Οι διαχρονικοί διωγμοί τής ''Εξέλιξης''
Δυο θεωρίες έτειναν προς την εξήγηση της γένεσης των φυτικών και ζωικών ειδών: Η θεωρία της εξέλιξης, που ανάγεται στην αρχαία ελληνική φιλοσοφική σκέψη και η θεωρία της δημιουργίας, σύμφωνη με το ιουδαιοχριστιανικό δόγμα της εφ' άπαξ δημιουργίας όλων των όντων από το θεό. Η μεν πρώτη αποτελούσε την κυρίαρχη σκέψη κατά την αρχαιότητα, ενώ η δεύτερη την επιβληθείσα μεσαιωνική θεωρία.
Όταν τον ιη΄ αι. ο Δαρβίνος έφερε πάλι στο προσκήνιο τη θεωρία της εξέλιξης, η επίθεση της Εκκλησίας ήταν ολομέτωπη. Οι αντιδράσεις συνεχίζονται μέχρι τις ημέρες μας με τις απαγορεύσεις της διδασκαλίας της δαρβινικής θεωρίας σε εκπαιδευτικά ιδρύματα των Η.Π.Α., αντί της οποίας διδάσκεται η -σύμφωνη με το βιβλικό δόγμα- ψευδο-επιστημονική θεωρία του «Ευφυούς Σχεδιασμού».
Η θεωρία της εξέλιξης στην αρχαία ελληνική φιλοσοφική σκέψη
Η ιδέα της εξέλιξης των οργανικών όντων, των μεταβολών και του διαχωρισμού τους από την εκκίνηση από μία κοινή πηγή ανάγεται στην αρχαιότητα. Στη Σχολή της Μιλήτου (στ΄ αι. π.Χ.), ο Αναξίμανδρος δίδασκε, ότι η αρχική προέλευση των ζώων οφείλεται στο υγρό στοιχείο, το οποίο υπέστη εξάτμιση από τον Ήλιο. Ο δε άνθρωπος προήλθε από αλλοειδή ζώα, τα οποία άμα γεννηθούν δεν χρειάζονται πολύ χρόνο για να ανευρίσκουν την τροφή τους, ο άνθρωπος όμως, έχει ανάγκη πολυχρόνιας φροντίδας και περίθαλψης, για να γίνει ικανός να ανευρίσκει μόνος την τροφή του, άλλως δεν θα είχε διασωθεί. («Έτι φησίν, ότι κατ'αρχάς εξ αλλοειδών ζώων ο άνθρωπος εγεννήθη, εκ του τα μέν άλλα δι' εαυτών ταχύ νέμεσθαι, μόνον δε τον άνθρωπον πολυχρονίου δείσθαι τιθηνήσεως∙ διό και κατ' αρχάς ουκ άν ποτε τοιούτον όντα διασωθήναι») [Πλούταρχος, Στρωμ. 2 (D 579, εκ του Θεοφράστου)].
Με θαυμασμό εκφράστηκε για τις βιολογικές έρευνες του Αριστοτέλη ο Δαρβίνος. Μεγάλη εντύπωση έχει προκαλέσει η παρατήρηση του Αριστοτέλη, ότι υπάρχει είδος ψαριού, το οποίο φονεύει τη λεία του με ηλεκτρική εκκένωση, που προκαλεί η ουρά του, όταν αυτή κτυπήσει το θύμα του.
Ο εξοβελισμός της θεωρίας της εξέλιξης από το χριστιανισμό
Από την ολομέτωπη επίθεση του χριστιανισμού εναντίον του πολιτισμού και των επιστημών δεν διέφυγαν οι αρχαίες θεωρίες και αντιλήψεις περί εξελικτικότητας. Από την επιβολή του χριστιανισμού και μετά, η ανθρωπότητα ρίχτηκε στα σκοτάδια του μεσαίωνα. Τότε επιβλήθηκε το δόγμα της δημιουργίας του κόσμου από τον Θεό, που έφτιαξε όλα τα ζώα και τα φυτά μαζί, πρίν από 7.500 χρόνια περίπου.
Επανάκαμψη των εξελικτικών θεωριών - Δαρβίνος
Από τον ιη΄ αιώνα και τους εγκυκλοπαιδιστές προπαρασκευάστηκε κλίμα ευνοϊκό για την ιδέα της εξέλιξης. Τα πνεύματα άρχισαν να απελευθερώνονται σιγά - σιγά από τις θεοκρατικές ψευδοεπιστημονικές προλήψεις. Οι επιστημονικές εργασίες πρόσφεραν καλύτερες γνώσεις περί του θέματος. Ο πρώτος μεγάλος θεμελιωτής της εξέλιξης υπήρξε ο Μπυφφόν, ο οποίος είχε δυνηθεί να διατυπώσει μια θεωρία της εξέλιξης, αλλά δεν είχε τολμήσει να την εκθέσει ολοκληρωτικά. Ο Λαμάρκ, μαθητής του Μπυφφόν, διατύπωσε επίσης μια θεωρία ερμηνεύουσα την εξέλιξη. Το έργο του είχε μεγάλη απήχηση, αλλά ευρισκόμενο ακόμη μακρά των γεγονότων έγειρε πολυάριθμες αμφισβητήσεις.
