Ο Τιτάνας της Γνώσης

Ήταν γιός του μεγάλου φιλοσόφου Ιαπετού και της Ωκεανίδας Κλυμένης.Είχε άλλα τρία αδέλφια ,τον Άτλαντα, Μενοίτιο και Επιμηθέα. Ο Δευκαλίωνας είναι ο γιος του και εγγονός του ο Έλληνας.Ο Ιαπετός είχε χαρίσματα μεγάλα και η γνώση του και η σωφροσύνη του υπήρξε η πιο μεγάλη στο έθνος των Πελασγών. Σε αυτό του έμοιασε ο Προμηθέας, ενώ ο Επιμηθέας είχε ανθρώπινα ελαττώματα.Ο Προμηθέας αποφάσισε να κλέψει την φωτιά, μέσα σε μια κουφοξυλιά και την μετέφερε στους ανθρώπους, που ήταν μισοπεθαμένοι. Πήγε στα εργαστήρια του Ήφαιστου στην Λήμνο.Εκτός από την φωτιά, υπάρχει και μία άλλη εκδοχή ότι τους φανέρωσε και το μέταλλα, ορείχαλκο, σίδηρο, ασήμι, χρυσάφι, επίσης τις τέχνες και τις επιστήμες .Σαν είδε ο Δίας ότι δεν μπορούσε να δαμάσει τον αντίπαλο του σκέφτηκε να τον συλλάβει και να τον δέσει με βαριές αλυσίδες στον Καύκασο στον ψηλότερο του βράχο.. Εκεί κάθε μέρα ερχόταν ένας αετός και έτρωγε το συκώτι του ,που κάθε νύχτα αυτό ξαναγινόταν και το μαρτύριο δεν είχε τελειωμό. Το συκώτι είναι το φίλτρο του οργανισμού του ανθρώπου, και όταν δεν λειτουργεί καλά όλος ο οργανισμός μαραίνεται. Αυτό το μαρτύριο συγκίνησε πολύ τον Αισχύλο και έγραψε τον Προμηθέα τον Δεσμώτη.

Προμηθέας, σημαίνει ο προγνωρίζων , ο διορατικός, ο προβλέπων. Υπήρξε μεγάλος ευεργέτης της ανθρωπότητας ,γιατί ξαναέφερε το γένος των ανθρώπων και πάλι στην ζωή. Είναι ο αιώνιος γενάρχης της. Αγαπήθηκε πολύ όσο και ο εγγονός του ο Έλληνας ,γιαυτό και προτίμησαν στο διηνεκές να ονομάζονται Έλληνες και όχι Πελασγοί. Τέλος ο Δίας αναγκάστηκε τελικά ,έστειλε τον Ηρακλή να σώσει τον Προμηθέα και τον έφερε στον Όλυμπο ανάμεσα στους αθανάτους ,σαν αθάνατος που ήταν και αυτός από την γέννα του. Επίσης ο Δίας του πρόσφερε την τιμητική έδρα του Κένταυρου Χείρωνα που ήταν και αυτός θεραπευτής σωμάτων και ψυχών.
Ο Προμηθέας εναντιώθηκε στην μοίρα που είχε προικίσει την ανθρωπότητα μόνο με αυτό που της αντιστοιχούσε στην εξελεκτική κλίμακα και έκλεψε τον σπινθήρα του νου. Γι΄αυτό δεν το δέχτηκαν όλοι οι άνθρωποι γι΄αυτό υπάρχει και ο Επιμηθέας, που θα πει αυτός που επινοεί μετά, ενώ Προμηθέας σημαίνει ΄΄ η προνοητική σκέψη ΄΄.Αυτή προσπάθησε να ενισχύσει στον άνθρωπο, για να τα βγάλει πέρα στην ζωή. Ετσι έκλεψε την φωτιά από τον Δία και την έδωσε στον άνθρωπο για να τον βγάλει από την ζωική του αμεριμνησία. Από τότε ο άνθρωπος απέκτησε ατομικότητα, έμαθε πολλά, άρχισε να νοιώθει ότι είναι σπουδαίος. Η φωτιά που έκλεψε ο Προμηθέας από τον Δία συμβολίζει την γνώση, την δύναμη του νου που πρέπει να χρησιμοποιήσουν οι άνθρωποι.Σύμφωνα με τον Προμηθέα για να είναι σε θέση ο άνθρωπος να διακρίνει τον ύψιστο προορισμό που του προτείνει ο Δίας, και να μπορέσει να πετύχει την ανύψωση που του φωνάζει ο ουρανός, πρέπει να επεξεργαστεί και να δουλέψει την ύλη. Πρέπει να δουλέψει και να ακονίσει τον νου του, έστω και μέσα σε αυτά τα περιορισμένα του όρια.Ετσι ξεκινά και η πορεία του ανθρώπου, που προσκολλημένος πια στην ύλη και στην γήινες απολαβές χάνει κάθε μέτρο. Ο πόθος του γίνεται έπαρση και οδηγείται στην πτώση. Ο κεραυνός (διάνοια) που έκλεψε ο Προμηθέας έκανε τον άνθρωπο έρμαιο κάθε πειράματος και ματαιόδοξο, χάνοντας για πάντα την γαλήνη. Ο στόχος ήταν να κάνει την καταγραφή αλλά όχι να προσκολληθεί σε αυτήν.Λέγοντας διάνοια εννοούμε το νου, αλλά τι χωράει αυτό εξαρτάται από τον βαθμό εσωτερικής εξέλιξης του κάθε ενός. Η λογική ενός εξελιγμένου ανθρώπου ενώνεται με αξίες, αρετές και πνευματική διαύγεια.

