ΔΙΟΓΕΝΗΣ ΛΑΕΡΤΙΟΣ: Βίοι Φιλοσόφων - Βίας (1.82-1.85)

[1.82] Βίας Τευτάμου Πριηνεύς, προκεκριμένος τῶν ἑπτὰ ὑπὸ Σατύρου. τοῦτον οἱ μὲν πλούσιον, Δοῦρις δὲ πάροικόν φησι γεγονέναι. Φανόδικος δὲ κόρας αἰχμαλώτους λυτρωσάμενον Μεσσηνίας θρέψαι τε ὡς θυγατέρας καὶ προῖκας ἐπιδοῦναι καὶ εἰς τὴν Μεσσήνην ἀποστεῖλαι τοῖς πατράσιν αὐτῶν. χρόνῳ δὲ ἐν ταῖς Ἀθήναις, ὡς προείρηται, τοῦ τρίποδος εὑρεθέντος ὑπὸ τῶν ἁλιέων, τοῦ χαλκοῦ, ἐπιγραφὴν ἔχοντος «τῷ σοφῷ», Σάτυρος μέν φησι παρελθεῖν τὰς κόρας —οἱ δὲ τὸν πατέρα αὐτῶν, ὡς καὶ Φανόδικος— εἰς τὴν ἐκκλησίαν, καὶ εἰπεῖν τὸν Βίαντα σοφόν, διηγησαμένας τὰ καθ᾽ ἑαυτάς. καὶ ἀπεστάλη ὁ τρίπους· καὶ ὁ Βίας ἰδὼν ἔφη τὸν Ἀπόλλω σοφὸν εἶναι, οὐδὲ προσήκατο.

[1.83] οἱ δὲ λέγουσιν ἐν Θήβαις τῷ Ἡρακλεῖ αὐτὸν ἀναθεῖναι, ἐπεὶ ἀπόγονος ἦν Θηβαίων ἀποικίαν εἰς Πριήνην στειλάντων, ὥσπερ καὶ Φανόδικός φησι.
Λέγεται δὲ καὶ Ἀλυάττου πολιορκοῦντος Πριήνην τὸν Βίαντα πιήναντα δύο ἡμιόνους ἐξελάσαι εἰς τὸ στρατόπεδον· τὸν δὲ συνιδόντα καταπλαγῆναι ‹τὸ› μέχρι καὶ ἀλόγων διατείνειν αὐτῶν τὴν εὐθένιαν. καὶ ἐβουλήθη σπείσασθαι, καὶ εἰσέπεμψεν ἄγγελον. Βίας δὲ σωροὺς ψάμμου χέας καὶ ἄνωθεν σῖτον περιχέας ἔδειξε τῷ ἀνθρώπῳ· καὶ τέλος μαθὼν ὁ Ἀλυάττης εἰρήνην ἐσπείσατο πρὸς τοὺς Πριηνέας. θᾶττον δ᾽ αὐτῷ πέμψαντι πρὸς τὸν Βίαντα ἵνα ἥκοι παρ᾽ αὐτόν, «ἐγὼ δέ,» φησίν, «Ἀλυάττῃ κελεύω κρόμμυα ἐσθίειν [ἴσον τῷ κλαίειν].»

[1.84] λέγεται δὲ καὶ δίκας δεινότατος γεγονέναι εἰπεῖν. ἐπ᾽ ἀγαθῷ μέντοι τῇ τῶν λόγων ἰσχύϊ προσεχρῆτο. ὅθεν καὶ Δημόδοκος ὁ Λέριος τοῦτο αἰνίττεται λέγων·
ἢν τύχῃς κρίνων δικάζευ τὴν Πριηνίην δίκην.
καὶ Ἱππῶναξ· ἃ
καὶ δικάζεσθαι Βίαντος τοῦ Πριηνέως κρεῖσσον.
Τοῦτον οὖν καὶ ἐτελεύτα τὸν τρόπον. δίκην γὰρ ὑπέρ τινος λέξας ἤδη ὑπέργηρως ὑπάρχων, μετὰ τὸ καταπαῦσαι τὸν λόγον ἀπέκλινε τὴν κεφαλὴν εἰς τοὺς τοῦ τῆς θυγατρὸς υἱοῦ κόλπους· εἰπόντος δὲ καὶ τοῦ δι᾽ ἐναντίας καὶ τῶν δικαστῶν τὴν ψῆφον ἐνεγκόντων τῷ ὑπὸ τοῦ Βίαντος βοηθουμένῳ, λυθέντος τοῦ δικαστηρίου νεκρὸς ἐν τοῖς κόλποις εὑρέθη.

[1.85] καὶ αὐτὸν μεγαλοπρεπῶς ἔθαψεν ἡ πόλις, καὶ ἐπέγραψαν·
κλεινοῖς ἐν δαπέδοισι Πριήνης φύντα καλύπτει
ἥδε Βίαντα πέτρη, κόσμον Ἴωσι μέγαν.
ἀλλὰ καὶ ἡμεῖς·
τῇδε Βίαντα κέκευθα, τὸν ἀτρέμας ἤγαγεν Ἑρμῆς
εἰς Ἀίδην, πολιῷ γήραϊ νιφόμενον.
εἶπε γάρ, εἶπε δίκην ἑτάρου τινός· εἶτ᾽ ἀποκλινθεὶς
παιδὸς ἐς ἀγκαλίδας μακρὸν ἔτεινεν ὕπνον.

***
[1.82] Βίαντας, γιος του Τεύταμου, από την Πριήνη. Ο Σάτυρος τον θεωρούσε τον κορυφαίο από τους Εφτά σοφούς. Κάποιοι λένε πως ήταν πλούσιος, ο Δούρης όμως λέει ότι διέμενε στο σπίτι ενός άλλου. Ο Φανόδικος αναφέρει ότι εξαγόρασε κάτι αιχμάλωτες κοπέλες από τη Μεσσήνη, τις μεγάλωσε σαν κόρες του, τις προίκισε, και τις έστειλε στους πατεράδες τους στη Μεσσήνη. Αργότερα, όταν βρέθηκε, όπως ήδη είπαμε, στην Αθήνα από τους ψαράδες ο χάλκινος τρίποδας που έφερε την επιγραφή «Για τον σοφό», οι κοπέλες, όπως λέει ο Σάτυρος, —κάποιοι άλλοι, ένας τους ο Φανόδικος, λένε ο πατέρας τους— παρουσιάστηκαν στη συνέλευση του λαού και, αφού διηγήθηκαν τα όσα έκανε γι᾽ αυτές ο Βίαντας, είπαν ότι αυτός είναι σοφός. Του στάλθηκε λοιπόν ο τρίποδας, όταν όμως εκείνος τον είδε, είπε ότι σοφός είναι ο Απόλλωνας, και δεν τον δέχτηκε.

[1.83] Κάποιοι λένε ότι τον αφιέρωσε στον Ηρακλή στη Θήβα, γιατί ήταν απόγονος των Θηβαίων που αποίκισαν την Πριήνη· έτσι το λέει και ο Φανόδικος.
Λένε επίσης ότι, όταν ο Αλυάττης πολιορκούσε την Πριήνη, ο Βιάντας πάχυνε δύο μουλάρια και τα ξαπόλυσε στο στρατόπεδό του. Όταν ο Αλυάττης τα είδε, έμεινε κατάπληκτος που η καλοπέραση των κατοίκων της πόλης έφτανε ως τα ζωντανά τους. Θέλησε λοιπόν να κάνει ειρήνη μαζί τους και έστειλε αγγελιοφόρο του. Ο Βίαντας έκανε σωρούς από άμμο, έβαλε και λίγο σιτάρι από πάνω, και τους έδειξε στον άνθρωπο. Όταν το πληροφορήθηκε ο Αλυάττης, έκανε στο τέλος ειρήνη με τους κατοίκους της Πριήνης. Όταν ύστερα από λίγο έστειλε και κάλεσε τον Βίαντα να πάει κοντά του, εκείνος απάντησε «Συστήνω στον Αλυάττη να τρώει κρεμμύδια [δηλαδή να κλαίει]».

[1.84] Λένε επίσης ότι ήταν και δεινότατος ρήτορας στα δικαστήρια. Τη δύναμη, πάντως, του λόγου του τη χρησιμοποιούσε μόνο για την υπεράσπιση του σωστού. Σ᾽ αυτό αναφέρεται και ο Δημόδοκος από τη Λέρο, όταν λέει:
Αν τύχει να δικάζεις όπως δικάζουν στην Πριήνη,
και ο Ιππώνακτας:
δικάζοντας καλύτερα κι από τον Πριηνέα Βίαντα.
Πέθανε με τον ακόλουθο τρόπο: Ήταν πια πολύ ηλικιωμένος, όταν ανέλαβε να υπερασπιστεί κάποιον στο δικαστήριο. Μόλις λοιπόν τέλειωσε τον λόγο του, έγειρε το κεφάλι του στην αγκαλιά του γιου της θυγατέρας του. Μίλησε και ο αντίδικος, και οι δικαστές ψήφισαν υπέρ αυτού που υπερασπιζόταν ο Βίαντας. Στο τέλος της δίκης ο Βίαντας βρέθηκε νεκρός στην αγκαλιά του εγγονού του.

[1.85] Η πόλη του τον έθαψε με τρόπο μεγαλόπρεπο, και πάνω στον τάφο του έγραψαν:
Τον Βίαντα, τον γόνο της ένδοξης γης της Πριήνης,
τη δόξα των Ιώνων, η πέτρα αυτή σκεπάζει.
Κι εγώ όμως έγραψα τους ακόλουθους στίχους:
Εδώ είναι θαμμένος ο Βίαντας, που, ασπρομάλλη πια,
ήρεμα ήρεμα ο Ερμής τον έφερε στον Άδη.
Μίλησε για έναν φίλο του στη δίκη, κι ύστερα έγειρε
στα χέρια ενός παιδιού για τον αιώνιο ύπνο.

Η ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Ο αρχαιοελληνικός πολιτισμός ήταν μια κορυφαία στιγμή στην παγκόσμια ιστορία του ανθρωπίνου πνεύματος. Εκείνοι οι απίστευτοι άνθρωποι έθεσαν προβλήματα που απασχολούσαν, απασχολούν, και θα απασχολούν το ανθρώπινο γένος, και έδωσαν απαντήσεις σε όλα.

 

Πολλές από αυτές ξεχάστηκαν με τον καιρό, για να «ανακαλυφθούν» αργότερα και να τις οικειοποιηθούν κάποιοι άλλοι. Αναρίθμητα είναι τα σχετικά παραδείγματα.

 

Για να πάρουμε τα πράγματα από την αρχή, σε ό,τι αφορά την καταγωγή του Κόσμου, πολύ πιο πριν από τους Χαλδαίους, τους Βαβυλώνιους, και τους Αιγυπτίους, οι Ορφικοί είχαν διατυπώσει μια κοσμοθεωρία για το Σύμπαν, τη Φύση, τη Ζωή, και το θεό. Η Μεγάλη Έκρηξη, που πιστεύεται σήμερα ότι δημιούργησε το Σύμπαν, περιγράφεται σαν το πρωταρχικό Κοσμικό Αυγό. Στον 6° ορφικό ύμνο αναφέρεται: «Πρωτογόνον καλέω, διφυήν, μέγαν, αιθερόπλαγκτον, ωογενήν, γένεσιν μακάρων θεών θνητών τε ανθρώπων, άρρητον, κρύφιον, ροιζήτοραν, όσσων ος σκοτόεσσα απημαυρώσας ομίχλην, πάντη όινηθείς πτερύγων ριπαίς κατά κόσμον» (Τον Πρωτόγονο προσκαλώ, το δίμορφο, τον μέγα, που πλανάται στον αιθέρα, που γεννήθηκε από το αυγό, που γέννησε τους μακάριους θεούς και τους θνητούς ανθρώπους, τον απόρρητο, τον απόκρυφο, τον ορμητικό, που αφαίρεσε τη σκοτεινή ομίχλη, που παντού στο Σύμπαν περιδινήθηκε με ορμητικές κινήσεις). Η ποιητική περιγραφή του χορού της Γαίας, που αναφέρεται αλλού, στροβιλιζόμενης εν μέσω λευκών πέπλων, μοιάζει εκπληκτικά με τις σύγχρονες περίγραψες αστρογένεσης από αστρική σκόνη και νεφελώματα.

Ο πυθαγόρειος Φιλόλαος, ο Αρίσταρχος ο Σάμιος, και ο Αναξαγόρας επαναδιατύπωσαν τη θεωρία του ηλιοκεντρικού πλανητικού μας συστήματος, δύο χιλιάδες χρόνια πριν από τον Κοπέρνικο, βασιζόμενοι και αυτοί στις δοξασίες των ορφικών, Επιπλέον, «Αναξίμανδρος απεφήνατο ότι εστίν η Γη μετέωρος, κινείται δε περί το του Κόσμου μέσον» (θέων ο Σμυρναίος): σήμερα γνωρίζουμε ότι πέρα από την κίνηση της Γης γύρω από τον ‘Ηλιο, έχουμε επίσης κίνηση γύρω από τον άξονα του Γαλαξία μας, καθώς και κίνηση του Γαλαξία γύρω από το κέντρο του σμήνους Γαλαξιών στο οποίο ανήκει. Το ηλιακό σύστημα του Φιλολάου περιελάμβανε δώδεκα πλανήτες, και είναι γνωστό ότι ήδη οι σημερινοί επιστήμονες ψάχνουν για τα ίχνη κάποιου δέκατου πλανήτη, ο οποίος υποθέτουν ότι υπήρχε παλιότερα και καταστράφηκε από άγνωστη αιτία. Επίσης, ο Φιλόλαος μίλησε για την ύπαρξη στο Σύμπαν ενεργειακών χορδών (η σημερινή θεωρία των υπερχορδών).