Το 1859 δημοσίευσε ο Δαρβίνος στο βιβλίο με τίτλο «Η προέλευση των ειδών» τα πορίσματα από ταξίδια και από συγκριτικές μελέτες, που πραγματοποίησε για πάνω από 20 χρόνια. Εκεί υποστηρίζει, ότι τα είδη του ζωικού βασιλείου δεν παραμένουν αμετάβλητα, αλλά έχουν κοινή καταγωγή και εξελίσσονται με την πάροδο των χιλιετιών. Στην αριστερή φωτογραφία εικονίζεται ο Δαρβίνος και στην δεξιά κάποιες από τις αμέτρητες ιδιόχειρες σχετικές με την εξέλιξη των ειδών σημειώσεις του.
Κατόπιν ήρθε ο Δαρβίνος, που διατύπωσε μια θεωρία εξέλιξης βασισμένη σε τεράστιο αριθμό στοιχείων και παρατηρήσεων, τα οποία συγκέντρωσε κυρίως κατά το πενταετές ταξίδι του με το εξερευνητικό πλοίο Μπήγκλ (1831-1836). Κατά τη διάρκεια της περιοδείας αυτής, γεννήθηκαν στο Δαρβίνο, πτυχιούχο της Θεολογίας και υποστηρικτή μέχρι τότε του αμετάβλητου των ειδών, οι πρώτες αμφιβολίες περί της σταθερότητας των ειδών, κυρίως μετά την εξέταση της πανίδας των νησιών Γκαλαπάγκος, καθώς και της απολιθωμένης πανίδας των νωδών θηλαστικών των πεδιάδων των πάμπας στη Νότια Αμερική.
Ένα παράδειγμα της Θεωρίας της Εξέλιξης: Η εξέλιξη των άκρων του ίππου.
Οι κυριότερες από τις πολυάριθμες αποδείξεις της εξέλιξης είναι:
• Παλαιολοντολογικές: Οι διάφοροι τύποι φυτών και ζώων εμφανίστηκαν διαδοχικά στο χρόνο με αυστηρή τάξη, βαίνοντας από το απλό στο συνθετότερο. Η οργανική πρόοδος είναι έκδηλος. Αυστηρή εναρμόνιση υπάρχει μεταξύ της εμφάνισης μίας ομάδας και της θέσης, που της παρέχει η οργάνωσή της. Για παράδειγμα οι ιχθύες είναι αρχαιότεροι των ερπετών, που προηγούνται των θηλαστικών και των πτηνών. Στα θηλαστικά τα μη πλακουντοφόρα προηγούνται των πλακουντοφόρων. Ορισμένα ανακαλυφθέντα γεωλογικά στρώματα εγκλείουν συνεχείς σειρές απολιθωμάτων, τα οποία δεικνύουν την εξέλιξη στους συγκεκριμένους χώρους.
• Εμβρυολογικές: Η καρδιά του ανθρωπίνου εμβρύου αποτελείται από κεκαμμένο σωλήνα, που περιλαμβάνει ένα κόλπο, μιά κοιλία και ένα βολβό, που αντιστοιχούν ακριβώς στην καρδιά ενός ιχθύος. Τα έμβρυα των αμνιωτών έχουν στον εγκεφαλικό χώρο καταβολές βραγχίων ανάλογες προς εκείνες των ιχθύων. Όλα αυτά οφείλονται στην κοινή καταγωγή των οργανισμών, η οποία κατά το διάστημα της οντογένεσής τους διέρχονται τα ίδια στάδια εξέλιξης.
• Ανατομικές: Όργανα διαφορετικά μορφολογικά και φυσιολογικά ενός ανεπτυγμένου οργανισμού δύνανται να έχουν κοινή καταγωγή. Τα όργανα αυτά λέγονται ομόλογα. Η νηκτική κύστη και ο πνεύμονας είναι όργανα ομόλογα, προερχόμενα από μία πτύχωση του λεπτού εντέρου.
Έντονες και διαχρονικές οι χριστιανικές αντιδράσεις
Οι θεωρίες του Δαρβίνου δημιούργησαν αμέσως έντονες συζητήσεις μεταξύ των επιστημόνων και των θεολόγων. Οι εκκλησιαστικοί παράγοντες όλων των δογμάτων δεν δέχονται, ότι τα αποσπάσματα της «Γένεσης» έρχονται σε αντίθεση με την Επιστήμη κι ότι υπάρχει «φυσική» και όχι «θεία» επιλογή. Η δαρβινική διδασκαλία χαρακτηρίστηκε ως αθεϊστική, υλιστική και εξόχως επικίνδυνη για τους κρατούντες κοινωνικούς και βασισμένους στη χριστιανική ηθική θεσμούς. Ο Δαρβίνος τιτλοφορήθηκε ως άθεος και χλευάστηκε από εκκλησιαστικούς κυρίως κύκλους με δημοσιεύματα, ως απόγονος πιθήκων. Συχνά επαναλαμβάνονταν αυτές οι απόψεις σε ευτελή έντυπα, που απευθύνονταν σε αμόρφωτους ανθρώπους.