ΠΡΟΜΗΘΕΑΣ Ο ΔΕΣΜΩΤΗΣ
Θα ήθελα να αναφερθώ στην τριλογία του Αισχύλου, που είναι ο Προμηθέας ο Δεσμώτης, Προμηθέας ο Λυόμενος και Προμηθέας ο Πορφυρεύς.
Ο Αισχύλος στον Προμηθέα ο Δεσμώτης κατηγορεί με αυστηρότητα τον κόσμο και τον κυβερνήτη του. Οι περισσότερες θρησκείες καταδικάζουν τον πρόσκαιρο κόσμο, αλλά εξαφανίζουν την κακότητά του με την προβαλλόμενη απεριόριστη αγαθότητα κάποιου άλλου κόσμου. Ο Αισχύλος όμως μέσα από τον προμηθέα παρουσιάζει την θλιβερή κατάσταση της ανθρωπότητας. Ο Δίας έχει αποκρύψει από τον άνθρωπο τα μέσα της ζωής, άφησε αναρίθμητα κακά και δεν υπάρχει τρόπος να γλυτώσει κανείς. Η ζωή γίνεται δύσκολη πάντα κάτω από την σκιά του θανάτου και κατά καιρούς συλλαμβάνει την ιδέα να καταστρέψει ολοκληρωτικά τον άνθρωπο, τον οποίο θεωρεί βλαβερό και δυστυχισμένο θηρίο.Ετσι ο Αισχύλος συλλαμβάνει την ιδέα αφενός του ανώτερου τυράννου, που κυβερνά τον κόσμο, και αφετέρου αυτού που υπερασπίζεται την ανθρωπότητα και στέκεται ενάντια στον τύραννο, αλλά είναι σαφώς κατώτερος από τον Δία σε δύναμη. Ο μόνος σύμμαχος του Προμηθέα είναι ο άνθρωπος, το δημιούργημα μιας μέρα, ολότελα αδύναμος που δεν μπορεί να προσφέρει καμμιά βοήθεια παρά μόνο αγάπη και συμπάθεια. Η αληθινή πηγή της δύναμης του Προμηθέα βρίσκεται στην αθανασία και στην αδάμαστη θέλησή του.Σε ένα από τα τραγούδια των Ωκεανίδων στον Προμηθέα, ο Αισχύλος αναφέρεται σε μία απο τις έξοχες αρχές της Στωικής φιλοσοφίας, με την οποία η κάθε χαρά ,ή πόνος που αισθάνεται η κάθε μεμονωμένη ψυχή, πάλλει μέσα στον σύμπαν και έτσι όλη η ζωή στην ολότητά της υποφέρει.Βλέπουμε μέσα από αυτό το έργο, τα μεγάλα βάσανα του φίλου του ανθρώπου. Εχουμε την συμπάθεια και συμπόνια όλων των δημιουργημάτων προς τον Προμηθέα αλλά και το πλήρες αδιέξοδο του ανθρώπου κατά του συστήματος εξουσίας.. Αυτή είναι η κατάσταση στον Προμηθέα Δεσμώτη, αυτή είναι η διαμάχη.
Ο Αισχύλος προτείνει την λύση, που δεν είναι φυσικά η πτώση του Δία. Στον Προμηθέα τον Λυόμενο, ένα έργο που χάθηκε, αλλά υπάρχουν αναφορές, δείχνει τον Δία να μετανοιώνει ,παρόλο που επέμενε στους άκαμπτους όρους. Ο Δίας κατέχει μία νέα και εξαίρετη λειτουργία, την δύναμη να σκέπτεται και να μαθαίνει από τα παθήματα του, και με αυτή την δύναμη της σκέψης ο Δίας μετάλλαξε τον τρόπο διακυβέρνησης του. Οτι δίδαξε στον άνθρωπο το εφάρμοσε πρώτα στον εαυτό του. Με αγώνα και μάχη ανέβηκε στον θρόνο, νίκησε και φυλάκισε τους αντιπάλους του. Ετσι με την θύμηση του πόνου έμαθε αυτό που τον οδήγησε να ελευθερώσει τους Τιτάνες, να στείλει τον Ηρακλή να απελευθερώσει τον Προμηθέα και να οδηγήσει την Ιώ στην ειρήνη.Για τον Αισχύλο ο ίδιος ο Δίας είναι αυτός που δίνει την λύση γιατί ο ίδιος διδάσκεται και αναπτύσσεται.
Αυτό μας παραπέμπει στα λόγια του Καζαντζάκη ΄΄ Ο θεός μου δεν είναι πάνσοφος, δεν είναι παντοδύναμος, κινδυνεύει, δεν είναι πανάγαθος, να προσδοκούμε με εμπιστοσύνη πως θα μας λυπηθεί και θα μας σώσει. Πρέπει εμείς με τον αγώνα μας να τον σώσουμε και δεν μπορούμε να σωθούμε αν δεν σωθεί ο ίδιος. Εμείς θα σώσουμε τον θεό δημιουργώντας, μετουσιώνοντας την ύλη σε πνεύμα σε ισορροπία και μέτρο. ΄΄Ο δε Νίτσε είπε ΄΄ Ο θεός είναι πέρα από το κακό και το καλό. Τα μηδαμινά μέτρα, με τα οποία ζυγίζει ο άνθρωπος το καλό και το κακό δεν μπορούν να εφαρμοστούν στην δύναμη που κυβερνά.Η κοσμική δύναμη είναι πέρα από την αντίληψη και δύναμη κρίσης και δεν γίνεται ολοκληρωτικά αντιληπτή. Δεν υπολογίζεται με τα μέτρα που έχουμε επινοήσει για να ταιριάξει στην περιορισμένη και στενή εμπειρία του ανθρώπου, αυτού που αλυσοδεμένος με τις ίδιες του τις σκέψεις, τις επιθυμίες, τους φόβους, τις αγωνίες και προσκολλημένος στα προβλήματα της καθημερινότητας του αδυνατεί να νοιώσει τους παλμούς της άμεσης γνώσης. Βλέπουμε τον άνθρωπο να βάλλεται από παντού ,μόνος σε ένα αδυσώπητο σύμπαν. Ζει και πεθαίνει μέσα στην άγνοια του. Δρα σε πλήρη σύγχυση, μπερδεμένος από θεωρίες για τον κόσμο που θέλει ένα θεό πανάγαθο, που του συγχωρεί όλα του τα λάθη.Βολεμένος γιατί δεν του αρέσει να κουράζεται, προτιμά τις εύκολες λύσεις και ξορκίζοντας του φόβους του περιμένει ένα σωτήρα να τον σώσει και να αναλάβει την ευθύνη των δικών του πράξεων. Η έλλειψη πειθαρχίας τον εμποδίζει να εισχωρίσει στην απόλυτη ελευθερία και να επικαλεστεί την θεική του πλευρά που όλοι μας έχουμε, αλλά δεν μας περνά από το νου να την χρησιμοποιήσουμε.
Ο άνθρωπος για να ξεφύγει από αυτή την θλιβερή μοίρα πρέπει να γίνει πολεμιστής, στρατιώτης, Οδυσσέας. Μεγάλη πειθαρχία, σκληρή εκπαίδευση, να πολεμά και να ζεί την κάθε του μέρα, υπηρετώντας έναν σκοπό ,για να βρει την λύτρωσή του. Μόνο τότε οι πράξεις του θα αποκτήσουν άλλη δύναμη και νόημα.Πριν όμως πρέπει να πώ λίγα λόγια για την αρχαία τραγωδία,η οποία συσχετίζεται με την έννοια της κρίσης (Δίκης).Συνδέεται πάντα με την Μοίρα,την οφειλόμενη μερίδα που ανήκει στον άνθρωπο,το μερίδιο του στην φυλετική γή,στην συγκομιδή,στα λάφυρα της μάχης,στις τιμές και σε όλες τις φυσικές χαρές και θλίψεις της ζωής. Κάθε ον έχει μία Μοίρα.Αν διεκδικήσουμε περισσότερα από την μοίρα μας,διαπράττουμε υβριν.Τότε η Δίκη μας χτυπά.Προσπαθούμε να ξεφύγουμε από την Μοίρα μας αλλά αυτή πάντοτε μας πιάνει.Αλλοι επίμονα εισβάλλουν στην Μοίρα μας και προσπαθούν να μας ληστέψουν.Διαπράττουν Υβριν.Η Δίκη θα τους συλλάβει.Είναι θέμα Χρονου και για να το πούμε έτσι ωρίμανσης.Ο Χρόνος προασπίζεται την Μοίρα.Δεν είναι σωστό να περιμένουμε τα πράγματα πριν από το πλήρωμα του Χρόνου.
Ο ανθρωπος ζεί μέσα σε ένα πλέγμα ορίων και με τρόπο ταγμένο.Τον τρόπο και το πλέγμα (την φύση του πράγματος)τα είπαν Ανάγκη.Μία τάξη απαρασάλευτη που η φύση της είναι να διασαλεύεται,και αυτή η διασάλευση να πληρώνεται. Την πληρωμή αυτή την είπαν Δεινό.Η φύση λοιπόν της Ανάγκης είναι να κυοφορεί και να επιρρίπτει δεινά στους ανθρώπους.Αλλά όχι αναίτια. Πρέπει να είναι άξιοι οι άνθρωποι να παραδέχονται το φταίξιμό τους.Πρέπει να πράττουν και έτσι ευθύνονται, οι πράξεις τους αντιδικούν στην Ανάγκη και διασαλεύουν την κατάστασή της. Αυτές τις πράξεις τις ονόμασαν Υβρη.Ετσι λοιπόν οι άνθρωποι ζούν για να παθαίνουν δεινά,και για να πάθουν δεινά πρέπει να κάνουν Υβριν και το να κάνουν Υβριν και να πάθουν δεινά είναι Ανάγκη.Δεν φθάνει όμως μόνο αυτό,γιατί η Υβρις είναι μία δαταραξη και υπέρβαση νοιώθεται,έχει το σκεπτικό της,μεθοδεύεται και άρα αντιστέκεται σε αυτήν ο άνθρωπος, και αποτρέπεται.Ο άνθρωπος δεν ξεφεύγει από την Υβρη που μπαίνει μέσα άθελά του.Ξέρει ότι κάνει λάθος αλλά επιμένει θέλωντας,γιατί έτσι κρίνει του Νού η σύγχιση.Αυτή την σύγχιση του νού την είπαν Ατη.Είναι του νού η θεοβλάβεια που σπρώχνει στην Υβριν και αυτή διαταράσσει την ανάγκη προκαλώντας Δεινό.Το δεινό είναι η τιμωρία του φταίχτη που τον έσπρωξε η Ατη και έκανε Υβρην. Αυτήν την τιμωρία την είπαν Δίκη.Η Ανάγκη έχει ορίσει τη ζωή να είναι έτσι όπως προκύπτει εκ των υστέρων και προκύπτει Όπως είναι τακτόν.Αυτό το ΄΄τακτόν΄΄ σε ατομικό επίπεδο το διασαλεύει η Ατη.
ΑΓΡΙΟ ΠΛΕΓΜΑ ΟΡΙΩΝ,ΜΕΣΑ ΣΤΟ ΟΠΟΊΟ Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΕΠΙΛΕΓΕΙ ΚΑΙ ΠΡΑΤΤΕΙ ΜΟΝΟΣ ΤΟΥ,ΘΕΛΟΝΤΑΣ ΟΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΑΓΜΕΝΟ ΓΙ΄ΑΥΤΟΝ ,ΕΝ ΑΓΝΟΙΑ ΤΟΥ. ΑΥΤΟ ΤΟ ΕΙΠΑΝ ΤΡΑΓΙΚΟ.

Ξεκίνησα την μελέτη της Ελληνικής Μυθολογίας με την σκέψη ότι η άμεση γνώση είναι πάντα κρυφή και συγκαλυμμένη πίσω από παραβολές και θρύλους, και ότι δύσκολα προσφέρεται στον οποιοδήποτε. Ηλπιζα βέβαια ότι ίσως βρω και κάποιες απαντήσεις όσον αφορά την αρχή του κόσμου αλλά και τον ρόλο και την μοίρα του ανθρώπου μέσα στο Σύμπαν και η χαρά μου είναι μεγάλη για αυτά που μαθαίνω και ξαναθυμάμαι.