Η ζωή στο Ηλιακό μας σύστημα

Χάρις των δεκάδων διαστημικών οχημάτων που έχουμε εκτοξεύσει σε κάθε γωνιά του Ηλιακού μας συστήματος για έρευνα τις τελευταίες δεκαετίες, έχουμε ανακαλύψει δεκάδες πιθανές κατοικίες της ζωής μέσα σε αυτό.

Έτσι η Γη, μπορεί να κρατά τη μοναδικότητα όσο αφορά τη νοήμον ζωή, όμως βρίσκεται να μοιράζεται τα επίπεδα της ύπαρξης μικροβιακής ζωής και οργανικών υλικών αφού αρκετοί πλανήτες και δορυφόροι του Ηλιακού μας συστήματος έχουν φιλόξενες γι' αυτά συνθήκες.
Για τον Άρη όλοι θα γνωρίζετε. Από τη δεκαετία του 1970, κινούσε το ενδιαφέρον των επιστημόνων και του κοινού σαν ένας προκλητικός στόχος για εξερεύνηση. Αν και πολλές μη επανδρωμένες διαστημικές αποστολές στάλθηκαν και προσεδαφίστηκαν σε αυτόν, οι απορίες πλέον είναι περισσότερες από ότι οι απαντήσεις.
Πριν εκατομμύρια χρόνια μπορεί να είχε πυκνή ατμόσφαιρα και θάλασσες με νερό, όμως στις μέρες μας αναφέρεται βιολογικά νεκρός, αν και πολλοί επιστήμονες πιθανολογούν ύπαρξη ζωής σε υπόγειες λίμνες, κάτω από το ξερό έδαφός του ή σε σημεία που αυτό βγαίνει στην επιφάνεια και ακόμα καμία αποστολή δεν έχει επισκεφθεί.
Ένας ακόμα πλανήτης με ευνοϊκές συνθήκες για ανάπτυξη της ζωής, είναι ο γίγαντας Δίας αλλά και οι δορυφόροι του Καλλιστώ και Ευρώπη. Ο Δίας θα μπορούσε να φιλοξενεί ζωντανούς οργανισμούς ή, τουλάχιστον, προζωικές ενώσεις στην πυκνή ατμόσφαιρά του που περιέχει οργανικά μόρια, γιατί η χαμηλή θερμοκρασία στα ορατά στρώματα των νεφών του, εσωτερικά αυξάνεται και σε κάποιο βάθος φτάνει τα επίπεδα της γήινης θερμοκρασίας.
Ο δορυφόρος Καλλιστώ, που αποτελείται από βράχια και πάγο, έχει λεπτό φλοιό πάγου και εσωτερικά νερό σε υγρή μορφή που σε συγκρούσεις μετεωριτών ξεπετάγεται, για να παγώσει αμέσως μετά πάνω στην επιφάνεια του. Σε συνδυασμό με τη χαμηλή ακτινοβολία, τη γεωλογική σταθερότητα και τη παλιρροϊκή θέρμανση από τις βαρυτικές δυνάμεις που ασκεί ο Δίας, μπορεί να έχει αναπτύξει μορφές ζωής στα βαθύ των θερμών υπόγειων ωκεανών του.
Όπως ακριβώς και ο δορυφόρος Ευρώπη, που αναφέρεται ως πιθανότερο λίκνο εξωγήινης ζωής, χάρις της ίδιας πιθανής υπάρξεως υπόγειου ωκεανού κάτω από την παγωμένη του επιφάνεια, που στη περίπτωσή του επιπλέον περιβάλλεται από μια αραιότατη ατμόσφαιρα οξυγόνου.
Στη περίπτωση του γίγαντα Κρόνου, αν και ο ίδιος είναι εχθρικός για τη φιλοξενία ζωής, δύο από τους 62 (έως τώρα ανακαλυφθείς) δορυφόρους του, ο Τιτάνας και ο Εγκέλαδος κρύβουν ευνοϊκές συνθήκες.
Ο Τιτάνας μπορεί να είναι πολύ παγωμένος για να διατηρείται υγρό νερό πάνω του, όμως εδώ και μερικά χρόνια οι επιστήμονες εκτιμούν ότι υπάρχουν εξωτικές μορφές ζωής μέσα στις μεγάλες λίμνες υγρού μεθανίου ή αιθανίου που υπάρχουν στην επιφάνειά του.
Συγκεκριμένα μια λίμνη στους πόλους του, με έκταση 2.400 τετραγωνικά χιλιόμετρα και βάθος περίπου ένα μέτρο, φαίνεται να προσφέρει μια όαση στους τροπικούς του Τιτάνα, όπου πιστεύεται ότι βρίσκονται θίνες. Οι υποψίες για παρουσία ζωής στον Τιτάνα αυξήθηκαν το 2004, μετά από τις αποκαλύψεις της διαστημοσυσκευής Κασσίνι απ' το διάστημα αλλά και των στοιχείων του εξερευνητικού σκάφους Χόϋχενς που προσεδαφίστηκε στην επιφάνεια του δορυφόρου, καθώς οι πληροφορίες αποκάλυπταν τεράστιες εκτάσεις με αμμόλοφους σκεπασμένες, ίσως, από κάποιο οργανικό υλικό.
Στον Εγκέλαδο, είναι πολύ πιθανό να βρίσκεται ένας μεγάλος θερμός αλμυρός ωκεανός κάτω από την παγωμένη του επιφάνεια, θερμός κι αυτός λόγο παλιρροϊκής θέρμανσης. Αυτό δείχνουν και οι αινιγματικοί πίδακες του, που εκτοξεύουν υλικά πολλά χιλιόμετρα πάνω από το νότιο πόλο του δορυφόρου. Εκεί το το Κασσίνι μελέτησε τα δείγματα και βρήκε ίχνη οργανικών ενώσεων σε ορισμένους κόκκους σκόνης των διαλυμένων πετρωμάτων που τροφοδοτούν το νερό με χρήσιμες για οργανισμούς χημικές ουσίες.
Ακόμα ένας δορυφόρος που πιθανός διαθέτει δύο από τα σημαντικότερα στοιχεία για την φιλοξενία ζωής, υγρό νερό και θερμική ενέργεια, είναι ο Τρίτων του Ποσειδώνα. Κύριο χαρακτηριστικό του Τρίτωνα που βρίσκεται πολύ μακρυά από τον Ήλιο, είναι η παρουσία κρυοηφαιστείων με τη μορφή πιδάκων τύπου γκέυζερ αζώτου.
Κάτι που δείχνει ότι συντηρεί ένα υπόγειο ωκεανό νερού σε υγρή μορφή, με κύριο συστατικό το νερό και μεγάλες συγκεντρώσεις αμμωνίας που δρα ως αντιπηκτική ουσία, επιτρέποντας στο νερό να παραμείνει υγρό στους -90 °C.
Πιθανοί για ζωή στο Ηλιακό μας σύστημα, συγκαταλέγονται στη λίστα και δύο ακόμη πλανήτες, συγκεκριμένα οι πλανήτες νάνοι Δήμητρα και Βαρούνα... άγνωστοι σε πολλούς από εσάς.

