροπής και αντικατάστασής της από μια γνήσια Δημοκρατία, εναρμονισμένη με την σύγχρονη κοινωνική πραγματικότητα και συνεπή με τα βασικά και απαράβατα δημοκρατικά δεδομένα. Τη Δημοκρατία αυτή, η οποία θα πρέπει να διέπεται από μια σειρά βασικών δημοκρατικών αρχών, η Ελλάδα είναι υποχρεωμένη ιστορικά να την μεταλαμπαδεύσει σε ολόκληρο τον Δυτικό κόσμο. 

Το ήθος και η ηθική

Η έννοια της ηθικής συχνά ταυτίζεται με την έννοια του ήθους. Ρίχνοντας μια ματιά όμως σε ένα έγκριτο λεξικό, στο λήμμα ‘ήθος’ διαβάζουμε: το σύνολο των ψυχικών ιδιοτήτων του ανθρώπου, ο ατομικός χαρακτήρας | τα ήθη, παραδοσιακοί κανόνες κοινωνικής διαβίωσης. Και στο λήμμα ‘ηθική’: επιστήμη που μελετά τους κανόνες συμπεριφοράς των ανθρώπων στην κοινωνική τους συμβίωση | δογματική διδασκαλία για το καλό και το κακό. Το ‘ηθικό’ πάλι είναι άλλο πράγμα, αν και με κοινή ρίζα: η ψυχική δύναμη που κινεί τον άνθρωπο στη ζωή και στη δράση, ευψυχία: άριστο το ηθικό του στρατού μας - έχασε το ηθικό του (το θάρρος του). 

 

Η έννοια της "ηθικής" έχει εξωγενή κίνητρα, ενώ το "ήθος", με την αρχαιοελληνική και αρχική έννοια, ενδογενή. Η ηθική είναι η στάση που καθορίζεται από την εικόνα μου στο κοινωνικό σύνολο, ή απλώς από μια εικόνα που έχω πλάσει στο νου μου ως επιθυμητή. Το ήθος είναι η στάση που εδράζεται σε εσωτερική παρόρμηση να είμαι δίκαιος, τίμιος, συνεπής, συμπονετικός, ανθρώπινος και τα συναφή επειδή το αισθάνομαι εσώτερη ανάγκη μου να είμαι έτσι, ασχέτως με το πώς φαίνομαι εξωτερικά. Αυτός είναι ο λόγος, που άνθρωποι με ήθος, καμιά φορά έως σημείου αυταπάρνησης μικρής ή μεγάλης, συχνά φαντάζουν παρανοϊκοί και υπερβολικοί για τα κοινά μέτρα. Η ανθρωπιά τους και το αίσθημα δικαίου ξεπερνά την κοινή πρακτική. Αντίθετα, άνθρωποι με το περίβλημα του ήθους, την ηθική ή ηθικισμό καλύτερα, (π)ηθικίζοντας ήθος δηλαδή, ενώ προφυλάσσουν προσεκτικά την κοινωνική τους εικόνα, συχνά και σε περιπτώσεις που δεν εκτίθενται και δεν κινδυνεύουν, μπορεί να συμπεριφέρονται άδικα, άτιμα, ανάλγητα, σκληρά και απάνθρωπα, γενικώς εγωκεντρικά. Για παράδειγμα, ένας υπάλληλος που δεν βουτάει λεφτά από το ταμείο επειδή δεν το θεωρεί εφικτό, είναι άλλο από έναν συνάδελφό του που δεν το κάνει επειδή απλώς δεν το θεωρεί ηθικό. Μπορεί μάλιστα να έχει εξασφαλίσει ότι δεν πρόκειται στον αιώνα τον άπαντα να γίνει αντιληπτός. Παρ’ όλα αυτά, ούτε πάλι διανοείται να το κάνει, διότι το ήθος δεν έχει κριτήρια εξωτερικά, επιφανειακά, ευκαιριακά ή ποσοτικά, αλλά ποιοτικά και μόνο. Το πιθανότερο είναι ότι ο πρώτος θα πει τον δεύτερο στην καλύτερη ‘ρομαντικό’ και στη χειρότερη ‘κορόιδο’.

Αντιλαμβάνομαι τις ηθικές αξίες εν γένει σαν τις συμπαντικές σταθερές, οι οποίες συνέχουν τον υλικό φυσικό κόσμο με σκοπό την αρμονική ισορροπία των ουρανίων σωμάτων. Η αναλογία αυτή υπάρχει και στον άυλο ψυχοπνευματικό κόσμο: δηλαδή το νοήμον πλάσμα, ο άνθρωπος, καλείται να ανακαλύψει πρώτα και να υιοθετήσει ύστερα, τις παγκόσμιες ηθικές σταθερές που έχουν σκοπό να κάνουν την ανθρωπότητα να (συν)υπάρχει αρμονικά και δίκαια, δηλαδή ισορροπημένα. Το ότι μέχρι σήμερα αυτό δεν έχει συμβεί εκτεταμένα ή και ποτέ σε μεγάλη κλίμακα, ή έστω μόνο περιστασιακά, περιορισμένα και σύντομα, δεν είναι λογικό αντεπιχείρημα ότι δεν μπορεί να ισχύσει κάτι τέτοιο. Αποτελεί απλώς ένα φανερό σύμπτωμα της χρόνιας ανθρώπινης παθογένειας: ότι ο άνθρωπος γενικώς ανέκαθεν είχε ροπή προς οτιδήποτε εύκολο, βολικό, ανώδυνο, επικερδές, κ.τ.ο., στοιχεία για τα οποία γίνεται συχνά άδικος και ανήθικος προκειμένου να τα εξασφαλίζει. Λειτουργεί δηλαδή με καθαρό ένστικτο, σε ζωικό επίπεδο, και όχι με καθαρό νου/πνεύμα με το οποίο έχει προικιστεί. Στο ζωικό βασίλειο θαυμάζουμε τα τεχνάσματα τα οποία μηχανεύονται τα ‘άλογα’ όντα για να εξαπατήσουν το θύμα τους. Στην κοινωνία των έλλογων ανθρώπων όμως, τεχνάσματα εξαπάτησης ενός συνανθρώπου συνήθως είναι κατακριτέα και κολάσιμα. Έναν σκύλο που αρπάζει τη μπουκιά απ’ το στόμα ενός άλλου σκύλου, δεν τον κατηγορείς. Έναν άνθρωπο όμως που βουτάει το πιάτο από τον δίπλανό του, τον επικρίνεις. Αυτή η διαφορά οφείλεται στον νου/πνεύμα που διαθέτουμε σε σχέση με τα ζώα. Και ίσως το κυριότερο χαρακτηριστικό του νου και βάση της λειτουργίας του, είναι το γεγονός της ε π ι λ ο γ ή ς. Το ένστικτο δεν έχει την πολυτέλεια της επιλογής∙ λειτουργεί αυτόματα και υποσυνείδητα, γιατί είναι προγραμματισμένο να μάχεται για την επιβίωσή μας, ακόμη και σε βάρος άλλων. Η δυνατότητα όμως της επιλογής είναι συνειδητή ιδιότητα του νου, ή της ψυχής, αν προτιμά κάποιος. Οι εξαιρέσεις υπάρχουν, και έχουν να κάνουν με ακραίες συνθήκες επιβίωσης, όπως πόλεμοι, λιμοί, καταστροφές, κ.τ.λ. όπου οι άνθρωποι παραδίνονται στα αρχέγονα ένστικτά τους. Κι όμως, ακόμη και τότε πάντα υπάρχουν εκείνοι οι «παρανοϊκοί» που λέγαμε πιο πάνω, που όχι μόνο δεν θα αρπάξουν από τον διπλανό τους, αλλά θα στερηθούν και το δικό τους αν χρειαστεί.  Ποιος δεν θα θαύμαζε τέτοιες πράξεις, που μάλιστα τις θεωρούμε «ηρωικές», ενώ στην ουσία θα έπρεπε να θεωρείται η πλέον ευνόητη στάση ζωής, όπου κατακρημνίζεται με πάταγο ο εγωκεντρισμός, ο μέγας εχθρός του ανθρώπου!

 

Μέγα ζήτημα για άλλη συζήτηση παραμένει το κατά πόσον η τάση στον άνθρωπο προς τον ένα ή άλλο πόλο είναι έμφυτη και κληρονομική, επίκτητη, ή και συνδυασμός αυτών.

 

Κάποιοι πάντως επιμένουν ότι είναι δύσκολο να έχεις ήθος τη σήμερον ημέρα. Σας διαβεβαιώνω, ότι ήταν δύσκολο και τη χτεσινή ημέρα και την προχτεσινή ημέρα, και θα είναι ίσως ακόμη δυσκολότερο και την αυριανή και τη μεθαυριανή. Είπαμε, το ήθος δεν ζυγίζεται με κριτήρια ποσοτικά, δηλαδή υλικά, αλλά ποιοτικά, δηλαδή άυλα. Δεν πηγάζει από έξω μας, αλλά από μέσα μας.

Ο φόβος του σύγχρονου ανθρώπου μπροστά στην ελευθερία

Ο σύγχρονος άνθρωπος φαίνεται πώς, αν δεν έχει τίποτε άλλο, έχει τουλάχιστο πάρα πολλές επιθυμίες και το μόνο του πρόβλημα φαίνεται πώς είναι ότι, μολονότι ξέρει τί θέλει δεν μπορεί να το έχει.

 

Δαπανάμε όλη την ενεργητικότητα μας για να αποκτήσουμε αυτό πού επιθυμούμε και οι περισσότεροι άνθρωποι πότε δεν αναρωτήθηκαν την αιτία αυτής της δραστηριότητας : ότι ξέρουν δηλαδή τις αληθινές ανάγκες τους.

 

Δεν κάθονται να σκεφτούν αν οι σκοποί πού επιδιώκουν είναι κάτι πού επιθυμούν οι ίδιοι. Στο σχολείο θέλουν να πάρουν καλούς βαθμούς, σα μεγάλοι θέλουν να επιτύχουν όσο γίνεται περισσότερο, να κερδίσουν χρήματα, να αποκτήσουν κύρος, να αγοράσουν καλύτερο αυτοκίνητο, να κάμουν ταξίδια κ.τ.λ.

 

Όταν όμως μέσα σ’ αυτή την εντατική δραστηριότητα σταματήσουν για να σκεφτούν, στο μυαλό τους μπορεί να γεννηθεί το έξης ερώτημα:

«Αν πετύχω αυτή τη νέα δουλειά, αν αγοράσω αυτό το καλύτερο αυτοκίνητο, αν κάνω αυτό το ταξίδι — τί βγαίνει; Προς τι όλα αυτά; Εγώ είμαι πραγματικά εκείνος πού επιθυμεί όλα αυτά; Δεν επιδιώκω κάποιο σκοπό, πού υποτίθεται πώς θα με κάμει ευτυχή, πού όμως μου ξεφεύγει μόλις φτάνω στην επιτυχία του;».

 

Τα ερωτήματα αυτά, όταν εγείρονται, δημιουργούν φόβο, γιατί θέτουν επί τάπητος την ίδια τη βάση πάνω στην όποια στηρίζεται όλη ή δραστηριότητα τού ανθρώπου, η γνώση του για το τί επιθυμεί. ΟΙ άνθρωποι τείνουν για το λόγο αυτό να απαλλαγούν όσο συντομότερα γίνεται απ’ αυτές τις ενοχλητικές σκέψεις. Αισθάνονται να τούς ενοχλούν αυτά τα ερωτήματα γιατί έχουν κουραστεί ή νοιώθουν αποθάρρυνση και συνεχίζουν να επιδιώκουν τούς σκοπούς πού πιστεύουν πώς είναι δικοί τους.

 

Όλα αυτά όμως δίνουν μια αμυδρή απεικόνιση της αλήθειας - της αλήθειας πώς ό σύγχρονος άνθρωπος ζει με την αυταπάτη πώς ξέρει τί θέλει, ενώ πραγματικά θέλει αυτό πού προσδοκούν οι άλλοι να θέλει.

 

Για να το παραδεχτεί αυτό, πρέπει να καταλάβει πώς το να ξέρει κανείς τί πραγματικά θέλει δεν είναι εύκολο, όπως νομίζει ο περισσότερος κόσμος, αλλά ένα από τα πιο δύσκολα προβλήματα πού πρέπει να λύσει κάθε ανθρώπινο όν. Το έργο αυτό προσπαθούμε επίμονα να το αποφύγουμε, αποδεχόμενοι έτοιμους σκοπούς σα να ήταν δικοί μας.

 

Ο σύγχρονος άνθρωπος είναι πρόθυμος να αναλάβει μεγάλους κινδύνους όταν προσπαθεί να επιτύχει σκοπούς πού υποτίθεται πώς είναι «δικοί του». Αισθάνεται όμως μεγάλο φόβο όταν πρόκειται να αναλάβει τον κίνδυνο και την ευθύνη να καθορίσει ο ίδιος τις επιδιώξεις του. Ή έντονη δραστηριότητα εκλαμβάνεται συνήθως σαν αυτεξούσια δράση, μολονότι είναι γνωστό πώς μπορεί να είναι τόσο αυθόρμητη όσο και ή συμπεριφορά ενός ηθοποιού ή ενός υπνωτισμένου προσώπου. Όταν δοθεί ή γενική πλοκή του έργου, κάθε ηθοποιός μπορεί να παίξει ζωντανά το ρόλο του και ακόμη να καθορίσει ό ίδιος τη γραμμή και τις λεπτομέρειες της δράσης. Παρ’ όλα αυτά, παίζει το ρόλο πού του ανέθεσαν.

 

Η ειδική δυσκολία στο να αναγνωρίσουμε μέχρι ποιο βαθμό οι επιθυμίες μας — καθώς επίσης οι σκέψεις και / τα αισθήματα μας — δεν είναι πραγματικά δικές μας αλλά μας επιβάλλονται απέξω, συνδέεται στενά με το πρόβλημα της εξουσίας και της ελευθερίας. Στην πορεία της σύγχρονης ιστορίας, η εξουσία της Εκκλησίας παραχώρησε τη θέση της στην εξουσία του Κράτους, η εξουσία του Κράτους στην εξουσία της συνείδησης και η τελευταία στην ανώνυμη εξουσία του κοινού αισθήματος και της κοινής γνώμης, πού δρουν σαν όργανα κομφορμισμού.

 

Έχοντας απελευθερωθεί από τις παλαιότερες απροκάλυπτες μορφές εξουσίας δε βλέπουμε πώς έχουμε εμπλακεί στα δίχτυα ενός νέου είδους εξουσίας. Έχουμε μεταβληθεί σε αυτόματα, πού ζουν με την ψευδαίσθηση πώς είναι αυτεξούσια άτομα. Η ψευδαίσθηση αυτή δίνει στο άτομο τη δυνατότητα να μην αποκτά συνείδηση της ανασφάλειας του, αλλά’ αυτή είναι και η μόνη βοήθεια πού μπορεί να παρέχει αυτή ή ψευδαίσθηση.

 

Βασικά το εγώ του ατόμου έχει εξασθενίσει, σε τρόπο ώστε να νοιώθει ανίσχυρο και χωρίς καθόλου σιγουριά. Ζει σ’ έναν κόσμο, όπου έχει χαθεί η αυθόρμητη συνάφεια, όπου ο καθένας και το κάθε τι έχουν γίνει απλώς μέσο και όπου το ίδιο το άτομο έχει γίνει μέρος μιας μηχανής πού έφτιαξε με τα ίδια του τα χέρια.

 

Η απώλεια του εγώ έχει δυναμώσει την ανάγκη κομφορμισμού, γιατί έχει σαν αποτέλεσμα μια έντονη αμφιβολία ως προς την ταυτότητα του ατόμου. "Αν δεν είμαι τίποτε άλλο εκτός από εκείνο πού νομίζουν οι άλλοι πώς είμαι — ποιος είμαι «εγώ»; Είδαμε πώς άρχισε να δημιουργείται ή αμφιβολία για το εγώ του ατόμου με την κατάρρευση του μεσαιωνικού καθεστώτος, όπου το άτομο κατείχε μια αναμφισβήτητη θέση σ’ ένα καθορισμένο σύστημα. Ή ταυτότητα του ατόμου αποτελεί σπουδαίο πρόβλημα της σύγχρονης φιλοσοφίας από την εποχή του Ντεκάρτ και δώ. Σήμερα παίρνουμε σα δοσμένο ότι είμαστε εμείς. Όμως ή αμφιβολία για τον εαυτό μας εξακολουθεί να υπάρχει και έχει γίνει ακόμη μεγαλύτερη.

 

Στα έργα του ό Πιραντέλο εκφράζει αυτό το αίσθημα του σύγχρονου ανθρώπου. Ξεκίνα με το ερώτημα; Ποιος είμαι; Ποιά άλλη απόδειξη έχω για την ταυτότητά μου έκτος από τη συνέχιση του φυσικού μου εγώ; Η απάντησή του δεν είναι όμοια με εκείνη του Ντεκάρτ, η επιβεβαίωση δηλαδή του εγώ του ατόμου, άλλα η άρνησή του δεν, έχω ταυτότητα, δεν υπακούει άλλο ενώ εκτός από εκείνο που είναι ή αντανάκλαση αυτού πού οι άλλοι προσδοκούν να είμαι: Είμαι «όπως με θέλετε».

Αυτή η απώλεια ταυτότητας-λοιπόν, κάνει επιτακτικότερο τον κομφορμισμό. Σημαίνει πώς μπορεί κανείς να είναι βέβαιος για τον εαυτό του μόνο αν υπάρχει σύμφωνα με τις προσδοκίες των άλλων. "Αν δεν αντιστοιχεί η ζωή μας σ’ αυτή την εικόνα, όχι μόνο διατρέχουμε τον κίνδυνο αποδοκιμασίας και ολοένα μεγαλύτερης απομόνωσης, αλλά κινδυνεύουμε επίσης να χάσουμε την ταυτότητα της προσωπικότητάς μας, πράγμα πού σημαίνει πώς εκθέτουμε σε κίνδυνο την πνευματική μας υγεία.

 

Με τον κομφορμισμό μας στις προσδοκίες των άλλων, με το να μην είμαστε διαφορετικοί από αυτό πού θέλουν να είμαστε οι άλλοι, οι αμφιβολίες σχετικά με την ταυτότητα του ατόμου κατασιγάζονται και εξασφαλίζεται ένας ορισμένος βαθμός σιγουριάς. Όμως, η τιμή πού πληρώνεται είναι ακριβή. Ή εγκατάλειψη του αυθορμητισμού και της ατομικότητας έχει σαν αποτέλεσμα να δυσκολεύεται ή ζωή. Ψυχολογικά, το αυτόματο, ενώ εξακολουθεί να ζει βιολογικά, συναισθηματικά και ψυχικά, είναι νεκρό. Ενώ συμμετέχει σ’ όλες τις λειτουργίες της ζωής, ή ζωή του γλιστρά μεσ’ από τα δάκτυλά του όπως ή άμμος.

 

Πίσω από την πρόσοψη της ικανοποίησης και της αισιοδοξίας ο σύγχρονος άνθρωπος είναι βαθύτατα δυστυχισμένος. Ουσιαστικά βρίσκεται στα πρόθυρα της απόγνωσης. Γαντζώνεται απεγνωσμένα στην έννοια της ατομικότητας. Θέλει, να είναι «διαφορετικός» και τίποτε δεν τον ικανοποιεί περισσότερο από τη διαπίστωση πώς «είναι διαφορετικός». Πληροφορούμαστε το όνομα του υπαλλήλου των σιδηροδρόμων από τον όποιο αγοράζουμε τα εισιτήριά μας. Αποσκευές, τραπουλόχαρτα, φορητά ραδιόφωνα «προσωποποιούνται», φέροντας τα αρχικά του κατόχου τους. Όλα αυτά δείχνουν τον πόθο «διαφοράς» αλλά είναι σχεδόν τα τελευταία υπολείμματα ατομικότητας πού μάς απέμεινε.

 

Ό σύγχρονος άνθρωπος διψάει για ζωή. ’Αλλά αφού, όντας αυτόματο, δεν μπορεί να γευτεί τη ζωή με την έννοια της αυθόρμητης δραστηριότητας, δέχεται σαν υποκατάστατο κάθε είδος διέγερσης και συγκίνησης : τη συγκίνηση του πότου, των σπορ, ζώντας τις συγκινήσεις των φανταστικών ηρώων της οθόνης.

Ποιά είναι λοιπόν ή σημασία της ελευθερίας για το σύγχρονο άνθρωπο ;

"Έχει απελευθερωθεί από τα εξωτερικά δεσμά πού δεν του επέτρεπαν να κάνει και να σκέφτεται όπως ήθελε αυτός. Θα μπορούσε να ενεργεί σύμφωνα με τη θέλησή του, αν ήξερε τί θέλει, τί σκέφτεται και τί αισθάνεται. ’Αλλά δεν ξέρει. Συμμορφώνεται στις επιταγές ανώνυμων αρχών και αποδέχεται ένα εγώ πού δεν είναι δικό του. Και όσο περισσότερο δείχνει τον κομφορμισμό του, τόσο περισσότερο ανίσχυρος αισθάνεται, τόσο περισσότερο υποχρεώνεται να υποκύπτει.

 

Παρά την επίπλαστη αισιοδοξία και πρωτοβουλία, ο σύγχρονος άνθρωπος συντρίβεται κάτω από ένα έντονο αίσθημα αδυναμίας, πού τον κάνει να στέκεται ανίσχυρος, σα να ήταν παράλυτος, μπροστά στις επερχόμενες καταστροφές.Στην επιφανειακή παρατήρηση, οι άνθρωποι φαίνονται πώς τα καταφέρνουν αρκετά καλά στην οικονομική και κοινωνική ζωή. Θα ήταν όμως σοβαρά επικίνδυνο να παραβλεφθεί ή εδραιωμένη στέρεα, πίσω απ’ αυτή την ευχάριστη πρόσοψη, δυστυχία.

 

Αν η ζωή χάνει το νόημά της γιατί δεν την ζει κανείς, ο άνθρωπος απελπίζεται. Οι άνθρωποι δεν πεθαίνουν ήσυχα από φυσική πείνα. Αλλά’ ούτε πεθαίνουν ήσυχα από ψυχική πείνα. Αν προσβλέπουμε μόνο στις οικονομικές ανάγκες πού αφορούν το «ομαλό» άτομο, αν δε δούμε το τί υποφέρει ασυνείδητα το μέσο αυτοματοποιημένο άτομο, τότε μας ξεφεύγει ό κίνδυνος πού απειλεί τον πολιτισμό μας από την πλευρά της ανθρώπινης βάσης του: την προθυμία δηλαδή με την όποια γίνεται αποδεκτή κάθε ιδεολογία και κάθε ηγέτης, αρκεί να υπόσχεται συγκινήσεις και να εξασφαλίζει πολιτική οργάνωση και σύμβολα πού υποτίθεται πώς δίνουν και νόημα και κάποια τάξη στη ζωή ενός ατόμου. H απόγνωση τού ατόμου πού έγινε αυτόματο, έγινε το γόνιμο έδαφος για τούς πολιτικούς σκοπούς.

Δικαιοσύνη και δίκαιο

Για να γίνουν βαθύτερα αντιληπτές οι παθογένειες του δικαίου, πρέπει να γίνει πιο διαυγής η σχέση του με τη δικαιοσύνη. Ας θεωρήσουμε ως δίκαιο το σύνολο των νομικών κανόνων που μπορούν να επιβληθούν στην ανθρώπινη ζωή είτε από το κράτος είτε από το έθιμο είτε κατά περίσταση από την κοινωνία. Αυτό είναι το άμεσα εφαρμόσιμο δίκαιο. Επομένως, και ένα ολοκληρωτικό καθεστώς υπό οποιαδήποτε μορφή ολοκληρωτισμού επιβάλλει τους δικούς του κανόνες δικαίου τους οποίους έχει θεσμοθετήσει, οι οποίοι όμως μπορεί να μην έχουν καμία σχέση με την έννοια της δικαιοσύνης.

 

Ανάμεσα στο εφαρμόσιμο δίκαιο και στο ιδεατό ή επιθυμητό (που είναι η έννοια της δικαιοσύνης) υπάρχει συνήθως τεράστια απόσταση. Από το μήκος αυτής της απόστασης κρίνεται η ποιότητα του δικαίου και προκύπτει, βέβαια, και ένα γενικότερο κριτήριο πολιτισμού.

 

Τα θεοκρατικά καθεστώτα υποστήριζαν την ύπαρξη ενός ανώτερου δικαίου, του θείου, το οποίο βέβαια αυτά ερμήνευαν κατά την κρίση τους και τα συμφέροντά τους, και τα επέβαλλαν απολυταρχικά στην κοινωνία και μάλιστα με σχεδόν μηδενική γνώση του ψυχολογικού γίγνεσθαι (πλην αυτού που ενίσχυε την υποδούλωση) και με βάση τον φόβο. Ο άνθρωπος έμοιαζε με άβουλο αντικείμενο. Η αντίδραση σε αυτό ήταν η αντίστροφη κίνηση ως υπερβολική επικέντρωση στον άνθρωπο και στο – ενίοτε βίαια – επιβαλλόμενο αίτημά του για ελευθερία. Όλα προερχόντουσαν από το κοινωνικό γίγνεσθαι και τη σύγκρουση κοινωνικών δυνάμεων. Ο άνθρωπος έγινε ο μοναδικός δημιουργός της μοίρας του. Ο ιδεαλισμός ήταν απορριπτέος, ακόμη και όταν οι εκφραστές του ήταν αγαθοποιοί. Αλλά, φευ, τα αποτελέσματα πάλι κατέληξαν στα ίδια θλιβερά γεγονότα της υπερίσχυσης του αδίκου και της ισχύος, παρά τις θετικές εξελίξεις που επέφερε η απελευθέρωση από το παρελθόν.

Με όλη αυτή την κατάσταση της σκέψης που είναι προσκολλημένη σε είδωλα του παρελθόντος ή του παρόντος, δεν είναι δυνατόν να υπάρξει αληθινή προσέγγιση του δικαίου προς τη δικαιοσύνη πράγμα που είναι το ζητούμενο. Και ίσως είναι αναγκαίο να γίνουν κάποιες παραδοχές προτού ξεκινήσει κανείς για την ανεύρεση μιας λύσης, όπως ενδεικτικά:

1) Ακόμη και αν η πηγή του δικαίου είναι η Θεία Βούληση, ακόμη και τότε η κατανόησή της θα πρέπει να εκφραστεί μοιραία μέσα από την ανθρώπινη ικανότητα αντίληψης και αποδοχής και, επομένως, ως ερμηνεία θα υπόκειται σε περιορισμούς χρόνου και τόπου. Γι’ αυτό τον λόγο η ελευθερία του ανθρώπου και η επιλογή του δεν μπορούν να σταματάνε ποτέ και η τυχόν επιβολή ερμηνειών δεν μπορεί παρά να καταργεί την πνευματικότητα που υποτίθεται ότι επιχειρεί να στηρίξει.

Επειδή ο Θεός είναι αιώνιος, οι ερμηνευτές Του τείνουν να θεωρούν και τις δικές τους ερμηνείες αιώνιες. Αλλά το Είναι καθαυτό και οι δικές μας ερμηνείες γι’ Αυτό είναι διαφορετικής ποιότητας και προέλευσης πράγματα.

 

2) Αν ο άνθρωπος θεωρεί τον εαυτό του ως τον μοναδικό δημιουργό της μοίρας του, τότε αναπόφευκτα πρέπει να αποδεχθεί και το ότι το δίκαιο είναι το οποιοδήποτε αποτέλεσμα της αναμέτρησης κοινωνικών δυνάμεων χωρίς όμως την παρεμβολή ηθικής κρίσης, έστω και αν συμπεριλαμβάνει στο σκεπτικό ηθικές κρίσεις π.χ. ισότητας, επειδή αυτές τότε εντάσσονται και υποτάσσονται στην εκάστοτε ανθρώπινη επιθυμία. Αυτό επιφέρει μία ψυχολογική υπερσυγκέντρωση στον ίδιο τον άνθρωπο και μία άμεση και συνειδητή ή έμμεση και ασυνείδητη αναγνώριση της δύναμης ως μοναδικού κριτηρίου. Αλλά είναι αναγκαία μια ψυχολογική αποκέντρωση τόσο για τα άτομα όσο και για τις συλλογικότητες, γιατί αυτή η αποκεντρωμένη συνείδηση είναι η πηγή των ηθικών αρχών, ενώ η συλλογικότητα καθαυτή δεν αποτελεί κριτήριο ηθικό, γιατί και η συλλογικότητα μπορεί να λάβει τερατώδεις μορφές.

 

Σήμερα θα μας ήταν πολύ χρήσιμες εκείνες οι «ιδεαλιστικές» προσεγγίσεις του λεγόμενου φυσικού δικαίου που περιλαμβάνουν την ύπαρξη ενός ιδανικού δικαίου ή δικαιοσύνης (που λειτουργεί πάντα προς το καλό όλων) προς το οποίο ο νόμος πρέπει να τείνει και το οποίο, στον βαθμό που γίνεται κατανοητό, μπορεί να εφαρμοστεί ακόμη και κόντρα στους υπαρκτούς νόμους και το ίδιο το σύνταγμα τα οποία, σε τελευταία ανάλυση, μπορούν να είναι προϊόν επιβολής ή εξαπάτησης ή άγνοιας. Αν, για παράδειγμα, μία βουλή ψήφιζε ένα σύνταγμα αποδεχόμενο τη δουλεία, ένα οποιοδήποτε δικαστήριο θα μπορούσε να μην το εφαρμόσει, επειδή αυτό θα αντέκειτο σε έναν υπερσυνταγματικό κανόνα ηθικό, ότι ο άνθρωπος δεν πρέπει να είναι δούλος.

 

Βέβαια σε κάθε περίπτωση, για να επιτευχθεί στην πράξη μία τέτοια λειτουργία και ανεξαρτησία της δικαστικής λειτουργίας, θα πρέπει να προηγηθεί μία μακρόχρονη σκέψη και αποδοχή τέτοιων αρχών από όλους, ώστε να ενσωματωθούν στην κοινωνική συνείδηση, γιατί όλα απαιτούν μια ανθρώπινη συμμετοχή. Το δυναμικό που συσσωρεύεται έτσι έχει τέτοια δυναμικότητα που αποκτάει μία μόνιμη δύναμη αποτροπής του αδίκου, γιατί αυτή η δύναμη έγκειται όχι απλώς στην τυχαία δράση του ανθρώπου αλλά, κύρια, στη σύνδεση του οράματός του και των πράξεών του με υπερκείμενες αρχές αντί για φόβους και επιθυμίες, που δεν αποτελούν αρχές. Αυτή είναι η διαφορά από το μοντέλο των κοινωνικών συγκρούσεων. Η δε παθητικότητα και η ανευθυνότητα δεν μπορούν να έχουν καμία θέση στην προσέγγιση της ηθικής και της δικαιοσύνης που λόγω αυτών έχουν καταντήσει απλές λεκτικές επιβεβαιώσεις τους αποξενωμένες όμως από την πράξη. Αλλιώς, το μόνο που θα δικαιούται ο άνθρωπος θα είναι αυτό που ήδη έχει: ανασφάλεια και αδικία υπό οποιαδήποτε αντίληψη δικαίου. 

Πως Να Φέρεις Περισσότερη Αγάπη στη Ζωή σου

Δεν είναι δυνατόν να ζήσουμε χωρίς αγάπη. Την λαχταρούμε και την ποθούμε για να φέρει στη ζωή μας πληρότητα, ομορφιά κι ευτυχία. Η αγάπη έχει πάμπολλες μορφές και είναι μια αλήθεια διαρκής  που την βλέπεις παντού και πάντα. Η γονεική αγάπη, η ρομαντική αγάπη, η αγάπη μεταξύ αδερφών και φίλων, η αγάπη απέναντι σ’ενα ζώο, η αγάπη μεταξύ συνανθρώπων. Κι ενώ μοιάζει σα να είναι αναπόσπαστο κομμάτι από το ανθρώπινο είναι, πολλοί από εμάς παραπονιούνται για την έλλειψη της ή αμφισβητούν πόσο πραγματική είναι η αγάπη που έχουν στη ζωή τους.

Εάν θέλεις να φέρεις περισσότερη αγάπη στη ζωή σου,

 

1. Δώσε

Η αγάπη μεγαλώνει με το να δίνεις. Η αγάπη που δίνουμε, είναι η μοναδική αγάπη που κρατάμε. Ο μόνος τρόπος για να διατηρήσεις την αγάπη είναι να την δώσεις.»     E. Hubbard

Τι νόημα έχει το ν’αγαπάμε χωρίς να είμαστε γενναιόδωροι; Όσο πιο πολύ εκφράζουμε  και δινόμαστε με αγάπη, τόσο εκείνη γίνεται πιο πραγματική και για εμάς και για τον άλλο.  Συνήθεις αμφιβολίες που μπορεί να έχουμε είναι πως όσο περισσότερο δινόμαστε , τόσο πιο πολύ διακινδυνεύουμε να εκτεθούμε. Σωστά. Όμως θα μπορούσε να ισχύει και το εξής: όσο περισσότερο φοβόμαστε να δώσουμε όταν αγαπάμε, τόσο πιο πολύ στερούμε τον εαυτό μας από το να βιώσει την αγάπη.

 

2. Συμφιλιώσου με το φόβο σου

«Η καρδιά φτιάχτηκε για να σπάσει»  – Oscar Wilde

Μπορεί να φοβόμαστε ν’αγαπήσουμε ή ν’αφήσουμε τους άλλους να μας αγαπήσουν. Ίσως με το να βάζουμε περιορισμούς στην αγάπη, να νομίζουμε ότι προστατεύουμε τον εαυτό μας από τον πόνο. Ίσως ενδόμυχα να φοβόμαστε ότι δεν αξίζουμε την αγάπη. Το δίλημμα τελικά είναι τι διαλέγουμε, τον φόβο ή την αγάπη;

3. Άρχισε με τον εαυτό σου

“ Δεν εμπιστεύομαι ανθρώπους που δεν αγαπούν τους εαυτούς τους κι όμως μου λένε Σ’αγαπώ. Υπάρχει μια αφρικάνικη παροιμία που λέει : Πρόσεχε ότι ένας γυμνός άνθρωπος σου προσφέρει το πουκάμισο του».― Maya Angelou

Τι σημαίνει «αγαπώ τον εαυτό μου»; Για τον καθένα από εμάς, η αγάπη προς τον εαυτό εκφράζεται διαφορετικά. Ο αυτοσεβασμός, η αυτοεκτίμηση, η μη κριτικότητα, η διάθεση για βελτίωση, η συγχώρεση του εαυτού μας, η προσωπική φροντίδα (ο σωστός ύπνος, διατροφή) είναι διαστάσεις της αγάπης προς τον εαυτό.

 

4. Αποδέξου τους άλλους με τις ατέλειες και τα λάθη τους

«Η μεγαλύτερη ευτυχία της ζωής είναι η πεποίθηση  ότι αγαπιόμαστε. Ότι αγαπιόμαστε γι’αυτό που είμαστε ή παρά αυτό που είμαστε».     – Victor Hugo

Η ομορφιά των ανθρώπων βρίσκεται όχι μόνο στα χαρίσματα τους αλλά και στις αδυναμίες τους. Όχι μόνο δεν γίνεται να είμαστε τέλειοι , δεν χρειάζεται να είμαστε γιατί η πραγματική αγάπη δεν γίνεται ν’αγαπά την τελειότητα, που είναι κάτι άπιαστο. Αγαπώ σημαίνει αποδέχομαι και τις λαμπρές και τις σκοτεινές πλευρές του άλλου, κι όσο πιο πολύ αποδέχομαι, τόσο πιο πολύ μαλακώνει η κριτικότητα μέσα μου, τόσο περισσότερο ανοίγει η καρδιά μου, τόσο περισσότερο αγαπώ.

5. Πίστεψε ότι αξίζεις την αγάπη

“ Αποδεχόμαστε την αγάπη που νομίζουμε ότι αξίζουμε». ― Stephen Chbosky

Πιστεύεις ότι αξίζεις την αγάπη των άλλων; Διεκδικείς ν’αγαπηθείς;Δέχεσαι βοήθεια όταν σου προσφέρεται; Ίσως να αμφιβάλλεις για το αν αξίζεις την αγάπη κάποιες φορές. Μέσα μας υπάρχει συχνά το ερώτημα «είμαι αρκετά καλός για να μ’αγαπούν;». Η απάντηση είναι ναι, όποιος και να είσαι, όπως και να είσαι, αξίζεις την αγάπη. Όπως είδαμε και παραπάνω, η ομορφιά που έχουμε ως άνθρωποι βρίσκεται στην ατέλεια μας..

 

6. Συμπόνεσε

» Ένα άνθρωπινο ον είναι μέρος ενός όλου, το οποίο ονομάζουμε σύμπαν, ένα μέρος που περιορίζεται από το χρόνο και το χώρο. Βιώνει τον εαυτό του, τις σκέψεις του και τα συναισθήματα του σαν κάτι ξέχωρο από τους υπόλοιπους, ένα είδος οπτικής ψευδαίσθησης της συνειδητότητας του. Αυτή η ψευδαίσθηση είναι κάτι σαν φυλακή για εμάς που μας περιορίζει στις προσωπικές μας επιθυμίες και τη στοργή για λίγους ανθρώπους γύρω μας. Το καθήκον μας είναι να ελευθερώσουμε τους εαυτούς μας από αυτή τη φυλακή ευρύνοντας τον κύκλο της συμπόνιας μας για ν’αγκαλιάσουμε όλα τα ζώντα όντα και τη φύση».    — Albert Einstein

Όλα στη φύση συνδέονται μ’εναν δεσμό, αόρατο στο γυμνό μάτι, αλλά ορατό στα μάτια της αγάπης. Ανεξάρτητα από πια χώρα προερχόμαστε, το μορφωτικό μας επίπεδο, την οικονομική μας κατάσταση, η βασική έκφραση των συναισθημάτων είναι κοινή για όλους τους ανθρώπους. Όλοι μας λυπόμαστε, χαιρόμαστε, θυμώνουμε, πονάμε, αγάπαμε. Η εμπειρία που ζείς εσύ σήμερα μπορεί αύριο να συμβεί στο διπλανό σου. Είμαστε όλοι συνδεδεμένοι, φτιαγμένοι από το ίδιο υλικό. Όταν καταλάβουμε πόσο συνδεδεμένοι είμαστε ο ένας με τον άλλο , νιώθουμε λιγότερο μόνοι, συμπονάμε τον άλλο κι αγαπάμε βαθύτερα.

7. Πίστεψε στη δύναμη της αγάπης

» ‘Οταν απελπίζομαι, θυμάμαι ότι κατά τη διάρκεια της ιστορίας ο δρόμος της αλήθειας και της αγάπης πάντα νικούσε. Πάντα υπήρχαν τύραννοι και δολοφόνοι, και για κάποια στιγμή, ίσως μοιάζουν αήτηττοι, αλλά στο τέλος πάντα χάνουν. Σκεφτείτε το- πάντα.— Mahatma Gandhi

Μερικές φορές πιστεύουμε ότι η σκληρότητα ή η ψυχρή λογική μπορεί να μας δώσει περισσότερη δύναμη απ’ότι μια συμπεριφορά αγάπης και δοτικότητας. Θεωρούμε ίσως ότι η ψυχρότητα ή η αδιαφορία μας δίνει μεγαλύτερη αυτοκυριαρχία. Η αλήθεια είναι όμως πως το μίσος μπορεί να δημιουργήσει μόνο περισσότερο μίσος. Η ψυχρότητα μόνο περισσότερη ψυχρότητα. Μόνο η αγάπη μπορεί να μεταμορφώσει όλα τα προηγούμενα, όπως μiα δροσερή βροχή μεταμορφώνει τα κουρασμένα φυτά ενός κήπου.

 

8. Συγχώρεσε

Η συγχώρεση είναι η υψηλότερη, ομορφότερη μορφή αγάπης. Σε αντάλλαγμα, θα πάρεις ανείπωτη γαλήνη κι ευτυχία» – Robert Muller

Η συγχώρεση είναι μια πράξη αγάπης,κατανόησης κι άφεσης. Η συγχώρεση μπορεί να μας απελευθερώσει από τον πόνο του θυμού και να βοηθήσει στην επούλωση των πληγών μας. Δεν γίνεται ν’αγαπάμε χωρίς να συγχωρούμε γιατί η αγάπη μας δε θα είναι πλήρης , κι ίσως να είναι πιο επώδυνη παρά λυτρωτική.

 

9. Έχε υπομονή και επιμονή στο να την δημιουργήσεις

«Χάνουμε το χρόνο μας ψάχνοντας τον τέλειο εραστή αντί να δημιουργούμε την τέλεια αγάπη».- Tom Robbins

Η αγάπη είναι πέρα απ’όλα τ’άλλα μια συμπεριφορά αφοσίωσης. Η αγάπη δεν είναι πάντα στην πιο τέλεια μορφή της και συχνά χρειάζεται να την δουλέψουμε, να την χτίσουμε, να την δημιουργήσουμε. Η αγάπη δεν είναι πάντα εύκολη και ίσως κάποιες  φορές να χρειάζεται να προσπαθήσουμε για εκείνην. Ίσως να χρειάζεται να προσπαθήσουμε για τον άνθρωπο δίπλα μας. Αξίζει όμως τον κόπο.

Επτά απρόσμενες εξηγήσεις για την αναβλητικότητα - Δεν είναι τεμπελιά

Κι όμως, συχνά η αναβλητικότητα πηγάζει από βαθύτερα ψυχολογικά θέματα. Μπορεί να οφείλεται σε έναν ιδιαίτερα αυστηρό γονιό, στο φόβο της αποτυχίας ή ακόμη και το φόβο της αποτυχίας.

 

To Business Insider κατέγραψε επτά τέτοιες απρόσμενες εξηγήσεις για την τάση της αναβολής.

 

1. Ιδιαίτερα αυστηρός πατέρας

Ερευνα κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι γυναίκες που μεγάλωσαν με απολυταρχικούς πατεράδες- οι οποίοι δεν ήταν ιδιαίτερα εκδηλωτικοί και είχαν εμμονή με την πειθαρχία- είναι πιο πιθανό να αναβάλουν στην ενήλικη ηλικία τους.

 

2. Φόβος της επιτυχίας

Κάποιες φορές, οι άνθρωποι αναβάλουν πράγματα γιατί ανησυχούν ότι θα κάνουν καλή δουλειά, όσο περίεργο κι αν ακούγεται. Αυτό μπορεί να τους φορτώσει με περισσότερες ευθύνες και να έχουν οι άλλοι υψηλότερες προσδοκίες από εκείνους.

 

3. Φόβος της αποτυχίας

Αυτό το συναίσθημα είναι τόσο εξουθενωτικό, που όσοι το βιώνουν δεν μπορούν να ολοκληρώσουν οτιδήποτε.

 

4. Αποφυγή αναγνώρισης των αδυναμιών

Το πανεπιστήμιο του Ορεγκον δίνει ένα καλό παράδειγμα για αυτό. Αν μία σπουδάστρια διαβάζει αργά και της έχουν αναθέσει να επιθεωρήσει μεγάλα κείμενα για παράδειγμα, αντί να παραδεχθεί ότι χρειάζεται βοήθεια, προτιμά να αναβάλει τη δουλειά προκειμένου να μην αναγνωριστούν οι αδυναμίες της.

 

5. Αντίληψη του χρόνου

Πρόσφατη έρευνα διαπίστωσε ότι όσο πιο μακρινή φαίνεται μία προθεσμία, τόσο πιθανότερο είναι κάποιος να αναβάλει την εκπλήρωση της υποχρέωσης που έχει να κάνει με αυτή τη διορία.

 

6. Λογική «όλα ή τίποτα»

Η απώλεια 20 κιλών φαίνεται εξαιρετικά δύσκολη δουλειά, οπότε εύκολα μπαίνει κανείς στον πειρασμό να το αναβάλει. Εκείνοι που είναι της λογικής «όλα ή τίποτα», σκέφτονται το δύσκολο στόχο και όχι την καθημερινή προσπάθεια, οπότε δεν ξεκινούν ποτέ την απόπειρα.