 

Ο Πτολεμαίος, που έζησε το 200 μ.Χ., υπολόγισε (με ελάχιστη απόκλιση) την περιφέρεια της Γης (40.000 χλμ.), εκτίμηση που επιβεβαιώθηκε πολύ αργότερα. Ο Ηράκλειτος μιλούσε για «πυρρόεν Σύμπαν» και για «αείζωον Πυρ», σα να γνώριζε ότι τα άστρα καίγονται, και για «πάγκοσμια κυριαρχία του Τυχαίου», προαναγγέλλοντας την «αρχή της αβεβαιότητας» του σύγχρονου μας Χάιζενμπεργκ, δυόμισι χιλιάδες χρόνια νωρίτερα.

Ο Λεύκιππος, ο Δημόκριτος, και ο Αναξίμανδρος μιλούσαν για άπειρους κόσμους και ουρανούς (κάτι που πέρασε σαν ιδέα του Τζιορντάνο Μπρούνο), και δίδασκαν ότι «απείρους κόσμους εν τω απείρω κατά πάσαν περιαγωγήν γίγνεσθαι και φθείρεσθαι» (άπειροι κόσμοι γεννιούνται και καταστρέφονται μέσα στο άπειρο, στη διάρκεια κάθε περιστροφής). Σήμερα γνωρίζουμε ότι τα άστρα γεννιούνται από συγκέντρωση αστρικής σκόνης, ζουν μέσα σε έναν οργασμό ενεργειακών δραστηριοτήτων, και στο τέλος εκρήγνυνται και μετατρέπονται σε αστρική σκόνη. Στη συνέχεια σχηματίζονται νέα άστρα, μέσα από έναν τεράστιο κύκλο δημιουργίας και καταστροφής, σε έναν αέναο κύκλο μεταμόρφωσης ύλης και ενέργειας, και μάλλον το ίδιο συμβαίνει και με ολόκληρο το Σύμπαν.

 

Ο Πυθαγόρας και ο Ηράκλειτος γνώριζαν ότι συμβαίνουν στη Γη κατά καιρούς διάφορες μεγάλες καταστροφές: μιλούσαν για το «Μέγα Ενιαυτό», για την Κοσμική Ημέρα των 18.000 ετών, όπου έχουμε σύνοδο πλανητών στο ίδιο ζωδιακό σημείο που κατείχαν τη στιγμή της Δημιουργίας, για την πρόκληση διαφόρων φυσικών καταστροφών (από φωτιά, νερό, ή σεισμούς), για την καταστροφή μέρους του ζωικού και ανθρώπινου πληθυσμού της Γης, και για την αναγέννηση (Μετακόσμιση).

 

Ο Λεύκιππος και ο Δημόκριτος θεωρούσαν πρωταρχικό στοιχείο της Δημιουργίας το άτομο (το μη διαιρετό). Όταν στον αιώνα μας έγινε η διάσπαση του ατόμου, πολλοί βιάστηκαν να πουν ότι οι φιλόσοφοι αυτοί είχαν κάνει λάθος, αλλά μάλλον δεν είχαν διαβάσει Αναξίμανδρο, ο οποίος πρέσβευε ότι «το άτομον διαιρετόν εστί εις το διηνεκές»! Σήμερα, έχουμε φτάσει στην έβδομη σχάση του ατόμου, έχουμε ανακαλύψει γύρω στα διακόσια υποατομικά σωματίδια, και κάθε τόσο ανακαλύπτουμε και νέα. Η μέχρι στιγμής έρευνα δικαιώνει τον Αναξαγόρα. Ο Αναξαγόρας και ο Επίκτητος πίστευαν ότι η ζωή δεν είναι αποκλειστικά γήινο φαινόμενο, αλλά ότι υπάρχει πανσπερμια ζωής σε ολόκληρο το Σύμπαν.

 

Ο Μιτρόδωρος πρέσβευε ότι «το να θεωρούμε τη Γη το μοναδικό κατοικημένο τόπο στο απέραντο Σΰμπαν, είναι εξίσου ανόητο και ασυγχώρητο με το να πιστεύουμε ότι μέσα από ένα τεράστιο σπαρμένο χωράφι δεν μπορεί να φυτρώσει παρά μόνο ένα στάχυ», συμπέρασμα στο οποίο κατέληξαν μόλις πρόσφατα οι επιστήμονες. Το 1901 ανακαλύφθηκαν σε ένα αρχαίο ναυάγιο του 80 π.Χ., στα ανοιχτά των Αντικυθήρων, τα υπολείμματα ενός πολύπλοκου μηχανισμού. Οι διαμάχες για τη χρησιμότητα του κράτησαν μέχρι το 1955. οπότε και ανέλαβε να τον μελετήσει ο ειδικός σε ωρολογιακούς μηχανισμούς της αρχαιότητας Βρετανός Ντέρεκ ντε Σόλα Πράις.Ύστερα από μελέτη είκοσι ετών, το 1975. ο Άγγλος επιστήμονας κατέληξε ότι επρόκειτο για ένα μηχάνημα που υπολόγιζε με ακρίβεια τις κινήσεις της Γης και της Σελήνης, σε διάφορες μεταξύ τους φάσεις. Ο ντε Σόλα Πράις τον χαρακτήρισε σαν τον πιο πολύπλοκο μηχανισμό που είχε κατασκευαστεί στον κόσμο, μέχρι το 1200 μ.Χ..

 

Ο Αρχιμήδης και ο Ηρών ο Αλεξανδρινός εφεύραν συσκευές, εργαλεία, και μηχανήματα που αφήνουν άφωνους, ακόμη και σήμερα, τους επιστήμονες.

 

Ο δίσκος της Φαιστού, που χρονολογείται στα 1650 π.Χ., φανερώνει την ύπαρξη και τη χρήση τυπογραφικού συστήματος από τους αρχαίους Κρήτες, τρεις χιλιάδες χρόνια πριν από το Γουτεμβέργιο.

 

Η μινωική αρχιτεκτονική και η πολεοδομία είχαν φτάσει σε απίστευτα υψηλό επίπεδο, στο οποίο η Ευρώπη έφτασε μόλις το 19° αιώνα.

 

Ο Ιπποκράτης πρώτος, το 400 π.Χ., αντιλήφθηκε τον κεφαλαιώδη ρόλο που παίζει ο ανθρώπινος εγκέφαλος: «Ο άνθρωπος πρέπει να γνωρίζει ότι οι ηδονές, οι απολαύσεις, το γέλιο και η ευχαρίστηση, αλλά και οι λύπες, ο πόνος, η μελαγχολία και ο θρήνος, δεν προέρχονται από πουθενά, αλλά παρά μόνο από τον εγκέφαλο».

 

Μια άλλη ιστορική αδικία είναι η απόδοση της θεωρίας του ιδεαλισμού στον Άγγλο κληρικό και φιλόσοφο του 18ου αιώνα Τόμας Μπέρκλεϋ. Ο Μπέρκλευ δημιούργησε μια θεωρία έσχατου υποκειμενισμού, σύμφωνα με την οποία ο Κόσμος δεν υπάρχει στην πραγματικότητα, παρά μόνο μέσα στο κεφάλι μας. Και όμως, και τη θεωρία αυτή τη διατύπωσε πρώτος ο αρχαίος’Ελληνας σοφιστής Γοργίας στο έργο του Περί τουμη-ό-ντος. Ο σκοπός του Γοργία ήταν περισσότερο σκωπτικός: ήθελε να αποδείξει ότι με τον τύπο των επιχειρημάτων που χρησιμοποιούσε ο φιλόσοφος Παρμενίδης, ήταν εύκολο να αποδειχτεί τόσο το «είναι» όσο και το «μη-είναι». Η θέση του στο εν λόγω έργο είναι τριπλή: α) δεν υπάρχει τίποτα έξω από το μυαλό μας, β) δεν είμαστε σε θέση να γνωρίσουμε τίποτα, γ) αν γνωρίζουμε κάτι δεν μπορούμε να το ερμηνεύσουμε και να το μεταδώσουμε στους άλλους.

Ο Εμπεδοκλής και ο Αναξίμανδρος είχαν διατυπώσει, δυόμισι χιλιάδες χρόνια πριν, την εξελικτική θεωρία του Δαρβίνου («εξ αλλοειδών ζώων εγένετο άνθρωπος», Αναξίμανδρος), και μάλιστα θεωρούσαν τη θάλασσα ως τον αρχικό χώρο εμφάνισης και εξέλιξης της ζωής.

 

Η έννοια της «εντελέχειας» του Αριστοτέλη (η αόρατη κατευθύνουσα αρχή που διέπει την ανάπτυξη όλων των οργανισμών) επανεισάγεται στα τέλη του περασμένου αιώνα με τη μορφή της «ζωτικής ορμής» των βιταλιστών (Ντρις, Μπερξόν), και στον αιώνα μας με τη μορφή των «μορφογενευκών πεδίων» του Βρετανού βιολόγου Ρούπερτ Σέλντρεηκ.

 

Ο Ιπποκράτης ήταν ο πρόδρομος της ομοιοπαθητικής, που «επανανακαλύφθηκε» δύο φορές: το 16° αιώνα από τον Παράκελσο, και το 18° αιώνα από το Χάινεμαν.

Ο Φρόιντ υπάρχει ήδη εν σπέρματι στον Πλάτωνα. Η πλατωνική τριάδα: επιθυμητό (ζωικές παρορμήσεις) – θυμοειδές (βούληση) – λογιστικό (νους), γίνεται στον πατέρα της ψυχανάλυσης: λίμπιντο (γενετήσια ορμή) – εγώ (βούληση) – υπερεγώ (λογοκρισία της λογικής και της ηθικής).

 

Ο Γιάννης Γεράκης, στο αξιόλογο έργο του η άρθρωση της εποχής, αποδεικνύει ότι πολλοί φιλόσοφοι του 20ου αιώνα, που θεωρήθηκαν ανανεωτές (Πόπερ, Καστοριάδης, Αξελός, κ.ά.), δεν κάνουν παρά να επαναλαμβάνουν ιδέες που διατυπώθηκαν δυόμισι χιλιάδες χρόνια νωρίτερα, από τους αρχαίους Έλληνες φιλόσοφους.

 

Το μέγα ερώτημα που τίθεται, ύστερα από αυτή τη μικρή δειγματοληπτική αναφορά, είναι το από πού αντλούσαν αυτές τις ασύλληπτες (ακόμη και για την εποχή μας) γνώσεις οι αρχαίο Ελληνες. Αυτό νομίζω ότι μπορεί να απαντηθεί (έξω από το πλαίσιο των υπερβολικών ίσως θεωριών περί εξωγήινης καταγωγής των Ελλήνων) μόνο αν δεχτούμε ότι όντως προ-ϋπήρξαν παλαιότεροι ανεπτυγμένοι πολιτισμοί, οι οποίοι κάποια στιγμή καταστράφηκαν, αφήνοντας αποσπασματικές γνώσεις, που μας εκπλήσσουν και θα συνεχίζουν να μας εκπλήσσουν για πολύ καιρό ακόμη. Όπως αναφέρει και ο Ιπποκράτης Πορτοκαλίδης, στο εξαιρετικό βιβλίο του Μεταφιλοσοψικός Αλγόριθμος,

 

 Οι Έλληνες μπορεί να μην τα βρήκαν όλα μόνοι τους, αλλά μίλησαν για όλα. Ο γραπτός τους λόγος και η μυθολογία τους περιέχουν τις γνώσεις του παρελθόντος και του μέλλοντος, κι έχουν ήδη έτοιμη τη λέξη που θα δώσει όνομα σε ό,τι καινούργιο προκύψει στο χώρο της Σκέψης, της Τέχνης και της Επιστήμης.

 

Οι Έλληνες είναι περίπου ένας μυθικός λαός που κατέχει προνομιούχο θέση στην εξέλιξη της ανθρωπότιτας.

Ο άνθρωπος είναι αιχμάλωτος του μυαλού του

Υπάρχουν άνθρωποι που είναι σχεδόν πάντα θλιμμένοι, απογοητευμένοι, φοβισμένοι…

Βαθιά ασυνείδητα διακατέχονται από την πεποίθηση ότι τίποτα δεν έχει νόημα στην ζωή τους, παρατηρώντας πως εξελίσσεται το δράμα της.

Αναζητούν διεξόδους και όταν τούτοι δεν καταφέρνουν να τους δείξουν την έξοδο από την δυσαρέσκεια, σε βάθος χρόνου απογοητεύονται ολοένα και περισσότερο, χωρίς να αντιλαμβάνονται ότι δεν φταίνε οι διέξοδοι, αλλά οι προσδοκίες τους.

Υπάρχει πάντα κάτι που θα του επιτρέψουν να τους κλέψει την χαρά και την αγάπη της κάθε στιγμής, πάντα κάτι που θα του επιτρέψουν να τους ανατρέψει προθέσεις και όνειρα…

Γκρινιάζουν για όσα δεν καταφέρνουν, για όσα δεν μπορούν να λάβουν, για όσα είναι οι άλλοι…
Γυρνάνε γύρω γύρω από μια ματαιότητα και έτσι δεν είναι ευχαριστημένοι με τίποτα, μα ούτε βαθιά Ζωντανοί είναι…

Ψάχνουν να βρουν ένα σκοπό, μα αυτός δεν βρίσκεται σχεδόν ποτέ… Και αν βρεθεί δεν καταφέρουν να διατηρήσουν το ενδιαφέρον τους για την Ζωή σε βάθος χρόνου.

Προσπαθούν να γεμίσουν την ζωή τους με παρέες και συναναστροφές, με επιβεβαιώσεις και αποδοχές, μα ούτε αυτές οι «επιτυχίες» τους δημιουργούν μέσα τους την αίσθηση του Αιώνιου.

Τρομάζουν εύκολα… και επικρίνουν ακόμα ευκολότερα. Απομονώνονται μετά…

Δεν επιτρέπουν στον Εαυτό τους να φωτίσει τα σκοτάδια τους και να τα μεταβάλλει στην αιώνια φλόγα του Ζωντανού Πνεύματος, που περιλαμβάνει και δεν απομονώνει…

Παραιτούνται ευκολότερα από όσο είναι διατεθειμένοι να πολεμήσουν, γιατί δεν ξέρουν για ποιο πράγμα αξίζει κανείς να πολεμήσει, όταν όλα γύρω τους έχουν ματαιωθεί… Και απλά περιμένουν να αλλάξει η ζωή τους…

Μερικές φορές ο άνθρωπος θέλει την αλλαγή, αρκεί να μην αλλάξει ο ίδιος…

Αλήθεια, είναι τόσα λίγα αυτά που προκαλούν πραγματική θλίψη… Όλα τα άλλα είναι πληγωμένος εγωισμός και έλλειψη βαθιάς Πίστης…

Οι άνθρωποι, λένε, δεν είναι αιχμάλωτοι της μοίρας, αλλά μόνο αιχμάλωτοι του μυαλού τους.

Αλλά ποιος το συνειδητοποιεί αυτό; Μόνο το ξέρει… όμως είναι διαφορετικό το «γνωρίζω» από το «συνειδητοποιώ»… απέχουν μεταξύ τους μια Αιωνιότητα, ενώ ο νους στριφογυρίζει εκεί γύρω στον χρόνο του πριν και του μετά, γιατί του λείπει η συνειδητή παράδοση στο Αιώνιο Τώρα…

Ο Εαυτός μας έχει Αγάπη για το Κόσμο, από τον οποίο τον κρατάει σε απόσταση ένα «εγώ» που βιώνει απόγνωση, ζώντας μέσα σε έναν απελπισμένο προγραμματισμό. Πως μπορεί να ζει κανείς μισός και να είναι ευτυχισμένος;

Θέλω να τους φωνάξω… καμιά φορά… Ξέρω όμως ότι δεν θα έχει νόημα… Μόνος του το αποφασίζει κανείς να Ζήσει και να ολοκληρωθεί.

Μόνος του θα νιώσει την αλήθεια ότι ολοκλήρωση δεν είναι να κάνεις παιδιά, σπίτια, περιουσίες και να πεθάνεις…

Στο «ιστορικό» του καθενός μας καταγράφεται σαν ολοκλήρωση, το πόσες φορές ήσουν αληθινά Άνθρωπος, το πόσες φορές πολέμησες με την κοσμική ματαιότητα, ευγνωμονώντας την Ζωή και όσα είσαι μέσα σ’ αυτήν, το πόσες φορές συνέπλευσες με την Αρμονία και το πόσες φορές τίμησες την Αιωνιότητά σου.

Άκουσέ μας Μακάριε Τιτάνα

Το Θείο βρέφος - Ηλιάτορας που σήμερα γεννιέται, ας φωτίσει το δρόμο μας προς τον θεϊκό προορισμό μας. Ας γεμίσει τις ψυχές μας Μνημοσύνη και Θεϊκή Μέθεξη!

ΟΡΦΙΚΟΣ ΥΜΝΟΣ ΣΤΟΝ ΗΛΙΟ

 

Κλῦθι μάκαρ, πανδερκὲς ἔχων αἰώνιον ὄμμα, Τιτὰν χρυσαυγής, 

Ὑπερίων, οὐράνιον φῶς, αὐτοφυής, ἀκάμα<ς>, ζώιων ἡδεῖα πρόσοψι, 

δεξιὲ μὲν γενέτωρ ἠοῦς, εὐώνυμε νυκτός, κρᾶσιν ἔχων ὡρῶν, 

τετραβάμοσι ποσσὶ χορεύων, εὔδρομε, ῥοιζήτωρ, πυρόεις, 

φαιδρωπέ, διφρευτά, ῥόμβου ἀπειρεσίου δινεύμασιν οἶμον ἐλαύνων, 

εὐσεβέσιν καθοδηγὲ καλῶν, ζαμενὴς ἀσεβοῦσι, χρυσολύρη, 

κόσμου τὸν ἐναρμόνιον δρόμον ἕλκων, ἔργων σημάντωρ ἀγαθῶν, 

ὡροτρόφε κοῦρε, κοσμοκράτωρ, συρικτά, πυρίδρομε, κυκλοέλικτε, φωσφόρε, 

 αἰολόδικτε, φερέσβιε, κάρπιμε Παιάν, ἀιθαλής, ἀμίαντε, χρόνου πάτερ, 

ἀθάνατε Ζεῦ, εὔδιε, πασιφαής, κόσμου τὸ περίδρομον ὄμμα, σβεννύμενε λάμπων τε 

καλαῖς ἀκτῖσι φαειναῖς, δεῖκτα δικαιοσύνης, φιλονάματε, δέσποτα κόσμου,

 πιστοφύλαξ, αἰεὶ πανυπέρτατε, πᾶσιν ἀρωγέ, ὄμμα δικαιοσύνης, ζωῆς φῶς· 

ὦ ἐλάσιππε, μάστιγι λιγυρῆι τετράορον ἅρμα διώκων·

κλῦθι λόγων, ἡδὺν δὲ βίον μύστῃσι πρόφαινε.

 

 ***

 

Άκουσε, μακάριε, πού έχεις μάτι αιώνιον και βλέπεις τα πάντα, Τιτάνα πού λάμπεις σαν χρυσάφι,

Υπερίωνα, φως του ουρανού, σύ γεννήθηκες από μόνος σου, ακαταπόνητος, ευχάριστο θέαμα των ζωδίων,  

και είσαι της μεν αυγής ο δεξιός γεννήτωρ της δε νυκτός ο αριστερός· συμπλέκεις τις εποχές, χορεύοντας (κινούμενος κυκλικώς) με τέσσερα πόδια (τέσσερις εποχές), ταχύ, ορμητικέ, πύρινε,

με το χαρούμενο βλέμμα, αρματηλάτη, συ που βαδίζεις στον δρόμο του απέραντου ρόμβου, περιδινούμενος,

καθοδηγητή των ευσεβών ανθρώπων σε αγαθά έργα, δυσμενή με τους ασεβείς, κρατάς χρυσή λίρα,

καθώς περιδιαβαίνεις τον άρμονικόν δρόμον του κόσμου και φωτίζεις τα ενάρετα έργα,

έφηβε που συντηρείς τον χρόνο, του κόσμου κυβερνήτη, αυλητή, στο διάβα σου βάζεις φωτιά, περιστρέφεσαι κυκλικά, φέρεις το φως εμφανίζεσαι με ποικίλες μορφές, γεννάς την ζωήν, γόνιμε Παιάνα, αειθαλή, πάναγνε, πατέρα του χρόνου,

Αθάνατε Ζευ, αίθριε, φωτεινέ και ορατέ στους πάντες, είσαι ο οφθαλμός του κόσμου που κάνει κυκλικη διαδρομή, σβύνεις και λάμπεις με ωραίες φωτεινές ακτίνες, δεικνύεις την δικαιοσύνην, του νερού εραστή, δεσπότη του κόσμου,

φύλακα της αληθείας, αιώνιε υπέρτατε, αρωγέ όλων, είσαι ό οφθαλμός της δικαιοσύνης, το φως της ζωής·

ώ Εσύ οδηγέ των αλόγων, που καθοδηγείς με ευλύγιστο μαστίγιο άρμα τεσσάρων αλόγων (εποχών),

εισάκουσε τους λόγους μου και φέρε στος φως, γλυκιά κι ευχάριστη ζωή για τους μύστες.

Γιατί η εμμονή των χριστιανών στην χρονολογία;

Ήθελαν να αποδείξουν ότι η χριστιανική θρησκεία είναι μέρος  του  ευρύτερου  σχεδίου  της  θείας  πρόνοιας  στην ιστορία. Γι’ αυτό και η έμφαση που έδωσαν στη χρονολογία και στην κατάρτιση συγχρονικών πινάκων, γι’ αυτό και μετρούσαν από Δημιουργίας Κόσμου και όχι από κάποια άλλη σημαντική χρονολογία, όπως οι Ολυμπιά­δες ή η Κτίση της Ρώμης.

      

Η χρονολογία στη χριστιανική ιστοριογραφία δεν ήταν εργαλείο, όπως σήμερα, αλλά υποβάσταζε μια φιλοσοφία της ιστορίας. Αυτή τη φιλοσοφία της ιστορίας εκθέτουν τα χρονικά και οι χρονογραφίες τόσο του ελληνόφωνου, όσο και του λατινόφωνου χριστιανικού κόσμου. 

 

Η χριστιανική χρονογραφία αναδύθηκε μέσα από το αλεξανδρινό περιβάλλον των πολιτισμικών ανταγωνισμών.

 

Η Αλεξάνδρεια παρουσίαζε το πλεονέκτημα της συμβίωσης τριών κοινοτήτων (ελληνικής, εβραϊκής και αιγυπτιακής) με μεγάλες ιστοριογραφικές παραδόσεις, αλλά και με ανταγωνισμούς για την ηγεμονία, που αποτυπώνονταν στις απόπειρες συγχρονισμού των τριών ιστοριών. Θεωρώντας ότι η αρχαιότητα ήταν επιχείρημα πρωτοκαθεδρίας, οι έριδες των αλεξανδρινών  διανοουμένων  των  τριών  κοινοτήτων στρέφονταν γύρω από τα ερωτήματα ποιος ήταν ο παλαιότερος  πολιτισμός,  ποιος  προηγήθηκε  και  ποιον αντέγραψαν οι άλλοι. Αλλά οι χριστιανοί εμφανίζονταν ως ένα καινούργιο έθνος, διαφορετικό από τα άλλα, και επέμεναν σ’ αυτό.

 

O Κλήμης ο Αλεξανδρεύς, ο Ιούλιος Αφρικανός, ο Ιππόλυτος της Ρώμης μεταμόρφωσαν την ελληνιστική χρονογραφία σε χριστιανική επιστήμη. Μεταμόρφωσαν την ιστορία με τέτοιο τρόπο ώστε να αρθρωθεί γύρω  από τον  άξονα της Δημιουργίας και της Παλαιάς Διαθήκης, της ενσάρκωσης του Χριστού και της Δευτέρας Παρουσίας. Έτσι η χρονολόγηση του κόσμου στη χριστιανική της έννοια ήταν υποχρεωμένη να παίρ­νει υπόψη της όχι μόνο το παρελθόν και την αρχή του κόσμου, αλλά και το μέλλον και το τέλος του κόσμου. Χρονολογία και εσχατολογία συναιράθηκαν.

 

Επομένως, δεν ήταν μόνο το παρελθόν που απασχολούσε την ιστορία, αλλά ταυτόχρονα και το μέλλον.

 

Η ιστοριογρα­φία προσαρμόστηκε στη μεγάλη νοοτροπιακή αλλαγή της χρονικότητας που συνέβη με τον χριστιανισμό.

 

Το Χρονικόν του Ευσέβιου υπήρξε ένα από τα βιβλία με τη μεγαλύτερη επιρροή. Έγινε το πρότυπο για τις παγκόσμιες ιστορίες που γράφτηκαν έκτοτε και έδωσε το ιστοριογραφικό σχήμα μέσω του οποίου η κάθε ιστορία εγγραφόταν στο σχέδιο του ''Θεού'' για την ανθρωπότητα, στην προνοιακή, δηλαδή, ιστορία. Το Χρονικόν αντιγράφηκε, προσαρμόστηκε και μεταφράστηκε κατ’ επανάληψη τόσο στην ελληνική Ανατολή και στη λατινική Δύση όσο και στη συριακή, αρμενική, σλαβική και κελτική πα­ράδοση.

