[11] Μνησίφιλος δ᾽ ὁ Ἀθηναῖος, ἑταῖρος ὢν καὶ ζηλωτὴς Σόλωνος, «ἐγώ τοι,» εἶπεν, «ὦ Περίανδρε, τὸν λόγον ἀξιῶ καθάπερ τὸν οἶνον μὴ πλουτίνδην [154d] μηδ᾽ ἀριστίνδην ἀλλ᾽ ἐξ ἴσου πᾶσιν ὥσπερ ἐν δημοκρατίᾳ νέμεσθαι καὶ κοινὸν εἶναι· τῶν δ᾽ ἄρτι περὶ ἀρχῆς καὶ βασιλείας εἰρημένων οὐδὲν ἡμῖν τοῖς δημοτικοῖς μέτεστιν. ὅθεν οἰόμεθα δεῖν πάλιν ἕκαστον ὑμῶν περὶ πολιτείας ἰσονόμου γνώμην τινὰ συμβαλέσθαι, ἀρξαμένους αὖθις ἀπὸ Σόλωνος.»
Ἐδόκει δὴ ταῦτα ποιεῖν. καὶ πρῶτος ὁ Σόλων «ἀλλ᾽ ἀκήκοας μέν,» εἶπεν, «ὦ Μνησίφιλε, μετὰ πάντων Ἀθηναίων ἣν ἔχω γνώμην περὶ πολιτείας· εἰ δὲ βούλει καὶ νῦν ἀκούειν, δοκεῖ μοι πόλις ἄριστα πράττειν καὶ μάλιστα σῴζειν δημοκρατίαν,
[154e] ἐν ᾗ τὸν ἀδικήσαντα τοῦ ἀδικηθέντος οὐδὲν ἧττον οἱ μὴ ἀδικηθέντες προβάλλονται καὶ κολάζουσι.»
Δεύτερος δ᾽ ὁ Βίας ἔφησε κρατίστην εἶναι δημοκρατίαν ἐν ᾗ πάντες ὡς τύραννον φοβοῦνται τὸν νόμον.
Ἐπὶ τούτῳ Θαλῆς τὴν μήτε πλουσίους ἄγαν μήτε πένητας ἔχουσαν πολίτας.
Μετὰ δὲ τοῦτον ὁ Ἀνάχαρσις ἐν ᾗ τῶν ἄλλων ἴσων νομιζομένων ἀρετῇ τὸ βέλτιον ὁρίζεται, καὶ κακίᾳ τὸ χεῖρον.
Πέμπτος δ᾽ ὁ Κλεόβουλος ἔφη μάλιστα σωφρονεῖν δῆμον ὅπου τὸν ψόγον μᾶλλον οἱ πολιτευόμενοι δεδοίκασιν ἢ τὸν νόμον.
Ἕκτος δ᾽ ὁ Πιττακός, ὅπου τοῖς πονηροῖς οὐκ ἔξεστιν ἄρχειν καὶ τοῖς ἀγαθοῖς οὐκ ἔξεστι μὴ ἄρχειν.
[154f] Μεταστραφεὶς δ᾽ ὁ Χίλων ἀπεφήνατο τὴν μάλιστα νόμων ἥκιστα δὲ ῥητόρων ἀκούουσαν πολιτείαν ἀρίστην εἶναι.
Τελευταῖος δὲ πάλιν ὁ Περίανδρος ἐπικρίνων ἔφη δοκεῖν αὐτῷ πάντας ἐπαινεῖν δημοκρατίαν τὴν ὁμοιοτάτην ἀριστοκρατίᾳ.
***
[11] Ο Μνησίφιλος τότε ο Αθηναίος, φίλος και θαυμαστής του Σόλωνα, είπε: «Να σου πω, Περίανδρε, εγώ το βρίσκω σωστό, ο λόγος να μοιράζεται —ακριβώς όπως και το κρασί— όχι με κριτήριο τον πλούτο
[154d] ή την κοινωνική τάξη, αλλά εξίσου σε όλους, όπως γίνεται στη δημοκρατία· αυτό θα πει: η συζήτηση να τα περιλαμβάνει όλα. Όσα λέχθηκαν πριν από λίγο για απόλυτους άρχοντες και βασιλιάδες, εμάς που ζούμε σε δημοκρατικό πολίτευμα δεν μας αφορούν καθόλου. Γι᾽ αυτό και θεωρούμε ότι ο καθένας από σας θα έπρεπε —για άλλη μια φορά— να καταθέσει τη γνώμη του για το πολίτευμα στο οποίο οι πολίτες έχουν ίσα δικαιώματα· και, ακόμη, η αρχή να γίνει πάλι από τον Σόλωνα».
Έμειναν σύμφωνοι να κάνουν έτσι, και πρώτος ο Σόλωνας είπε: «Εσύ, βέβαια, Μνησίφηλε, έχεις ακούσει –μαζί με όλους τους άλλους Αθηναίους– τη γνώμη μου για τον τρόπο με τον οποίο πρέπει να κυβερνιέται μια πόλη. Αν, ωστόσο, θέλεις να την ακούσεις και τώρα, πιστεύω ότι η πιο ευτυχισμένη πόλη και, επιπλέον, αυτή που διαφυλάττει με τον καλύτερο τρόπο τη δημοκρατία,
[154e] είναι η πόλη στην οποία τον άνθρωπο που διέπραξε ένα αδίκημα τον καταγγέλλουν και ζητούν την τιμωρία του το ίδιο και αυτοί που υπήρξαν θύματα της αδικίας του, αλλά και εκείνοι που δεν υπήρξαν».
Δεύτερος ο Βίαντας είπε ότι η καλύτερη δημοκρατία είναι αυτή στην οποία όλοι οι πολίτες φοβούνται τον νόμο όπως φοβούνται τον τύραννο.
Αμέσως μετά ο Θαλής είπε: «εκείνη που δεν έχει ούτε πολύ πλούσιους ούτε πολύ φτωχούς πολίτες».
Ύστερα από αυτόν ο Ανάχαρσης είπε: «εκείνη στην οποία οι πολίτες, εκτιμώντας με τον ίδιο τρόπο όλα τα άλλα, ορίζουν το καλό με κριτήριο την αρετή και το κακό με κριτήριο την κακία».
Πέμπτος ο Κλεόβουλος είπε ότι η πιο φρόνιμη και η πιο συγκρατημένη δημοκρατία υπάρχει εκεί όπου οι δημόσιοι άνδρες φοβούνται πιο πολύ τον ψόγο παρά τον νόμο.
Έκτος ο Πιττακός είπε: «εκεί όπου στους κακούς δεν επιτρέπεται να ασκούν εξουσία και στους καλούς δεν επιτρέπεται να μη την ασκούν».
[154f] Ο Χίλωνας, γυρίζοντας το πρόσωπό του από την άλλη, αποφάνθηκε ότι το καλύτερο πολίτευμα είναι αυτό στο οποίο δίνεται πολύ μεγάλη προσοχή στους νόμους, ελάχιστη όμως στους ρήτορες.
Τελευταίος ξανά ο Περίανδρος έκλεισε τη συζήτηση με την παρατήρηση ότι όλοι, καθώς του φαίνεται, επαινούν τη δημοκρατία που μοιάζει πάρα πολύ με την αριστοκρατία.