 

7. Ελλειψη αυτο-συμπόνιας

Οι αναβλητικοί άνθρωποι είναι πιο αγχωμένοι από τους άλλους, ακόμη και πριν αποφασίσουν να αναβάλουν κάτι. Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα, αυτό πιθανόν οφείλονται επειδή κάνουν σκέψεις όπως «Είμαι πολύ ηλίθιος για να ωφεληθώ από το επιπλέον διάβασμα, οπότε ας χαζέψω στο Facebook».

Γιατί δεν είμαστε ευχαριστημένοι με όσα έχουμε;

Τι είναι αυτό που μας οδηγεί να αισθανόμαστε μονίμως ανικανοποίητοι;

«Όλο ατυχίες μού συμβαίνουν», «Αν είχα καλύτερη δουλειά, περισσότερα χρήματα, μεγαλύτερο σπίτι, όλα θα ήταν διαφορετικά».

Παράπονο, ζήλια, αδικία. Αυτά είναι τα συναισθήματα που «κρύβονται» πίσω από τις παραπάνω φράσεις και ίσως να τα έχουμε αισθανθεί και εμείς οι ίδιοι.

Πράγματι, συχνά νιώθουμε αδικημένοι από τη ζωή, τη μοίρα, πιστεύοντας ότι οι άνθρωποι γύρω μας έχουν μεγαλύτερη εύνοια, περισσότερη τύχη, επιπλέον ευκαιρίες.

Γιατί να μην μπορούμε να απολαύσουμε τη ζωή και να δαπανάμε χρόνο και φαιά ουσία ζηλεύοντας όσα απολαμβάνουν οι άλλοι;

Ζήτημα ασφάλειας

Είναι στη φύση του ανθρώπου να επιδιώκει να καλύπτει τις βασικές του ανάγκες, να αισθάνεται ότι έχει εξασφαλίσει την επιβίωσή του. Όσο περισσότερα και καλύτερα πράγματα έχει κανείς στην κατοχή του, τόσο πιο ασφαλής νιώθει.

Πρακτικά και συναισθηματικά, η δυνατότητά μας να καλύπτουμε τις ανάγκες, τις φιλοδοξίες, τις επιθυμίες μας μάς κάνει να νιώθουμε «εξασφαλισμένοι», πιο επιτυχημένοι, λιγότερο εκτεθειμένοι σε προβλήματα. Μας προσφέρει προστασία, μας γεμίζει με ένα αίσθημα ικανοποίησης ότι μπορούμε να ζήσουμε αυτό που θέλουμε.

Η επιθυμία αυτή για εξασφάλιση μέσω της κατοχής υλικών αντικειμένων είναι και η αιτία εμφάνισης συναισθημάτων όπως η ζήλια, ο φθόνος, ο ανταγωνισμός, η αδικία.

Βέβαια, σήμερα έχουν αυξηθεί οι ανάγκες και επομένως τα αγαθά που σχετίζονται με τα χρήματα, με αποτέλεσμα αυτά να μετατρέπονται σε πειρασμούς για τον σύγχρονο άνθρωπο, ο οποίος πλέον δεν καλύπτεται με το λίγο, αλλά επιδιώκει το «όλο και περισσότερο».

Ο άνθρωπος, όταν εξοικειώνεται με μια κατάσταση, βολεύεται σε αυτήν, θέλει να την παγιώσει και, αν είναι δυνατόν, να αυξήσει την ικανοποίηση που του προσφέρει. Όπως συμβαίνει π.χ. με μια γεύση που μας αρέσει και θέλουμε να τη γευόμαστε ξανά και ξανά. Άλλος, βέβαια, είναι σε θέση να διατηρήσει το μέτρο και άλλος καταλήγει στην απληστία.

Το αίσθημα της αδικίας

Υπάρχουν αντικειμενικές καταστάσεις που μας κάνουν να νιώθουμε αδικημένοι. Όπως π.χ. στην περίπτωση που ενώ μας άξιζε μια εργασιακή θέση λόγω προσόντων, τελικά την πήρε ένας άλλος υποψήφιος, με λιγότερες δυνατότητες, μόνο και μόνο γιατί γνώριζε τον διευθυντή.

Ωστόσο, συχνά το αίσθημα της αδικίας είναι επίπλαστο, αφού συνήθως κάνουμε προβολή σε ένα πρότυπο του οποίου γνωρίζουμε μόνο ένα κομμάτι του.

Ας πάρουμε, για παράδειγμα, τη φράση «Πόσο άδικο είναι αυτή η γυναίκα να είναι τόσο όμορφη». Κάνοντας αυτήν τη σκέψη, παραβλέπουμε άλλες πτυχές αυτού του προτύπου, όπως π.χ. τις θυσίες που έχει κάνει αυτή η γυναίκα για να αποκτήσει το καλλίγραμμο αυτό σώμα (π.χ. στερητικές δίαιτες και εξαντλητική άσκηση), τις οποίες ίσως εμείς δεν θα ήμασταν διατεθειμένοι να κάνουμε.

Ουσιαστικά, δηλαδή, δεν γνωρίζουμε εκ των έσω το πρότυπο με το οποίο συγκρίνουμε τον εαυτό μας. Το αίσθημα της αδικίας που νιώθουμε συνήθως προκύπτει από πρώιμες εμπειρίες μας.

Μπορεί, δηλαδή, να βλέπαμε τους γονείς μας να το αναπαράγουν στην παιδική μας ηλικία ή να το προέβαλλαν εκείνοι σε εμάς, λέγοντάς μας π.χ. «Τι άτυχος που είσαι που δεν πήρες τα μάτια της γιαγιάς σου», δημιουργώντας μας την αίσθηση ότι είναι άδικο αυτό που μας συμβαίνει και κάνοντάς μας να νιώθουμε ότι είμαστε άτυχοι.

Μαθαίνεται η απόλαυση;

Σύμφωνα με τη Θετική Ψυχολογία (κλάδος της ψυχολογίας που μελετά τις θετικές διαστάσεις της ανθρώπινης ύπαρξης, όπως η αισιοδοξία, το νόημα της ζωής και η ψυχική ανθεκτικότητα, οι οποίες μας ωθούν να εξελιχθούμε), η ιδιότητα του «απολαμβάνειν» είναι είτε ιδιοσυγκρασιακό χαρακτηριστικό (το κληρονομήσαμε) είτε επίκτητο (προέρχεται από το περιβάλλον μας ως πρότυπο ή από την προσωπική μας ωρίμαση, σκέψη και επεξεργασία).

Ουσιαστικά, έχει να κάνει με το να είμαστε ευχαριστημένοι με αυτά που έχουμε, με το να βρίσκουμε κάτι ευχάριστο σε οποιαδήποτε κατάσταση. Για να μπορούμε να απολαμβάνουμε, πρέπει να συνυπάρχουν δύο στοιχεία: η προσπάθεια να βρίσκουμε χαρά σε όσα ζούμε αυτήν τη στιγμή και η αισιοδοξία για το μέλλον.

Οι υπερβολικές προσδοκίες μπαίνουν εμπόδιο σε αυτήν τη διαδικασία, αφού μας οδηγούν συχνά στη ματαίωση, στην απογοήτευση. Η ζωή περιλαμβάνει πολλές δυσκολίες, γι' αυτό είναι σημαντικό να είμαστε ρεαλιστές, να αναμένουμε τις αναπόφευκτες δυσκολίες που θα βρεθούν στον δρόμο μας.

Μια δυσκολία σε καμία περίπτωση δεν αποτελεί ένδειξη αδικίας ή αποτυχίας, ούτε υπάρχει κάποια σκοπιμότητα πίσω από αυτήν. Όχι, το σύμπαν δεν συνωμοτεί εναντίον μας!

Μπορώ να είμαι ικανοποιημένος με όσα έχω;

Ικανοποιημένος με όσα έχει και άρα ευτυχισμένος δεν είναι αυτός που δεν συναντά ατυχίες στη ζωή του, αλλά εκείνος που αντιμετωπίζει με συγκεκριμένους τρόπους τις διάφορες καταστάσεις της ζωής. Ποιες είναι, λοιπόν, οι στρατηγικές που εφαρμόζουν οι ευτυχισμένοι άνθρωποι;

* Θέλουν να είναι ευτυχισμένοι: Στρέφουν, δηλαδή, το βλέμμα τους προς την ευχάριστη πλευρά. Έχουν στη φύση τους την αισιοδοξία και την τάση να αντιλαμβάνονται τα πράγματα από τη θετική τους σκοπιά.

* Επιτρέπουν στον εαυτό τους να χαρεί: Δεν έχουν το αίσθημα της μιζέριας. Αφήνονται να γελάσουν με την ψυχή τους, να απολαύσουν ένα φαγητό, να ζήσουν με όλο τους το είναι ένα ηλιοβασίλεμα.

* Ξέρουν να δίνουν: Τα θετικά συναισθήματα ανακυκλώνονται. Δίνοντας θετικά συναισθήματα στους άλλους, παίρνουν και αυτοί με τη σειρά τους. Δεν αφήνουν, δηλαδή, τα πάντα στην τύχη αντίθετα, καθορίζουν οι ίδιοι την τύχη τους.

Πρακτικά βήματα για να μάθουμε να εκτιμάμε όσα έχουμε:

* Λίστα ευγνωμοσύνης
Φτιάχνουμε μια λίστα με όλα τα καλά που μας έχουν συμβεί και τα συγκρίνουμε με τα αντίστοιχα αρνητικά. Η σύγκριση αυτή συνήθως μας βοηθά να συνειδητοποιήσουμε ότι τελικά τα άσχημα πράγματα που μας συμβαίνουν είναι λίγα, ενώ αυτά για τα οποία θα έπρεπε να είμαστε ευγνώμονες είναι πολύ περισσότερα.

* Αλυσίδα θετικών επιπτώσεων
Αφιερώνουμε λίγο χρόνο στο να αναλογιστούμε τις ωφέλιμες επιδράσεις που έχουν στη ζωή μας τα θετικά πράγματα που μας συμβαίνουν. Για παράδειγμα, το γεγονός ότι έχουμε μια δουλειά, το οποίο είναι από μόνο του ένα θετικό στοιχείο -ιδιαίτερα στις μέρες μας-, έχει πολλά ακόμα ευνοϊκά επακόλουθα, όπως το ότι μας δίνεται η δυνατότητα να καλύπτουμε τις ανάγκες μας, να είμαστε δημιουργικοί κ.λπ.

* Ευχάριστες καταστάσεις
Δημιουργούμε εμείς οι ίδιοι ευχάριστες καταστάσεις. Βρίσκουμε, για παράδειγμα, ευκαιρίες να διοργανώσουμε πάρτι με φίλους, σχεδιάζουμε μικρές ή μεγάλες αποδράσεις, ξεκινάμε ένα καινούργιο χόμπι.

* Κοινωνικές συναναστροφές
Σχετιζόμαστε με άλλους. Οι επαφές με τους γύρω μας μάς δίνουν συναισθηματική πληρότητα, μας βοηθούν να δημιουργήσουμε ένα νέο πλαίσιο αντιλήψεων, να δούμε τα πράγματα από νέες οπτικές γωνίες και να εξελιχθούμε.

Λόγοι που οι γυναίκες συγχωρούν τους άντρες όταν απιστούν

Φοβάται να μείνει μόνη της, πιστεύει ότι θ' αλλάξεις ή απλά σ' αγαπάει. Είναι μόνο μερικοί από τους λόγους θα την κάνουν να συγχωρήσει την απιστία σου.

Στατιστικά και μόνο να το…
δεις οι γυναίκες συγχωρούν πιο εύκολα την απιστία. Έχεις αναρωτηθεί ποτέ τι συμβαίνει στο μυαλό της και την ωθεί να μην σ? αφήσει;

Αποτυχία
Είναι μια λέξη που δεν θέλει να υπάρχει στη ζωή της και πόσο μάλλον στα ερωτικά της. Το να μην σε δεχτεί θα είναι σαν να παραδέχεται ότι η σχέση σας και η αγάπη σας απέτυχε. Έτσι προτιμά να ξαναπροσπαθήσει και μάλιστα να κάνει ότι περνά από το χέρι της για να κολλήσει το γυαλί.

Ο φόβος του αγνώστου
Είναι μαζί σου πολύ καιρό, έχει δεθεί και έχει μάθει να ζει μέσα στη σχέση σας. Το να σε αφήσει και να επιστρέψει σε μια κατάσταση πολύ μακρινή για εκείνη την φοβίζει. Και αυτό που τη φοβίζει ακόμα περισσότερο είναι το πώς θα είναι να ζει χωρίς εσένα. Έτσι προτιμά να μείνει σε κάτι που γνωρίζει, έστω κι αν είναι λάθος, από το να αντιμετωπίσει το άγνωστο.

Πιστεύει ότι θ' αλλάξεις
Ή τουλάχιστον έτσι θέλει να πιστεύει. Στο γυναικείο της μυαλό δεν μπορεί να καταλάβει και να συνδυάσει τα κομμάτια σου. Πως γίνεται δηλαδή αυτός που την φροντίζει και δείχνει με κάθε τρόπο τη νιώθει για εκείνη να είναι ο ίδιος άνθρωπος που την κεράτωσε. Κι αυτό την κάνει να πιστέψει ότι θ' αλλάξεις, ότι δεν θα ξαναγίνει και ότι θα γίνεις πάλι αυτός που την φροντίζει και την αγαπάει.

Χαμηλή αυτοεκτίμηση
Οι γυναίκες που δεν ξέρουν τι αξίζουν είναι αυτές που συνήθως συγχωρούν την απιστία. Δεν τους ενδιαφέρει ο εαυτός τους, δεν έχουν εγωισμό και έτσι μπαίνουν στη διαδικασία να ξεχάσουν γρήγορα την απιστία, να σε δικαιολογήσουν απλά γιατί φοβούνται ότι δεν πρόκειται να βρουν κάτι καλύτερο. Θέλεις μια τέτοια γυναίκα δίπλα σου;

Είσαι δικός της
Μπορεί να έχει πληγωθεί από την απιστία σου αλλά ακόμα είσαι δικός της. Και δεν μιλάμε μέσα στη σχέση, αλλά μέσα στο μυαλό της είσαι κτήμα της. Δεν μπορεί να δεχτεί ή ίσως δεν είναι ακόμα έτοιμη να σε «ανακυκλώσει» και να σε αφήσει στα χέρια μια άλλης γυναίκας. Το να μείνει μαζί σου, όσο αρρωστημένο κι αν ακούγεται, είναι ο τρόπος της να υποστηρίξει το φρούριο της.