 

Ο εκχριστιανισμός του ρωμαϊκού κόσμου έκαμε επιτακτικότερη την ανάγκη της αλλαγής στην αναπαράσταση  και  στην  ερμηνεία  του  αρχαίου  κόσμου. Αυτό το νέο είδος είχε έναν ιστοριογραφικό σκοπό διαφορετικό  από  την  αφηγηματική  ιστορική  γραφή·  δεν ήταν υποκατάστατο της και είχε ανεξάρτητη ζωή. Πολλοί μιμήθηκαν τον Ευσέβιο και έγραψαν παράλληλα με την αφηγηματική ιστορία και χρονικά.

Τα καλά του να είσαι εσωστρεφής

Ζούμε σε έναν κόσμο που οικοδομήθηκε στα θεμέλια μιας θεωρίας κατά την οποία ο επιτυχημένος άνθρωπος είναι ο εξωστρεφής άνθρωπο, ενώ οι εσωστρεφείς αποτελούν το ένα τρίτο περίπου των ανθρώπων.

Και οι περισσότεροι από αυτούς έχουν μάθει να καλύπτουν την εσωστρέφεια με ένα πέπλο διάχυτης, αλλά επιφανειακής, κοινωνικότητας, επειδή κατάλαβαν από πολύ μικροί,  πως αυτό θα τους βοηθήσει να επιβιώσουνε σε μια κοινωνία που επιβραβεύει την εξωστρέφεια.

 

Κι όμως η εξωστρέφεια είναι υπερτιμημένη. Η  προσπάθεια της καλλιέργειάς  και της ανάδειξής  της –σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης, ακόμη κι από το νηπιαγωγείο, και βέβαια στον επαγγελματικό στίβο- είναι προϊόν της Δυτικής κουλτούρας  που δημιούργησε και επέβαλε ένα «μοντέλο» για την επιτυχία.  Έτσι καταλήξαμε στις ομαδικές εργασίες, στα open-plan γραφεία, στις περίφημες «μυαλοθύελλες» (brain-storming sessions) όπου γεννιούνται, λέει, οι μεγάλες ιδέες… 

 

Τα μεγάλα μυαλά, οι εφευρέσεις, οι πρωτότυπες επιχειρηματικές ιδέες είναι όμως  συνήθως προϊόντα εσωστρεφών ανθρώπων, που προτιμούν να εργάζονται και να σκέπτονται μόνοι, που δεν θα επιβάλλουν μεγαλόφωνα τη γνώμη τους στην ομήγυρη,  που δεν σήκωναν το χέρι στην τάξη μόνο και μόνο για να ακουστεί η φωνή τους, που ήταν ευτυχείς παίζοντας μόνοι τους στην παιδική χαρά…

 

Ποια είναι τα 10 βασικά χαρακτηριστικά των εσωστρεφών ανθρώπων που τους κάνουν να ξεχωρίζουν:

1. Συνεργάζονται καλύτερα ,  ειδικά σε προσωπικό επίπεδο, σε καταστάσεις ένας-προς-έναν.
2. Διατηρούν μακροχρόνιες φιλίες, έχουν λιγότερους, αλλά ουσιαστικούς, φίλους.
3. Είναι πιο ευέλικτοι, μπορούν να αλλάξουν πλεύση γρήγορα και ανώδυνα όταν αυτό χρειαστεί.
4. Είναι πολύ ανεξάρτητοι και πιο αυτάρκεις.
5. Εστιάζουν με μεγαλύτερη ευκολία σε αυτό που κάνουν, προσηλώνονται στον στόχο.
6. Τους απασχολούν σοβαρές σκέψεις για τον χαρακτήρα και τις πράξεις τους, είναι καλοί στην αυτοκριτική.
7. Έχουν ενισχυμένη αίσθηση της ευθύνης.
8. Είναι πολύ δημιουργικοί και σκέπτονται «έξω από το κουτί».
9. Έχουν αναλυτική ικανότητα και είναι καλύτεροι στα σύνθετα έργα.
10. Είναι έξυπνοι και μελετηροί.

Το βασικό βέβαια είναι ότι για να αντιληφθεί κανείς αυτά τα πλεονεκτήματα και να τα εκτιμήσει πρέπει να κάνει τον κόπο να τους γνωρίσει, μιας και οι εσωστρεφείς άνθρωποι δε «φωνάζουν» και δεν προβάλλουν τον εαυτό τους!

Η ελευθερία έκφρασης απαιτεί «εγωισμό»

Είναι σημαντικό όταν επικοινωνούμε με τους συνανθρώπους μας να μπορούμε να εκφράζουμε τις απόψεις μας με θάρρος και χωρίς να φοβόμαστε, αλλά ταυτοχρόνως να σεβόμαστε τους συνομιλητές μας και τις γνώμες τους. Ελευθερία έκφρασης και ελευθέρια βούλησης σημαίνει ότι διεκδικείς αυτά που σου ανήκουν, είσαι δυναμικός σαν χαρακτήρας, σέβεσαι τον εαυτό σου και έχεις αξιοπρέπεια.

Παρ’ όλα αυτά υπάρχουν άνθρωποι που δυσκολεύονται να εκφράσουν ανοιχτά αυτό που νιώθουν, που δυσκολεύονται να πουν τη δική τους γνώμη γιατί φοβούνται ότι η άποψή τους θα είναι λανθασμένη. Έτσι δεν παίρνουν το ρίσκο και το θάρρος να διεκδικήσουν τα πιστεύω τους, παρά μένουν κρυμμένοι, σιωπηλοί, παθητικοί αποδέκτες των ερεθισμάτων της ζωής. Άβουλα, αποδέχονται τις απόψεις και τα θέλω των άλλων χωρίς να τους ταιριάζουν πραγματικά. Λένε παντού «ναι» και ας ξέρουν μέσα τους πως έπρεπε να πουν «όχι» επειδή έχουν διαφορετική οπτική.

Γιατί το κάνουν άραγε αυτό;

Για να μην μπουν στη διαδικασία να συγκρουστούν με τους άλλους. Ζητούν την αποδοχή από τους άλλους και προκειμένου να την κερδίσουν προτιμούν να είναι απλοί παρατηρητές, δεν αντιδρούν ακόμα και αν δεχτούν άσχημα λόγια ακόμα και αν θιχτεί η υπόληψή τους. Παραγκωνίζουν τις απόψεις τους και υποτάσσουν τον εαυτό τους στις πεποιθήσεις των άλλων. Έτσι όμως πετυχαίνουν εντελώς αντίθετα αποτελέσματα από τα επιθυμητά: τελικά αντί να γίνονται αποδεχτοί, απορρίπτονται.

Υιοθετώντας λοιπόν μία τακτική «του να μην έχουμε ελευθερία έκφρασης’’, δίνουμε την αίσθηση στον εαυτό μας ότι δεν αξίζουμε, ότι είμαστε αδύναμοι, ότι δεν μπορούμε να αναλάβουμε τα ηνία της ζωής. Εν ολίγοις νιώθουμε ανημπόρια. Αυτή η αντίληψη μεταφέρεται σε όλες τις σχέσεις που συνάπτουμε π.χ. στις οικογενειακές, στις προσωπικές, στις φιλικές, στις επαγγελματικές. Καταντάμε να πιεζόμαστε, να αγχωνόμαστε τόσο που στο τέλος πνιγόμαστε, βουλιάζουμε στα αρνητικά μας συναισθήματα.

Πώς θα επιλυθεί αυτή η στάση;

Αν αρχίσουμε να σκεφτόμαστε και λίγο τον εαυτό μας, αν ξεκινήσουμε να εκφραζόμαστε ελεύθερα χωρίς να μας ενδιαφέρει τι θα πουν οι άλλοι για τα θέλω μας και τα πιστεύω μας. Δεν το εννοώ εγωιστικά. Εγωιστικό θα ήταν αν προσπαθούσαμε κατ’ επανάληψη και καταπιεστικά να επιβάλλουμε στον άλλον τις πεποιθήσεις μας, να τον προσβάλουμε και να του ασκούμε λεκτική βία. Το μόνο που πρέπει να κάνουμε είναι να μην προσποιούμαστε, να είμαστε ο εαυτός μας και να μην φοβόμαστε την απόρριψη. Δεν χρειάζεται να αλλάξουμε τίποτα αν δε θέλουμε. Σεβόμαστε τους άλλους αλλά έχουμε την απαίτηση να μας σέβονται και αυτοί.

Δεν χρειάζεται να αρέσουμε σε όλους

Επιλογές Υγείας

Όταν ακούμε ή λέμε τη λέξη «υγεία», συνήθως αναφερόμαστε στη σωματική υγεία. Αυτή όμως είναι απλά η αποτύπωση όλων των επιλογών μας, οι οποίες εν τέλει την καθορίζουν. Γιατί για να έχεις υγεία, πρέπει να κάνεις επιλογές υγείας σε όλους τους τομείς της ζωής σου: στη διατροφή σου, στις σκέψεις σου, στις σχέσεις σου, στον τρόπο που φροντίζεις το σώμα σου, στον τρόπο που αντιμετωπίζεις τη δουλειά σου, παντού.

Η ασθένεια που εμφανίζει το σώμα είναι το εμφανές αποτέλεσμα και η αποτύπωση της ελλιπούς φροντίδας κάποιου ή και όλων των παραπάνω, αφού είναι γνωστό πια, πως για το μεγαλύτερο μέρος της ευθύνεται η ψυχοσυναισθηματική μας κατάσταση και οι εσωτερικές μας συγκρούσεις, για ένα επίσης πολύ σημαντικό μέρος της η διατροφή μας και για ένα μικρότερο και τελευταίο, οι περιβαλλοντικοί παράγοντες.

Όχι, δεν ξέχασα τον γονιδιακό παράγοντα και τη λεγόμενη «κληρονομικότητα» στην οποία καταφεύγουν συχνά αυτόματα οι περισσότεροι ως δικαιολογία και δυστυχώς και ειδικοί του χώρου της υγείας. Όμως η κληρονομικότητα είναι σχηματικά σα να έχεις γεννηθεί με ένα γεμάτο όπλο στο χέρι σου. Το αν θα το οπλίσεις και αν θα πυροβολήσεις τον εαυτό σου μ’ αυτό, είναι καθαρά και μόνο δική σου επιλογή. Και αυτό το παράδειγμα είναι ικανό να εξηγήσει γιατί δύο δίδυμα μονοζυγωτικά αδέλφια, δεν εμφανίζουν απαραίτητα και τα δύο την ίδια «κληρονομική» πάθηση.

Η φροντίδα των επιλογών μας συνεπώς, είναι κατά βάση αυτή που καθορίζει και τα επίπεδα της υγείας μας. Είναι γνωστό πλέον πως ο τρόπος που βιώνουμε τη ζωή μας είναι γεμάτος τοξίνες: άγχος, στρες, φοβίες και φοβικές σκέψεις, ανασφάλειες – αρνητικές σκέψεις και συναισθήματα που οδηγούν σε ανάλογες συμπεριφορές οι οποίες με τι σειρά τους συντηρούν ή ενισχύουν την πηγή τους. Οι «τοξίνες» αυτές όμως, είναι ασθένειες. Ασθένειες που εμφανίζονται αργά ή γρήγορα στο σώμα μας ή στο νου μας.

Σχέσεις αντίστοιχα επηρεασμένες, επιλογές ζωής βασισμένες και βυθισμένες σε τοξίνες. Σχέσεις συγκρουσιακές, χειριστικές, καταπιεστικές, κακοποιητικές με χίλιους τρόπους και συχνά για πάντα. Οι σχέσεις αυτές όμως, είναι ασθένειες. Ασθένειες που εμφανίζονται αργά ή γρήγορα στο σώμα μας ή στο νου μας.

Ευθύνες που αναλαμβάνουμε και μας δημιουργούν συχνά ενοχικά συναισθήματα στην αδυναμία εκπλήρωσής τους, λάθη που συντηρούμε, τα οποία γίνονται βάρη ψυχικά και συναισθηματικά που προσπαθούν να απομακρυνθούν με εθιστικές συμπεριφορές όπως, ουσίες, κάπνισμα, αλκοόλ, υπερβολική ή ψυχαναγκαστική κατανάλωση φαγητού κ.α. Τα βάρη αυτά όμως, είναι ασθένειες. Ασθένειες που εμφανίζονται αργά ή γρήγορα στο σώμα μας ή στο νου μας.

Συντηρούμε καταστάσεις που μας πιέζουν, μας εγκλωβίζουν, μας αποδυναμώνουν σιγά σιγά, στη δουλειά μας, στις δραστηριότητές μας, στο σπίτι μας. Κι ενώ ξέρουμε πως κάτι δεν πάει καλά, ενώ γνωρίζουμε συχνά τις αιτίες, αναβάλλουμε τις νέες επιλογές που πρέπει να κάνουμε, προκειμένου να είμαστε υγιείς. Οι καταστάσεις αυτές όμως, είναι ασθένειες. Ασθένειες που εμφανίζονται αργά ή γρήγορα στο σώμα μας ή στο νου μας.

Αναβάλλουμε πράγματα απαραίτητα που θεωρούμε δευτερεύοντα, όπως την επαφή με τη φύση που μας είναι σημαντική τόσο για την ψυχική όσο και οργανική ισορροπία μας, την επιλογή μιας υγιεινής – κατά βάση χορτοφαγικής – διατροφής έξω από τα αρρωστημένα πρότυπα που έχουμε δυστυχώς υιοθετήσει (και έχουν αποδειχθεί πως είναι η κύρια πηγή πληθώρας ασθενειών) και την κατανάλωση νερού σωστά φιλτραρισμένου. Οι αναβολές αυτές όμως, είναι ασθένειες. Ασθένειες που εμφανίζονται αργά ή γρήγορα στο σώμα μας ή στο νου μας.

Κάνουμε επιλογές που είναι εις βάρος μας: δεν έχουμε αρκετό χρόνο για την ξεκούρασή μας, υστερούμε σε προτεραιότητα τον εαυτό μας από δραστηριότητες που τον χαλαρώνουν και τον ξεκουράζουν, αναβάλλουμε συνεχώς εκείνα που θα μας έκαναν να εκτονωθούμε ή να νιώσουμε χαρούμενοι. Ξεχνάμε πως το εσωτερικό μας παιδί έχει ανάγκη πάντα το παιχνίδι, πως η πνευματικότητά μας έχει ανάγκη από εσωτερικό διάλογο και φαινομενική απάθεια ή αδράνεια κάποιες φορές. Οι επιλογές αυτές όμως, είναι ασθένειες. Ασθένειες που εμφανίζονται αργά ή γρήγορα στο σώμα μας ή στο νου μας.

Γιατί για να είσαι υγιής, πρέπει να κάνεις επιλογές υγείας. Κι αυτό σημαίνει πως πρέπει να τρέφεσαι υγιεινά, να ασκείς το σώμα σου ακόμα και με μια μικρή καθημερινή βόλτα στο πάρκο, να ξεκουράζεσαι και να χαλαρώνεις όταν το έχεις ανάγκη, να κάνεις πράγματα που αγαπάς, να αποφεύγεις και να απομακρύνεις τους ανθρώπους που δεν σε κάνουν να νιώθεις καλά και να προσέχεις τι σκέφτεσαι. Γιατί αυτό που σκέφτεσαι, σε κάνει αυτό που είσαι. Κι αν σκέφτεσαι πως θέλεις και αξίζεις να είσαι υγιής, είναι στο χέρι σου να το πετύχεις, κάνοντας νέες επιλογές: Επιλογές Υγείας!

Δεν έχετε μείνει πίσω… βαδίζετε απλά στο δικό σας μονοπάτι

Όταν εύχεσαι να ήσουν κάποιος άλλος, απαρνείσαι το άτομο που ήδη είσαι. Πράγματι, η διαδικασία της σύγκρισης σπάνια αποτελεί μια θετική ή παραγωγική εμπειρία· οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν την τάση να εξιδανικεύουν τους άλλους, ενώ υποβιβάζουν τους εαυτούς τους. Εξαιτίας αυτής της αρνητικής προκατάληψης, πολλά άτομα συμπεραίνουν ότι βρίσκονται χρόνια πίσω από εκεί που θα «έπρεπε» να βρίσκονται στη ζωή.

Επιπλέον, όσο πιο φιλόδοξος είναι κάποιος, τόσο περισσότερο χρόνο χρειάζεται, για να πετύχει τους στόχους του· τα μεγαλόπνοα σχέδια είναι δυσκολότερο να εκπληρωθούν γρήγορα -και αυτό δεν θα πρέπει να θεωρείται ένα αρνητικό χαρακτηριστικό. Επιπροσθέτως, αυτό δεν σημαίνει ότι κάποιος είναι ανεπαρκής ή ότι θα πρέπει να νιώθει ενοχές που επιθυμεί μια ζωή που δεν ταιριάζει με τις κοινωνικές νόρμες. Όσοι παλεύουν να αλλάξουν τις κοινωνικές αυτές νόρμες προς το καλύτερο, στην ουσία μας είναι πιο απαραίτητοι από εκείνους που ταιριάζουν απόλυτα και άνετα στο status quo (και έχουν ελάχιστη πρόθεση να το αλλάξουν).

Και φαίνεται ότι όσο πιο μεγάλη αυτογνωσία έχει αναπτύξει κάποιος, τόσο πιο ελκυστικά του φαίνονται τέτοια είδη προοδευτικής φιλοσοφίας. Τέτοια άτομα έχουν την τάση να νοιάζονται περισσότερο να παίρνουν τις «σωστές» αποφάσεις όσο συχνότερα είναι δυνατό και έχουν επίσης την τάση να εκτιμούν τον ελεύθερο χρόνο και τις απολαυστικές εμπειρίες σε σύγκριση με τις πολλές ώρες εργασίας και τα υψηλά εισοδήματα. Παρόλο που αυτό μπορεί να μην αποδεικνύεται ιδιαίτερα χρήσιμο σε σχέση με την ανάπτυξη καριέρας, αξίζει και με το παραπάνω, αφού προσφέρει ευτυχία και εσωτερική γαλήνη.

Ασχέτως του πόσο πίσω ή μπροστά νομίζετε ότι βρίσκεστε στη ζωή, αποτελεί επιτακτική ανάγκη η αναγνώριση και αποδοχή των χαρακτηριστικών της προσωπικότητάς σας· το να νιώθετε περήφανοι γι’ αυτά και για τη ζωή που έχετε χτίσει μέχρι εδώ. Για παράδειγμα, αν είστε εσωστρεφείς, να νιώθετε περήφανοι όταν καταφέρνετε να διαμορφώσετε βαθιές διαπροσωπικές σχέσεις, παρά τα μοναχικά σας ένστικτα και αν είστε εξωστρεφείς, να είστε περήφανοι, όταν μπορείτε να απομακρύνεστε λίγο από τους γύρω σας και να μένετε μόνοι.

Είναι σημαντικό να μην επιτρέψετε στο κοινωνικό άγχος να σας καταβάλλει και να σας εμποδίσει από το να κάνετε μια θετική και παραγωγική ζωή. Όπως επίσης, είναι σημαντικό να μην πέφτετε στην παγίδα της σύγκρισης με τη ζωή κάποιου άλλου, αφού όπως προείπαμε, οι συγκρίσεις δεν είναι ιδιαίτερα παραγωγικές.

Αν μπορείτε να επικεντρωθείτε σε εσάς και να αποφύγετε να ακολουθήσετε πιστά τις κοινωνικές νόρμες, στις οποίες δεν νιώθετε πως ανήκετε, τότε θα αρχίζετε να βλέπετε πιο ξεκάθαρα ότι βρίσκεστε στον δικό σας, μοναδικό δρόμο -κάτι που θα σας φέρει εσωτερική ικανοποίηση και γαλήνη. Μόλις βρεθείτε στο δικό σας μονοπάτι, δεν θα νιώσετε ποτέ ότι είστε πίσω ή μπροστά, αλλά πάντα στο σωστό σημείο και με τον σωστό ρυθμό.

Η ιστορία της ζωής σας είναι προσωπική, μοναδική και σίγουρα πολυσύνθετη. Συνεχίστε να μαθαίνετε τον εαυτό σας σε βαθύτερο επίπεδο και θα μπορέσετε να διακρίνετε ποια είναι η δική σας αλήθεια και ποιο το αποτέλεσμα της πίεσης της κοινωνίας.

Σπάσε την σιωπή σου

Πόσες φορές κρατάς μέσα σου λόγια, σκέψεις, συναισθήματα και τα αφήνεις να γιγαντώνουν την σιωπή σου, να γίνονται πέτρα που σε πλακώνει μη μπορώντας να ανασάνεις; Πόσες ήταν οι φορές που τα είπες και λυτρώθηκες, θυμάσαι; Μία, καμία;

Βγάζει νόημα να ταλαιπωρείς την ψυχή σου, να την κρατάς αιχμάλωτη με τις δικές σου σιδεριές, τα δικά σου λουκέτα, τις δικές σου σιωπές; Σε ωφελεί κάπου και το ψάχνεις ακόμη ή μήπως σε ωφελεί στην απουσία του “παρακάτω” και στην ασφάλεια μιας κατάστασης που αν και χρονίζει την ελέγχεις ή τουλάχιστον έτσι νομίζεις…

Απελευθέρωσε ό,τι κρατάς μέσα σου και οδήγησέ το σε αυτόν/ην που ανήκει!

Όλα αυτά που κρατάς στην πλειοψηφία τους δεν αφορούν εσένα, αλλά συναισθήματα και σκέψεις που έχουν προκληθεί σε σχέση με τους ανθρώπους που συναναστρέφεσαι. Μίλησε, ανοίξου, η σιωπή δεν είναι λύση, η σιωπή είναι μόνο παρά-λυση και η παράλυση συνήθως είναι μη αναστρέψιμη.

Αν βέβαια σου αρέσει αυτό, αν μπορείς να το αντέξεις κι άλλο, συνέχισε το, είναι μία επιλογή. Αν δεν σου αρέσει όμως και το συνεχίζεις, επειδή πιστεύεις πως κάτι θα αλλάξει ως δια μαγείας, γελάστηκες! Το μόνο που αλλάζει είναι εσύ, που μεταμορφώνεσαι σε αυτόχειρα της ίδιας σου της ζωής! Σκοτώνεις τα κύτταρά σου, τα πνίγεις με τα ίδια σου τα χέρια.

Να καταφέρεις τι; Να χώσεις την ψυχή σου ακόμη πιο βαθιά στον λάκκο του φόβου σου, να στραγγαλίσεις την φωνή σου με μεγαλύτερη δύναμη; Δε βαρέθηκες, δεν κουράστηκες, δε θες να σταματήσει όλο αυτό;

Μίλα όσα σωπαίνεις, μίλα όσα μιλάς μόνο μέσα σου κι άσε τις υποθέσεις για το τι κακό μπορεί να συμβεί. Χειρότερο κακό από αυτό που κανείς εσύ στον εαυτό σου με το να τα κρατάς μέσα σου, δεν μπορεί να συμβεί! Σπάσε το απόστημα της σιωπής σου που τροφοδοτείς τόσα χρόνια το σώμα σου, την ενέργειά σου, την ζωή σου.

Μόνο έτσι θα αλαφρώσεις την ψυχή σου, μόνο αδειάζοντας ανασαίνεις, μόνο αδειάζοντας αλαφρώνεις, μόνο αδειάζοντας ζεις, μόνο αδειάζοντας θα δεις ποιοι άνθρωποι αισθάνθηκαν κενό και σε αναζήτησαν και ποιοι απλά προχώρησαν σα να μην υπήρξες ποτέ

Η ζωή είναι εύθραυστη και μπορεί εύκολα να διαταραχθεί

Η ζωή είναι εύθραυστη και μπορεί εύκολα να διαταραχθεί.

Ασήμαντες μικροενοχλήσεις, μάταιες μερικές φορές, αλλά πάντοτε ενοχλητικές.

Οι πιο μικρές και ασήμαντες είναι και οι πιο έντονες· και όπως τα μικρά γράμματα ενοχλούν και κουράζουν περισσότερο τα μάτια, το ίδιο μας ενοχλούν οι μικροϋποθέσεις.

Πολλά μικρά προβλήματα κάνουν περισσότερο κακό από ένα, όσο μεγάλο κι αν είναι.

Όσο πιο πολλά και ασήμαντα είναι τα προβλήματα του σπιτιού, τόσο πιο έντονα και απροειδοποίητα μας πλήττουν, πιάνοντάς μας εύκολα στον ύπνο.

Δεν είμαι φιλόσοφος, οι δυστυχίες με βαραίνουν ανάλογα με τη σοβαρότητά τους· και η σοβαρότητά τους εξαρτάται εξίσου από τη μορφή και την ουσία τους. Έχω μεγαλύτερη εμπειρία από τους κοινούς ανθρώπους· γι’ αυτό έχω και περισσότερη υπομονή.

Τελικά, αν δεν με πληγώνουν, με ενοχλούν.

Η ζωή είναι εύθραυστη και μπορεί εύκολα να διαταραχθεί.

Από τη στιγμή που έχω στραφεί προς τη θλίψη (“ πράγματι κανείς δεν αντιστέκεται στις επιθυμίες του, όταν έχει υποχωρήσει στην πρώτη παρόρμηση” ΣΕΝΕΚΑΣ), όσο βλακώδης κι αν είναι η αιτία που με οδήγησε εκεί, καθοδηγώ τη διάθεσή μου προς αυτή τη κατεύθυνση, κι εκείνη πλέον συντηρείται και ενισχύεται από μόνη της, προσελκύοντας και συσσωρεύοντας το ένα ζήτημα πάνω στο άλλο για να επιδεινώνεται.

“Το νερό που στάλα στάλα τρώει το βράχο” (ΛΟΥΚΡΗΤΙΟΣ)

Αυτές οι συνηθισμένες σταλαγματιές με κατατρώνε. Οι συνηθισμένες αντιξοότητες δεν είναι ποτέ χωρίς σημασία. Είναι συνεχείς και ανεπανόρθωτες, κυρίως όταν δημιουργούνται από λεπτομέρειες της διαχείρισης του οίκου, που εμφανίζονται συνεχώς και είναι αναπόφευκτες.

