Κοιλιά ο δεύτερος “εγκέφαλος”
Αν και κινούμαστε κάθε στιγμή έχοντας την πεποίθηση ότι εμείς κανονίζουμε τα πράγματα μέσα στο μυαλό μας και γύρω μας, εντούτοις υπάρχει ένα βαθύ τμήμα του εαυτού μας που κάνει ανεξάρτητα από εμάς τις δικές του επιλογές με τα δικά του μέτρα και σταθμά. «Ό,τι δεν μπορείς να βρεις στο σώμα σου δεν θα το βρεις πουθενά αλλού» έλεγε ένας σοφός. Το γήινο σώμα είναι η πυκνότερη εμπειρία που βιώνει το αιώνιο πνεύμα. Ο δε χώρος του Κόσμου αποκτά ύλη σε πλήρη αντιστοιχία πάνω στο ανθρώπινο Είναι, που το σώμα του είναι το είδωλο, η ενσαρκωμένη όψη του.
Το σώμα είναι χειροπιαστό και είναι ευλογημένο με ένα μόνο περιορισμό: Να ζει στο παρόν! Είναι πιστός σύντροφος στην αναζήτησή μας στο πώς να είμαστε παρούσες και παρόντες με το νου και την καρδιά στη ζωή μας, υπό την προϋπόθεση ότι του δίνουμε περισσότερη προσοχή και σεβασμό, προσπαθώντας να το μάθουμε, και να ακούσουμε τα μηνύματά του. Οι σκέψεις μπορούν να ταξιδεύουν μακριά, τα συναισθήματα να γίνουν απρόβλεπτα, όμως το σώμα υπόκειται σε νόμους που το κρατούν στο έδαφος, στο «εδώ και τώρα»!
Αναρωτηθήκατε ποτέ για ποιο λόγο το ανθρώπινο σώμα έχει τη μορφή που έχει; Σύμφωνα, λοιπόν, με τις βιολογικές θεωρίες που επικρατούν στον κόσμο μας, η Φύση –η οποία έχει μια ιδιαίτερη κλίση προς την οικονομία- ¨αφήνει¨ τα πλάσματά της να εξελιχθούν σύμφωνα με το δικό της όφελος ή Σχέδιο, διαμορφώνοντας έτσι την κατασκευή εκείνη η οποία θα τους εξασφαλίζει μεγαλύτερη ενεργειακή απολαβή στην καθημερινή ζωή με όσο το δυνατόν μικρότερο κόστος.
Αυτή η προσέγγιση υποδεικνύει τον καθοριστικό ρόλο των περιβαλλοντολογικών συνθηκών, που λειτουργούν κυρίως ως μηχανισμοί προσαρμοστικότητας ή διαμόρφωσης του σχήματος αλλά και της ψυχονοητικής μας φύσης. Το ανθρώπινο σώμα, δεν είναι όμως μόνο απλά ένα παράγωγο της εξελικτικής πιθανότητας. Είναι η όψη μιας μυστηριώδους σχέσης ανάμεσα στο «κάτω και το πάνω», μια αντανάκλαση του σύμπαντος, ως το πεδίο αναγνώρισης της παγκόσμιας αρμονίας, με τη δική του σχέση στο πάνω και κάτω των οργάνων του, τονίζοντας από μόνο του τις τρεις κοιλότητες: κεφάλι, στήθος και κοιλιά, τα οποία έρχονται σε αντιστοιχία με τη γένεση, την κοσμική ιεραρχία και τα φυσικά στοιχεία.
Το σώμα παραμένει terra incognita
Όχι στα ιατρικά, αλλά ουσιαστικά, στην καθημερινή μας εμπειρία. Δεν έχουμε σχεδόν καμία σχέση μαζί του, παρά μόνο όταν έχει πρόβλημα και αρρωστήσει. Ενώ ζούμε, σκεφτόμαστε και νοιώθουμε μέσα στο σώμα, ενώ εισπράττουμε τον κόσμο μέσω των αισθήσεών του, στη πραγματικότητα κινούμαστε αποκομμένοι από αυτό, χωρίς καμία επίγνωση ότι υπάρχει. Σήμερα, γνωρίζουμε πως ο τρόπος που σχετιζόμαστε με το σώμα μας αντανακλά το πώς σχετιζόμαστε με τον κόσμο γύρω μας και το αντίστροφο. Το ακόμη πιο σπουδαίο, όμως, είναι ότι ο τρόπος αυτός έχει τεράστια επίδραση στη φυσική και ψυχική μας υγεία. Ο Ιπποκράτης έλεγε πως η φυσική και ψυχική υγεία εξαρτάται από μια υγιή κοιλιά.
Ο Μάικλ Γκέρσον, καθηγητής ανατομίας και κυτταρικής βιολογίας του Πανεπιστημίου Κολούμπια αναφέρει πως: «Υπάρχει ένας εγκέφαλος μέσα στην κοιλιά μας. Είναι ένας ‘δεύτερος εγκέφαλος’ ο οποίος ελέγχει και συντονίζει τα όργανα και τις λειτουργίες τους». Η κοιλιά είναι το τμήμα του κορμού που βρίσκεται μεταξύ του θώρακα και της πυέλου και πιο συγκεκριμένα μεταξύ του διαφράγματος και του άνω στομίου της πυέλου.
