Φοβοφοβία: φοβάμαι μήπως φοβηθώ

«Φοβάμαι μη φοβηθώ»

Φόβος της φοβίας ή φόβος του φόβου: περιλαμβάνει έντονο άγχος και μη πραγματικό και μόνιμο φόβο μήπως το άτομο βιώσει φόβο ή αναπτύξει μια φοβία. Ο όρος φοβοφοβία (Phobophobia) αναφέρεται στο φόβο της φοβίας ή των φοβιών που μπορεί να εμφανίσει το άτομο, με αποτέλεσμα να εκδηλώνει έντονο άγχος και φόβο, που μπορεί να φτάσει στα όρια του πανικού. Πρόκειται για ένα πιο διάχυτο και γενικευμένο είδος φοβίας, που βιώνεται χωρίς καν το άτομο να έχει βιώσει την αίσθηση του φόβου. Απλά το άτομο ζει με το φόβο ότι θα νιώσει φόβο και προσπαθεί να αποφύγει την αίσθηση του φόβου έτσι ώστε να μην φοβηθεί. Το άτομο όταν βρίσκεται σε κατάσταση στρες ως απάντηση κινητοποιείται και εμφανίζει φόβο μήπως εμφανίσει φοβία, προσπαθώντας να το αποφύγει. Συνήθως, η φοβοφοβία εμφανίζεται από εσωτερικές προδιαθέσεις, που βρίσκονται σε υποσυνείδητο επίπεδο και συνδέονται με συμβάντα ή καταστάσεις που προκαλούν στο άτομο άγχος και φόβο.

Το άτομο μπορεί να έχει άλλα είδη φοβίας μπορεί και όχι, όμως μπορεί να αναπτύξει φοβοφοβία όταν έχει για μεγάλο χρονικό διάστημα αγχώδεις διαταραχές που δεν έχουν αντιμετωπιστεί ή έχει βιώσει κάποια συναισθηματικά τραύματα. Ο έντονος φόβος προς οποιοδήποτε φόβο μπορεί να οδηγήσει το άτομο στο να πιστεύει ότι η εμφάνιση του φόβου θα είναι καταστροφική για το ίδιο και θα το κάνει να νιώσει ακόμη χειρότερα, έχοντας αρνητικές επιδράσεις στην ψυχοσύνθεσή του.
Η φοβοφοβία εμφανίζει συμπτώματα που είναι κοινά με τις αγχώδεις διαταραχές και κυρίως τις κρίσεις πανικού και την γενικευμένη αγχώδη διαταραχή. Έτσι, το άτομο εμφανίζει ζαλάδα, έντονους παλμούς της καρδιάς, εφίδρωση, ελαφρά παραισθησία, ένταση, τρόμος, τάση λιποθυμίας και αποφυγή καταστάσεων που μπορεί να προκαλέσουν αυτά τα συμπτώματα.

Το άτομο εμφανίζει έντονο φόβο μήπως αναπτύξει μια φοβία, με αποτέλεσμα να εμφανίζει άγχος σχετικά με την εκδήλωση συμπτωμάτων της φοβίας. Πρόκειται για άτομα που είναι αρκετά επιρρεπή στο να βιώνουν το φόβο του φόβου, όπου αισθάνονται έντονο φόβο λόγω της αίσθησης του άγχους και των σωματικών συμπτωμάτων που προκαλεί.

Η φοβοφοβία έχει αρκετά κοινά χαρακτηριστικά με την πανφοβία, όπου το άτομο εμφανίζει ένα φόβο για οτιδήποτε. Το βασικό κοινό τους στοιχείο ήταν ένα σταθερό και επίμονο αίσθημα φόβου, που προκαλεί ένταση και αγωνία. Η φοβοφοβία εμποδίζει το άτομο να χαρεί τη ζωή του και να λάβει ικανοποίηση από τις εμπειρίες του. Κάθε στιγμή ζει με το φόβο μήπως εμφανίσει μια φοβία ή βιώσει έντονο φόβο και άγχος, με αποτέλεσμα να μην μπορεί να ηρεμήσει και να χαλαρώσει, ενώ βρίσκεται σε μια διαρκή επαγρύπνηση για να προλάβει την εμφάνιση ή την εκδήλωση της αίσθησης του φόβου. Το άτομο συνειδητοποιεί ότι οι φόβοι του είναι παράλογοι. Ωστόσο, κάποιες φορές δεν μπορεί να τους αντιμετωπίσει και δεν μπορεί να σκεφτεί και να λειτουργήσει με τη λογική, καθώς τα συναισθήματα είναι πιο έντονα και το κατακλύζουν, με αποτέλεσμα να έρχεται σε μια κατάσταση έντασης και άγχους.

Η φοβοφοβία μπορεί να έχει αρνητική επίδραση στη ζωή και λειτουργικότητα του ατόμου σε προσωπικό και κοινωνικό επίπεδο, στο σχολείο, τη δουλειά, τις διαπροσωπικές σχέσεις και γενικότερα τον τρόπο και την ποιότητα της ζωής του. Όταν το άτομο γίνεται μη λειτουργικό και η φοβοφοβία δημιουργεί προβλήματα στην καθημερινή ζωή του ατόμου.