Κολώνα του σπιτιού
Και όχι δεν είσαι εσύ αλλά εκείνη. Αν νιώθει ότι αυτή είναι που στηρίζει τη σχέση σας, το να σε αφήσει είναι δύσκολο. Κι αυτό συμβαίνει της περισσότερες φορές όταν υπάρχουν παιδιά. Έχοντας οικογένεια νιώθει ότι έχει να σκεφτεί και άλλους, όχι μόνο τον εαυτό της, κι έτσι δεν σε χωρίζει για να μην πέσει σ' εκείνη το βάρος της διάλυσης της οικογένειας.

Ιστορία μου, αμαρτία μου
Αν είναι πολύ καιρό μαζί σου και είναι και λίγο συναισθηματική, είναι πολύ δύσκολο να σε αφήσει. Αυτό που σκέφτεται είναι το παρελθόν σας και όλα όσα έχετε μοιραστεί. Τη δική σας ιστορία από το πρώτο ραντεβού μάλιστα. Και προτιμά να μείνει μαζί σου παρά να σ' αφήσει και να επιστρέψει στη μοναξιά της, εγκαταλείποντας ότι έκανε για να είναι μαζί σου.

Οικονομική στήριξη
Κι όμως υπάρχουν ακόμα γυναίκες που στηρίζονται οικονομικά στον σύντροφό τους. Μπορεί να μην σου αρέσει να σε βλέπει σαν πενηντάευρο, αλλά πολλές φορές αυτός είναι ο λόγος που απατημένες γυναίκες δεν εγκαταλείπουν τους συντρόφους τους. Γιατί να μείνει μόνη της, να ξεβολευτεί άμα τα έχει όλα έτοιμα; Επειδή την απατάς; Δεν είναι τόσο ισχυρό για εκείνη.

Επενδύσεις
Αυτό έχει να κάνει τόσο με συναισθήματα, όνειρα, χρόνο και χρήματα. Ότι κι αν έχει επενδύσει στη σχέση σας δεν θέλει να το εγκαταλείψει. Έτσι επιλέγει να μείνει και να «δουλέψει» για ότι επένδυσε σ' εσένα από το να φύγει και να νιώσει ότι τα χάνει όλα.

Δυνατά αισθήματα
Αν ρωτήσεις γυναίκες που δέχτηκαν την απιστία η πιο κοινή απάντηση που θα λάβεις είναι «μα τον αγαπάω». Ακούγεται ρομαντικό και ουτοπικό σ' εσένα αλλά είναι αλήθεια. Τις περισσότερες φορές θα το δεχτεί απλά γιατί νιώθει πολύ δυνατά πράγματα για σένα. Στο χέρι σου λοιπόν είναι αν θα το εκτιμήσεις ή όχι.

Διαφορές ανάμεσα στην αληθινή και την τοξική αγάπη

Όλοι σε κάποιο βαθμό είμαστε διατεθειμένοι και πρέπει να κάνουμε υποχωρήσεις, να ανεχόμαστε και να συγχωρούμε.

Σε μερικές περιπτώσεις όμως η ανεκτικότητα και οι υποχωρήσεις που κάνουμε μας εξουθενώνουν, θίγουν την αξιοπρέπειά μας, ανατρέπουν την ισορροπία μας και μας κάνουν να νιώθουμε αποτυχημένοι και δυστυχείς.

Παρακάτω μπορούμε να διαπιστώσουμε αν και σε ποιο βαθμό τα συναισθήματα που βιώνουμε απέναντι στον σύντροφό μας είναι αληθινή αγάπη ή η έκφραση νευρωσικών αδυναμιών που μας δεσμεύουν και εμείς τις καλύπτουμε κάτω από το πρόσχημα της αγάπης.

Αληθινή αγάπη: κύρια προτεραιότητα είναι η εξέλιξη του εαυτού σας.
Τοξική αγάπη: υπάρχει εμμονή με τη σχέση.

Αληθινή Αγάπη: υπάρχει χώρος για ανάπτυξη και επέκταση αλλά και επιθυμία για τους άλλους να αναπτυχθούν εξίσου.
Τοξική αγάπη: αίσθημα ασφάλειας και άνεσης μόνο στην ομοιότητα. Η ανάγκη θεωρείται απόδειξη αγάπης – στην πραγματικότητα ίσως είναι φόβος, ανασφάλεια, μοναξιά.

Αληθινή Αγάπη: υπάρχουν ξεχωριστά ενδιαφέροντα και φίλοι ενώ ταυτόχρονα διατηρείτε τις υπόλοιπες σημαντικές σχέσεις στη ζωή σας.
Τοξική αγάπη: απόλυτη εμπλοκή στα πάντα, περιορισμένη κοινωνική ζωή, παραμέληση παλιών φίλων κι ενδιαφερόντων.

Αληθινή αγάπη: ενθάρρυνση της εξέλιξης του άλλου κι αίσθημα ασφάλειας που οφείλεται στη δική σας αξία.
Τοξική αγάπη: ενασχόληση με τη συμπεριφορά του άλλου και φόβος πιθανών αλλαγών του.

Αληθινή αγάπη: ύπαρξη αρμόζουσας εμπιστοσύνης (εμπιστοσύνη στον/στην σύντροφο όσον αφορά τη συμπεριφορά του/της).
Τοξική αγάπη: αισθήματα ζήλειας, κτητικότητας, ανταγωνισμού, ανάγκη προστασίας των «κεκτημένων».

Αληθινή αγάπη: συμβιβασμός, διαπραγμάτευση ή ηγετική συμπεριφορά εκ περιτροπής κι επίλυση των προβλημάτων από κοινού.
Τοξική αγάπη: προσπάθειες για απόκτηση του ελέγχου, κατηγορίες, παθητική ή επιθετική χειραγώγηση.

Αληθινή αγάπη: αποδοχή της ατομικότητας του άλλου.
Τοξική αγάπη: προσπάθεια αλλαγής του άλλου σύμφωνα με τα δικά σας πρότυπα.

Αληθινή αγάπη: μέσα στη σχέση ασχολείστε με όλες τις πτυχές της πραγματικότητας.
Τοξική αγάπη: η σχέση βασίζεται στην ψευδαίσθηση και την αποφυγή των δυσάρεστων καταστάσεων.

Αληθινή αγάπη: οι δύο σύντροφοι φροντίζουν τον εαυτό τους και η συναισθηματική τους κατάσταση δεν εξαρτάται από τη διάθεση του άλλου.
Τοξική αγάπη: υπάρχουν προσδοκίες ότι ο ένας σύντροφος θα φροντίσει και θα «σώσει» τον άλλο.

Αληθινή Αγάπη: αποστασιοποιημένη αγάπη (υγιές ενδιαφέρον για τον/την σύντροφο διατηρώντας τα όρια της ελευθερίας του/της.)
Τοξική αγάπη: εμμονή με τα προβλήματα και τα συναισθήματα του άλλου.

Αληθινή Αγάπη: το σεξ είναι ελεύθερη επιλογή που αναπτύσσεται μέσω της φροντίδας και της φιλίας.
Τοξική αγάπη: υπάρχει πίεση γύρω από το σεξ που οφείλεται στον φόβο, την ανασφάλεια και την ανάγκη για άμεση ικανοποίηση.

Αληθινή αγάπη: υπάρχει η δυνατότητα οι σύντροφοι να απολαμβάνουν μοναχικές στιγμές.
Τοξική αγάπη: υπάρχει προσκόλληση, οι δύο σύντροφοι δεν μπορούν να αντέξουν μακριά ο ένας από τον άλλο.

Αληθινή αγάπη: μια κατάσταση άνεσης κι ευχαρίστησης.
Τοξική αγάπη: μια κατάσταση πόνου και απελπισίας.

Αληθινή αγάπη: οι συζητήσεις γίνονται με βάση την κατανόηση, τη βοήθεια ή τη φροντίδα.
Τοξική αγάπη: οι συζητήσεις γίνονται με βάση τις κατηγορίες, την υπεράσπιση του εαυτού μας ή τον χειρισμό του άλλου.

Η Αγάπη δεν περιέχει πόνο. Ο πόνος προέρχεται από τα προβληματικά στοιχεία του χαρακτήρα και το Εγώ μας. Οι ευτυχισμένες σχέσεις βασίζονται στην αμοιβαία εκτίμηση και σεβασμό και όχι στο φόβο ή στη χειραγώγηση.

Αν έφυγε ο σεβασμός από τη σχέση, φύγε κι εσύ…

Έχεις θράσος να μην αγαπάς και να μένεις δίπλα σε έναν άνθρωπο που σε λατρεύει. Γιατί αν υπήρχε αγάπη θα έμενες κοντά του ανεξαρτήτως συγκυριών και δυσκολιών, ψυχή τε και σώματι.

Δε θα χρειαζόταν να παίξεις με την καρδιά του, δε θα μοίραζες την αγάπη του για να φτάσει και για τους δυο σας, δε θα χρησιμοποιούσες λόγια όμορφα για να πείσεις, θα κρατούσες την ψυχή σου καθαρή, θα μπορούσες να πεις «αντίο» κοιτώντας τον άλλον στα μάτια.

Λένε ότι οι άνθρωποι εκτιμούν την αξία του άλλου στην απουσία του.

Αυτό είναι άδικο για όσους δίνουν τη μια ευκαιρία πίσω από την άλλη με την ελπίδα ότι κάτι, κάποτε, θα αλλάξει. Αναρωτήσου αν τα δίνουν όλα απλόχερα, πόσο δίκιο θα είναι γι? αυτούς όταν δε θα τους έχει μείνει ούτε ψυχή; Τι να κάνουν την εκτίμηση στο τέλος αν μέσα στη σχέση δεν την έχουν; Τι να την κάνουν τη δικαίωση μετά την ήττα; Μα είναι όντως ήττα;

Προχθές μια φίλη δασκάλα μού έδειχνε κάτι κατασκευές που φτιάχνουν τα παιδιά στο σχολείο με Lego. Ένα φυλλάδιο είχε οδηγίες για τις διαστάσεις που θα χρησιμοποιηθούν, τα χρώματα που θα τοποθετηθούν σε κάθε σημείο και πώς θα τεθεί ο μηχανισμός σε λειτουργία για να κινήσει την κατασκευή. Η σχέση δεν έχει οδηγίες χρήσης. Έχει χρώματα και μηχανισμούς λειτουργίας που το κάθε μέλος της τοποθετεί μικρά-μικρά κομματάκια Lego ή που αφαιρεί. Όσα κομματάκια κι αν προσθέσεις εσύ η κατασκευή δε θα κινηθεί αν ο άλλος τα αφαιρεί γιατί δεν θα είναι ποτέ άρτια εξοπλισμένη.

 Τα άτομα που μας δίνουν τα σπουδαιότερα πράγματα στη ζωή, παίρνουν συχνά το μικρότερο ποσοστό εκτίμησης από εμάς.

Η αγάπη του ενός από μόνη της δεν μπορεί να κάνει τη σχέση να λειτουργήσει. Οι σχέσεις δεν είναι στατικές, μεταβάλλονται και περνούν μέσα από σωρεία σταδίων, απαιτούν αλλαγή. Ισομερώς και αναλογικά χρειάζεται να υπάρχει η επικοινωνία, οι αγκαλιές, οι ελπίδες, οι πίκρες, οι δουλειές του σπιτιού. Καμιά σχέση δεν είναι τόσο στέρεη που να μην έχει ανάγκη από αμοιβαιότητα.

Σε όλες τις σχέσεις που δημιουργούμε ως άνθρωποι δοκιμάζεται η δυνατότητά μας να κατανοήσουμε τις ανάγκες των άλλων και να δώσουμε όσα μπορούμε για να μας καταλάβουν κι αυτοί. Η αγάπη όμως, δεν είναι ένα πατρόν που φοριέται σε όλους· ο ένας είναι ψηλός ή χοντρός και δεν τον φτάνει, ο άλλος λιγνός ή κοντός και του περισσεύει.

Γι? αυτό κάποιοι εθελοτυφλούν μέσα στις σχέσεις. Αγαπάνε με την ελπίδα κάποτε να τους αγαπήσει κι ο άλλος, επιμένουν να προσπαθούν παρόλο που η προσπάθεια δεν είναι αμοιβαία. Κάνουν υπομονή για να βρουν μια χαμένη Ατλαντίδα.

Σε κάθε απογοήτευση σκέφτονται ότι έπρεπε να είχαν χωρίσει τότε και το «τότε» γίνεται άλλη μια ευκαιρία που πολλαπλασιάζεται μέσα σε μέρες που γίνονται βδομάδες και μετά μήνες. Είναι μια αναμονή που τους κάνει νευρικούς, απογοητευμένους, δυστυχισμένους. Στο μυαλό τους δικαιολογούν την έλλειψη τρυφερότητας χάριν των όμορφων στιγμών του παρελθόντος, αρκούνται σε ψίχουλα αγάπης με την ελπίδα της αλλαγής, φοβούνται να φύγουν, να ξεχάσουν ή να ξεχαστούν κι έτσι σταματούν να ζητάνε τα αυτονόητα γιατί κουράστηκαν.

Βαθιά μέσα τους όμως, θέλουν όσο τίποτα να αγαπηθούν δυνατά, να τους προσφερθούν όσα δίνουν. Τους πιάνει το παράπονο που η διεύθυνση της σχέσης τους γράφει «αδιέξοδο» ενώ δεν τολμούν να στρίψουν στο παραδίπλα στενό που γράφει «οδός ονείρου». Βαθιά μέσα τους θέλουν κάποιον να αγαπήσει επιτέλους αυτές τις λεπτομέρειες στο πρόσωπο, στο σώμα, στο μυαλό τους. Διψούν για μια αγάπη που να είναι δυνατή τόσο όσο να γκρεμίσει τον κόσμο και να τον ξαναφτιάξει.

Για φαντάσου κάποτε αυτόν τον άνθρωπο με τον οποίο έχεις ζήσει τόσα πολλά να μη θες ούτε τη μορφή του να θυμάσαι. Γιατί, πώς να κλειστείς στα ίδια χέρια για παρηγοριά όταν είναι τα ίδια χέρια που σε πονάνε; Πώς να φιλήσεις τα χείλη που ξεστομίζουν πικρές κουβέντες; Πώς να κοιτάξεις τα μάτια που καθρεφτίζονται μέσα τους όσα σου στερούνται στην τελική; Η απουσία του άλλου -σωματική ή συναισθηματική- γίνεται τρόπος ζωής για σένα.

Έχεις δοκιμάσει όλους τους ρόλους, δοκίμασε και τον πρωταγωνιστικό. Μέσα σου όλα είναι διαλυμένα. Τι παραπάνω να σου γκρεμίσουν;

Να αρκείσαι μόνο με την αγάπη που είναι αντιληπτή και αποδεκτή και από τους δύο, που ο τρόπος που εκδηλώνεται είναι ο ίδιος με τον τρόπο που εκλαμβάνεται. Να πεις «χρειάζομαι να με αγαπάς με τον τρόπο που έχω μάθει να καταλαβαίνω την αγάπη».