Το περιεχόμενο της κοιλιάς είναι: η περιτοναϊκή κοιλότητα, τα όργανα γαστρεντερικού συστήματος Οισοφάγος, Στομάχι, Έντερο και ομφαλός, Ήπαρ και χοληφόρα αγγεία, Πάγκρεας, Επινεφρίδια, Νεφροί και η ανώτερη μοίρα του Ουρητήρα, Νεύρα – λεμφαγγεία και αιμοφόρα αγγεία. Το δε διάφραγμα είναι ένας θολωτός μυς με μορφή ομπρέλας που βρίσκεται κάτω από τα πλευρά μας, μεταξύ της θωρακικής και της κοιλιακής κοιλότητας. Σε έναν υγιή οργανισμό, το διάφραγμα εκτελεί περίπου 18 κινήσεις το λεπτό και κινείται πάνω και κάτω περίπου 2,5 εκ. Αυτό σημαίνει περισσότερο από χίλιες διαφραγματικές συσπάσεις σε μια ώρα και περισσότερες από είκοσι πέντε χιλιάδες σε μια μέρα!
Ενας εγκέφαλος στην κοιλιά μας!
Εκατό εκατομμύρια κύτταρα περιβάλλουν το γαστρεντερικό σωλήνα-περισσότερα απ’ όσα υπάρχουν στο νωτιαίο μυελό. Μπορεί να μοιάζει με ιεροσυλία αλλά αυτός ο «δεύτερος εγκέφαλος», όπως υποστηρίζουν εν τω μεταξύ οι νευροεπιστήμονες, είναι σχεδόν ομοίωμα του εγκεφάλου που βρίσκεται στο κεφάλι μας. Τα είδη κυττάρων, οι δραστικές ουσίες και οι υποδοχείς είναι ακριβώς ίδιοι. Η ύπαρξη τέτοιων κυττάρων στην κοιλιά έχει φέρει στο προσκήνιο έναν ερευνητικό κλάδο, με το όνομα νευρογαστρεντερολογία που έχει συναρπάσει τον επιστημονικό κόσμο.
Η δεύτερη μεγαλύτερη συλλογή νευρικών κυττάρων μετά το κεφάλι φέρνει εις πέρας περισσότερες εργασίες από τη διεργασία της πέψης, που είναι αρκετά περίπλοκη από μόνη της. Μεταξύ δε των δυο εγκεφάλων υπάρχει μια καταπληκτική κυτταροβιολογική ομοιότητα. Όπως ο εγκέφαλος στο κρανίο, έτσι και πεπτικός εγκέφαλος είναι πολύ καλός στην άσκηση επιρροής. Δεν υπάρχει αντίθεση ανάμεσα στη λογική και στις αποφάσεις της κοιλιάς. Αντίθετα, αλληλοσυμπληρώνονται πολύ περισσότερο απ’ ότι νομίζαμε μέχρι τώρα.
Το γαστρεντερικό νευρικό σύστημα, λοιπόν, είναι μέρος του αυτόνομου νευρικού συστήματος και είναι πράγματι αυτόνομο: ελέγχει τη λειτουργία της πέψης, και της διάθεσής μας χωρίς να ρωτά τον εγκέφαλο. Η δε αυτονομία του έχει τεκμηριωθεί πολλαπλώς: χαρακτηριστικά είναι τα πειράματα που έγιναν με θηλαστικά και έδειξαν ότι αν και συνδεδεμένο με τον εγκέφαλο, η διακοπή της επικοινωνίας με αυτόν δεν έχει συνέπειες στη λειτουργικότητά του.
Η αυτονομία του και οι ομοιότητες του γαστρεντερικού νευρικού συστήματος με τον εγκέφαλο, το πολυπλοκότερο όργανο που δημιούργησε η εξέλιξη, έπεισαν τους ερευνητές ότι φιλοξενούμε στην κοιλιά μας έναν άλλο μικρό εγκέφαλο, με τεράστια σημασία για τη ζωή μας. Υπάρχει μάλιστα και μια θεωρία η οποία εξηγεί την εξελικτική ανάπτυξή του: αρχικά δημιουργήθηκε ως νευρικό σύστημα πρωτόγονων θαλάσσιων κυλινδρικών οργανισμών οι οποίοι ήταν κολλημένοι σε βράχια και περίμεναν παθητικά το πέρασμα της τροφής. Κατά τη διάρκεια της εξέλιξης ενσωματώθηκε στον πεπτικό σωλήνα των ανώτερων οργανισμών ως βοηθητικό του εγκεφάλου.
Αυτός ο «πεπτικός εγκέφαλος» εργάζεται αυτόνομα και εκπέμπει περισσότερα σινιάλα στον εγκέφαλο του κρανίου σε σχέση με αυτά που λαμβάνει από αυτόν. Αισθάνεται, σκέπτεται και θυμάται. Μπορεί να ασθενήσει και να παρουσιάσει δικές του νευρώσεις. Στην αγγλική υπάρχει μια έκφραση που περιγράφει την ενστικτώδη αντίδραση ως «gutsy feeling»(κοιλιακό συναίσθημα). Φαίνεται λοιπόν ότι η γλώσσα των Αγγλοσαξόνων κρύβει μια αλήθεια: πράγματι έχουμε έναν εγκέφαλο στην κοιλιά μας! Στις αρχές του 20ου αιώνα οι Άγγλοι γιατροί Ουίλιαμ Μπέιλις και Έρνεστ Στάρλινγκ εξέτασαν στο εργαστήριό τους τον ομφάλιο λώρο ενός ναρκωμένου σκύλου.
Αυτό το ελεύθερο κομμάτι από τα εντόσθια επέδειξε μια στερεότυπη συμπεριφορά: όταν οι ερευνητές ασκούσαν πίεση στο κομμάτι αυτού του εντέρου, ο λώρος απαντούσε με κυματοειδείς μυϊκές κινήσεις οι οποίες μετακινούσαν το περιεχόμενο προς το τέλος του εντέρου και το ονόμασαν «ο νόμος του εντέρου». Έτσι, ανακάλυψαν το περισταλτικό αντανακλαστικό που βρίσκεται στο λεπτό έντερο που ενεργοποιεί τα κύτταρα του βλεννογόνου. Τα κύτταρα αυτά στέλνουν μέσω διαβιβαστών σήματα στα μυϊκά κύτταρα, τα οποία τότε εκτελούν την κυματοειδή αντανακλαστική κίνηση.
Μια λειτουργία απαραίτητη για την επιβίωση του ανθρώπου
«Είναι μια επανάσταση» λέει ο καθηγητής Μάικλ Γκέρσον. «Έρευνες έδειξαν ότι οι ψυχικές διεργασίες και πεπτικό σύστημα μπορεί να συνδέονται πιο στενά απ’ όσο πιστεύαμε μέχρι σήμερα. Ο πεπτικός εγκέφαλος διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη χαρά και τη λύπη. Παλαιότερα, λένε οι νευροφυσιολόγοι, δεν είχαν την δυνατότητα κοιτώντας μέσα από το μικροσκόπιο να αντιληφθούν οι επιστήμονες το ρυθμιστή του εσωτερικού σύμπαντος του ανθρώπου: το κεντρικό σημείο ελέγχου του πεπτικού μηχανισμού, που αποτελείται από διάμεσους και κινητικούς νευρώνες δεν ελέγχει μόνο μεγέθη, όπως τη σύνθεση θρεπτικών ουσιών, την περιεκτικότητα σε άλατα και σε νερό, ούτε συντονίζει μόνο τους μηχανισμούς απορρόφησης και απέκκρισης. Ελέγχει επιπλέον τις λεπτές ισορροπίες ανάμεσα στους νευροδιαβιβαστές, στις ορμόνες και στα εκκρίματα.
Καθ’ όλη τη διάρκεια ζωής ενός 75 χρόνου, περισσότεροι από 30 τόνοι τροφής και 50.000 λίτρα υγρών διέρχονται από αυτό το σωληνοειδές σύστημα. «Η καρδιά αντίθετα είναι μια πρωτόγονη αντλία» εξηγεί ο Μ. Γκέρσον. «Ενώ ο πεπτικός εγκέφαλος ελέγχει ιδιοφυώς το ρυθμό του βασικού μεταβολισμού. Εκατομμύρια χημικές ουσίες –φανταστείτε μόνο τη πέψη μιας μπριζόλας- πρέπει να αναλυθούν και να τεθούν υπό έλεγχο». Το κεντρικό σημείο ελέγχου στην κοιλιά οργανώνει τη μάχη ενάντια σε κακόβουλους εισβολείς, εκείνους δηλαδή τους μικροοργανισμούς που συμβιώνουν μαζί μας και εγκαθίστανται στο έντερο και δεν επιτρέπεται να καταλήξουν στο εσωτερικό του οργανισμού. Το έντερο είναι το μεγαλύτερο ανοσοποιητικό όργανο στο σώμα μας και στο οποίο βρίσκονται περισσότερα από το 70% όλων των αμυντικών κυττάρων.
Μέσα μας κατοικούν περίπου 500 είδη βακτηρίδια και μύκητες άκρως επικίνδυνα για την υγεία μας. Ένας μεγάλος αριθμός αμυντικών κυττάρων που συνδέεται απευθείας με τον πεπτικό εγκέφαλο μαθαίνουν να ξεχωρίζουν το καλό από το κακό. Η πληροφορία αποθηκεύεται και ανακαλείται από τη μνήμη σε περίπτωση ανάγκης. Όπως ήδη διαφαίνεται, πολλές διεργασίες λαμβάνουν χώρα εντελώς ανεξάρτητα από το κεφάλι.
Όταν κάποια επικίνδυνη ουσία καταλήξει στο σώμα ή κάποιο άσχημο συναίσθημα φέρει σωματική ταραχή, ο πεπτικός εγκέφαλος “αισθάνεται” πρώτος τον κίνδυνο και εκπέμπει αμέσως συναγερμό στο “ρετιρέ”. Γιατί σε περιπτώσεις ανάγκης ο εγκέφαλος στο κρανίο πρέπει να βρίσκεται σε ετοιμότητα, ούτως ώστε ο άνθρωπος να είναι έτοιμος να δράσει σύμφωνα με το σχέδιο –εμμετός, μυϊκές συστολές, εκκένωση.
Ο δρ. Βασίλης Πάχνης, στο Ινστιτούτο Μοριακής Βιολογίας και Βιοτεχνολογίας της Κρήτης, διερευνά το γαστρεντερικό νευρικό σύστημα και λέει πως: «Οι επιστημονικές έρευνες αποδεικνύουν ότι το μυαλό και το σώμα είναι αλληλένδετα, γιατί ο ¨πεπτικός εγκέφαλος¨ παράγει νευροδιαβιβαστές και αντιδρά στα ψυχοφάρμακα. Το γνωστό αντικαταθλιπτικό φάρμακο Prozac π.χ. μπορεί να προκαλέσει ναυτία -μέσω της επίδρασης στους αισθητικούς νευρώνες του εντέρου- ενώ έχει παρατηρηθεί το εξής: σε μικρές δόσεις το φάρμακο θεραπεύει τη χρόνια δυσκοιλιότητα, σε μεγάλες την προκαλεί!
Η ζωή περνάει και από την κοιλιά μας
Τα μικρά παιδιά όταν θέλουν να αποδώσουν στο χαρτί την εικόνα ενός ανθρώπου ζωγραφίζουν ένα στρογγυλό κεφάλι με δυο μάτια μύτη και στόμα, μια στρογγυλή κοιλιά με μια τελίτσα στη μέση για τον ομφαλό, δύο γραμμούλες για χέρια και άλλες δυο για πόδια και αυτός είναι ο άνθρωπος στα μάτια τους. Μάλλον κάτι παραπάνω ξέρουν αυτά από ότι εμείς!! Όταν τα παιδιά δεν θέλουν να πάνε σχολείο γιατί φοβούνται ότι δεν ξέρουν καλά το μάθημα αυτό που λένε είναι: «πονάει η κοιλίτσα μου», το ίδιο νιώθουμε και εμείς όταν αγωνιούμε για κάτι.
Όταν εμείς στενα-χωριόμαστε λέμε πως «δέθηκε κόμπος το στομάχι μου» ή «η στενα-χώρια δεν μ’ αφήνει να φάω», όταν πάλι μας θυμώνουν λέμε «μου έπρηξε το συκώτι», όταν επίσης, ακούμε λόγια που μας πικραίνουν λέμε «έσταζε χολή», όταν αηδιάζουμε λέμε πως «γύρισαν ανάποδα τα έντερά μου» και όταν φοβόμαστε λέμε «χέστηκα ή κατουρήθηκα από το φόβο μου» ή «πάγωσε το αίμα μου». Ακόμη, όταν κατά την νεανικότητά μας θέλουμε να απομακρυνθούμε από την οικογένεια για να ξεκινήσουμε τη δική μας ζωή, λέμε πως ήρθε ο καιρός «να κόψουμε τον ομφάλιο λώρο». «Πόνεσε η κοιλιά μου από τα γέλια» λέμε όταν χαιρόμαστε πολύ. «Τραγούδα από την κοιλιά σου» ή «παίξε πιάνο από την κοιλιά σου» λένε οι καθηγητές της μουσικής στους μαθητές τους. Ακόμη και ο ρυθμιστής του σημερινού κόσμου, η οικονομία, εμπιστεύεται την παγκόσμια γλώσσα αυτού του εσωτερικού κόσμου: «Άκουσε την κοιλιά σου» λένε στα μαθήματα για πετυχημένους μάνατζερ, ενώ οι χρηματιστές παροτρύνονται να αποφασίζουν λαμβάνοντας υπόψη κάθε φορά τα μηνύματα από την κοιλιά τους. Αυτό δεν σημαίνει ότι η κοιλιά έχει το γενικό πρόσταγμα. Απλώς έχει μεγάλη επιρροή.
Παντού, λοιπόν, στον κόσμο σε όλους τους πολιτισμούς οι άνθρωποι γνώριζαν ανέκαθεν ότι η έδρα των συναισθημάτων βρίσκεται στο κέντρο του σώματος. Εκεί όπου η έξαψη προκαλεί φτερουγίσματα χαράς και έκστασης, αλλά επίσης πόνο και πρήξιμο. Εκεί όπου κάνει την εμφάνισή της η αγανάκτηση από την υπερβολική κόπωση, όπου ο θυμός ¨σφίγγει¨ το στομάχι, όπου ο φόβος προκαλεί πόνο και η αηδία κορυφώνεται με τον εμετό ή τη διάρροια.
Η κοιλιά, επίσης, υποφέρει όταν την υποχρεώνουμε ν’ απορροφήσει γρήγορα: της αρέσει η ηρεμία, η ασφάλεια και η χαρά. Το να στοιβάζουμε και να καταβροχθίζουμε παντός είδους υλικές τροφές, σκέψεις και συναισθήματα, την καθιστούν άρρωστη και της δίνουν πόνους, νοιώθει άσχημα και αποκτά δυσκοιλιότητα και πρήζεται. Ο εγκέφαλος είναι αυτός που την εξαντλεί, επειδή έχει υπερβολικές επιθυμίες. Ή την κάνει βαριά, καθώς έχει υπνηλία. Ή ακόμη την «σκάει στα γέλια» από την πολύ χαρά.
Οι υπερβολές των σκέψεων, η διανοητική υπερδιέγερση, τα ταραγμένα όνειρα, η ανυπομονησία, το «όλος ο κόσμος έχει άδικο», προέρχονται, κατά την κινέζικη ιατρική, από τον μεσημβρινό του Στομάχου (στόμα έχων) του οποίου τα κύματα είναι πανίσχυρα. Οι Μεσημβρινοί κατά την παραδοσιακή κινέζικη ιατρική αποτελούν ένα πολύπλοκο δίκτυο ενεργειακών καναλιών που προσπαθούν να μεταφέρουν απρόσκοπτα την κυκλοφορία της Ενέργειας (Τσι) σε όλο τον οργανισμό.
Με την λειτουργία του στομάχου, η χονδροειδής ύλη θανατώνεται, για να θρέψει τον οργανισμό. Εδώ, η διασπασμένη πλέον πρωτεϊνική τροφή, αγωνίζεται για την νίκη του σώματος, στον αγώνα της ζωής. Η αποθηκευμένη ενέργεια, για την συντήρηση του σώματος καταλήγει τώρα στο ηλιακό πλέγμα, επίσης γνωστό ως κοιλιακό πλέγμα, ή solaris πλεγμάτων, που είναι μια αυτόνομη συστάδα των κυττάρων-νεύρων πίσω από στομάχι και κάτω από το διάφραγμα στην κοιλιακή κοιλότητα. Το ηλιακό πλέγμα ελέγχει τις λειτουργίες των εσωτερικών οργάνων όπως π.χ. την συστολή των εντέρων καθώς και την επινεφρίδιο έκκριση.
Και όταν λέγεται: «Αυτός έχει γερά νεφρά», η Κίνα επιβεβαιώνει: Αυτός ο μεσημβρινός είναι ο ¨υπουργός που κατασκευάζει την ρώμη¨, δίνει τον τόνο και είναι ο ¨κύριος των νεύρων¨. Είναι φορτωμένος με την κληρονομικότητα του κάθε ατόμου. Είναι κάτοχος της σεξουαλικής ενέργειας, αυτής που εμψυχώνει τη ζωή και επιτρέπει την δημιουργία. Δρα δε επί των μαλλιών(γερά μαλλιά γερά νεφριά λέει ο λαός), των σεξουαλικών οργάνων, της πλάτης και των αυτιών. Ο δε φόβος φρενάρει την καλή λειτουργία των νεφρών και υπερεκκρίνει σε πλεονάζουσες ποσότητες αδρεναλίνη φέρνοντας έτσι ανισορροπία σε όλο το σύστημα του ανθρώπινου οργανισμού.
Τα δε αιμοφόρα αγγεία διοχετεύουν το αίμα της καρδιάς σε όλα τα σημεία του σώματος. .Η κύρια λειτουργία του αίματος είναι η μεταφορά του οξυγόνου σε όλα τα κύτταρα των ιστών καθώς και άλλων θρεπτικών συστατικών και η απομάκρυνση των προϊόντων του μεταβολισμού των κυττάρων καθώς και του διοξειδίου του άνθρακα. Η θερμορύθμιση, η μεταφορά ορμονών και κυττάρων του αμυντικού (ανοσολογικού) συστήματος εμπεριέχονται επίσης στα καθήκοντα του αίματος. Και κατά την κινέζικη ιατρική το αίμα είναι η κατοικία της ψυχής, «σχηματίζεται από τη μεταμόρφωση των ποτών και των τροφών» και συμμετέχουν σ’ αυτή τη μεταμόρφωση πολλοί μεσημβρινοί όπως αυτοί της καρδιάς, του στομάχου, της σπλήνας, του ήπατος, του παχέος εντέρου και της ουροδόχου κύστης, όλα δηλαδή τα όργανα της κοιλιακής χώρας μαζί με την καρδιά.
Ο πεπτικός εγκέφαλος σκέφτεται, θυμάται, αγχώνεται, χαίρεται
Ο πεπτικός εγκέφαλος είναι μοναδικός
Το όργανο της σκέψης στην κοιλιά είναι ένα ανεξάρτητο πνεύμα μέσα στο σώμα. Ένα παλλόμενο σύγχρονο κέντρο επεξεργασίας δεδομένων. Γι’ αυτό κυρίως τον λόγο είναι εξαιρετικά ριψοκίνδυνο, μέχρι σήμερα, να επιχειρηθεί κάποια μεταμόσχευση εντέρων. Τα ξένα νευρικά κύτταρα και ανοσοκύτταρα που θα μεταφερθούν με το όργανο του δωρητή δύσκολα θα γίνουν αποδεκτά από τον οργανισμό του ασθενούς.
Γι’ αυτό οι γιατροί φοβούνται εκτός από ενδεχόμενες αντιδράσεις από την απόρριψη του μοσχεύματος, και ψυχικές διαταραχές. Ο κοιλιακός εγκέφαλος μπορεί να παράγει μόνος του τα δεδομένα των αισθητήρων και να τα επεξεργαστεί αλλά και να ελέγχει τις αντιδράσεις. Δίνει οδηγίες στα γειτονικά όργανα, συντονίζει την άμυνα του οργανισμού και την κίνηση των μυών και λαμβάνει γρήγορα αποφάσεις ανακαλώντας την αποθηκευμένη γνώση.
Είναι οργανωμένος με λειτουργικό τρόπο και είναι σε θέση να καταγράφει διαφορετικές περιστάσεις και να αντιδρά σ’ αυτές. Ο δεύτερος εγκέφαλος έχει λοιπόν στη διάθεσή του όλα όσα χρειάζεται ένα ολοκληρωμένο νευρικό σύστημα. Είναι ένα τεράστιο εργοστάσιο, το οποίο παράγει και ρυθμίζει με ακρίβεια τουλάχιστον 40 νευροδιαβιβαστές. «Τα μόρια αυτά μοιάζουν με λέξεις μιας περίπλοκης γλώσσας˙ Μιας γλώσσας των νευρικών κυττάρων». Ο Γκέρσον κάνει λόγο για νέους ορίζοντες. «Είναι μια γλώσσα πολλά υποσχόμενη» εννοώντας την περαιτέρω αποκωδικοποίηση της εσωτερικής επικοινωνίας ανάμεσα στους δυο εγκεφάλους. Ενδείξεις για μια ενδεχόμενη διασύνδεση ανάμεσα στην κοιλιά και στο κεφάλι υπάρχουν αρκετές, μιας και οι δυο μιλούν την ίδια γλώσσα»!
Ο πεπτικός εγκέφαλος αναπτύσσει τις δικές του συμπεριφορές
Οι νευρικές ίνες που οδηγούν από την κοιλιά στον εγκέφαλο είναι περισσότερες από εκείνες που ακολουθούν την αντίστροφη πορεία. Και η απίστευτη πληθώρα των ασυνείδητων σινιάλων από την κοιλιά στον εγκέφαλο έχει μεγάλη βιολογική σημασία. Τα υγιή άτομα σπάνια προσέχουν τι συμβαίνει εκεί κάτω παρ’ όλο που τα περισσότερα μηνύματα από το έντερο είναι πανταχού παρόντα. Απλώς δεν τα αντιλαμβανόμαστε. Εκτός από το συναγερμό που χτυπάει όταν κάποιος δεν αισθάνεται καλά και πονάει.
Στην περίπτωση των ασθενών με το σύνδρομο του ευερέθιστου εντέρου δεν λειτουργούν πλέον οι προστατευτικοί μηχανισμοί, σύμφωνα με τη γνώμη ερευνητικής ομάδας. Τα όρια της αντίληψης για ενοχλήσεις στην κοιλιά είναι περιορισμένα. Γι’ αυτό και κάθε κίνηση των εντέρων, όλες οι ανησυχίες και οι πόνοι φτάνουν “αφιλτράριστοι” στη συνείδηση. Παρόμοιες μεταβολές στην εγκεφαλική δραστηριότητα παρατηρούνται και σε ασθενείς με κατάθλιψη και φοβίες.
Πως είναι δυνατόν να καταρρέει μια τόσο σημαντική ασπίδα προστασίας της ψυχής; Η κύρια αιτία φαίνεται ότι είναι οι έντονες κρίσεις άγχους, που η παράτασή τους μπορεί να οδηγήσει στην αίσθηση ότι το άτομο έχει χάσει τον έλεγχο της ζωής του. Αυτό οδηγεί σε μια στρεσογόνο κατάσταση. Και πρόσφατα διαπιστώθηκε ότι, όταν κάποιος βρίσκεται κάτω από νοητική πίεση, αλλάζει η διαστολή των αιμοφόρων αγγείων του. Η δε αγγλική λέξη stres (στράγγισμα) είναι αυτό που θα ονομάζαμε στα ελληνικά «ψυχοκοινωνική πίεση». Ιατρικά είναι ένας όρος που επικράτησε διεθνώς και ο οποίος χαρακτηρίζει το σύνολο των μεταβολικών και σπλαχνικών διαταραχών, που προκαλούνται από διάφορους βλαπτικούς παράγοντες(ασθένειας, τραυματισμού, συγκίνησης, συνεχούς άγχους κ.ά) που με την σειρά τους δεν επιτρέπουν στο άτομο την γρήγορη επανένταξή του στη ζωή και το περιβάλλον του.
Όταν ο εγκέφαλος στο κεφάλι, συνειδητά ή ασυνείδητα αντιλαμβάνεται ένταση και φόβο, τότε ζητά από την κοιλιά ενισχύσεις, με τη μορφή εξειδικευμένων ανοσοκυττάρων στο έντερο. Αυτά ευθύνονται για τη σύσπαση των μυϊκών κυττάρων. Οι συνέπειες είναι μυϊκές συστολές με πόνους, πρήξιμο και ακανόνιστες εντερικές κενώσεις. Επίσης, το άγχος προηγούμενων ετών έχει εντυπωθεί στον εγκέφαλο και στην κοιλιά και καθορίζει την ευαισθησία του άξονα εντέρου-εγκεφάλου για όλη τη ζωή ενός ανθρώπου. Η μνήμη του πεπτικού εγκεφάλου δομείται από τις προηγούμενες εμπειρίες. Έχουν εντοπιστεί οι ίδιες ουσίες και τα ίδια μόρια που χρησιμοποιούνται και στον εγκέφαλο για την λειτουργία της μνήμης. Προέρχονται μήπως η μελαγχολία και ο φόβος από τα έντερα; «Ναι» απαντάει ο δρ. Μ. Γκέρσον «Η ουσία της κατάθλιψης βρίσκεται κρυμμένη στον πεπτικό εγκέφαλο και η ψυχική μας διάθεση γεννιέται στην κοιλιά».
Όπως η πείνα και κορεσμός επηρεάζουν συνειδητά την ψυχική διάθεση του ανθρώπου, με τον ίδιο τρόπο έντονη είναι και η ασυνείδητη χειραγώγηση της καθημερινής μας ύπαρξης. Τα συναισθήματα που λαμβάνουμε στην καθημερινότητα δεν είναι τίποτε άλλο παρά η καταγεγραμμένη στο σώμα πεμπτουσία των εμπειριών της ζωής μας. Καταγεγραμμένες και αποθηκευμένες κυρίως στις αντιδράσεις της κοιλιάς μας. Κάθε φορά που το έντερο συσπάται και εκκρίνει νευροδιαβιβαστές ή κινητοποιεί ανοσοκύτταρα, όλα τα δεδομένα κινούνται κατά μήκος του πνευμονογαστρικού νεύρου. Ο εγκέφαλος ερμηνεύει τα συμπτώματα αυτά ως αδιαθεσία ή καλή διάθεση, κούραση ή ζωντάνια. Συνεπώς η κοιλιά καθορίζει την ψυχική μας διάθεση, τη λύπη και τη χαρά. Συμπερασματικά, λοιπόν, θα λέγαμε πως στον εγκέφαλο του κρανίου υπάρχει μια “τράπεζα συναισθηματικής μνήμης” η οποία συλλέγει όλες τις αντιδράσεις και τα δεδομένα της κοιλιάς, όπως π.χ. την εγρήγορση σε καταστάσεις ανησυχίας ή και τα βιολογικά σημάδια της χαράς, που μοιάζουν σαν να φτερουγίζουν πεταλούδες στην κοιλιά.
Το σύμβολο της ζωής
Αν οι άνθρωποι ερωτηθούν από ποιο σημείο πηγάζουν τα συναισθήματα και η υγεία τους, η διαίσθηση, η καλή διάθεση και το πάθος τους, θα δείξουν με το δάκτυλό τους, άσχετα την καταγωγή τους ή το χρώμα του δέρματός τους, το κέντρο του σώματος τους. Επειδή νιώθουν ότι εκεί, στη σκοτεινή αυτή κοιλότητα, υπάρχει κάτι που ζει ανεξάρτητα από τα υπόλοιπα όργανα. Κάτι που τους μιλάει, τους διηγείται ιστορίες και αποστέλλει κωδικοποιημένα μηνύματα.
Ο δεύτερος εγκέφαλος εγγυάται την επιβίωση της ψυχής και του σώματος. Είναι μια πηγή ψυχοενεργών ουσιών, που συνδέονται με την ψυχική μας διάθεση –όπως η σεροτονίνη, η ντοπαμίνη, και τα οπιούχα παρασκευάσματα. Η σεροτονίνη η οποία είναι ένας νευροδιαβιβαστής του εγκεφάλου και ευθύνεται για την ενεργητικότητά μας, τη χαρά και την ευδιαθεσία μας, βρίσκεται εκτενώς στον ανθρώπινο γαστρεντερικό σωλήνα, διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην αναγέννηση του ήπατος και προκαλεί κυτταρική διαίρεση σε όλο το σώμα. Εδώ παράγονται, επίσης, και οι βενζοδιαζεπίνες, εκείνες οι ουσίες που προσδίδουν σε φάρμακα όπως το βάλιουμ, την κατευναστική τους δράση. Όπως βλέπουμε, η κοιλιά συντηρεί με πολλαπλούς τρόπους τον εγκέφαλο που βρίσκεται στο κρανίο!!
Από αρχαιοτάτων χρόνων οι λαοί διαλογίζονται με το κέντρο αυτό, αναζητώντας τη γαλήνη και τη σοφία. Μιλούν, λοιπόν, για την κοιλιά χαρακτηρίζοντάς την «ομφαλό της γης» ή «σύμβολο της ζωής». Και όπως είδαμε με όλα τα προαναφερόμενα δεν έχουν καθόλου άδικο. Στη Δύση συμβολίζει τη ζωώδη βουλιμία˙ στην Ανατολή, το κέντρο του σώματος, η έδρα της ζωής, το Χάρα, για τους Ινδούς και τους Ιάπωνες, εξ ου και το χαρακίρι, το χτύπημα στο κέντρο της ζωής. Η χοντρή κοιλιά του Βούδα συμβολίζει στην Ινδία την ευημερία και τον πλούτο κ.ά..
