Το μίσος της «Χανουκά» για τον Ελληνισμό

Ακολουθεί απόσπασμα από το βιβλίο του ραβίνου Ahron Lopiansky, με τον τίτλο «Timepieces». Αναφέρεται στην μάχη Ελληνισμού-ιουδαϊσμού, υπό την οπτική ενός ραβίνου. Βρίσκεται γραμμένο στα αγγλικά στην εβραϊκή ιστοσελίδα Aish.com όπου ταξινομούταν στην κατηγορία «Εορτολόγιο» (Holidays) και συγκεκριμένα στην ιουδαϊκή εορτή Χανουκά, κατά την οποία οι εβραίοι σύμφωνα με το βιβλίο των Μακκαβαίων, νίκησαν τα στρατεύματα του Επίγονου του Μεγάλου Αλεξάνδρου, Αντίοχου του Επιφανούς και κατέσφαξαν τους Έλληνες που κατοικούσαν στην Παλαιστίνη. 

Στην ίδια κατηγορία, βρίσκονται και κείμενα με τίτλο «Ελλάς, η Σκοτεινή Πλευρά», «Βλέποντας μέσα από το Σκότος», «Φωτίζοντας τις Ημέρες του Σκότους», «Η Δόξα του Ισραήλ εναντίον του Ελληνικού Κάλλους» κλπ όπου παρουσιάζεται η «ένδοξη» κι «ανεπανάληπτη νίκη», του ιουδαϊσμού επί του Ελληνισμού, η οποία παρουσιάζεται θρησκευτικά από τους εβραίους σαν την επικράτηση του «φωτός σοφίας» από τον «εκλεκτό λαό»-Ισραήλ επί των «ανόητων», «βλαβερών» κι «άχρηστων» Ελλήνων, οι οποίοι σε κάθε τομέα (το συγκεκριμένο κείμενο αναφέρεται στην φιλοσοφία ως τρόπος ζωής), αντιπροσωπεύουν το …«σκότος».

Πέραν του γνωστού και διάχυτου φαρισαϊσμού που εξέρχεται από τα γραμμένα ενός ραβίνου το κείμενο αυτό είναι ενδιαφέρον, κυρίως διότι αποτυπώνει την θεμελιακή αντίληψη ενός εβραίου έναντι της Ελλάδας και του Ελληνισμού. Ως εκ τούτου, το κείμενο αυτό είναι απλά αντιπροσωπευτικό των όσων κατ’ ουσίαν ένας ραβίνος κηρύττει σε μια συναγωγή την ημέρα που οι εβραίοι εορτάζουν την Χανουκά.

Το Σκότος που ήταν η Ελλάδα

«Ο Ελληνικός κόσμος, καθορίζεται από το κάλλος και την φιλοσοφία, τα οποία θαύμαζαν πολλοί εβραίοι. Παρόλα αυτά, στο τέλος, έπρεπε να υπάρξει μια πάλη στο τέρμα μεταξύ των δύο τρόπων της ζωής. Γιατί;

Κατά την επεξήγηση των βαθύτερων εννοιών που συνοψίζονται στο Τορά [στμ Τορά-Η Πεντάτευχος, το σημαντικότερο ιουδαϊκό θρησκευτικό κείμενο το οποίο εξετάζει τον μωσαϊκό νόμο και οι εβραίοι θεωρούν πως εμπνεύστηκε από τον ίδιο τον Γιαχβέ και αποκαλύφθηκε στον Μωυσή. Περιλαμβάνει την Γένεση, την Έξοδο, το Λευιτικόν, τους Αριθμούς και το Δευτερονόμιο.], τα Χρονικά μας γράφουν πως οι δυνάμεις του μηδενισμού, τοχού [στμ tohu], βοχού [στμ vohu], τσοσχεκχ [στμ choshech] και τεχόμ (tehom) –το κενό, το άμορφο, το σκοτάδι και η άβυσσος- εμφανίζονται στα τέσσερα Έθνη που ανήλθαν για να εξουσιάσουν τον κόσμο: η Βαβυλωνία, η Περσία, η Ελλάς και η Ρώμη. Η Ελλάς λοιπόν, εξισώνεται με το σκότος.