Aρκετές πολιτείες των Η.Π.Α., μεταξύ των οποίων προπύργια των φανατικών χριστιανών, όπως η Αλαμπάμα, η Οκλαχόμα, η Γεωργία και το Τέξας με ειδικά νομοθετήματα επέβαλαν είτε τον περιορισμό της διδασκαλίας της «Εξέλιξης», είτε την υποχρεωτική συνδιδασκαλία του «Ευφυούς Σχεδιασμού». Παράλληλα, πλούσια «λόμπυ» ξοδεύουν εκατομμύρια δολάρια χορηγιών για τη χρηματοδότηση των φίλο-δημιουργιστών.
Το εκπαιδευτικό συμβούλιο της πολιτείας του Κάνσας αποφάσισε να καταργήσει εντελώς τη διδασκαλία της θεωρίας της εξέλιξης του Δαρβίνου, με το σκεπτικό ότι πρόκειται για μια θεωρία που δεν έχει αποδειχθεί και παραμένει αμφιλεγόμενη. Στα σχολικά βιβλία της βιολογίας στην Πολιτεία της Γεωργίας κολλήθηκαν ειδικά αυτοκόλλητα, που έγραφαν, ότι «η εξέλιξη δεν είναι παρά μια αμφιλεγόμενη θεωρία, η οποία αδυνατεί να εξηγήσει επαρκώς την προέλευση της ζωής». Βιολόγος καθηγήτρια δήλωσε, ότι αρκετοί μαθητές της επιτίθενται φραστικά προτού καν ξεκινήσει το επίμαχο μάθημα, δασκαλεμένοι από θρησκευόμενους γονείς, ιερείς και τηλε-ευαγγελιστές.
Ο Δαρβίνος δεν δίδασκε, ότι ο άνθρωπος προέρχεται από τον πίθηκο, όπως υποστηρίζεται, αλλά ότι ο άνθρωπος και ο πίθηκος έχουν κοινό πρόγονο, το οποίο είναι απολύτως αληθές. Ακόμα κι αν υποστήριζε όμως, ότι ο άνθρωπος κι ο κροκόδειλος π.χ. έχουν κοινό πρόγονο, θα ήταν επίσης αληθές. Ακόμα κι ο άνθρωπος κι ο αχινός!
Διεθνής ερευνητική κοινοπραξία δημοσίευσε την πλήρη γενετική αλληλουχία του αχινού, η οποία παρουσιάζει αναπάντεχες ομοιότητες με το ανθρώπινο DNA, όπως γονίδια της όρασης, της όσφρησης και του ανοσοποιητικού συστήματος. Η ανάλυση του γονιδιώματος του αχινού προσφέρει εργαλεία για την αντιμετώπιση ανθρώπινων ασθενειών αλλά και νέα στοιχεία για την εξελικτική σχέση των ασπόνδυλων οργανισμών με τα σπονδυλόζωα, σύμφωνα με αναφορές επιστημόνων στο περιοδικό Σάιενς.
Το πρακτορείο Ρόυτερς μετέδωσε, ότι ο μωβ αχινός της Καλιφόρνιας, Στρονγκυλοκέντροτους Πουρπουράτους, διαθέτει όσα περίπου γονίδια διαθέτει και ο άνθρωπος, ωρισμένα από τα οποία απαντώνται και στον άνθρωπο και σχετίζονται με ασθένειες, όπως η νόσος του Χάντινγκτον και η μυική δυστροφία. Αποδεικνύεται έτσι, πως ο άνθρωπος συγγενεύει πολύ στενά με τον αχινό, του οποίου το ανοσοποιητικό σύστημα προκάλεσε μεγάλη εντύπωση στους βιολόγους.
Τα σπονδυλόζωα διαθέτουν ένα εγγενές αμυντικό σύστημα, που επιτίθεται στους εισβολείς αδιακρίτως, καθώς και ένα προσαρμοστικό ανοσοποιητικό σύστημα, που μαθαίνει να αναγνωρίζει νέους στόχους. Αν και τα ασπόνδυλα γενικά δεν διαθέτουν προσαρμοστικό αμυντικό σύστημα, το ανοσοποιητικό σύστημα του αχινού φαίνεται ότι είναι ο πρόγονος της ανθρώπινης προσαρμοστικής άμυνας.
Σήμερα, περισσότερο από ένα αιώνα μετά το θάνατο του Δαρβίνου, η επιστημονική κοινότητα έχει αποδεχτεί, με διάφορες βελτιώσεις και προσαρμογές, τις θέσεις του, οι οποίες επιβεβαιώθηκαν εν τω μεταξύ από πλήθος παρατηρήσεων και νεότερων ανακαλύψεων, αλλά και από σύγχρονες αναλύσεις και μελέτες του DNA των ζώων και του ανθρώπου.
Η δαρβινική διδασκαλία για την εξέλιξη, παρά τις οπισθέλκουσες θεοκρατικές αντιδράσεις, αποτελεί τη βάση των βιολογικών επιστημών.
|
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου