Την ώρα που η μητέρα έχει στην αγκαλιά της το μωρό της γίνονται πολλές αλληλεπιδράσεις και πολλές διεργασίες και από τους δυο. Για το μωρό, αυτό που θα δει τη στιγμή που θα κοιτάξει τη μητέρα του στα μάτια θα καθορίσει την επόμενή του αντίδραση. Αν του χαμογελάσει, αν είναι αδιάφορη, αν είναι λυπημένη… θα σημαίνει για εκείνο αντίστοιχη αντίδραση. Το βλέμμα της μητέρας δεν έχει την ίδια σημασία και βαρύτητα για το μωρό, όπως όλων των άλλων. Για το μωρό, το βλέμμα της μητέρας είναι ο καθρέφτης του.Κάθε παιδί έχει μια δικαιολογημένη ανάγκη να του δίνει σημασία η μητέρα του, να το καταλαβαίνει, να το παίρνει στα σοβαρά και να το σέβεται. Τις πρώτες εβδομάδες και τους πρώτες μήνες της ζωής του χρειάζεται να έχει τη μητέρα του στη διάθεσή του, να μπορεί να τη χρησιμοποιεί προς όφελός του και να καθρεφτίζεται σε αυτή. Αυτό φαίνεται πολύ καλά σε μια από τις εικόνες που περιγράφει ο Donald Winnicott: η μητέρα κοιτάζει το παιδί στην αγκαλιά της και το παιδί κοιτάζει το πρόσωπο της μητέρας του και εκεί βρίσκει τον εαυτό του, με την προϋπόθεση βεβαίως ότι η μητέρα κοιτάζει πραγματικά το μοναδικό, μικρό, αβοήθητο πλάσμα και δεν προβάλει επάνω του τις δικές της προσδοκίες, τα άγχη και τα σχέδια για το μέλλον του παιδιού. Σε μια τέτοια περίπτωση το παιδί δεν θα βρίσκει τον εαυτό του στο πρόσωπο της μητέρας του, αλλά αυτά που προβάλλει η μητέρα επάνω του.
Μη υγιής ανάπτυξη
Τι συμβαίνει, όταν η μητέρα όχι μόνο δεν μπορεί να αναγνωρίσει και να ικανοποιήσει τις ανάγκες του παιδιού της, αλλά χρειάζεται και η ίδια να νοιώσει ασφάλεια;
Σε αυτή την περίπτωση η μητέρα, εντελώς ασυνείδητα, προσπαθεί να καλύψει τις ανάγκες της μέσω του παιδιού της. Αυτό δεν αποκλείει την βαθιά στοργή από την πλευρά της. Η μητέρα πολύ συχνά αγαπά το παιδί της παθιασμένα, αλλά όχι με τον τρόπο που το ίδιο χρειάζεται να το αγαπούν. Αυτό που λείπει πάνω από όλα είναι το πλαίσιο μέσα στο οποίο το παιδί θα μπορέσει να βιώσει τα συναισθήματα και τις έντονες συγκινήσεις του. Για παράδειγμα, αν η μητέρα φοβηθεί με το κλάμα του και νοιώσει ανεπαρκής ή κακή μητέρα του μεταδίδει τη δική της αγωνία. Φυσικά, το κλάμα του μωρού δεν καθρεφτίζει σε καμιά περίπτωση ανικανότητα από τη μεριά της μητέρας. Αν όμως δεν έχει νοιώσει κι εκείνη ασφάλεια για τον εαυτό της δεν μπορεί να τη δώσει και στο παιδί της. Τότε ο καθρέφτης θολώνει και το παιδί αναπτύσσεται σύμφωνα με τις ανάγκες της μητέρας του, και παρόλο που αυτό του σώζει σίγουρα τη ζωή εκείνη την περίοδο (εξασφαλίζοντάς του την «αγάπη» του πατέρα ή της μητέρας του), μπορεί ωστόσο να το εμποδίσει σε όλη του τη ζωή να γίνει ο εαυτός του.
Υγιής ανάπτυξη
Αν το παιδί έχει την τύχη να μεγαλώνει με μια διαθέσιμη μητέρα, η οποία μπορεί να παρέχει στο παιδί της τον καθρέφτη που του χρειάζεται – μια μητέρα δηλαδή που επιτρέπει στον εαυτό της να χρησιμοποιηθεί για την ανάπτυξη του παιδιού της – τότε το παιδί, καθώς μεγαλώνει, αναπτύσσει σιγά σιγά μια υγιή αίσθηση για τον εαυτό του.
Είναι η ίδια υγιής αίσθηση που έχει και η μητέρα για τον εαυτό της. Εάν νοιώθει λίγη, ανασφαλής, ανεπαρκής δεν θα μπορεί να δώσει στο παιδί κάτι που κι εκείνη δεν έχει νοιώσει. Αν νοιώθει σίγουρη, ικανή, ασφαλής – πάντα με δυσκολίες και αγωνίες στο μεγάλωμα του παιδιού – θα μπορεί να το χαρίσει και στο παιδί της. Και η σχέση τους θα είναι αγάπης και ελευθερίας και όχι εξάρτησης.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου