Μορφές και Θέματα της Αρχαίας Ελληνικής Μυθολογίας: ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ, Η απαγόρευση του λουτρού

Σε αρκετές περιπτώσεις, το λουτρό απαγορεύεται, και αυτό αποτελεί μιαν αντίθεση προς την καθημερινότητα και προς ένα μελλοντικό λουτρό καθαρμού. Η επίταση της «βρωμιάς» και η βίωσή της συνιστούν στην ουσία προετοιμασία για το καθαρτικό λουτρό.

Η σωματική λειτουργία του καθαρμού προετοιμάζει για την ψυχική κάθαρση που αποτελεί την απαραίτητη προϋπόθεση για την επαφή με το ιερό ή την κοινωνική επανένταξη -ό,τι συμβαίνει με την αρχαία τραγωδία, όπου ο θεατής καθαίρεται από τα παθήματα μέσω των έντονων συναισθημάτων που βιώνει στη διάρκεια της παράστασής τους. Αυτό ισχύει, για παράδειγμα, στους ιερείς κατά την περίοδο της αγνείας, της προετοιμασία δηλαδή για τη γιορτή, ή σε περίπτωση θανάτου.

Η Εκάβη, για παράδειγμα, και ο Πρίαμος καλύπτονται με λάσπη και στάχτη (Ιλ., Χ 395-415)*, ο Ορέστης (Ευρ., Ορ., στ. 41) και ο Αχιλλέας, οργισμένος αυτός από τον θάνατο του Πάτροκλου (Σ 22-25, Ψ 35-47)**, αρνούνται να πλυθούν. εδώ, η σωματική ακαθαρσία εκφράζει εξωτερικά τον βαθύ εσωτερικό πόνο.

Στο ιερό της Κραναίας Αθηνάς στην Ελάτεια υπήρχαν ειδικοί λουτήρες (ασάμινθοι) για το αγόρι που για μια πενταετία αναλάμβανε το αξίωμα του ιερέα (Παυσ. 10, 34, 8).

Στο ιερό της Υμνίας Αρτέμιδος στον Ορχομενό, οι ιερείς απέχουν από τη σεξουαλική ζωή και τα λουτρά (Παυσ. Η, 13, 1). Το ίδιο και οι Σελλοί, οι ιερείς του μαντείου της Δωδώνης, οι οποίοι έμεναν «άλουτοι» και κοιμόντουσαν στη γη, για να βρίσκονται σε διαρκή επαφή μαζί της και να αντλούν από αυτή τη δύναμή τους (Ιλ., Π, 233-235).
--------------------------
*Παρόμοια και οι Αιγύπτιοι και οι Σκύθες (Ηρόδ. 2.85 και 4.73 αντίστοιχα)

**Η άρνηση του Αχιλλέα να πλυθεί

Και οι βασιλείς των Αχαιών τον μέγαν Αχιλλέα,

ως ήταν απ' τον θάνατον του φίλου χολωμένος,

με κόπον τον κατάπεισαν να τον ακολουθήσει

εις του Ατρείδη την σκηνήν. Και αμέσως, άμα εφθάσαν,

στους ψιλοφώνους κήρυκες επρόσταξαν να στήσουν

τρίποδα μέγαν στην φωτιά, να πείσουν τον Πηλείδη

απ' τα πηγμένα αίματα το σώμα να καθάρει.

Και αυτός αρνείτο στερεά και μέγαν ώμοσ' όρκον:

«Μα τον Κρονίδην των θεών εξαίσιον και πρώτον,

λούσιμο αυτή μου η κεφαλή δεν θα δεχθεί πριν βάλω

εις την πυράν τον Πάτροκλον, και του σηκώσω τάφον

και τα μαλλιά μου κουρευθούν, ότι παρόμοιος πόνος

δεν θα μου πλήξει την ψυχήν όσον καιρόν και αν ζήσω.

('Ομ., Ψ 35-47)