Η μοναδική βοήθεια που δεν αφήνει πίσω της οφειλές, είναι αυτή που υποκινείται από τη χαρά να βοηθάς.
Αν θέλεις το πιστεύεις, αν δεν θέλεις δεν το πιστεύεις, πάντως, —με τις δικές μου γνώσεις και με τις δικές μου αναφορές— στη ζωή σου δεν υπάρχει κανένας πιο σημαντικός από σένα. Θα Μπορούσε κάποιος να μου πει: “Μα τι λες… Και η αρετή; Κι αυτά που μας διδάσκει η κοινωνία, η εκκλησία, ο ιουδαϊσμός, το ισλάμ κι όλοι εκείνοι που από κάθε πλευρά μάς λένε: Αγάπα τον πλησίον σου ως σε αυτόν; Τι γίνεται μ’ αυτό το μήνυμα που συμμερίζονται όλα τα πνευματικά δόγματα και οι περισσότερες θρησκείες;” Παραδέχομαι ότι, ως υπόθεση της ιδανικής αγάπης, κάπως έτσι έχουν τα πράγματα. Πρόσεξε, όμως. Λένε: “Αγάπα τον πλησίον σου όπως τον εαυτό σου”, και όχι: “περισσότερο κι απ’ τον εαυτό σου”. Έτσι δεν είναι; Και ξέρεις γιατί δεν το λένε; Γιατί αυτή η άποψη —που παραπέμπει στην ιδέα της ανωτερότητας και της μεγίστης τελειότητας— περνάει μέσα από τη λαϊκή σοφία που μας πληροφορεί ότι στην καθημερινή ζωή, το να φτάσει κανείς ν’ αγαπάει τον άλλον όπως τον εαυτό του είναι ό,τι περισσότερο μπορεί να του ζητηθεί. Αυτό φαίνεται να είναι το μέτρο της ιδανικής αγάπης: το αν είναι ή όχι κάποιος ικανός να αγαπήσει τον εαυτό του. Κι αμέσως μετά, να κάνει ό,τι μπορεί για να δει αν θα τα καταφέρει ν’ αγαπήσει και τον άλλον όπως τον εαυτό του.
Κι αυτό μας φέρνει ξανά σε κάτι που είπες εσύ πριν: ότι ο εγωιστής πιστεύει πως είναι το μέτρο των πάντων και το κέντρο του κόσμου. Ο εγωιστής —υποστήριζες προηγουμένως— είναι εγωκεντρικός και… όσο κι αν μου κοστίζει… συμφωνώ! Να ξέρεις πως μ’ ενοχλεί απίστευτα να διαλύω μια βαθιά ριζωμένη διαφωνία μπροστά σε κάποια περιστασιακή συμφωνία… Γιατί, γενικά, το χαίρομαι πολύ να εναντιώνομαι, να πηγαίνω κόντρα στα λεγάμενα κάποιου, να διαφωνώ με την καλή έννοια — με καταλαβαίνεις…
«Καταλαβαίνω ότι είσαι πολύ κακός άνθρωπος…»
«Όχι, δεν είμαι κακός, αλλά εδώ που φτάσαμε είναι αναγκαίο να διαχωρίσουμε τον εγωκεντρισμό από την εγωλατρία. Εγωκεντρισμός είναι να αισθάνεσαι πως είσαι το κέντρο του κόσμου — και, πράγματι, ούτε αυτό θεωρώ πως είναι κακό. Γιατί ο άνθρωπος ΕΙΝΑΙ το κέντρο του κόσμου. Αλλά… ποιανού κόσμου; Προσοχή: του κόσμου που κατοικεί ο ίδιος: του ΔΙΚΟΥ ΤΟΥ κόσμου. Ας το καταλάβουμε έτσι: ο κόσμος που απαρτίζεται απ’ όλα τα πράγματα που γνωρίζω κι αγαπώ έχει επίκεντρο εμένα, και ο κόσμος όλων τωv ΔΙΚΩΝ ΣΟΥ πραγμάτων έχει κέντρο του ΕΣΕΝΑ.
Ο καθένας μας είναι το κέντρο του κόσμου όπου ζει, κι όλα όσα συμβαίνουν γύρω του περνάνε αναγκαστικά απ’ αυτόν.
Η εγωλατρία παραπέμπει αλλού: στο να νομίζει κάποιος πως είναι το κέντρο του κόσμου και της ζωής των άλλων. Κι εδώ είναι το μπέρδεμα. Το κακό, το αρρωστημένο και το φοβερό είναι η εγωλατρία κι όχι ο εγωκεντρισμός, γιατί ο εγωλάτρης (εγωλατρία σημαίνει θεοποίηση του εγώ) νομίζει πως είναι θεός- θεωρεί τον εαυτό του ανώτερο ον. Άλλο είναι να ξέρω πως είμαι το κέντρο του κόσμου όπου ζω εγώ (και να δέχομαι ότι ο απέναντι είναι το κέντρο του κόσμου όπου ζει εκείνος, και η θυρωρός της πολυκατοικίας μου είναι το κέντρο του κόσμου όπου ζει αυτή, κι ο φίλος μου “το κέντρο του κόσμου του”), κι άλλο, πολύ διαφορετικό, να νομίζω πως εγώ είμαι το κέντρο του κόσμου όπου ζουν όλοι αυτοί.
Αυτό είναι εγωλατρία, αυτό είναι ματαιοδοξία, αυτό είναι κάτι ανάξιο, όπως ανάξιο είναι να μειώνω τον εαυτό μου επιτρέποντας στους άλλους να θεωρούν πως αποτελούν εκείνοι το κέντρο της δικής μου ζωής.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου