Δύσκολοι καιροί για Επιστήμη

Είναι δύσκολο να είσαι επιστήμονας στις μέρες μας. Βρίσκεις κάθε λογής εμπόδια. Θα συναντήσεις πολιτικούς που διαστρέφουν τις τεκμηριωμένες απόψεις της Επιστήμης σου, για να τις ταιριάξουν στους, συχνά ιδιοτελείς, σκοπούς τους. Θα συναντήσεις τσαρλατάνους που θα διατείνονται ότι κατέχουν, από επιφοίτηση, αυτά που εσύ επί δεκαετίες μοχθείς να γνωρίσεις.

Θα βρεις στον δρόμο σου θεωρίες συνωμοσίας, που, με απίστευτη ευκολία, δημιουργούν βραχυκυκλώματα ψευτοεξηγήσεων σε φαινόμενα που η Επιστήμη συστηματικά και καρτερικά πασχίζει να διαφωτίσει.

Ακόμα και Πρόεδροι Υπερδυνάμεων, με ένα τους τιτίβισμα, θα επιχειρήσουν να μηδενίσουν τις επιστημονικά τεκμηριωμένες μελέτες, σχετικά με την κλιματική αλλαγή την πανδημία ή την δημιουργία της ζωής.

Και, φυσικά, θα συναντήσεις αγριάνθρωπους φονταμενταλιστές, ανθεκτικούς σε κάθε είδος ορθολογικής εξήγησης, αλλά και συναδέλφους επιστήμονες επιρρεπείς στον χρηματισμό και στις μελέτες με προκαθορισμένα αποτελέσματα.

Η εξ’ ορισμού προσπάθεια της Επιστήμης να είναι κατά το δυνατόν αντικειμενική και διυποκειμενικά ελέγξιμη, την καθιστά άσπονδο εχθρό όσων θέλουν να παραπλανούν, να ασκούν προπαγάνδα και να χειραγωγούν τους συμπολίτες τους. Και οι ανθρώπινες αδυναμίες, ακόμα και των λαμπρότερων επιστημόνων, καθιστούν ευκολότερη αυτήν την ανίερη προσπάθεια. Ασχέτως, όμως, των προσωπικών μας αδυναμιών, η Επιστήμη καθ’ εαυτή αρνείται να συμπράξει με την τάδε ή δείνα Ιδεολογία και είναι ηθικά ουδέτερη. Τα συμπεράσματά της όμως και οι εφαρμογές της μπορούν να χρησιμοποιηθούν προς όφελος κάποιου σκοπού.

Η Επιστήμη έχει σαφώς διαμορφωμένη άποψη σε θέματα όπως τα εμβόλια, οι ψεκασμοί, οι θεραπείες των νεοπλασιών, αλλά και σε εξωφρενικές, πλην διαδεδομένες, πλάνες, όπως το σχήμα του Πλανήτη μας ή η Αστρολογία.

Η Επιστήμη γνωρίζει καλά τα θέματα των ακτινοβολιών των κινητών τηλεφώνων και των φούρνων μικροκυμάτων. Και η διάδοση των επίσημων επιστημονικών απόψεων θα μπορούσε να απελευθερώσει πολλούς συμπολίτες μας από τα δεσμά ανορθολογικών και μεταφυσικών δοξασιών.

Καθόλου δεν είμαι βέβαιος ότι όλοι οι ταγοί της κοινωνίας μας επιθυμούν αυτή την απελευθέρωση των πολιτών από τον ανορθολογισμό και την βαθύτατα συντηρητική εξάρτηση από ξόρκια, ματζούνια, ξεματιάσματα και θεωρίες συνωμοσίας.

Με αυτή την έννοια, η διδασκαλία, η διάδοση και η υιοθέτηση της Επιστήμης στην καθημερινότητα του πολίτη, στους σημερινούς καιρούς σύγχυσης, αποτελεί μία επαναστατική πράξη. Και είναι καθήκον των επιστημονικών σωματείων να στέκονται στο ύψος των περιστάσεων, χωρίς ωφελιμιστικές υποχωρήσεις σε τσαρλατάνους και Ιδεολογίες.

Όσο η Επιστήμη εμπλέκεται με τις Ιδεολογικές εξαρτήσεις, τόσο χάνει το κύρος της και μετατρέπεται σε υπηρέτρια προαποφασισμένων απόψεων. Και αυτό το τελευταίο είναι έγκλημα καθοσιώσεως για έναν επιστήμονα, του οποίου η έρευνα δεν πρέπει να στηρίζει προειλημμένες αποφάσεις.

Η κατά τη γνώμη μου βασίλισσα των επιστημών, η Φυσική, οφείλει να διδάσκεται συστηματικά, πολλές ώρες και με πλήρη κρατική βοήθεια, από τις μικρές ηλικίες. Διότι η Φυσική μπορεί να συμβάλλει στη δημιουργία πολιτών που θα έχουν ανοσία στον ανορθολογισμό και την «μαγική» σκέψη.

Οι Επιστήμες Υγείας, τέλος, όταν διδάσκονται με συστηματικό τρόπο, μας προστατεύουν από τις μυριάδες πλάνες και τους τσαρλατάνους που τόσο ευδοκιμούν στις ταραγμένες εποχές μας.

Είμαστε σίγουροι ότι όλοι θέλουν κάτι τέτοιο;