Κι εδώ βρίσκεται το πρόβλημα. Αν και αναγνωρίζουμε τα πολλά ελαττώματα και τις ανεπάρκειες που βρίσκονται κάτω από τον εκπολιτισμένο καπλαμά [στμ επιφανειακό περιτύλιγμα] της Ελλάδας, θα φαινόταν ότι η Ελλάδα ήταν ένας σπινθήρας φωτός παρά το σάβανο του σκότους όταν συγκρίνεται με το έλος της ειδωλολατρίας και της άγνοιας που προηγήθηκε. Μήπως όμως, δεν ήταν η Ελληνική σκέψη που φύτεψε τους σπόρους του λόγου, που εκτόπισαν τελικά τον πολυθεϊσμό από την σύγχρονη κοινωνία;

Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ
Υπήρξε μια μακρά περίοδος της εβραϊκής ιστορίας –από τον ραβίνο Rabbeinu Saadiah Gaon, τον 10ο αιώνα, μέσω των Ρισονίμ [στμ οι «Πρώτοι», οι «Πεπερασμένοι», αναφέρεται σε ομάδα ραβίνων μελετητών], και μέχρι τον Remak και τον Ari, τον 16ο αιώνα- όταν η κύρια ώθηση της θρησκευτικής σκέψης βασίστηκε στη φιλοσοφία. Αν και τα συμπεράσματα που κατέληξαν οι ραβίνοι ήταν βεβαίως διαφορετικά από εκείνα των Ελλήνων φιλοσόφων, η ορολογία και η προσέγγισή τους σίγουρα βασίστηκαν στη φιλοσοφία.

Ο μεγάλος Μαϊμονίδης [στμ Μωυσής Μαϊμονίδης-Μοσέ μπεν Μαϊμών, εβραίος ραβίνος και ιατρός που έζησε τον Μεσαίωνα, στην Ανδαλουσία (σημερινή Ισπανία), το Μαρόκο και την Αίγυπτο. Ήταν από τους μεγαλύτερους μελετητές του ιουδαϊκού νόμου και έμεινε γνωστός με το παραπάνω «ελληνοποιημένο» του όνομα, καθότι επηρεάστηκε και επηρέασε και μη εβραίους (όπως τον Νεύτωνα).], δήλωνε: «Σε όλα τα υπο-μεταφυσικά ζητήματα, ο Αριστοτέλης είναι ορθός», και «ο Αριστοτέλης, έφθασε σχεδόν στην βαθμίδα των προφητών».

Η αιτιολόγηση της προσέγγισης αυτής, βρίσκεται στην ερμηνεία που τα Χρονικά δίνουν στον στίχο της Γένεσης 9:27 πως «η ομορφιά του Γιεφέτ [στμ Yefet-Ιάφεθ, σύμφωνα με την εβραϊκή Βίβλο, ένας από τους τρεις υιούς του Νώε] θα κατοικήσει στη σκηνή του Σήμ [στμ Shem-Σήμ, σύμφωνα με την εβραϊκή Βίβλο ένας εκ των τριών υιών του Νώε, ο πατριάρχης των Σημιτών]» από όπου το συμπέρασμα ότι η ομορφιά του Γιεφέτ (δηλ η Ελλάδα) έχει μια καθορισμένη θέση στις σκηνές του Σήμ (δηλαδή το Ισραήλ).

Αλλά σε άλλο σημείο, είναι απαγορευμένο για κάποιον να συμμετέχει στο τσακχμάτ Γιεβανίτ [στμ chachmat Yevanit], την «ελληνική φρόνηση», κάτω από την ποινική ρήτρα της απώλειας του μεριδίου που δικαιούται στον Επερχόμενο Κόσμο. Πώς μπορούμε λοιπόν, να συμφιλιώσουμε αυτές τις δύο απόψεις; Μια πληρέστερη απάντηση θα γέμιζε πολλούς τόμους, καλύπτοντας τα αποτελέσματα διαφορετικών ερμηνειών. Το υπό εξέτασιν κεφάλαιο εστιάζει ακριβώς σε μια από τις πολλές πτυχές της ερώτησης αυτής.

Για να γίνει αυτό αντιληπτό πρέπει να διαφοροποιήσουμε δυο εκδοχές της φιλοσοφίας:

• Το πειθαρχημένο σύστημα σκέψης που χρησιμοποιείται για να εξηγήσει και να ταξινομήσει γεγονότα

και

• Τον τρόπο ζωής που αποτελεί παράμετρο για την ύπαρξη.

Η πρώτη είναι αυτή που συμπεριλαμβάνεται στην «ομορφιά του Γιεφέτ» που κάποιος μπορεί να φέρει στις σκηνές του Σήμ. Είναι μια από τις «εβδομήντα απόψεις του Τορά» και υιοθετήθηκε από τον Μαϊμονίδη και πολλούς άλλους δασκάλους ως μέθοδος ανάπτυξης [στμ ερμηνείας] του Τορά.
Ακόμα υπάρχει μια άλλη προσέγγιση της φιλοσοφίας -μια περισσότερο κανονιστική παρά περιγραφική. Στηρίζεται στο αξίωμα: «Τίποτα δεν υπάρχει που δεν μπορεί να κατανοηθεί μέσω του αιτιατού, και ότι δεν μπορεί να κατανοηθεί μέσω του αιτιατού δεν υπάρχει».

ΤΟ ΑΠΥΘΜΕΝΟ ΧΑΣΜΑ

Εδώ βρίσκεται το απύθμενο χάσμα μεταξύ του Ισραήλ και των φιλοσόφων της Ελλάδας. Το Ισραήλ είναι ένας θεοκεντρικός κόσμος, που υιοθετεί τη σκέψη και τη λογική για να αντιληφθεί αυτό που είναι προσιτό στη λογική. Αλλά η Ελλάδα είναι ένας ανθρωποκεντρικός κόσμος, που χρησιμοποιεί το λόγο για να καθορίσει τα όριά της.

Ακόμα κι αν οι διανοητές της Ελλάδας είχαν καταλάβει και είχαν δεχτεί τον Θεό [στμ Γιαχβέ] και το Τορά, θα ήταν επειδή εκείνοι τους αντιλήφθηκαν και τους κατάλαβαν με αυτό τον τρόπο. Ενώ πιστεύουμε ότι ο Θεός δημιούργησε τον άνθρωπο, η δική τους οπτική είναι πως η ανθρώπινη νόηση δημιούργησε το Θεό.

Είναι αυτή η εκδοχή της ελληνικής φιλοσοφίας, που απετέλεσε ένα σκότος απείρως χειρότερο από την ειδωλολατρία.

Διότι ένας ειδωλολάτρης μπορεί κι αντιλαμβάνεται έναν κόσμο θεοκεντρικό, και εάν ψάξει αρκετά, θα βρει την αρχική αιτία –όπως το συμπέρασμα στη συζήτηση του Αβραάμ με τον Νίμροντ, τον πυρολάτρη: «Να λατρεύεις το ύδωρ, διότι είναι ισχυρότερο από το πυρ. λάτρευε τα σύννεφα, διότι είναι ισχυρότερα από το ύδωρ. λάτρευε τους ανέμους…» (Bereishit Rabbah 38:8).

Ακολουθώντας αυτή την αλυσίδας σκέψης, κάποιος μπορεί μια μέρα να φθάσει στον ύστατο προορισμό: τον ένα κι αληθινό Θεό. Εν αντιθέσει, μόλις ένα πρόσωπο κλειδωθεί στον κακοήθη κύκλο των ατομικών πεποιθήσεων, δεν έχει καμία ελπίδα διεξόδου. Ακόμα κι αν κάποιος τον πείσει για την αλήθεια του Θεού και του Τορά, εκείνος [στμ ο ίδιος ο άνθρωπος] είναι πάλι ο Θεός. πιστεύει επειδή πιστεύει! Η συνειδητοποίηση των πεποιθήσεών του επικαλύπτει τα δύο “ι” της φιλοσοφίας: το “ι” της σκέψης και το “ι” της ύπαρξης.

Διάφοροι ραβίνοι έχουν ισχυριστεί πως η φιλοσοφία είναι άνευ αξίας, εκτός από εκείνη του Kant [στμ Immanuel Kant-Εμμανουήλ Κάντ, Γερμανός φιλόσοφος, ιδεαλιστής, που έζησε στο τέλος της περιόδου του «Διαφωτισμού». Γεννήθηκε κι ανατράφηκε σε οικογένεια πουριτανών, που πίστευαν στην ανάγνωση της Βίβλου από το πρωτότυπο (δεδομένου ότι η μετάφραση στα Γερμανικά ήταν σχετικά πρόσφατη). Έμαθε την εβραϊκή γλώσσα και φιλοσοφικά απετέλεσε την «γέφυρα» μεταξύ του ρασιοναλισμού (ορθολογισμού) και του εμπειρισμού (θεωρία της γνώσης δια μέσου των εμπειριών).] Αισθάνεται κανείς πως η φράση αυτή, αναφέρεται στα στοιχεία της φιλοσοφίας του Kant που η ίδια περιορίζει το πεδίο της φιλοσοφίας (δηλ κριτική του καθαρού αιτιατού). Με το να υποδείξει ότι η φιλοσοφία είναι περιορισμένη και δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί καθώς μια παράμετρος ύπαρξης [στμ τρόπος ζωής], ο Kant πήρε ένα θαρραλέο βήμα προς την σωστή κατεύθυνση.

