Φιλοσοφικές ερμηνείες της μέτρησης του χρόνου στην αρχαία Ελλάδα

Έννοια του Χρόνου

• Ο Χρόνος αντιμετωπιζόταν ως πρωταρχική φιλοσοφική έννοια
• Στην ελληνική αρχαιότητα ο Χρόνος εκπροσωπούνταν με τη θεότητα της Αιωνιότητας
• Η ονομασία του προήλθε από τον θεό Κρόνο, προστάτη της γονιμότητας της γης και των καιρικών μεταβολών που την υποβοηθούν

Χρόνος-Κρόνος

• Δρεπάνι στο δεξί χέρι: Σύμβολο θερισμού των χρόνων που περνούν και σύμβολο θανάτου
• Μικρό παιδί στο αριστερό χέρι: Σύμβολο της ζωής μέσα στην αιωνιότητα

Χρόνος και αρχαίοι Έλληνες φιλόσοφοι

• Συσχέτιση της ουσίας του χρόνου με τη συνεχή μεταβολή και φθορά των ζωντανών οργανισμών
• Προσανατολισμένη, ευθύγραμμη και μη αναστρέψιμη εξέλιξη του χρόνου
• Συνεχής σειρά χρονικών σημείων των γεγονότων που συμβαίνουν στην πραγματικότητα
• Αριστοτέλης: Αντίληψη του χρόνου μόνο όταν υπάρχει έκδηλη κίνηση — αίσθηση της αδιευκρίνιστης ενότητας του σχετικιστικού χωροχρόνου

Παρατήρηση για τον υπολογισμό της έννοιας του χρόνου

• Από την πρώτη στιγμή της ύπαρξής του ο άνθρωπος παρατήρησε τον Ήλιο και τους άλλους αστερισμούς και παρακολουθούσε την κίνησή τους
• Διαπίστωσε τις κινήσεις των αστερισμών και την περιοδικότητά τους
• Στη συνέχεια συνδύασε τις θέσεις τους με τις μεταβολές που συνέβαιναν στη φύση
• Θεοποίησε τον Ήλιο, τη Σελήνη και τα άλλα I    ουράνια σώματα λόγω των
• υπερφυσικών χαρακτηριστικών τους

Χρόνος και Παρατήρηση φυσικών φαινομένων

  Εναλλαγή ημέρας και νύχτας

• Διαδοχικές φάσεις της Σελήνης
• Περιοδικότητα των εποχών του έτους

Ανάγκη για τη μέτρηση του χρόνου

• Οι καθημερινές και θρησκευτικές ανάγκες οδήγησαν στη μεθοδικότερη παρατήρηση των ουρανίων σωμάτων (μεταξύ αυτών ο Ήλιος και η Σελήνη)
• Εφόσον ο χρόνος ήταν ταυτισμένος με τη θεϊκή ύπαρξη, δε μπορούσε παρά να ορίζεται από την περιοδική εξέλιξη της  θέσης και της όψη των ουρανίων σωμάτων

Αρχαία Ελλάδα – 9η χιλιετία π.Χ.

• Ανάπτυξη της ναυσιπλοΐας
• Διαπίστωση της χρησιμότητας των αστέρων και των αστερισμών
• Η απλή παρατήρηση των ουρανίων σωμάτων μετατράπηκε σε επιστημονική καταγραφή των αστερισμών της ουράνιας σφαίρας
• Η ημερολογιακή γνώση φαίνεται ότι ξεκίνησε από τη Ναυσιπλοΐα και από αυτή πέρασε στον γεωργικό τομέα

Μονάδες μέτρησης χρόνου

 

1) Πρώτη μονάδα μέτρησης του χρόνου – Ημερονύκτιο

2) Μονάδες μέτρησης ακέραια πολλαπλάσια του ηλιακού ημερονυκτίου

3) Κλιματολογικές εποχές (αν και ασαφείς) 44) Έτος

5) Σεληνιακός Συνοδικός Μήνας (29,53 ηλιακά ημερονύκτια)

6) Σεληνιακό Τέταρτο – Εβδομάδα

7) Άνισες εποχιακές ώρες

Πρακτική Αστρονομία

• Η απλή παρατήρηση των ουρανίων σωμάτων μετατράπηκε σε επιστημονική καταγραφή τους και έτσι γεννήθηκε η Αστρονομία
• Σύνταξη αστρικών καταλόγων και χαρτών με τις συντεταγμένες των ουρανίων σωμάτων

«Εργαλεία» για τη μέτρηση του χρόνου

• Μαθηματικά
• Επίπεδη και σφαιρική τριγωνομετρία
• Οπτική
• Γεωμετρική Οπτική
• Πρακτική Αστρονομία
• Γνωμονική
• Όργανα μέτρησης του χρόνου-Τεχνολογικό Υπόβαθρο

Τα πρώτα Όργανα Μέτρησης του Χρόνου

• Γνώμονας – Ηλιακό Ρολόι
• Κλεψύδρα

Όργανα Μέτρησης του Χρόνου

• Ουράνια σφαίρα
• Σφαιρικός αστρολάβος
• Διόπτρα του Ιππάρχου

Όργανα Μέτρησης του Χρόνου

• Πλινθίς
• Σκάφη
• Διάφορα ηλιακά ρολόγια

Άρα οι Αρχαίοι Έλληνες

• Έδωσαν φιλοσοφική έκταση στην έννοια του χρόνου – αντιλήφθηκαν ακόμα και τον χωρόχρονο
• Λάτρεψαν τον χρόνο ως θεότητα
• Διαπίστωσαν την έννοια του χρόνου με την παρατήρηση των διαφόρων φυσικών φαινομένων
• Κατανόησαν την έννοια του χρόνου με την καταγραφή των θέσεων και της τροχιάς των ουρανίων σωμάτων
• Ανέπτυξαν τα κατάλληλα εργαλεία για τη μέτρηση του
• Κατασκεύασαν όργανα για τη μέτρηση του χρόνου και τον προσδιόρισαν με ικανοποιητική ακρίβεια για τα δεδομένα της εποχής.