Μισές αλήθειες - μισά ψέματα

Ανακρίβειες, αποσιωπήσεις, αποκρύψεις, διαστρεβλώσεις, παραλείψεις, παραπληροφόρηση, προπαγάνδα, γκρίζες ζώνες, πλανερές υποσχέσεις, υπερβολές, λεκτικές ταχυδακτυλουργίες, ψέματα. Πόσα μπορεί να ακούσει ένας άνθρωπος την ημέρα;

Αν πιστέψουμε την Παμέλα Μέγερ, μπορεί και διακόσια. Από τα αθώα και πονηρά της καθημερινής ζωής έως τα επιχειρηματικά και τα πολιτικά ψεύδη.

Αυτά ισχυρίζεται η Αμερικανίδα συγγραφέας στο βιβλίο της «Ανίχνευση ψεύδους» (εκδόσεις Κλειδάριθμος), όπου κωδικοποιεί αποτελεσματικές τεχνικές για τον εντοπισμό της εξαπάτησης και της προδοσίας, αξιοποιώντας τη μεγάλη εμπειρία των ανακριτών του FBI, που έχουν εκπαιδευτεί στην ανάγνωση των εκφράσεων του προσώπου, καθώς και σε έξυπνες ανακριτικές τεχνικές.

Το ’πε και ο Νίτσε: «Το στόμα μπορεί να ψεύδεται, αλλά το πρόσωπο λέει πάντα την αλήθεια».

Αλήθεια, όμως, δεν υπάρχει διάσταση ανάμεσα στην ατομική και την κρατική ηθική; Στο όνομα της τελευταίας δεν θολώνει τα νερά ο διπλωμάτης; Οπως έλεγε ο αρχιτέκτονας του ιταλικού κράτους Καμίλο Καβούρ (1810-61), «αν κάναμε για το δικό μας συμφέρον αυτό που κάνουμε για το συμφέρον της πατρίδας, θα ήμασταν πραγματικά αχρείοι».

Οι υψηλές σκοπιμότητες -από το «γενναίο ψεύδος» του Πλάτωνα ως το εγκώμιο του Μακιαβέλι για το αναπόσπαστο προσόν του ηγεμόνα- επιτρέπουν τη συγκάλυψη ή οι ανάγκες της επιβίωσης και της κραταίωσης του φορέα πολιτικής δράσης;

Μισές αλήθειες, μισά ψέματα. Αν όλοι οι πολιτικοί είναι ψεύτες, οδηγούμαστε σε λογικές δολιχοδρομίες και αδιέξοδα, κατά το κλασικό παράδοξο του Επιμενίδη ότι «Κρήτες αεί ψεύσται».
Μόνο που και ο Επιμενίδης ήταν Κρητικός, άρα μήπως έλεγε κι ο ίδιος ψέματα, οπότε στην πραγματικότητα οι Κρητικοί ήταν φιλαλήθεις;

Δεν είναι «φρέσκο φρούτο» ο παραλογισμός των γενικεύσεων, αλλά τούτη την ώρα, η υπερβολή, για να αναδειχτούν πραγματικές ρωγμές, δεν έχει νόημα. Όπως και να υφαίνουμε ψευδαισθήσεις σε αδειανούς αργαλειούς και άδεια ταμεία.