«... τον Ίβυκο (ερωτομανέστατο)»
Και τα δύο αποσπάσματα (286-287), για τα συμφραζόμενα των οποίων δεν γνωρίζουμε τίποτα, επιβεβαιώνουν τη φήμη που είχε ο Ίβυκος στην αρχαιότητα ως ποιητής ερωτικών ποιημάτων. Πιθανώς από τα αποσπάσματα αυτά αφορμήθηκε και ο Ελύτης, που στο Ημερολόγιο ενός αθέατου Απριλίου χαρακτηρίζει τον Ίβυκο "ερωτομανέστατο".
Το πρώτο απόσπασμα δομείται πάνω στην αντίθεση ανάμεσα στη μαγεία και τη γαλήνη της άνοιξης από τη μια και στην αναστάτωση που επικρατεί στην ψυχή του ερωτευμένου από την άλλη, που τη συγκλονίζει ο έρωτας με τη σφοδρότητα Θρακιώτικου βοριά.
Οι εικόνες του πρώτου μέρους (στ.1-5) συγκροτούνται από ευδιάκριτα σύμβολα: οι "κυδωνιές" συμβολίζουν το ερωτικό ξύπνημα, ο "απάτητος Νεραϊδόκηπος" (παρθένων κῆπος ἀκήρατος) την αθωότητα, ενώ τα αμπέλια που βλαστάνουν παραπέμπουν στη νιότη. «Ο Ίβυκος παραβάλλει, σημείο προς σημείο, την κατάσταση του εαυτού του με τον παρθενικό έρωτα, και τη βρίσκει άκαιρη, βίαιη, ελάχιστα όμοια με τη σταθερή διαδικασία της ερωτικής ωρίμανσης» (C. Μ. Bowra).
Απόσπασμα 286
ἦρι μὲν αἵ τε Κυδώνιαι
μηλίδες ἀρδόμεναι ῥοᾶν
ἐκ ποταμῶν, ἵνα Παρθένων
κῆπος ἀκήρατος, αἵ τ᾽ οἰνανθίδες
5 αὐξόμεναι σκιεροῖσιν ὑφ᾽ ἕρνεσιν
οἰναρέοις θαλέθοισιν· ἐμοὶ δ᾽ ἔρος
οὐδεμίαν κατάκοιτος ὥραν.
†τε† ὑπὸ στεροπᾶς φλέγων
Θρηίκιος Βορέας
10 ἀίσσων παρὰ Κύπριδος ἀζαλέ-
αις μανίαισιν ἐρεμνὸς ἀθαμβὴς
ἐγκρατέως πεδόθεν †φυλάσσει†
ἡμετέρας φρένας
***
Την άνοιξη οι κυδωνιές ανθίζουν,
ρουφούν το νερό των ποταμών,
εκεί στον απάτητο Νεραϊδόκηπο.
Κάτω από τα ισκιερά αμπελόφυλλα
αρχίζουν να γρομπιάζουν τα σταφύλια.15
Ο Έρωτας ο δικός μου δεν κοιμάται ολοχρονίς.
Βοριάς Θρακιώτης σηκώνεται
από την Κύπριδα και αστραποβολεί
αδίστακτος, σκοτεινός λυσσομανά
και συνταράζει την καρδιά μου σύρριζα.
-----------
Το πρώτο απόσπασμα δομείται πάνω στην αντίθεση ανάμεσα στη μαγεία και τη γαλήνη της άνοιξης από τη μια και στην αναστάτωση που επικρατεί στην ψυχή του ερωτευμένου από την άλλη, που τη συγκλονίζει ο έρωτας με τη σφοδρότητα Θρακιώτικου βοριά.
Οι εικόνες του πρώτου μέρους (στ.1-5) συγκροτούνται από ευδιάκριτα σύμβολα: οι "κυδωνιές" συμβολίζουν το ερωτικό ξύπνημα, ο "απάτητος Νεραϊδόκηπος" (παρθένων κῆπος ἀκήρατος) την αθωότητα, ενώ τα αμπέλια που βλαστάνουν παραπέμπουν στη νιότη. «Ο Ίβυκος παραβάλλει, σημείο προς σημείο, την κατάσταση του εαυτού του με τον παρθενικό έρωτα, και τη βρίσκει άκαιρη, βίαιη, ελάχιστα όμοια με τη σταθερή διαδικασία της ερωτικής ωρίμανσης» (C. Μ. Bowra).
Απόσπασμα 286
ἦρι μὲν αἵ τε Κυδώνιαι
μηλίδες ἀρδόμεναι ῥοᾶν
ἐκ ποταμῶν, ἵνα Παρθένων
κῆπος ἀκήρατος, αἵ τ᾽ οἰνανθίδες
5 αὐξόμεναι σκιεροῖσιν ὑφ᾽ ἕρνεσιν
οἰναρέοις θαλέθοισιν· ἐμοὶ δ᾽ ἔρος
οὐδεμίαν κατάκοιτος ὥραν.