Όταν εξετάζω τις υποθέσεις μου από κάποια απόσταση και συνολικά, βρίσκω, ίσως γιατί δεν τις θυμάμαι με ακρίβεια, ότι μέχρι τώρα έχουν προοδεύσει πέρα από τις προσδοκίες μου και τους υπολογισμούς μου. Μου φαίνεται ότι έχω περισσότερο κέρδος από αυτό που πραγματικά υπάρχει· η επιτυχία τους με ξεγελάει.

Όταν όμως βρίσκομαι μέσα στο πρόβλημα και παρακολουθώ την εξέλιξη όλων των λεπτομερειών, [“Τότε η ψυχή μας μοιράζεται σε χίλιες έγνοιες” (ΒΙΡΓΙΛΙΟΣ)] χίλια πράγματα με κάνουν και να επιθυμώ και να φοβάμαι. Να τα εγκαταλείψω εντελώς μου είναι πολύ εύκολο, να ασχοληθώ με αυτά χωρίς να στεναχωρηθώ, πολύ δύσκολο.

Είναι κρίμα να βρίσκεσαι κάπου όπου εμπλέκεσαι σε ό,τι βλέπεις και το καθετί σε αφορά. Και μου φαίνεται ότι απολαμβάνω με μεγαλύτερη ευχαρίστηση τις χαρές ενός ξένου σπιτιού και τις γεύομαι πιο ξένοιαστα. Ο Διογένης απάντησε, σύμφωνα με τη δική μου άποψη, σε εκείνον που τον ρώτησε ποιο κρασί έβρισκε καλύτερο: “το ξένο”, είπε.

Γιατί όσον αφορά την ιδιαίτερη κλίση μου, ούτε η ευχαρίστηση να κτίζεις, που λένε ότι είναι τόσο ελκυστική, ούτε το κυνήγι, ούτε η κηπουρική, ούτε οι άλλες χαρές κάποιου που έχει αποσυρθεί από τη ζωή, μπορούν να με διασκεδάσουν. Είναι κάτι για το οποίο κακίζω τον εαυτό μου, όπως και για όλες τις άλλες απόψεις που δεν με βολεύουν. Δεν με ενδιαφέρει τόσο να είναι οι απόψεις υγιείς και σοφές, όσο να είναι εύκολες και βολικές για την ζωή, είναι αρκετά αληθινές και υγιείς αν είναι χρήσιμες και ευχάριστες.

Με πεθαίνουν αυτοί που, ακούγοντάς με να διαλαλώ την ανεπάρκειά μου στα θέματα διαχείρισης του σπιτιού, έρχονται και μου ψιθυρίζουν συνεχώς στα αυτιά ότι το κάνω από περιφρόνηση και ότι παραμελώ να μάθω τα εργαλεία του οργώματος, τις εποχές του, τη σειρά του, πως γίνονται τα κρασιά μου, πως γίνεται το μπόλιασμα, το όνομα και το σχήμα των φυτών και των καρπών και πως παρασκευάζονται τα τρόφιμα από τα οποία ζω, το όνομα και την τιμή των υφασμάτων με τα οποία ντύνομαι, γιατί η ψυχή μου ασχολείται με κάποια ανώτερη γνώση.

Αυτό είναι ανοησία και μάλλον βλακεία.

Θα προτιμούσα να ήμουν καλός ιπποκόμος παρά ειδικός της Λογικής.

“Γιατί να μην ασχοληθείς με κάτι χρήσιμο,
να πλέκεις καλάθια με λυγαριά ή με ευέλικτα σχοινιά” (ΒΙΡΓΙΛΙΟΣ)

Φορτώνουμε τη σκέψη μας με γενικότητες και με τις αιτίες και τη συμπεριφορά του σύμπαντος, που και χωρίς εμάς λειτουργεί πολύ καλά, και αφήνουμε πίσω τις υποθέσεις μας και τον Μισέλ, κάτι που μας αφορά πιο άμεσα κι από τον άνθρωπο γενικά.

Κι όμως, μένω στο σπίτι μου συνήθως, τον περισσότερο καιρό, αλλά θα ήθελα να μου αρέσει περισσότερο εκεί παρά αλλού.

” Ας ήταν να ζήσω εκεί τα γειρατειά μου, να τελείωνε εκεί η κούραση
τόσων ταξιδιών σε θάλασσα και σε στεριά και εκείνη
της στρατιωτικής ζωής” (ΟΡΑΤΙΟΣ)

Δεν ξέρω αν θα τα καταφέρω μέχρι το τέλος.

Θα ήθελα ο πατέρας μου, αντί για κάποιο άλλο μέρος της κληρονομιάς του, να μου είχε κληροδοτήσει αυτή την παθιασμένη αγάπη που είχε στα γεράματά του για την διαχείριση του οίκου του. Ήταν πολύ ευτυχής που μπορούσε να προσαρμόζει τις επιθυμίες του στα μέτρα της οικονομικής του δυνατότητας και να ευχαριστιέται με όσα είχε. Η πολιτική φιλοσοφία μπορεί κάλλιστα να κατηγορήσει τη μετριότητα και τη στειρότητα της ασχολίας μου, ποσώς με ενδιαφέρει, αρκεί μια φορά να το απολαύσω, όπως εκείνος.

Είμαι της άποψης ότι η πιο αξιοπρεπής ασχολία είναι να υπηρετείς τα κοινά και να είσαι χρήσιμος σε πολλούς.

“Τους καρπούς της διάνοιας, της αρετής και κάθε χαρίσματος, τους απολαμβάνουμε καλύτερα όταν τους μοιραζόμαστε με τον συνάνθρωπό μας”.

Όσον αφορά εμένα, το αποφεύγω, εν μέρει λόγω συνείδησης (γιατί, όπως το βλέπω το βάρος παρόμοιων ασχολιών, βλέπω επίσης και πόσο λίγα μέσα διαθέτω για να ανταποκριθώ· ο Πλάτωνας, αν και αρχιμάστορας σε κάθε θέμα πολιτικής διακυβέρνησης, το απέφευγε συνεχώς), εν μέρει λόγω τεμπελιάς.

Αρκούμαι στο να χαίρομαι τον κόσμο χωρίς να εμπλέκομαι στα κοινά με ζήλο, να ζω μια ζωή απλά αποδεκτή, που να μην βαραίνει ούτε εμένα ούτε άλλον.

Michel de Montaigne, Περί δόξας και Περί ματαιότητας

Ας κάνουμε “θαύμα” την καθημερινότητα αντί να περιμένουμε θαύματα

Από τη ζωή μας έχουμε απαιτήσεις, και πολύ καλά κάνουμε! Η σχέση μας με τον χρόνο επηρεάζει την υπομονή μας και το κατά πόσο ανυπόμονοι είμαστε. Η αναμονή και η υπομονή μας, αξίζουν μόνο όταν περιμένουμε κάτι μεγάλο και αξιόλογο. Τι θεωρούμε όμως αξιόλογο; Τι θεωρούμε «πολυτελές» στη ζωή μας; Μήπως περιμένουμε να κερδίσουμε «δέντρα» και χάνουμε το «δάσος»;
Αναμένοντας «μεγάλες στιγμές».

Τα όνειρα που κάνουμε, πολλές φορές δεν είναι τίποτε άλλο παρά αναμονή και προσμονή (μέσα από προσδοκίες) μεγάλων στιγμών. Ονειρευόμαστε τη στιγμή που θα πάρουμε μια προαγωγή. Τη στιγμή που θα παντρευτούμε την/τον αγαπημένη/ο μας σύντροφο κτλ. Ονειρευόμαστε με άλλα λόγια, κορυφές.

Μένουμε λοιπόν και αποκοιμιόμαστε στις κορυφές των ονείρων μας ξεχνώντας ολόκληρη τη διαδρομή. Στο μεταξύ, πάντα έχουμε να κάνουμε ένα παράπονο για την καθημερινότητα και τη ρουτίνα που μας ενοχλεί. Μετά, παίρνουμε κουράγιο πάλι από τη φανατσία μας και την προσμονή μας να πάψει με μαγικό τρόπο να υπάρχει η ρουτίνα, και ξαφνικά…να γεμίσει η ζωή μας «μαγικές» μέρες. Είπαμε να ονειρεύομαστε, όχι όμως να κάνουμε παρέα με χίμαιρες! Αφού λοιπόν οι κορυφές καθυστερούν να κατοικηθούν από μας, διαμαρτυρόμαστε για την καθημερινότητά μας! Κάνουμε τίποτε για να την μετατρέψουμε σε πιο ενδιαφέρουσα;

Η καθημερινότητα που είναι μια μεγάλη στιγμή… σε διάρκεια!

Κάπως έτσι λοιπόν, περνάνε οι μέρες, οι βδομάδες, οι μήνες και τα χρόνια και όλο και αναρωτιόμαστε τι δεν πάει καλά! Αυτό που δεν πάει καλά, είναι οτι θυσιάζουμε τη διάρκεια για χάρη της προσμονής στιγμών που είναι εξόχως αβέβαιες. Χάνουμε το «ζουμί» στιγμών καθημερινών γιατί τις θεωρούμε …βαρετές.

Η κάθε στιγμή είναι μοναδική. Το λέμε πάντα όμως στο τέλος, μας μένει ως ένα κλισέ. Τις στιγμές που προσδοκούμε να ζήσουμε, αυτές που έχουμε σαν «κορυφές» ονείρων, τις έχουμε στο μυαλό μας με κάθε λεπτομέρεια. Έχουμε φτιάξει ολόκληρες τελετές με τέλεια σκηνοθεσία. Στα όνειρά μας, πανηγυρίζουμε και είμαστε όλο χαρά αυτές τις στιγμές. Την καθημερινότητά μας όμως, ακόμη να την χαρούμε! Με αυτήν δεν πανηγυρίζουμε! Δεν είναι «πολυτελής» για μας. Πολυτελές, είναι μόνο αυτό που περιμένουμε να ρθει! Δεν είναι όμως έτσι.

Να γίνει η καθημερινότητα όνειρο!

Σκεφτήκαμε ποτέ να διαμορφώνουμε τη μέρα μας έτσι ώστε να είναι μαγική; Μετά από τις προγραμματισμένες υποχρεώσεις, αφήσαμε ποτέ το ένστικτό μας να μας υπαγορεύσει τι θα κάνουμε; Σκεφτήκαμε όταν κάναμε κάτι απρόβλεπτο οτι πιο πριν δεν το είχαμε ούτε καν φανταστεί; Γιατί δεν σκηνοθετούμε στην πράξη την καθημερινότητα τόσο καλά όσο σκηνοθετούμε τα όνειρά που αναμένουμε να γίνουν πραγματικότητα στο μέλλον; Το παρόν δεν έχει μαγεία;

Αν αφήσουμε τον εαυτό μας να αφεθεί στις εικόνες και στους ήχους που μπορούν να χωρέσουν μέσα σε ένα λεπτό, θα καταλάβουμε οτι κάτι δεν κάνουμε καλά στη ζωή μας. Σηκωθήκαμε ποτέ λίγο νωρίτερα το πρωί να πάμε να δούμε το χάραμα; Γιατί όχι; Επειδή είναι Δευτέρα και όχι μέρα καλοκαιρινών διακοπών; Απολαύσαμε λίγα λεπτά γαλήνης και ηρεμίας σε κάποιο διάλειμμα από τη δουλειά; Γιατί όχι; Επειδή είναι μέρα εργάσιμη και περιμένουμε το Σαββατοκύριακο; Κάναμε κάποια έκπληξη σε κάποιον που αγαπάμε σήμερα ή περιμένουμε τα γενέθλιά του και τη γιορτή του;

Καλό είναι λοιπόν να μην κατηγορούμε την ρουτίνα μας και να μην αποθεώνουμε τα μελλοντικά και αβέβαια όνειρά μας. Υπάρχουν τρόποι, χρησιμοποιώντας την καλή μας διάθεση και το κέφι, να κάνουμε τις μέρες μας ονειρικές.

Η θρασύτητα της αμάθειας

Είναι κατανοητό πως ότι δεν ξέρεις απλά δε σε απασχολεί. Αν ξέρεις όμως κάτι για ένα θέμα υπάρχουν δυο οδοί να ακολουθήσεις: είτε να μάθεις περισσότερο για αυτό, είτε να επαναπαυτείς στις πληροφορίες που έχεις, θεωρώντας πως είναι αρκετές.

Αυτή η ελλιπής πληροφόρηση είναι που διακρίνει τη σημερινή μας κοινωνία στο έπακρο. Η ημιμάθεια, οι «μισές γνώσεις», η τεμπελιά της αμάθειας. Γιατί σε έναν κόσμο ο οποίος κινείται πλέον με ψηφιακούς ρυθμούς, κανείς δεν έχει χρόνο για τίποτα – ούτε καν για σωστή ενημέρωση, πόσο μάλλον για εμπλουτισμό γνώσεων.

Μα το πρόβλημα δεν είναι μόνο το ότι ανατρέφουμε πια μια γενιά που τόσο επιμελώς επιμένει να καταγράφει τα τόσα λίγα επιτεύγματά της. Το πρόβλημα αντανακλάται σε αυτό που τόσο εύγλωττα είχε πει ο Περικλής: πως «η αμάθεια προκαλεί το θράσος, ενώ ο συνετός υπολογισμός τον δισταγμό».

Έχουμε γεμίσει φωνές που επαναλαμβάνουν σχεδόν με αυθάδεια τα λίγα που ξέρουν, ασχέτως αν αυτά είναι ελλιπή, σε σημείο που αγγίζουν την παραπληροφόρηση. Από ρήσεις που αναπαράγονται λάθος, σε αβάσιμα επιχειρήματα, ανακριβείς στατιστικές και άγνοια για την άλλη όψη κάθε θέματος. Ίσως ισχύει τελικά πως «ο αμαθής είναι σαν το ντέφι: κάνει θόρυβο χάρη στην κενότητά του» (Ο. Μπέτλινγκ). Γιατί ενώ ο μορφωμένος διψάει για περαιτέρω γνώση, ο αμαθής προτιμάει να κηρύττει στους άλλους και να μην παραδέχεται τα λάθη του.

Είναι οι άνθρωποι που έχουν τις «εύκολες λύσεις» στο τσεπάκι. Αυτοί που «αναλαμβάνουν πολιτικές ευθύνες» και νομίζουν πως ξεμπερδεύουν έτσι, ενώ στην ουσία δεν έχουν κάνει τίποτα. Αυτοί που κοιτάνε μόνο τους αριθμούς στην ευημερία μιας χώρας, αγνοώντας το πώς πραγματικά επιβιώνουν οι πολίτες της. Αυτοί που επιμένουν πως ξέρουν καλύτερα λόγω της θέσης που κατέχουν.

Είναι όμως αυτοί οι θρασείς, οι ημιμαθείς και οι επηρμένοι που καταλήγουν να μας διοικούν, και μάλλον φταίμε περισσότερο εμείς για αυτό. Γιατί δεν χρησιμοποιούμε τη μόρφωση που έχουμε ως την εξουσία που αυτή μας προσφέρει, και υποκύπτουμε στην αποχή από τη σύγκρουση ως πιο αξιοπρεπή λύση.

Όπως είπε και ο Ξενοφών όμως, «εκείνοι που φαίνονται ότι εκ φύσεως είναι άριστοι, χρειάζονται περισσότερο από τους άλλους την παιδεία», και ίσως εκεί πρέπει να ξεκινήσουμε: να ξεχωρίζουμε τους αναιδείς αμαθείς, από τους θαρραλέους ελλόγιμους.

Τέσσερις «εξωτικές» θεωρίες για τις ενδείξεις νέου σωματιδίου στο CERN

Μπορεί ακόμη να μην έχουν επιβεβαιωθεί τελεσίδικα οι ενδείξεις για την ύπαρξη ενός καινούριου σωματιδίου, οι οποίες ανακοινώθηκαν από τους ερευνητές του CERN στα τέλη της περασμένης χρονιάς, ωστόσο εκατοντάδες θεωρητικοί φυσικοί από όλο τον κόσμο έχουν ήδη προτείνει αρκετές θεωρίες που θα μπορούσαν να εξηγήσουν μία τέτοια ανακάλυψη.

Μέσα στους τέσσερις μήνες που έχουν μεσολαβήσει από την αποκάλυψη για πιθανά ίχνη ενός νέου «συστατικού» της ύλης, που προέκυψαν στον Μεγάλο Επιταχυντή Αδρονίων (LHC), έχουν γραφτεί πάνω από 300 επιστημονικά άρθρα με διάφορες εκδοχές για τη φύση του.

Ο ενθουσιασμός των θεωρητικών φυσικών οφείλεται στο γεγονός ότι αυτή η μυστηριώδης ανωμαλία στις συγκρούσεις στον επιταχυντή ενδέχεται να παραπέμπει σε μία θεωρία που να ξεπερνά το Καθιερωμένο Πρότυπο, δηλαδή το καθιερωμένο μοντέλο της φυσικής που περιγράφει όλα τα γνωστά στοιχειώδη σωμάτια και τις μεταξύ τους αλληλεπιδράσεις, εκτός από τη βαρύτητα. Επομένως, αν όντως επαληθευτεί, τότε είναι πιθανό να ανοίγει τον δρόμο για μία ακόμη πληρέστερη περιγραφή των «συστατικών» της ύλης και των θεμελιωδών δυνάμεων.

Πού θα μπορούσε όμως να οδηγεί αυτός ο δρόμος; Για να δώσει μία ένδειξη της «νέας φυσικής» που ενδεχομένως προκύψει από τη συγκεκριμένη ανακάλυψη, το περιοδικό Physical Review Letters (PRL) δημοσίευσε ενδεικτικά τέσσερα άρθρα τα οποία έχουν υποβληθεί για δημοσίευση και δίνουν μερικές από τις πιο «τολμηρές» εξηγήσεις.

Τα περισσότερα σενάρια αποδίδουν τα ίχνη σε ένα άγνωστο έως σήμερα σωματίδιο, το οποίο διασπάται σε δύο φωτόνια. Ο εντοπισμός ενός τέτοιου σωματιδίου θα ήταν πολύ πιο συναρπαστικός από την ανακάλυψη του «σωματιδίου του Θεού», λέει στο περιοδικό Nature o Κρίστοφερ Πέτερσον, θεωρητικός φυσικός από το Ινστιτούτο Τεχνολογίας Chalmers στη Σουηδία.

Ο λόγος είναι πως, με βάση το άρθρο του PRL, ο Πέτερσον και συνάδελφοί του από την Ελβετία προτείνουν μία εξήγηση που παραπέμπει στην υπερσυμμετρία, μία θεωρία που σε κάθε σωματίδιο του Καθιερωμένου Προτύπου αντιστοιχεί έναν υπερσυμμετρικό «εταίρο» και η οποία υπόσχεται να δώσει απαντήσεις σε μυστήρια της φυσικής, όπως η φύση τους σκοτεινής ύλης.

Στον αντίποδα, φυσικοί από το πανεπιστήμιο του Τελ Αβίβ υποστηρίζουν πως το επαναστατικό στοιχείο που θα φέρει στο φως το νέο σωματίδιο αφορά τη σύστασή του. Κι αυτό γιατί, όπως περιγράφουν στη μελέτη τους, το σωματίδιο αποτελεί από δύο «εξωτικά» κουάρκ – δηλαδή δύο «δομικούς λίθους» της ύλης που δεν περιλαμβάνονται στο Καθιερωμένο Πρότυπο.

Από την άλλη μεριά, ερευνητές από το πανεπιστήμιο του Πεκίνου ισχυρίζονται πως οι μετρήσεις σχετίζονται με το «σωματίδιο του Θεού», δηλαδή το μποζόνιο Χιγκς που, όπως επιβεβαιώθηκε πειραματικά στο CERN, προσδίδει μάζα στα υπόλοιπα σωματίδια. Έτσι, αναφέρουν πως η «ανωμαλία» στις μετρήσεις οφείλεται σε ένα σωματίδιο παρόμοιο με το μποζόνιο Χιγκς, το οποίο όμως έχει εξαπλάσια μάζα.

Ίσως η πιο «εξωτική» εξήγηση περιγράφεται στο τέταρτο άρθρο που δημοσίευσε το Physical Review Letters (PRL), αφού σε αυτήν αναφέρεται πως οι μετρήσεις δεν προέρχονται άμεσα από το μυστηριώδες σωματίδιο. Αντίθετα, οφείλονται στη διάσπαση ενός «θραύσματος» από τη διάσπασή του, αφού το σωματίδιο έχει ακόμη μεγαλύτερη μάζα και επομένως θα χρειάζονταν ακόμη ισχυρότερες συγκρούσεις στον επιταχυντή για να εντοπιστεί.

Σύστημα τεχνητής νοημοσύνης προβλέπει χημικές αντιδράσεις

Ομάδα ερευνητών της ΙΒΜ, μεταξύ των οποίων ο μηχανικός υπολογιστών Κώστας Μπέκας, του ερευνητικού κέντρου της IBM στη Ζυρίχη, ανέπτυξαν ένα καινοτόμο σύστημα τεχνητής νοσημοσύνης που μπορεί να προβλέψει πώς θα εξελιχθούν νέες οργανικές χημικές αντιδράσεις. Η πρόβλεψη του τι θα συμβεί όταν οι χημικές ουσίες αναμιγνύονται ή υφίστανται επεξεργασία, είναι δύσκολη, επειδή υπεισέρχονται πολλοί διαφορετικοί παράγοντες. Οι επιστήμονες αναζητούν νέους τρόπους για να κάνουν πιο προβλέψιμη την όλη διαδικασία και έτσι να επιταχύνουν την ανάπτυξη νέων χρήσιμων υλικών και φαρμάκων. 

 

Οι ερευνητές της ΙΒΜ, εφάρμοσαν την τεχνητή νοημοσύνη, αναπτύσσοντας ένα τεχνητό νευρωνικό δίκτυο, το οποίο τροφοδότησαν με μια μεγάλη βάση δεδομένων από σχεδόν 400.000 ήδη γνωστές χημικές αντιδράσεις.

Έχοντας μάθει όλες αυτές τις χημικές γνώσεις, το σύστημα ήταν στη συνέχεια σε θέση να κάνει προβλέψεις για μελλοντικές χημικές αντιδράσεις σε διαφορετικές συνθήκες. Το σύστημα προτείνει τις πέντε πιθανότερες εκβάσεις για κάθε χημική αντίδραση.

Οι επιστήμονες, που έκαναν μετά δοκιμές επαλήθευσης, διαπίστωσαν ότι η Νο1 πρόβλεψη είναι ορθή στο 80% των περιπτώσεων. Μέχρι στιγμής η εκπαίδευση του συστήματος έχει γίνει με μόρια έως 150 ατόμων.

Οι ερευνητές, που έκαναν σχετική ανακοίνωση σε διεθνές συνέδριο για τα νευρωνικά δίκτυα, θα συνεχίσουν τη βελτίωση του συστήματος, προκειμένου να αυξήσουν στο 90% την ορθότητα των προβλέψεών του. Επίσης θα το εμπλουτίσουν περαιτέρω, ώστε να παίρνει υπόψη του μια πληθώρα παραγόντων (θερμότητα, διαλύτες, pH κ.α.). Απώτερος στόχος τους είναι να δημιουργήσουν ένα σύστημα που μελλοντικά θα μπορούσε να ανταγωνισθεί τους χημικούς σε ένα διαγωνισμού ανθρώπου εναντίον μηχανής.

Επιθυμία τους όμως, όπως είπαν, δεν είναι να αντικαταστήσουν τους χημικούς, αλλά να τους δώσουν πρόσθετα «έξυπνα» εργαλεία για την ταχύτερη και φθηνότερη ανάπτυξη νέων προϊόντων. Προτίθενται μάλιστα να «ανεβάσουν» το σύστημα τεχνητής νοημοσύνης στο υπολογιστικό «νέφος», έτσι ώστε ο οποιοσδήποτε ενδιαφερόμενος να μπορεί να το δοκιμάσει.

Φθόνος και Μνησικακία

Σύμφωνα με το λεξικό η λέξη μνησικακία είναι γνώρισμα του ανθρώπου που δεν ξεχνά τη βλάβη που του προκάλεσαν καθώς τρέφεται από το μίσος του για το δράστη και την επιδίωξη να τον εκδικηθεί.

Μνησικακία στην ψυχολογία είναι το δυσάρεστο συναίσθημα ότι κάποιος απολαμβάνει ένα ή περισσότερα προνόμια με ανάρμοστο και άνισο τρόπο. Η προκύπτουσα αγανάκτηση γεννά τον ενδο- και δια-ταξικό ανταγωνισμό. Η εκδικητικότητα, η μνησικακία και ο φθόνος συχνά συνυπάρχουν στο άτομο.

Φθόνος που βγαίνει από το ρήμα φθίνω που σημαίνει μειώνομαι, λιγοστεύω, συρρικνώνομαι. Πράγματι, ο φθόνος μας μειώνει την α-φθονία. Ο φθόνος, ένα καθολικό συναίσθημα που συναντιέται σε όλες τις εποχές και τους πολιτισμούς «παρουσιάζεται ως ψυχαναγκαστική σύγκριση του υποκειμένου με τον άλλο, χωρίς να έχει πραγματικά σχέση μαζί του», θέλει μόνο να τον δει να ταπεινώνεται, να απογυμνώνεται, χωρίς ο ίδιος να έχει πραγματικό όφελος από αυτό. Έχει όμως ένα φαντασιακό όφελος: βλέπει την φαντασιακή του εικόνα εξυψωμένη, μη αμφισβητούμενη από την εικόνα του άλλου, ως ανταγωνιστή.

Τα άτομα που παρουσιάζουν αυτά τα γνωρίσματα δεν είναι πάντα αντικειμενικά και αρνούνται να συνειδητοποιήσουν πως επικρίνοντας τον έξω κόσμο απλά υπεκφεύγουν την κριτική εναντίον του εαυτού τους και υποτιμούν τον κόσμο γύρω τους για να μην υποτιμήσουν τον εαυτό τους. Σε γενικές γραμμές οι άνθρωποι που κρίνουν τα πάντα και τους πάντες γύρω τους μοιάζουν να έχουν πολλή αυτοπεποίθηση αλλά στην πλειοψηφία τους είναι πολύ ευάλωτα άτομα με ιδιαίτερα χαμηλή αυτοεκτίμηση. Το να είναι ένα άτομο επικριτικό είναι σαφής ένδειξη ότι κάτω από την στιβαρή επιφάνεια υπάρχει μια ισχυρή τάση στο άτομο για εσωτερική κριτική.