Αν πάλι έφυγε η εκτίμηση κι ο σεβασμός από τη σχέση σας, φύγε κι εσύ. Να φύγεις κι ας καταλήξει σε μικρό τιτανικό. Τι κι αν αγάπησες πολύ, δικιά σου η αμαρτία.

Καμιά φορά το ευχάριστο τέλος είναι μόνο για τον εαυτό σου. Είναι απλό.

ΑΡΧΕΓΟΝΟ

Καθοδεύουμε προς έναν άγνωστο τόπο έξω απ’ τον χωρόχρονο ακολουθώντας τα χνάρια του Αρχέγονου¹, με προορισμό τον κυκεώνα² της μνημοσύνης³ μέσα στον οποίο περιδινίζονται οι εγκόσμιες μορφές⁴. Σμίγουμε εγερθέντες⁵ στο βαθύ ενύπνιο, εκεί όπου το νυκτιφαές φως⁶ αγκαλιάζει εκστατικά το αισθητό⁷ σκότος, ξετυλίγοντας τον ιστό⁸ ενός έξυπνου⁹ αινίγματος. Είμαστε φευγαλέες σκιές που νοσταλγούν να αντικρίσουν ολόκληρα τα απλά, ατρεμή και ευδαίμονα φάσματα¹⁰ του νου, μέσα από τις μορφοπλασματικές εικόνες που χορεύουν μέσα στην ορχήστρα¹¹ του ενκεφάλου¹² μας. Είμαστε ειδωλικές¹³ αντανακλάσεις του αυτόζωου¹⁴ που ενορχηστρώνει το υποσελάνιο¹⁵ ολόγραμμα¹⁶ μέσα στο οποίο βυθιζόμαστε και μέσα από το οποίο αναδυόμαστε, εκλάμψεις¹⁷ που συνθέτουν την μεγάλη φωτιά¹⁸. Χορονοούμε¹⁹ σαν τέκμορες²⁰ το άπειρο περιφερόμενοι γύρω από τον κρατήρα²¹ των ψυχών, λησμονώντας πως όλα όσα υπάρχουν είναι οι νοήσεις ενός νου που νοεί τον εαυτό²² του. Όλοι οι άνθρωποι που γεννήθηκαν, που γεννιούνται και που θα γεννηθούν, δεν είναι τίποτε άλλο παρά διαφορετικές όψεις του αρχέγονου. Το Αρχέγονο είναι το αιώνιο παιδί²³, που πίσω από τα πύρινα μάτια²⁴ του εποπτεύει την άρρητη ακεραιότητα της Νύχτας²⁵.

Αμέτρητοι καθρέφτες αντανακλούν την νόησή του στην αέναη περιφορά τους, καθώς άπειροι συνδυασμοί αριθμών τρέχουν πίσω από τα μάτια του. Ατάραχο ατενίζει τον μορφογενετικό²⁶ Ωκεανό να κινείται, αναδύοντας μέσα από τους αφρούς²⁷ της εφήμερες μορφές που επιστρέφουν²⁸ στον αρχέγονο εαυτό τους, στο άχρονο και άχωρο σημείο όπου το ουδέν αγκαλιάζει εκστατικά το άπειρο. Μέσα από ένα παράλληλο διάκοσμο²⁹ προβάλλονται σαν θέατρο σκιών οι κόσμοι μαζί με τις εκδηλωμένες υπάρξεις τους, στο μεταίχμιο³⁰ που σμίγουν η ματαιότητα και η πληρότητα, μέσα στα σπλάχνα της μέλανας μήτρας του σύμπαντος. Εισχωρούμε νοερά μέσα στην μητρική κι ερωτική αγκαλιά του αρχέγονου, η οποία έλκει τις επιμέρους υπάρξεις στην αδιαίτερη ενότητά του, εκεί όπου κάθε είδωλο ομορφιάς χάνει την αξία του μπροστά στην εκτυφλωτική Ιδέα του αρχέτυπου Κάλλους³¹. Η πρωταρχική ομορφιά δεν εκδηλώθηκε και δεν απωλέσθηκε ποτέ, παραμένοντας αείζωη μέσα στο ανέγγιχτο άβατο του απείρου, μέσα απ’ το οποίο εκπορεύεται η κάθε δυνατότητα³² και η κάθε ετερότητα³³, στο αισθητό σκότος³⁴.

Το αρχέγονο είναι η ιδανικότερη κατάσταση των όντων, που σημαίνει το να μη γεννηθούν και το να μην πεθάνουν ποτέ, με συνέπεια την ανώλεθρη τελειότητα της μη εν χρόνω ύπαρξης και της μη εν κόσμω φθοράς. Μέσα σ’ αυτή την υπερκόσμια μακαριότητα εκμηδενίζεται κάθε τι εγκόσμιο, καθώς το νοερό³⁵ σκότος απορροφά το εφήμερο αισθητό³⁶ φως. Η ακέραια ομορφιά είναι η αφανής αρμονία³⁷ του παντοτινά ανεκδήλωτου, καθώς φάσματα³⁸ της οποίας εκδηλώνονται στον κόσμο του γίγνεσθαι³⁹ με τις ψυχικές απορροές τους να πιάνονται όμηροι της ανάγκης στο δίχτυ του χρόνου.

Η φιλοσοφία⁴⁰ μετουσιώνει το φόβο του θανάτου σε ίμερο⁴¹ φυγής και μετατρέπει τον πόνο του κόσμου σε τέχνη⁴² ζωής, γεννώντας στην ψυχή την μοναδική ελπίδα⁴³ πως κάποτε τελειώνουν όλα, αποσβένοντας σταδιακά την ανάμνηση του τραύματος της γένεσης και βουλιάζοντας εκστατικά στην αναζήτηση της μονοειδούς συνουσίας⁴⁴ με τον θάνατο,
επιζητώντας την τελική επιστροφή της ψυχής μέσα στον αέναο θάνατο.

Η νοσταλγική έλξη της επιστροφής της ψυχής στην ασώματη κατάσταση, θρέφει την φροντίδα της για τον ένσαρκο βίο και ενισχύει της εκτίμησή της για την αξία της ζωής, γι’ αυτό το λόγο γίνεται υπαρξιακή κατάφαση⁴⁶ που αρνείται την παραίτηση και που καταδικάζει την αυτοκτονία. Κατ’ αυτό τον τρόπο, αυτό που φοβόμαστε και που μας προκαλεί πόνο γίνεται ο δούρειος ίππος που μας λυτρώνει απ’ το επίφοβο και απ’ το αλγεινό. Η ορθή φιλοσοφία⁴⁷ μας προτρέπει να ρουφήξουμε συνειδητά την κάθε στιγμή της ζωής σαν να ήταν η τελευταία και να την μετουσιώσουμε σε ύπαρξη και σε έργο, τονίζοντας την αναντικατάστατη αξία της και επισημαίνοντας την ανεπίστρεπτη μοναδικότητά της, μέσα στο λίγο του κόσμου⁴⁸.

Κλείσε τα μάτια σου φίλε αναγνώστη και άνοιξε τα μάτια της ψυχής σου. Βυθίσου στο ενδοσύμπαν⁴⁹ μέσα σου και αφησε να προελάσει στην σκέψη σου όλη η ιστορία της ανθρώπινης εξέλιξης: η πολιτική, η επιστήμη, η τέχνη και η φιλοσοφία. Κοίτα τον έναστρο ουρανό και ξεκίνα να διανύσεις την απόσταση που μας χωρίζει με τον γαλαξία της Ανδρομέδας⁵⁰. Ταξίδεψε πέρα από τους γαλαξίες, μέχρι να φτάσεις στην αρχή του χρόνου και στο πέρας του χώρου, αγγίζοντας το Αρχέγονο μέσα στο άβατο του απείρου. Μπορείς να συλλάβεις την μικρότητα του σύμπαντος μέσα σου;

Τώρα σκέψου αντίστροφα και μίκρυνε τον εαυτό σου τόσο πολύ, ώστε να χωρέσει μέσα σε ένα σπόρο φυτού, σε έναν κόκκο σκόνης, σε ένα κύτταρο, σε ένα άτομο ύλης και σε ένα κβάντο φωτός, φτάνοντας στο σημείο του ελάχιστου δυνατού ορίου.

Μπορείς να διακρίνεις την μικρότητά σου μέσα στο σύμπαν;

Μέσα από αυτή την οπτική, το Αρχέγονο μοιάζει με κουκίδα που εμπεριέχει τα πάντα μέσα του δυνάμει, κρυφίως κι αφανώς⁵¹, ενώ εμάς μας κάνει να φαινόμαστε σαν μοναχικούς ταξιδιώτες στα σημεία του χώρου και στα διαστήματα του χρόνου. Υπό αυτή την έννοια, όλα όσα μπορεί να γνωρίσει ο άνθρωπος μοιάζουν με μια χρονι ή σταγόνα μέσα σε έναν αρχέγονο ωκεανό μνήμης και με ένα άτομο⁵² μέσα στα αχανή λειβάδια των γαλαξιακών υπερσμηνών˙ από την άλλη όμως, η σταγόνα είναι ομοούσια του ωκεανού και το άτομο είναι το θεμελιώδες δομικό συστατικό των γαλαξιακών υπερμηνών. Ανάμεσα στα δύο άκρα εκδηλώνεται η φύση⁵³ του αρχέγονου χάους και η όψη του ξετυλίγεται μέσα στο θόλο της ψυχής⁵⁴ μας, καθώς βυθιζόμαστε,
στα τρίσβαθα του εαυτού μας⁵⁵.

Η απλότητα του Είναι εκφράζεται με μια παράδοξη πολυπλοκότητα μέσα στο μυαλό των ανθρώπων, καθώς το πιο ακατανόητο πράγμα στη φύση είναι η απλότητά της,
«φύσις κρύπτεσθαι φιλεί»⁵⁶.

Παράλληλοι διάκοσμοι⁵⁷ ξεδιπλώνονται σε χωροχρονικές διαστάσεις, κάποιοι από τους οποίους αναδιπλώνονται στο άμορφο χάος, έτσι ώστε να μπορέσει να εκδηλωθεί το διπολικό ζεύγος των εφήμερων μεταβλητών κόσμων και της αρχέγονης αϊδιας⁵⁸ φύσης. Αρχές, έδρες και φάσματα της ενιαίας και αδιάστατης τοπολογίας του πεδίου, εκδηλώνουν μορφογενετικούς κόσμους που αναδύονται σαν αφροί⁵⁹ μέσα από την σκοτεινή μήτρα του σύμπαντος⁶⁰, μέσα στην οποία βρίσκεται κάθε τι ανεκδήλωτο και
«εν παντί πάντα»⁶¹.

Αυτή η ενιαία απλότητα δεν μπορεί να περιγραφτεί με λέξεις, διότι κάθε όνομα θα της προσέδιδε μία επίκτητη ιδιότητα, μπορεί όμως να παρομοιαστεί με την ενότητα και την απλότητα ενός,
αιένυπνου δίχως όνειρα, μέσα στην ηχώ ενός κοχυλιού.

Ένα αγόρι περπατά στις όχθες του ωκεανού⁶² και βρίσκει μέσα στην άμμο έναν κοχλία⁶³ που αναπαριστά πάνω στο κέλυφός του δινόμορφες έλικες και φρακταλώδεις σπείρες⁶⁴. Εντυπωσιασμένο από την ομορφιά του οστράκου⁶⁵, επιχειρεί να ερμηνεύσει τα σύμβολα⁶⁶ και μέσα από τον αποσυμβολισμό τους προσπαθεί να γνωρίσει τον εαυτό του. Σε μια ανύποπτη στιγμή, βάζει το κοχύλι στο αυτί του κι ακούει τους παφλασμούς των κυμάτων να τραγουδούν ψιθυριστά τις μνήμες του νερού και την οδύσσεια του οστράκου.

Καθώς κλείνει τα μάτια, αφήνεται στο τραγούδι της ωκεάνειας Μούσας κι εκείνη το ταξιδεύει μέσα από τα εσωτερικά κοιλώματα της δίνης του κελύφους, οδηγώντας τη ψυχή του στον αχανή βυθό της αρχέγονης Μνημοσύνης. Η ηχώ που πάλλεται στο τύμπανό του, του εξιστορεί τον μύθο της κόρης Διώπης⁶⁷, θεραπαίνιδας της Περσεφόνης απ’ την Όαση της Φαιακίδας⁶⁸, η οποία έλουζε μια νύχτα τα χρυσόξανθα μαλλιά της στον ποταμό Ράριο⁶⁹ που διαπερνά νοτιοανατολικά τη χώρα και που καταλήγει στο ιερό άλσος της Περσεφόνης⁷⁰.

Κάτω από το σεληνόφως που χάϊδευε απαλά το αλαβάστρινο κορμί της, εκείνη παρατηρούσε το είδωλό της να αχνοφέγγει και να ξεθωριάζει πάνω στα νερά του ποταμού όπου λουζόταν. Όταν τα σύννεφα έκρυψαν το πρόσωπο της Σελήνης, τότε εμφανίστηκε πάνω στην επιφάνεια του ποταμού η μορφή του αγοριού που κρατούσε το κοχύλι. Η κόρη ερωτεύτηκε την μορφή που αντίκρυσε και άρχισε να πηγαίνει κάθε νύχτα στον ποταμό για να ανταμώσει το είδωλο του αγαπημένου της. Ο ποταμός εξοργίστηκε που η αγαπημένη του πήγαινε στην κοίτη του, όχι για εκείνον, αλλά για να συναντήσει ένα είδωλο, έτσι, ένα βράδυ πήρε την μορφή του νέου και την πλησίασε.

Καθώς οι δύο νέοι ερωτοτροπούσαν πάνω στην όχθη του ποταμού, το είδωλο του νέου προσποιήθηκε ότι γλύστρισε κι έπεσε μέσα στα ορμητικά νερά. Η κόρη αψήφισε τον κίνδυνο κι έπεσε μέσα στον ποταμό για να σώσει τον αγαπημένο της, με αποτέλεσμα να την ρουφήξει μία δίνη και να πνιγεί. Μόλις συνειδητοποίησε το πάθος του ο ποταμός, μαράζωσε και ξεράθηκε. Μετά το θάνατό τους, η Περσεφόνη καταστέρωσε τον Ποταμό στη Ζώνη του Γαλαξία⁷¹, ενώ την κόρη την καταστέρωσε στον αστερισμό της Διόπης, γνωστής σήμερα ως Κόμη της Βερενίκης⁷².
------------------------
ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:

1. «Αρχέγονο», εκ των συνθετικών «αρχή» και «γόνος»-. Με την έννοια αυτή δηλώνω την αρχή της γένεσης των αισθητών όντων και της εκδήλωσης της εγκόσμιας μονάδος μέσα στην αιώνια φύση. Σε θεολογικό επίπεδο το Αρχέγονο εκφράζει τον Διόνυσο, ο οποίος μέσα στους ορφικούς ύμνους αποκαλείται «πρωτόγονος» και «διφυής». Ο Διόνυσος αποτελεί την απαρχή της κοσμικής δημιουργίας και είναι ο βασιλιάς του αισθητού κόσμου (βλ. Πρόκλος «Εις Πλάτωνος Τίμαιον» B.443.14 και E.242.9 εκδ. Κάκτος).

2. «Κυκεών δϊίσταται (μη) κινούμενος...ο κυκεών αν δεν κινούνταν θα δϊίστατο -δεν θα αναμειγνυόταν και θα διαλυόταν-» Ηράκλειτος αποσπ. 125 και σχόλιο 11, J. Brun «Ηράκλειτος» εκδ. Πλέθρον. Με την λέξη «δϊίσταμαι» σήμερα εννοούμε την διάσταση, όπως λέμε πχ «οι απόψεις δϊίστανται» εννοώντας ότι υπάρχει διάσταση και μη συμφωνία απόψεων.

Για την ηρακλείτεια φιλοσοφία, η διάς(τ)αση και η διάς(π)αση δηλώνουν κάτι παρεμφερές, δεδομένου ότι αν η φύση δεν κινείτο τότε θα παρέμενε στατική και θα κατέληγε στην αποσύνθεση και τον αφανισμό. Αν πχ ένα ζώο δεν κινηθεί θα πεθάνει από ασιτία, αλλά ακόμη κι αν μέσα σε μία ανόργανη μάζα σταματούσε η κίνηση των ηλεκτρονίων της τότε η μάζα θα διαλυόταν. Η λέξη «κυκεών» προέρχεται από το ρήμα «κυκάν» που σημαίνει «ανακινούμαι» (βλ. ετυμολογικό λεξικό «Liddell and Scott»).

Η έννοια στο κείμενο έχει οντολογικό χαρακτήρα, καθώς επισημαίνει την οντολογική διάσταση ανάμεσα στο «κινούμενο» που είναι το «γίγνεσθαι» και στο «ακίνητο» που είναι το «Είναι» λαμβάνοντας υπ’ όψιν την 6η υπόθεση του Παρμενίδη σχετικά με το ότι το Εν ούτε κινείται αλλά ούτε και είναι ακίνητο (βλ. Πλάτων «Παρμενίδης» 163b – 164b εκδ. Κάκτος).

Επίσης, μέσα στο κείμενο η λέξη «κυκεών» συνδέεται με την λέξη «μνημοσύνη», δηλώνοντας ότι μέσα από την δεξιόστροφη φορά περιδίνησης του πλατωνικού «ταυτού» το παν μεταβαίνει από την «ετερότητα» του πλήθους προς την «ταυτότητα» του «ενός όντος» (για τις φορές του «ταυτού» και του «ετέρου» βλ. Πλάτων «Τίμαιος» 36a, ενώ για το «εν ον» βλ. Πλάτων «Παρμενίδης» 137c – 166c και Παρμενίδης αποσπ. 7-8 «Προσωκρατικοί Τόμος 9» εκδ. Κάκτος»).

Συνοπτικά αναφέρω ότι η φορά του «ταυτού» είναι δεξιόστροφη και οδηγεί προς τα νοητά και την «αρχή της ταυτότητας» η οποία κάνει το ον να είναι αυτοέν και ταυτό (ίδιο) με τον εαυτό του, ενώ η φορά του «ετέρου ή θατέρου» είναι αριστερόστροφη και οδηγεί προς τα αισθητά και την «αρχή της ετερότητας» η οποία κάνει το ον να μερίζεται σε πλήθος και να γίνεται έτερο (άλλο) από το αυτοέν.

Ο Εμπεδοκλής αποκάλεσε την αρχή της ταυτότητας ως «Φιλότητα» (έλξη) οντολογικά και ως «Κύπρις» (Αφροδίτη) θεολογικά, ενώ την αρχή της ετερότητας την ονόμασε «Νείκος» (έριδα) οντολογικά και «Κότο» (έχθρα) θεολογικά (βλ. Εμπεδοκλής «Περί Φύσεως» αποσπ. 35 για την «φιλότητα» και το «νείκος» και «Καθαρμοί» αποσπ. 128 για την «Κυπρίδα» και αποσπ. 121 για τον «Κότο», «Οι Προσωκρατικοί Τόμος 11» εκδ. Κάκτος).

Η δεξιόστροφη φορά του ταυτού οδηγεί προς τη δίκη (δικαιοσύνη) και συνδέεται με το δεξιόστροφο μέρος του εγκεφάλου το οποίο είναι υπεύθυνο για τις μαθηματικές και τις λογικές λειτουργίες (*αντίληψη κυματικής φύσης φωτός και χωρικών σχέσεων), ενώ η αριστερόστροφη φορά του ετέρου οδηγεί στην αδικία και συνδέεται με το αριστερό ημισφαίριο του εγκεφάλου το οποίο είναι υπεύθυνο για τις αισθητικές και τις συναισθηματικές λειτουργίες (*αντίληψη σωματιδιακής φύσης φωτός και λεπτομερειών).

Πέρα από αυτά, ο «κυκεών» αποτελούσε ένα θεουργικό παρασκεύασμα προς μυστηριακή χρήση στην αρχαιότητα, το οποίο ενίσχυε τις θεραπευτικές και τις ενορατικές λειτουργίες του ανθρώπινου οργανισμού μέσω της αύξησης των ορμονών της μελατονίνης και της αδενοχρωμίνης, αλλά και που αναπτέρωνει τις νοητικές ιδιότητες της ψυχής. Την πρώτη και εγκυρότερη αναφορά σχετικά με την παρασκευή και την μυστηριακή χρήση του κυκεώνα την συναντάμε στην Ιλιάδα του Ομήρου, με χαρακτηριστικότερο το περιστατικό όπου η Εκαμήδη παρασκευάζει τον κυκεώνα μέσα στην κούπα του Νέστορα (Θ.624).

3. Η «μνημοσύνη» δηλώνει το σύνολο των «αναμνήσεων» που εμπεριέχουν μέσα τους τις «μνήμες» και διαφέρει από αυτές ως προς το ότι είναι καθολικότερη και ως προς το ότι δεν εδράζεται στον εγκέφαλο αλλά στη ψυχή. Η διαφορά μεταξύ «μνήμης» και «ανάμνησης» έγκειται στον διαφορετικό τρόπο λειτουργίας τους και στην διαφορετική τους φύση, καθώς η «μνήμη» αφορά την αποθηκευμένη πληροφορία του τάδε πράγματος ή της τάδε εμπειρίας, ενώ η «ανάμνηση» αφορά την νοητική κίνηση προς την ανάκληση της πληροφορίας ή της εμπειρίας (βλ. σχετικά Αριστοτέλης «Μικρά Φυσικά, Περί Μνήμης και Αναμνήσεως» 449b – 452a εκδ. Κάκτος).

Σύμφωνα με την πλατωνική φιλοσοφία, η «γνώση είναι ανάμνηση» (βλ. Πλάτων «Μένων» 80a και «Θεάγης» 432a) και η ψυχή πριν ενσαρκωθεί στον κόσμο της γένεσης περιπλανιόταν κοντά στον κόσμο των ιδεών όπου αντίκρυσε την αληθινή ουσία των όντων (βλ. Πλάτων «Φαίδρος» 250b εκδ. Κάκτος), την οποία λησμόνησε με την κάθοδό της στον ένσαρκο βίο (βλ. στον μύθο του Ηρός, Πλάτων «Πολιτεία» βιβλίο 10 εκδ. Κάκτος). Η λέξη «μνήμη» εμπεριέχει μέσα της το ρήμα «μένω» με το οποίο δηλώνει την παραμονή ενός πράγματος σε έναν τόπο ή σε μία κατάσταση.

Επίσης, η λέξη σχετίζεται και με το ουσιαστικό «μήνη», το οποίο σημαίνει «φεγγάρι» και «οργή», σε αντιστοιχία με το ρήμα «θυμάμαι» το οποίο σχετίζεται με τον «θυμό». Στο κείμενο, η λέξη «ανάμνηση» συνδέεται με την προηγούμενη λέξη «κυκεών», εννοώντας ότι η μετάβαση από το αισθητό στο νοητό συνεπάγεται με την έξοδο από την «λήθη» και την σταδιακή είσοδο προς την «μη λήθη» ή «α λήθεια».

 Στο σημείο αυτό αξίζει να αναφερθεί το περιεχόμενο της χρυσής πλάκας που βρέθηκε σε τάφο στην Πετηλία της Μεγάλης Ελλάδας (νότια Ιταλία) και η οποία χρονολογείται στον 4ο αιώνα π.Χ – παρόμοιες πλάκες έχουν βρεθεί στο Ιππώνιο και στις Ελευθερές της Κρήτης-: «Ευρήσσεις δ’ Αϊδαο δόμων επ’ αριστερά κρήνην, παρ’ δ’ αυτήι λευκήν εστηκυίαν κυπάρισσον, ταύτης της κρήνης μηδέ σχεδόν εμπελάσειας. Ευρήσεις δ’ ετέραν, της Μνημοσύνης από λίμνης ψυχρόν ύδωρ προρέον.

Φύλακες δ’ επίπροσθεν έασιν ειπείν: -Γας παις ειμί και Ουρανού αστερόεντος, αυτάρ εμοί γένος ουράνιον, τόδε δ’ ίστε και αυτοί, δίψηι δ’ ειμί αύη και απόλλυμαι, αλλά δοτ’ αίψα ψυχρόν ύδωρ προρέον της Μνημοσύνης από λίμνης-. Καυ τοί σοι δώσουσι πιείν θείης απ’ ο κρήνης και τότ’ έπειτ’ άλλοισι μεθ’ ηρώεσσι ανάξεις...Θα βρεις αριστερά στο δώμα του Άδη μια κρήνη και δίπλα της να στέκει λευκό κυπαρίσσι.

 Σ’ αυτή την κρήνη μη τυχόν και πλησιάσεις. Θα βρεις και μιαν άλλη που τρέχει ψυχρό ύδωρ από τη λίμνη της Μνημοσύνης, μπροστά της υπάρχουν φύλακες. Να πεις: -Της Γης είμαι παιδί και του έναστρου Ουρανού, το γένος μου είναι ουράνιο, το ξέρετε κι εσείς αυτό.

Έχω στεγνώσει από τη δίψα, χάνομαι. Μόνο δώστε μου τώρα ψυχρό ύδωρ που κυλάει από την λίμνη της Μνημοσύνης- κι αυτοί θα σου δώσουν να πιεις από τη θεϊκή κρήνη και από τότε θα θρονιαστείς μαζί με άλλους ήρωες» (βλ. «Οι Προσωκρατικοί – Τόμος Α» κεφ. «Ορφεύς» αποσπ. 17 και αντίστοιχα σχόλιο 36 εκδ. Κάκτος).

Συμπληρωματικά: «αλλ’ επειδή περί αναμνήσεως ο λόγος, παράκειται δε τη αναμνήση η μνήμη, αντίκειται δε τη μνήμη η λήθη. Φέρε έκαστον των τριών ορισώμεθα, τι ανάμνησις, τι μνήμη, τι λήθη. Μνήμη δε μονή του νου, η γαρ μνήμη μονή του νου, πρώτεως γαρ εν τω νω θεωρείται. Πήξις γαρ της γνώσεως η μνήμη, ως γαρ παγίωσις εστί του όντος το αεί –ον γαρ αεί εστί το αϊδιον-, της δε ζωής πήξις η αθανασία –ζωή γαρ άσβεστος έστιν-, ούτω και η πήξις της γνώσεως η μνήμη...αλλά επειδή ο λόγος γίνεται για την ανάμνηση, παράκειται στην ανάμνηση η μνήμη και είναι αντίθετες η μνήμη και η λήθη.

Φέρε κάθε μία των τριών που ορίσαμε, τι είναι ανάμνηση, τι μνήμη, τι λήθη. Μνήμη είναι η παραμονή του νου, γι’ αυτό θεωρείται ότι βρίσκεται πρώτα μέσα στο νου. Η μνήμη είναι σύμπτηξη της γνώσης, καθώς είναι πάγωμα του όντος του παντοτινού – το οποίο είναι πάντα αόρατο και αιώνιο-, ενώ της ζωής η σύμπτηξη είναι η αθανασία –επειδή η ζωή είναι άσβεστη-, έτσι λοιπόν και η σύμπτηξη της γνώσης είναι η μνήμη » Ολυμπιόδωρος «Εις Πλάτωνος Φαίδωνα» 6.11.3 TLG.

4. Σύμφωνα με την αριστοτελική φιλοσοφία, τα όντα έχουν ως χαρακτηριστικά το «είδος» που αφορά την ιδιότητά τους και την «μορφή» που αφορά την εικόνα τους. Το είδος είναι νοητό, ενώ η μορφή είναι αισθητή. Βλ. Αριστοτέλης «Περί Φυσικής Ακροάσεως ή Φυσικά», «Μετά τα Φυσικά», «Περί Ψυχής» και «Περί Γενέσεως και Φθοράς» εκδ. Κάκτος.

Στο κείμενο αναφέρεται σε δύο επίπεδα: Το ένα είναι κοσμολογικό και αφορά την απορρόφηση της μάζας από τις μελανές οπές και την μετάβαση ενός σώματος από την κατάσταση της αισθητής μορφής στην κατάσταση της μη αισθητής αμορφίας. Το άλλο επίπεδο είναι οντολογικό και αφορά την μετάβαση από το αισθητό στο νοητό και από την μορφή (είδωλο) στο είδος (ιδέα).

5. «Εγερθέντες» ειναι εκείνοι που βρίσκονται έξω από την κατάσταση του ύπνου (έ-ξυπνοι) και η αναφορά παραπέμπει στα αποσπάσματα 88, 21, 63 και 75 του Ηρακλείτου.

6. «Νυκτιφαές περί γαίαν αλώμενον αλλότριον φως αιεί παπταίνουσα προς αυγάς ηελίοιο...φως μέσα στη νύχτα πλανιέται γύρω από τη γη και στρέφει το βλέμμα του προς τις ακτίνες του ήλιου» Παρμενίδης αποσπ. 14 «Προσωκρατικοί Τόμος 9» εκδ. Κάκτος. Με την λέξη «νυκτιφαές» δηλώνεται το «νοητό φως» το οποίο είναι σκοτεινό για τις αισθήσεις.

7. Ως «αισθητό σκότος» δηλώνεται το αόρατο από τις αισθήσεις. Όπως αναφέρει και ο Διονύσιος Σολωμός «μία μεστή δημοκρατία ιδεών που παρασταίνει τον από τες αίσθησες αόρατον μονάρχην. Ο κρυμμένος από τες αίσθησες μονάρχης γνωρίζεται μόνο από το πνεύμα μέσα εις το οποίο γεννήθηκε» (βλ. «Στοχασμοί» Άπαντα Α.207).