Η Δήμητρα βρίσκεται στην Κύρια Ζώνη των 7.000 μικρών αστεροειδών ανάμεσα στον Άρη και το Δία. Οι τελευταίες φωτογραφίες από το διαστημικό τηλεσκόπιο Χαμπλ δείχνουν μια επιφάνεια με μεγάλες αντιθέσεις στη φωτεινότητα, αραιή ατμόσφαιρα, πόλους που πιθανός καλύπτονται από πάγους και ένα μυστηριώδες λευκό σημείο που δεν μπορεί να ερμηνευτεί από κανέναν νόμο της φυσικής και αρκετοί ερευνητές το αναφέρουν ως «εξωγήινο» φάρο.
Από φασματοσκοπικές παρατηρήσεις πιθανολογείται ότι αποτελείται κατά ένα μεγάλο ποσοστό από πάγο νερού, που σε ποσότητα είναι ίσως περισσότερο απ' όσο το σύνολο του γλυκού νερού που υπάρχει στη Γη, παγωμένο στην επιφάνειά του, με μέση θερμοκρασία περίπου στους -106 °C, αλλά πιθανώς υγρό στο πυρήνα του.
Ο Βαρούνα είναι είναι ένα μετρίως κόκκινο, σκοτεινό μετα-Ποσειδώνιο αντικείμενο της ζώνης του Κάιπερ, με διάμετρο περίπου 800 χιλιομέτρων και λόγω της ταχύτατης περιστροφής του με πεπλατυσμένο σφαιρικό σχήμα.
Στην επιφάνειά του έχουν εντοπιστεί μικρές ποσότητες νερού, κάτι που σε συνδυασμό με την σχεδόν σταθερή απόστασή του από τον Ήλιο (κυκλική τροχιά), μπορεί να εμφανίσει ακραίες πιθανότητες μικροβιακής ζωής.