Είναι σημαντικό αυτά τα άτομα να συνειδητοποιήσουν ότι η περιφρόνηση και η μνησικακία που δείχνουν για τους γύρω τους είναι οι σκέψεις που ζουν μέσα στο μυαλό τους. Αρνητικές σκέψεις, αρνητικά συναισθήματα, που πηγάζουν μέσα από αυτούς και όχι απ’ τους γύρω τους. Η περιφρόνηση, ο φθόνος, η μνησικακία μας γεμίζουν με αρνητικά συναισθήματα και συνοδεύονται από αρνητικές ενέργειες που μπορεί να μας οδηγήσουν στην απόσυρση, στην απομόνωση και στην κοινωνική εξαθλίωση.

Το άτομο που αντιμετωπίζει τέτοια προβλήματα θα πρέπει να κάνει μια βαθιά ενδοσκόπηση ώστε να κατανοήσει τους λόγους που τον οδήγησαν σε αυτά τα αρνητικά συναισθήματα. Θα πρέπει να μάθει να συγχωρεί και να αφήνει πίσω τις άσχημες στιγμές του παρελθόντος, για να μην κάνει και το παρόν του άσχημο. Όταν μπορέσετε να συγχωρέσετε τον εαυτό σας και τους άλλους και να σταματήσετε να είστε φυλακισμένοι στο μίσος και στο φθόνο τότε θα μπορέσετε να αγαπήσετε τη ζωή σας. Επιλέξτε τις λέξεις σας προσεκτικά – δεν μπορείτε να τις πάρετε πίσω από τη στιγμή που τις είπατε. Τα σκληρά λόγια είναι σαν σφαίρες – μπορούν να αφήσουν βαθιές πληγές. Και τις περισσότερες φορές, το να πείτε «συγγνώμη» δεν είναι αρκετό για να επουλωθούν οι πληγές που προξενήσατε σε κάποιον

Άρατος ο Σολεύς ο Όμηρος της Αστρονομίας

Ο Άρατος (305-240 π.Χ.) ήταν ένας λόγιος και ποιητής από τους Σολούς της μικρασιατικής Κιλικίας, που είχε πολλά ενδιαφέροντα.

Σε αυτόν ο βασιλιάς της Μακεδονίας Αντίγονος ο Γονατάς ανέθεσε να μεταφέρει σε ποιητική μορφή το αστρονομικό έργο του Εύδοξου του Κνίδιου (407-354 π.Χ.) χρησιμοποιώντας τον «δακτυλικό εξάμετρο», τον τυπικό στίχο της αρχαίας Ελληνικής επικής ποίησης, κατά το πρότυπο των ομηρικών επών, της Ιλιάδας και της Οδύσσειας.

Ο Άρατος, για να κάνει πιο προσιτή και πιο ενδιαφέρουσα την Αστρονομία στους απλούς ανθρώπους, πραγματοποίησε την επιθυμία του βασιλιά Αντίγονου του Γονατά, που του ζήτησε να κάνει τον Εύδοξο ενδοξότερο, μεταφέροντας τον πεζό λόγο σε έμμετρο στίχο.

Ο Ρωμαίος ποιητής Οβίδιος γεμάτος ενθουσιασμό έλεγε ότι «μετά τον Ήλιο και τη Σελήνη αιώνιος ο Άρατος θα μείνει!». Ο μεγάλος Ρωμαίος ρήτορας Κικέρωνας επαινεί την κομψότητα των στίχων του Άρατου και μεταφράζει αρκετούς στίχους.

Ο Απόστολος των Εθνών Παύλος, συμπατριώτης του Άρατου, γνωρίζοντας τη λατρεία που είχαν οι Αθηναίοι για τα ποιήματα του Άρατου, ξεκίνησε την ομιλία του στον Άρειο Πάγο, στην Αθήνα, με απαγγελία ορισμένων στίχων του ποιήματος αυτού, προκειμένου να φέρει κοντά του τους Αθηναίους.

Το αστρονομικό αυτό ποίημα του Άρατου, «Φαινόμενα και Διοσημεία», υπήρξε γενικά πολύ προσφιλές ανάγνωσμα κατά τους αλεξανδρινούς, τους ρωμαϊκούς και τους βυζαντινούς χρόνους και έτυχε πολλών ευμενών σχολιασμών, κυρίως από τον πατέρα της Αστρονομίας Ίππαρχο (190-120 π.Χ.) και από τον Θέωνα τον Αλεξανδρέα (330-395 μ.Χ.), που ήταν ο πατέρας της Υπατίας και ένας από τους τελευταίους σοφούς που χρησιμοποίησαν την περίφημη Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας, προτού αυτή καταστραφεί, το 390 μ.Χ.

Πλάτων: ερωτικός λόγος και διαλεκτική

Φιλοσοφία: Λόγος και Διά-λογος

§1. Είναι κοινός τόπος πια πως ο Πλάτων αποτελεί τη μέγιστη φιλοσοφική μορφή στην ιστορία της φιλοσοφίας και συναφώς είναι ο κατ’ εξοχήν ιδρυτής της φιλοσοφικής μας παράδοσης. Η σκέψη του έχει ασκήσει και θα ασκεί, όσο θα υπάρχουν σκεπτόμενα ανθρώπινα όντα πάνω σ’ αυτόν τον πλανήτη, μοναδική επιρροή σε όλες τις κατευθύνσεις της φιλοσοφίας. Οι διάλογοί του διακρίνονται για την απαράμιλλη ελκυστικότητα της γλώσσας, για την υφολογική τους κομψότητα και για τη ζωντανή, την ομιλητική αμεσότητα της δραματουργίας τους. Αλλά τη μέγιστη γοητεία την αντλούν από τη λεπτή βαθύτητα του συλλογιστικά εκδιπλωνόμενου Λόγου και εν ταυτώ από τη δια-λογική γλαφυρότητα αυτού του Λόγου. Υπό τη μορφή λοιπόν αυτού του δυναμικού, αναζωογονητικού διαλέγεσθαι η πλατωνική σκέψη αναδεικνύεται σε ηγετική δύναμη, με κύρια χαρακτηριστικά: την ευθύτητα, τη μη υποταγή της σε ευτελείς όρους και συνθήκες, εν τέλει στην άτρωτη ετοιμότητά της να θέτει εκ νέου σε εξέταση, σε συζήτηση, αυτό που φαίνεται πως έχει ολοκληρωθεί.

§2 Καθοριστική για τη στροφή του Πλάτωνος προς τη φιλοσοφία ήταν, όπως ο ίδιος ομολογεί, η συνάντησή του με τον Σωκράτη. Κατόρθωσε να εσωτερικεύσει, με τον δικό του τρόπο, τη διδασκαλία του μεγάλου δασκάλου του. Πέρα από τη συνάφειά του με τις γενικές γραμμές της σωκρατικής διδασκαλίας, ιδιαίτερη εμπειρία φαίνεται να αποκόμισε και από τον τρόπο άρθρωσης του Σωκρατικού λόγου. Στους διαλόγους του διατύπωσε πολλές φορές, κατά την εξέλιξη της σκέψης του, πολλές ρήσεις-αποφάνσεις, με τη μορφή της Σωκρατικής ερωτηματοθεσίας. Αυτές οι ρήσεις, αλλά και η τεχνική εκφοράς τους αποτέλεσαν τη βάση για να αναπτύξει ο Πλάτων τη διδακτική του δραστηριότητα, που είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τη φιλοσοφική του αεικινησία. Διδακτική δραστηριότητα και φιλοσοφική αεικινησία συγκροτούν ένα ενιαίο όλο, έναν ενιαίο στόχο, τον οποίο ο φιλόσοφος στην Πολιτεία (VI 504d–e, 505a) προσδιορίζει ως το «μέγιστον μάθημα». Πρόκειται για την Ιδέα του αγαθού, ως την αρχέγονη πηγή του Είναι και της γνωσιμότητας των πάντων (ό.π., 504a–509b) συμπυκνώνουν βαθύ νόημα με καθολική, σχεδόν διαχρονική αξία.

§3. Προς την Ιδέα του αγαθού βρίσκει κανείς τον δρόμο, δυνάμει της διαλεκτικής. Ενώ στα έργα της ωριμότητας η διαλεκτική συλλαμβάνεται πιο σύνθετα, ως μέθοδος διαίρεσης και συναγωγής, στους σωκρατικούς διαλόγους κινείται στο επίπεδο συγκρότησης εννοιών μέσα από την ερωτηματοθεσία του λέγειν, ήτοι του διαλέγεσθαι. Κατά τούτο το διαλέγεσθαι, ο λόγος κατανοείται ως ερωτικός λόγος, με το νόημα της ταύτισης λέγειν και πράττειν και μιας αντίστοιχης μεταστοιχείωσης του εσωτερικού κόσμου των νέων: συνδυασμός εσωτερικής αρμονίας, φρόνησης και εξωτερικής ομορφιάς. Αυτός ο ερωτικός λόγος, εμβαπτισμένος αργότερα στα εύρυθμα ρεύματα της διαλεκτικής ανόδου προς την Ιδέα του αγαθού, διεκδικείται από τον Πλάτωνα ως ο Λόγος της πολιτείας.

§4. Παρακάτω αναφέρουμε ορισμένα δείγματα, παραδείγματα από τον σωκρατικό τρόπο του διαλέγεσθαι. Στον Χαρμίδη, ο Σωκράτης συζητεί περί σωφροσύνης:
Ι. Προκαταρκτικά: ο Σωκράτης έχει επιστρέψει το βράδυ από τη μάχη της Ποτίδαιας και την άλλη ημέρα επισκέπτεται την παλαίστρα του Ταυρέα και συναντά πολλούς γνωστούς του, αλλά και αγνώστους. Η παρουσία του εκεί έχει διπλή σημασία: α) γυρίζει από την πολιορκία της Ποτίδαιας σώος, πράγμα που παραπέμπει στη θαρραλέα και ψύχραιμη στάση που επέδειξε εκεί· με εκείνη τη στάση επιβεβαιώνει στην πράξη πως όσα συζητεί περί ανδρείας, σωφροσύνης κ.λπ. με τους νεαρούς φίλους του στους πρώιμους διαλόγους του Πλάτωνα, τους λεγόμενους σωκρατικούς, τα πιστεύει και τα εφαρμόζει. Ποιοι είναι οι λόγοι που τον κάνουν να τα πιστεύει; β) Η διαλεκτική ευχέρεια, η φιλοσοφική ετοιμότητα του λόγου του, με την οποία επεξεργάζεται τις σκέψεις του. Αφού απάντησε σε μια σειρά από ερωτήματα καθημερινής υφής για τη ζωή του στο στρατόπεδο, άρχισε κι αυτός να ρωτά:

Σωκράτης: «τους ρώτησα κι εγώ για τα νέα της Αθήνας, για τη φιλοσοφία σε ποια κατάσταση βρισκόταν, για τους νέους, εάν είχαν διακριθεί μερικοί απ’ αυτούς σε σοφία [μάθηση], σε ομορφιά [κάλλος] ή και σε αμφότερα» (153 d).

ΙΙ. Σχόλιο: Ο Σωκράτης παρουσιάζεται να ρωτά για δύο θεμελιακές πτυχές της ανθρώπινης ουσίας: τη σωματική ομορφιά και την ψυχική καλλιέργεια. Όταν αυτές οι πτυχές αντιμετωπίζονται χωριστά, η ανθρώπινη οντότητα δεν αναπτύσσεται αρμονικά. Χωρίς να το λέει ρητά εδώ ο Σωκράτης, το υπαινίσσεται ή το προϋποθέτει για να αναπτυχθεί η συζήτηση. Τη σωματική ομορφιά εδώ την ενσαρκώνει ο Χαρμίδης. Την πνευματική ομορφιά όμως ποιος; Παραμένει αίτημα της φιλοσοφίας και των αληθινών φιλοσόφων. Ποιους θεωρεί αληθινούς φιλοσόφους ο Πλάτων; Αυτούς που χωρούν πέρα από την "ψευτοφιλοσοφία" των σοφιστών, ας πούμε, των σημερινών δουλοπάρικων κάθε είδους ιδεολογίας, και την εριστική τέχνη· αυτούς που ενστερνίζονται τη διαλεκτική τέχνη και προσπαθούν να εναρμονίσουν τη θεωρία με την πράξη, τις ιδέες με τον τρόπο ζωής. Είναι δηλαδή φιλόσοφοι: φίλοι της σοφίας, όπως μας λέει ο Πλάτων στο Συμπόσιο, που βρίσκονται μεταξύ του θεού, που είναι σοφός, και των αστόχαστων ανθρώπων, των α-νοημόνων, που ενώ είναι ένα τίποτα, λένε: καλά είναι και έτσι. Τέτοιοι α-νοήμονες συνθέτουν το ηγετικό προσωπικό της σύγχρονης πόλεως, πολιτείας.