8. Ο ιστός και γενικότερα η διαδικασία της ύφανσης έχει να κάνει με τους χιτώνες που τυλίγονται γύρω από τα οχήματα της ψυχής –αυγοειδές (φωτεινό), προσφυές, οστρεώδες- καθώς κατέρχεται στον κόσμο της γένεσης. Η ύφανση έχει να κάνει επίσης και με τις φάσεις της σελήνης –νουνεμία, ημισέληνος, πανσέληνος- η οποία αποτελεί σύμβολο του υποσελήνιου κόσμου –του κόσμου της γένεσης και της φθοράς- και το σύμβολο της οποίας δηλώνει το ζωδιακό κύκλο, με χρονικό όριο τον πολικό αστέρα.

Ο ιστός σχετίζεται ετυμολογικά με την λέξη ιστορία, γεγονός που δηλώνει ότι ο ιστός σχηματίζει ένα πλέγμα αποθηκευμένων πληροφοριών μέσα στον τόπο. Ο ιστός αυτός μοιάζει κατά κάποιο τρόπο με το νευρωνικό δίκτυο που διαπερνά το ανθρώπινο σώμα, επιτρέποντας στον άνθρωπο να έχει επαφή με το περιβάλλον και να αντιλαμβάνεται αισθητικά –με εικόνες- τις ενέργειες και τις αντανακλάσσεις των δυνάμεων που τον περιβάλλουν.

Η λέξη «ιστός» αποτελεί επίσης συνθετικό του «Ηφαίστου», καθώς το όνομα του θεού προέρχεται από την συνθετική λέξη «φαιστός» που σημαίνει τον «φάεος ίστορα» -εκείνον που εξιστορεί το φως ή το φως που εξιστορεί- (βλ. Πλάτων «Κρατύλος» 407c εκδ. Κάκτος).

Σύμφωνα με την ελληνική θεολογία, ο Ήφαιστος θεωρείται ο δημιουργός του αισθητού κόσμου και της σωματοειδούς φύσεως –γι’ αυτό παρουσιάζεται ως τεχνίτης-, ενώ το γεγονός ότι ο θεός κατακρημνίζεται από τον Όλυμπο στη γη σημαίνει ότι η δημιουργία απλώνεται σε ολόκληρο τον αισθητό κόσμο (βλ. Πρόκλος «Εις Πλάτωνος Τίμαιον» Α.142.22 – Α.144.19 εκδ. Κάκτος και για περισσότερα βλ. στον ιστότοπο «Φιλοσοφούμεν γνησίως τε και ικανώς / Eleusis 69» στο άρθρο με τίτλο «Ο καθολικός δημιουργός πάσης της σωματοειδούς συστάσεως».

9. Υπάρχουν 5 συνειδησιακά στάδια, κατά την εναλλαγή των οποίων μεταβάλλεται η εγκεφαλική δραστηριότητα του ανθρώπου: η κατάσταση της εγρήγορσης, της καθόδευσης, του ενύπνιου, του ονείρου και της εξύπνου έγερσης (έξοδος εκ του ύπνου και αφύπνιση). Ο εγκέφαλος μοιάζει με αρχαίο θέατρο και το όνειρο με θεατρική παράσταση, όπου ο θεατής που παρατηρεί το έργο από το «κοίλον», ο ηθοποιός που υποκρίνεται ρόλους στην «ορχήστρα» και ο σκηνοθέτης που σκηνογραφεί το έργο μέσα από το «λογείον» ταυτίζονται όταν πέσουν οι προσωπίδες κι ανοίξουν τα μάτια.

10. «Οργιάζομεν ολόκληροι μεν αυτοί όντες και απαθείς κακών όσα ημάς εν υστέρω χρόνω υπέμενεν, ολόκληρα δε και απλά και ατρεμή και ευδαίμονα φάσματα μυούμενοι τε και εποπτεύοντες εν αυγή καθαρά καθαροί όντες...Μετεχουμε στις ιερές τελετές ολόκληροι και απαθείς από κάθε κακό, μυούμαστε στα ολόκληρα και απλά και ακέραια και ευδαίμονα φάσματα και εποπτεύουμε την καθαρή αυγή, όντας καθαροί» Πλάτων «Φαίδρος» 250b εκδ. Κάκτος.

11. «Ορχήστρα» είναι η σκηνή όπου διαδραματίζονταν τα έργα στα αρχαία δράματα και «κοίλον» είναι η κεκρίδα όπου οι θεατές παρατηρούσαν τα δρώμενα. Η αρχιτεκτονική δομή του αρχαίου θεάτρου θυμίζει τη δομή του εγκεφάλου και του ουράνιου θόλου.

12. Η λέξη «εγκέφαλος» παρατίθεται στο κείμενο ως «ενκέφαλος» διότι θέλει να δηλώσει τα έγκατα εν της κεφαλής και συγκεκριμένα την λειτουργία της υπόφυσης και της παρεγκεφαλίτιδας. Προς κατανόηση του θέματος, παραθέτω μία εργασία μου μεταφρασμένη από την αγγλική γλώσσα στην ελληνική, με τίτλο «Kingdom of the Sleeping Beauty – Το Βασίλειο της Ωραίας Κοιμωμένης ή το Βασίλειο της Κοιμωμένης Ομορφιάς», το οποίο αποτελεί μέρος της επιστολής που είχα αποστείλει στην ομάδα «Gnosis» των γνωστικών στην πόλη Dusseldorf της Γερμανίας:

Είναι γνωστή σε όλους η ιστορία της «γένεσης» αλλά δεν είναι γνωστή σε όλους η εσωτερική σημασία του μύθου. Υπάρχουν 4 βασικά κλειδιά – σύμβολα για την κατανόηση του μύθου της Εδέμ: Ο Κήπος του Παραδείσου, τα δέντρα της Γνώσης και της Ζωής, το Ερπετό και η Έξοδος¹. Οι ποταμοί της Εδέμ είναι τέσσερις². Η Εδέμ είναι σύμβολο της κατάστασης της αθωότητας και του αγαθού, δηλαδή της κατάστασης εκείνης στην οποία βρισκόταν η ανθρωπότητα πριν φάει τον απαγορευμένο καρπό της γνώσης. Αυτή η κατάσταση είναι η αρχαϊκή πρωτο-συνείδηση, η οποία είναι συγγενική με την εγκεφαλική λειτουργία κάποιων ζώων, όπως ο σκύλος, τα δελφίνια και οι πίθηκοι.

 Ο Homo erectus είχε ένα είδος υποσυνείδησης που κυμαινόταν μεταξύ των ενστίκτων και των συναισθημάτων και η οποία είναι συγγενική με την ονειρική κατάσταση. Στην κατάσταση αυτή, ο άνθρωπος γνώριζε σχεδόν τα πάντα χωρίς όμως να μπορεί να κατανοήσει τίποτα! Είχε μία συνειδησιακή επαφή με το εσωτερικό του σύμπαν, όμως δεν είχε την λογική συνείδηση που θα του επέτρεπε να σκεφτεί λογικά.

Σήμερα, αυτή η ιδιότητα αποκαλείται «διαίσθηση». Θα μπορούσαμε να πούμε ότι η Εδέμ συμβολίζει μία ιδανική συνειδησιακή κατάσταση η οποία διακυμαίνεται ανάμεσα στην θεϊκή σοφία και στην μακαριότητα του ζώου.

Το δέντρο της Γνώσης είναι ο πρώτος σπινθήρας της γνωστικής συνείδησης και της πρώτης ερώτησης του ανθρώπου: Ποιος είμαι; τι είμαι; που είμαι;


Η εξέλιξη της ανθρώπινης συνείδησης αυξήθηκε καθώς άρχισε ο άνθρωπος να αντιλαμβάνεται το φαινόμενο του θανάτου, στη βιβλική γλώσσα, αυτό έγινε όταν ο Κάϊν είδε νεκρό τον αδερφό του Άβελ και αναφώνησε «θέε μου, τον σκότωσα! Είναι νεκρός!». Αυτά τα δύο επίπεδα, η ζωή και ο θάνατος, εξέλιξαν την αρχαϊκή πρωτο-συνείδηση του Homo erectus στην ανεπτυγμένη υστερο-συνείδηση του Homo sapiens. Η παλαιά γνωστική παράδοση διακρίνει τον άνθρωπο σε «προ-αδαμικό» και σε «μετα-αδαμικό». Ο προ-αδαμικός άνθρωπος είχε παντρευτεί την «Λίλιθ», ενώ ο μετα-αδαμικός άνθρωπος παντρεύτηκε την «Εύα».

Ο θεός του πρώτου ήταν ο «Πατήρ Δημιουργός», ενώ ο θεός του δεύτερου ήταν ο Ιλμαμπόαθ ο «εγκόσμιος Υιός», ο πρώτος παραπέμπει στην υπερκόσμια τάξη των θεών της πλατωνικής θεολογίας, ενώ ο δεύτερος παραπέμπει στην εγκόσμια τάξη των θεών.

Η Λίλιθ δηλώνει την μυστηριώδη φύση που μαγνητίζει τον άνθρωπο μέσω των συναισθημάτων που του προκαλεί το άγνωστο και συμβολίζεται με την σκοτεινή πλευρά της Σελήνης, ενώ η Εύα δηλώνει την ήμερη φύση που δημιουργεί στον άνθρωπο συναισθήματα ασφάλειας και συμβολίζεται με τις φάσεις της ορατής πλευράς της Σελήνης που δηλώνει τον χρόνο και με την Γη που ανθίζει και μαραίνει τους καρπούς δηλώνοντας τις εκδηλώσεις την ζωής.

Ο γάμος του προ-αδαμικού ανθρώπου με την Λίλιθ δηλώνει τον αρχέτυπο άνθρωπο μέσα στη φύση, ο οποίος ήταν γεμάτος φόβους, ένστικτα και δέος απέναντι στο μυστήριο του κόσμου, ενώ ο γάμος του μετα-αδαμικού ανθρώπου με την Εύα δηλώνει τον συνειδητό άνθρωπο έξω από τη φύση –καθώς γίνεται πλέον παρατηρητής της φύσεως-, ο οποίος παρουσιάζει λογική, θέληση, κατανόηση και κοινωνική οργάνωση. Στην επιστήμη, αυτή η μετάβαση έγινε γνωστή ως «άλμα Deborin»:

Ο πλανήτης μας πέρασε από δύο βασικές μεταμορφώσεις, την μετάβαση από την ανόργανη στην οργανική χημεία –από την ύλη στη ζωή- και το πέρασμα από την οργανική ζωή στην συνείδηση. Ο ανθρώπινος εγκέφαλος αλλάζει από εποχή σε εποχή και μέσα από τις δοκιμασίες του πυρός, σαν ένα βιολογικό ρολόι. Είμαστε μία τυφλή φυλή και οι επερχόμενες φυλές θα εκπλαγούν με την τυφλώτητά μας!

Όταν ο άνθρωπος έφαγε τον καρπό από το δέντρο της «Γνώσης», αυτόματα έχασε τη δυνατότητα να τρώει τους καρπούς και να πίνει το νερό από το δέντρο της «Ζωής», όχι εξαιτίας κάποιας θεϊκής τιμωρίας όπως διακυρήσσει δογματικά η θρησκευτική πίστη –εφόσον το Αγαθό δεν μπορεί να μειώσει την αγαθότητά του και να γίνει κακό-, αλλά γιατί η ανθρώπινη συνείδηση έμαθε να λειτουργεί σε δύο καταστάσεις: την συνειδητή και την υποσυνείδητη. Αυτό σημαίνει ότι την μία στιγμή «κοιμόμαστε» και ότι την άλλη στιγμή «είμαστε ξύπνιοι», ενώ στο μέσο βρίσκεται η κατάσταση του «ονείρου».

 Ο Ηράκλειτος έλεγε «άνθρωπος εν ευφρόνη φάος άπτεται εαυτώ αποσβεσθείς όψεις, ζων δε άπτεται τεθνεώτος εύδων, εγρηγορώς άπτεται εύδοντος...όταν κοιμάται ο άνθρωπος ανάβει φως μέσα του, αγγίζει τον νεκρό στον ύπνο του, ενώ στον ξύπνιο του αγγίζει αυτόν που κοιμάται» (Ηράκλειτος αποσπ. 26, Η. Diels «Die Fragmente die Vorsokratiker» εκδ. Doxographi Graeci 9η εκδ. 1960).

Το δέντρο της Γνώσης λοιπόν είναι η αντίληψη, ενώ το δέντρο της Ζωής είναι η ανάμνηση, καθώς η Μνήμη συντάσσεται προς την Αθανασία. Εξ’ άλλου, τα ονόματα και τα έργα επιβιώνουν στο χρόνο μέσω της ανάμνησης, ακόμη και η αναγνώριση εδρεύει στην ανάμνηση –αναγνωρίζω το τάδε πράγμα διότι το θυμάμαι-. Η βάση της σωκρατικής και της πλατωνικής φιλοσοφικής θεωρίας των Ιδεών, βρίσκεται στο ότι η ψυχή πριν ενσαρκωθεί είχε αντικρίσει τις Ιδέες των αληθινών πραγμάτων και ότι ουσιαστικά η γνώση αποτελεί ανάμνηση των όσων είχε αντικρίσει η ψυχή πρωτού ενσαρκωθεί και πιει από το νερό της λησμονιάς.

Εξ’ άλλου, στα ελληνικά η λέξη truth (αλήθεια) σημαίνει την έλλειψη της κατάστασης του oblivion (μη λήθη). Κατ’ αυτό τον τρόπο, ο άνθρωπος είναι μέρος του σύμπαντος όπως το σύμπαν είναι μέρος του ανθρώπου και το όλον (σύμπαν) εμπεριέχει το μέρος (άνθρωπο) όπως μέσα στο μέρος (άνθρωπος) εμπεριέχεται μία μικρογραφία του όλου (σύμπαντος).

Την σχέση αυτή άλλωστε περιγράφει και ο μεγάλος ποιητής σας -των Γερμανών- Ράϊνερ Μαρία Ρίλκε με την έννοια του «ενδοσύμπαντος» στο έργο του «οι ελεγείες του Duino» αλλά και ο Έρμαν Έσσε με το εσωτερικό του μυθιστόρημα «Demian».

Η προσωπικότητα μοιάζει με ένα πέπλο που χωρίζει το αθάνατο σύμπαν με την θνητή ανθρώπινη ύπαρξη. Η απόκρυφη περιοχή του λεγόμενου «ασυνείδητου» αποκαλύπτει πτυχές της μέσω του ονειρικού κόσμου, που στην γλώσσα του εσωτερισμού που χρησιμοποιείτε αποκαλείται ως «αστρικό πεδίο». Το ενδιάμεσο αυτό πεδίο, στην φυσιολογία ονομάζεται ως «υποσυνείδητο» και ανατομικά εντοπίζεται στην περιοχή του «cerebellum» δηλαδή της «παρεγκεφαλίτιδας».