Ένας ορθόδοξος εβραίος που αναμιγνύεται κι έχει την ευκαιρία να συναναστρέφεται με τους ανθρώπους, εβραίους ή μη, που απομακρύνονται από το Τορά, μπορεί συχνά να βρεθεί αντιμέτωπος με τον σεβασμό ή την κατανόηση μας, σχετικά με τον τρόπο ζωής και των πρακτικών του. Παρόλα αυτά, κάτι φαίνεται πάντα να τους απασχολεί τους άλλους: «Ο ιουδαϊσμός είναι καλός, αλλά εσείς δεν πιστεύετε πραγματικά ότι ένας Θεός ήρθε κάτω σε σας και σας είπε να κάνετε όλα αυτά τα πράγματα, έτσι δεν είναι;».

Λαμβάνοντας αυτά υπόψιν, δεν είναι τυχαίο ότι τα ελληνικά είδωλα κατείχαν ανθρώπινα χαρακτηριστικά –ήταν εξόχως ανθρώπινα με τις ανθρώπινες αδυναμίες σε μια κλίμακα μαμούθ. Αλλά στην ουσία, ήταν η ανθρωπότητα σαν σύνολο που ειδωλοποιούσαν.
Ένας δυτικός δημοσιογράφος επισκεπτόμενος την Ινδία γελοιοποιούσε τη ζωολατρία που επικρατεί εκεί. Ένας Ινδός του ανταπάντησε «Αλλά κι εσύ, επίσης, λατρεύεις ένα ζώο».

Ο δημοσιογράφος τον ρώτησε ερευνητικά: «Ποιο ζώο;».
«Τον άνθρωπο», του απάντησε ο Ινδός.

ΜΟΝΑΡΧΙΑ Ή ΙΕΡΟΣΥΝΗ

Η ηγεσία του εβραϊκού έθνους διαιρείται σε τρεις τομείς: την Μοναρχία, το Σανχεντρίν [στμ Sanhedrin, το Συνέδριον η μάζωξη των είκοσι τριών δικαστών που είχε σύμφωνα με την εβραϊκή Βίβλο η κάθε πόλη], και την Υψηλή Ιεροσύνη. Τα πρώτα δύο ήταν συνήθως οι ηγέτες του εβραϊκού έθνους. Παρόλα αυτά εναντίον της Ελλάδας, ήταν οι ιερείς, οι κοανίμ [στμ kohanim], οι οποίοι επιλέχτηκαν για να οδηγήσουν την μάχη. Γιατί ήταν το Τορά προέρχεται από τη θεία πηγή που οι Έλληνες προσπαθούσαν να ξεριζώσουν. Κατά συνέπεια, ήταν ο στόχος των κοανίμ, ως πρακτόρων του Θεού στη γη να καταπολεμηθεί η Ελλάδα.

Όταν Αλέξανδρος, ο Μέγας –ο οποίος πυροδότησε την αρχή του Ελληνιστισμού [στμ εννοεί τον οικουμενικό/κοσμοπολίτικο χαρακτήρα που έδωσε η κατάκτηση, καθώς υπήρξαν «ελληνιστές» διαφόρων θρησκειών μεταξύ των οποίων και εβραίοι]- ήρθε στην Ιερουσαλήμ, ο Σίμων Χα Τζαντίκ [στμ Shimon HaTzaddik], που ήταν τότε ο Αρχιερέας, τον αντιμετώπισε πληρών βασιλικού αξιώματος (Yoma 69a). Όταν ο Αλέξανδρος τον προσκύνησε [στμ Αναφέρεται στο ψευδές συμβάν που περιγράφει αιώνες μετά, ο «ιστορικός» της Ρωμαϊκής εποχής, εβραίος Φλάβιος Ιώσιππος], η επερχόμενη νίκη του Ισραήλ υπέρ της Ελλάδας εδραιώθηκε για όλες τις γενεές που θα έλθουν.»