Κατά τον εσωτερισμό δε και την Αλχημεία, το σκοτάδι της κοιλιάς είναι το εργαστήριο μεταμόρφωσης μέσω του οποίου εκλαμβάνεται η ιερή γνώση της ζωής. Η κοιλιά μιας φάλαινας, ενός θηρίου ή ενός μεγάλου κήτους εξισώνεται στις ιερές γραφές, με την Κόλαση και τον Άδη, με την κάθοδο στον κάτω κόσμο. Χαρακτηρίζει επίσης την εμβρυική κατάσταση, καθώς και την σκοτεινή νύχτα των μυουμένων στα ιερά μυστήρια θάνατος, γέννηση, επάνοδος στη μήτρα μέσω διαφόρων δυνατών συναισθημάτων και αναγέννηση. Συχνά ο ήρωας, αναδυόμενος από την κατάσταση αυτή, έχει ήδη χάσει τα μαλλιά του, πράγμα που συμβολίζει το νεογέννητο που είναι χωρίς μαλλιά, και με προτεταμένη κοιλιά.
Η διανομή της φαιάς ουσίας γίνεται ήδη στην εμβρυϊκή ηλικία: κατά το σχηματισμό του νευρικού σωλήνα και βασικών στοιχείων του κεντρικού νευρικού συστήματος ένα μέρος των νευρικών κυττάρων οδηγείται στο κεφάλι και ένα άλλο κινείται προς την κοιλιακή χώρα. Το κέντρο του σώματος μοιάζει σαν να εποικίζεται από νευρώνες. Σαν μετανάστες σε νέα γη. Γιατί άραγε τα νευρικά κύτταρα κατευθύνονται προς την κοιλιακή χώρα; -Δεν μπορούν να στριμωχτούν όλα στον εγκέφαλο, απαντούν οι νευροφυσιολόγοι. Ένα βρέφος πρέπει αμέσως μετά τη γέννησή του να τρώει, να πίνει και να χωνεύει. Η βασική αυτή λειτουργία της επιβίωσης δεν θα μπορούσε να ελέγχεται από το κεφάλι αποτελεσματικά. Αντίθετα, θα έπρεπε να είναι όσο το δυνατόν ανεξάρτητη.
Τι είναι σε θέση, ωστόσο, να κάνει αυτός ο δεύτερος εγκέφαλος σε ένα μεγαλύτερο άτομο, σ’ έναν ενήλικα; Ο δρ. Μάικλ Γκέρσον απαντά: «Στην φράση: Αποφασίζω λαμβάνοντας υπόψη και την κοιλιά μου, κρύβεται μια μικρή δόση ρεαλισμού στην αντιμετώπιση της καθημερινότητας»! Κάθε φορά που ο άνθρωπος καλείται να πάρει μια απόφαση, αυτή δεν βασίζεται μόνο σε νοητικούς υπολογισμούς αλλά διαμορφώνεται σε μεγάλο βαθμό και από εκείνες τις ασυνείδητες πληροφορίες από τον τεράστιο κατάλογο των αποθηκευμένων συναισθημάτων και των σωματικών αντιδράσεων, δηλαδή από τα άσχημα ή τα όμορφα συναισθήματα. Όσο περισσότερο οι άνθρωποι θυμούνται το φόβο ή τη χαρά, τόσο καλύτερα μπορούν να αποφασίζουν την επόμενη φορά.
Αυτό θεωρούν οι ερευνητές ως ελατήριο εξέλιξης και ο σχηματισμός του εμπρόσθιου εγκεφαλικού φλοιού στο κρανίο(το κούτελο=δοχείο) αποδίδεται, από αυτούς, στην κοιλιά(το κοίλον). Γιατί από εκεί προέρχεται η μεγαλύτερη μάζα πληροφοριών, η “ανατροφοδότηση”, που πρέπει να γίνει προϊόν επεξεργασίας πάνω στον εγκέφαλο.
Η κοιλιά, είναι το λογισμικό ανάμεσα στον εσωτερικό και τον εξωτερικό μας κόσμο
Είναι το σύμβολο του τόπου των διεργασιών, η κοιλότητα του σώματος, ανάλογη με σπήλαιο της γης. Η κοιλιά είναι ο ομφαλός της γης μας. «Όπως τα πάνω έτσι και τα κάτω» λέχθηκε από τους αλχημιστές προσπαθώντας να δώσουν την εικόνα του σύμπαντος τοποθετώντας πάνω τον μακρόκοσμο και κάτω τον μικρόκοσμο. Όπως είδαμε από τα προγραφόμενα το ίδιο ισχύει και για το εσωτερικό μας σύμπαν μέσα στο σώμα μας. Ναι! Η κοιλιά είναι ένα μικρό σύμπαν μέσα στο σώμα μας!
[4] Ἀναγκαῖον δ᾽ ὑπολαμβάνω μικρὰ τῶν γεγενημένων πρῶτον ὑμᾶς ὑπομνῆσαι. μέμνησθ᾽, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, ὅτ᾽ ἀπηγγέλθη Φίλιππος ὑμῖν ἐν Θρᾴκῃ τρίτον ἢ τέταρτον ἔτος τουτὶ Ἡραῖον τεῖχος πολιορκῶν. τότε τοίνυν μὴν μὲν ἦν μαιμακτηριών· πολλῶν δὲ λόγων καὶ θορύβου γιγνομένου παρ᾽ ὑμῖν ἐψηφίσασθε τετταράκοντα τριήρεις καθέλκειν καὶ τοὺς μέχρι πέντε καὶ τετταράκοντ᾽ ἐτῶν αὐτοὺς ἐμβαίνειν καὶ τάλανθ᾽ ἑξήκοντ᾽ εἰσφέρειν. 