†τε† ὑπὸ στεροπᾶς φλέγων
Θρηίκιος Βορέας
10 ἀίσσων παρὰ Κύπριδος ἀζαλέ-
αις μανίαισιν ἐρεμνὸς ἀθαμβὴς
ἐγκρατέως πεδόθεν †φυλάσσει†
ἡμετέρας φρένας
***
Την άνοιξη οι κυδωνιές ανθίζουν,
ρουφούν το νερό των ποταμών,
εκεί στον απάτητο Νεραϊδόκηπο.
Κάτω από τα ισκιερά αμπελόφυλλα
αρχίζουν να γρομπιάζουν τα σταφύλια.15
Ο Έρωτας ο δικός μου δεν κοιμάται ολοχρονίς.
Βοριάς Θρακιώτης σηκώνεται
από την Κύπριδα και αστραποβολεί
αδίστακτος, σκοτεινός λυσσομανά
και συνταράζει την καρδιά μου σύρριζα.
-----------
1 Αρχίζουν να σχηματίζονται οι ρώγες των σταφυλιών.
Έρως λυσιμελής
Το απόσπασμα απαρτίζεται από δύο εικόνες. Η πρώτη προέρχεται από τον χώρο του κυνηγιού: ο πλανευτής Έρωτας παρασύρει τον ποιητή στα δίχτυα της Αφροδίτης. Στο δεύτερο μέρος του αποσπάσματος ο ποιητής, για να δείξει τον τρόμο του για το ενδεχόμενο να γοητευτεί από τον Έρωτα, παρομοιάζει τον εαυτό του με γέρικο άλογο αγώνων που είναι αναγκασμένο να συναγωνιστεί άθελά του με γρήγορα άρματα. Στον Παρμενίδη (137α) του Πλάτωνα ο γνωστός προσωκρατικός φιλόσοφος που δίνει στο έργο το όνομά του παραπέμπει στην εικόνα του αλόγου σ᾽ αυτό το απόσπασμα του Ίβυκου για να τονίσει το δέος που του δημιουργεί η δυσκολία της φιλοσοφικής διερεύνησης που πρόκειται να επιχειρήσει.
Απόσπασμα 287
Ἔρος αὖτέ με κυανέοισιν ὑπὸ
βλεφάροις τακέρ᾽ ὄμμασι δερκόμενος
κηλήμασι παντοδαποῖς ἐς ἄπει-
ρα δίκτυα Κύπριδος ἐσβάλλει·
ἦ μὰν τρομέω νιν ἐπερχόμενον,
ὥστε φερέζυγος ἵππος ἀεθλοφόρος ποτὶ γήρᾳ
ἀέκων σὺν ὄχεσφι θοοῖς ἐς ἅμιλλαν ἔβα.
***
Και να που ο Έρωτας κάτω από σκούρες
κοιτάζοντάς με βλεφαρίδες
με τα μάτια του με λιώνει
και με γητειές ποικίλες στ᾽ ατελείωτα
δίχτυα της Κύπριδος1 με ρίχνει.
Τον βλέπω να ᾽ρχεται και τρέμω5
σαν άλογο που με βραβεία πολλά τιμήθηκε
και τώρα στα γεράματά του ζεμένο πάλι στο ζυγό
αθέλητα μπαίνει στο στίβο κοντά σε άλλα γρήγορ᾽
άρματα ν᾽ αγωνιστεί.
-----------
Απόσπασμα 287
Ἔρος αὖτέ με κυανέοισιν ὑπὸ
βλεφάροις τακέρ᾽ ὄμμασι δερκόμενος
κηλήμασι παντοδαποῖς ἐς ἄπει-
ρα δίκτυα Κύπριδος ἐσβάλλει·
ἦ μὰν τρομέω νιν ἐπερχόμενον,
ὥστε φερέζυγος ἵππος ἀεθλοφόρος ποτὶ γήρᾳ
ἀέκων σὺν ὄχεσφι θοοῖς ἐς ἅμιλλαν ἔβα.
***
Και να που ο Έρωτας κάτω από σκούρες
κοιτάζοντάς με βλεφαρίδες
με τα μάτια του με λιώνει
και με γητειές ποικίλες στ᾽ ατελείωτα
δίχτυα της Κύπριδος1 με ρίχνει.
Τον βλέπω να ᾽ρχεται και τρέμω5
σαν άλογο που με βραβεία πολλά τιμήθηκε
και τώρα στα γεράματά του ζεμένο πάλι στο ζυγό
αθέλητα μπαίνει στο στίβο κοντά σε άλλα γρήγορ᾽
άρματα ν᾽ αγωνιστεί.
-----------
1 Της Αφροδίτης.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου