Η παιδεία και οι επιστήμες στις απαρχές του Ισλάμ.
ΕΝΑ ΜΟΝΑΔΙΚΟ ΣΥΜΒΑΝ ΣΤΗΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΠΑΡΕΛΘΟΝΤΟΣ ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ
Το έτος 830 ξέσπασε πόλεμος μεταξύ Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και Αράβων.
Η αιτία αυτού του πολέμου είναι μοναδική στην ιστορία του ανθρωπίνου γένους.
Το λογοθέσιον του Δρόμου υποδεχόταν τους ξένους αποκρισιαρίους (πρέσβεις) που έρχονταν στην πρωτεύουσα. Εδώ βυζαντινοί αποκρισιάριοι προσέρχονται στο χαλίφη Αλ-Μαμούν. Μικρογραφία από το χειρόγραφο (12ου αι.) της Χρονογραφίας του Ιωάννη Σκυλίτζη (Μαδρίτη, Εθνική Βιβλιοθήκη)
Ο χαλίφης της Βαγδάτης Αλ Μαμούν όταν πληροφορήθηκε ότι στην Κωνσταντινούπολη ζούσε σε έσχατη φτώχεια κάποιος Έλληνας σοφός, που ονομάζονταν Λέων – άλλοι τον ονόμαζαν Φίλωνα – έγραψε προς αυτόν ιδιόχειρη επιστολή, προσκαλώντας τον στην Βαγδάτη, υποσχόμενος μάλιστα πλούσιες αμοιβές.
Ο Λέων επέδειξε την επιστολή στον αυτοκράτορα Θεόφιλο, ο οποίος απαγόρευσε στον σοφό να μεταβεί στην Βαγδάτη. Σε ανταμοιβή δε του επέτρεψε να διδάσκει δημόσια και του όρισε ισόβιο αυτοκρατορικό χορήγημα.
Ο Αλ Μαμούν τότε πρoσέφερε στον αυτοκράτορα Θεόφιλο εκατό στατήρες (4400 οκάδες) χρυσού και διαρκή ειρήνη, με το όρο να αποστείλει για κάποιο χρονικό διάστημα τον Έλληνα σοφό στην Βαγδάτη, αλλά ο Θεόφιλος απέρριψε την πρόταση του χαλίφη.
Και τότε, για τον λόγο αυτό, ο χαλίφης Αλ Μαμούν κήρυξε πόλεμο κατά της αυτοκρατορίας του Θεόφιλου!!!
Έλαβε χώρα μέσα στην ιστορία της ανθρωπότητας κι αυτό το απίστευτο και θαυμαστό περιστατικό.
Πράγματι ακολούθησε τριετής πόλεμος, ο οποίος κανείς δεν μπορεί να γνωρίζει πόσο θα κρατούσε, εάν δεν πέθαινε (833) ο μεγάλος αυτός παθιασμένος εραστής του ελληνικού πολιτισμού.
Πριν εξιστορήσουμε το περί τίνος πρόκειται, μας είναι αδύνατο να αντισταθούμε στον σχολιασμό δυο χαρακτηριστικών δεδομένων.
Πρώτον: το υποτιθέμενο ενδιαφέρον των βυζαντινών προς την ελληνική παιδεία. Ο Έλλην φιλόσοφος Λέων ή Φίλωνας, ζούσε σε έσχατη φτώχεια, μέσα στην χλιδή των αρχόντων του Βυζαντίου. Και μόνο όταν ο χαλίφης Αλ Μαμούν αναγνώρισε τη αξία του (4400 οκάδες χρυσού προσέφερε και μάλιστα μόνο για κάποιο χρονικό διάστημα), του επιτρέψανε οι βυζαντινοί να διδάξει τις γνώσεις του.
Δεύτερον: το απίστευτα τεράστιο ενδιαφέρον του Άραβα χαλίφη προς τον Έλληνα σοφό. Πώς θα μπορούσε δε να σχολιάσει κάποιος την κήρυξη πολέμου χάριν της απόκτησης ενός σοφού! Πράγματι μένει κανείς ενεός απέναντι σ’ αυτό το αδιανόητο ιστορικό γεγονός.
Ερωτήματα:
Γιατί η ελληνική πολιτεία και το Υπουργείο Παιδείας της αποκρύπτει από τα ελληνόπουλα την τεράστιου ειδικού βάρους παιδαγωγική αυτή ιστορία; Αποδεικνύεται ή όχι, για μια ακόμη φορά, η ελεεινή και απαράδεκτη τακτική των κρατούντων, δια της αποσιώπησης ιστορικών γεγονότων, τα οποία καταδεικνύουν το αντυπωσιακό ενδιαφέρον των λαών προς τον ελληνικό πολιτισμό;
Μ’ άλλα λόγια, γιατί το συγκεκριμένο ιστορικό αυτό γεγονός δεν αναφέρεται σε κανένα σχολικό βιβλίο, αλλά ούτε και πρόκειται ν’ αναφερθεί, στον αιώνα τον άπαντα;
Τι είδους άνθρωποι διοικούν και ορίζουν τα εκπαιδευτικά προγράμματα της παιδείας των Ελλήνων;
Ποιας πάστας άνθρωποι απαρτίζουν το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο;
Τι είδους και ποιας ισχύος λόγο διαθέτει το ανθελληνικό και αμαρτωλό χριστιανικό ιερατείο, μέσα στο Υπουργείο Παιδείας και θρησκευμάτων (διάβαζε θρησκεύματος και δη χριστιανικού);
Άραγε κανείς εκπαιδευτικός, μέχρι στιγμής, δεν είχε υπ’ όψιν του τη ιστορία αυτή, ώστε να προτείνει, ο ίδιος ή μέσω της ΟΛΜΕ, την εισαγωγή της σ’ ένα σχολικό βιβλίο ιστορίας;
Κήρυξε λοιπόν ο χαλίφης Αλ Μαμούν τον πόλεμο στον Θεόφιλο, λόγω της άρνησης του τελευταίου να του δανείσει τον σοφό Λέοντα . Εισέβαλε με πολυπληθή στρατό δια της Αντιόχειας, Μυσίας και Ταρσού στο Βυζαντινό κράτος και κυρίευσε πολλά φρούρια και πολλούς αιχμαλώτους. Αφού διαχείμασε στη Δαμασκό, επήλθε εκ νέου κατά το επόμενο έτος, στη Μικρά Ασία, πολιόρκησε την Ηράκλεια, κυρίεψε τριάντα φρούρια και αφού συνέλαβε πλήθος αιχμαλώτων επανήλθε στη Δαμασκό, διότι πλησίαζε ο χειμώνας.
Τον επόμενο χρόνο έπραξε αναλόγως και επιστρέφων πέθανε πλησίον της Ταρσού.
Ο Αλ Μαμούν ήταν έβδομος χαλίφης της Βαγδάτης από την δυναστεία των Αββασιδών. Εκπαιδεύτηκε στη σχολή του Γκιαφάρ Μπεν Υαχία, την οποία λάμπρυνε φιλοσοφικό σύστημα με βάση την επιείκεια. Εκεί δε αναπτύχθηκε σ’ αυτόν η αγάπη προς τις επιστήμες και τα γράμματα, των οποίων υπήρξε μέγας προστάτης καθ’ όλη την διάρκεια της βασιλείας του.
Πράγματι, επί των ημερών του η Βαγδάτη, η οποία ήταν θεμελιωμένη επί της αρχαίας ελληνικής πόλης Κτησιφώντος, υπήρξε η σημαντικότερη αποθήκη του εμπορίου, μεταξύ Βυζαντίου, Αιγύπτου, Αραβίας, Ινδιών και Περσίας και τα εισρέοντα σ’ αυτήν πλούτη ήταν πάμπολλα. Μεταβλήθηκε δε σε μεγάλο κέντρο σοφών της Ασίας και της Ευρώπης. Η επιστήμες και τα γράμματα επέφεραν πλήρη μεταβολή των ηθών και τίποτε δεν έμοιαζε εκεί με την τραχύτητα των ηθών και τη σύγχυση των ιδεών της υπόλοιπης Ασίας.
Οι σοφοί της χώρας μελετούσαν τα συγγράμματα της αρχαίας Ελλάδας, τα δε ελληνικά χειρόγραφα ήταν περιζήτητα και μεταφραζόμενα κυκλοφορούσαν σ’ όλη την αυτοκρατορία. Οι επιστημονικές και φιλοσοφικές ιδέες διαδίδονταν ευρύτατα στην κοινωνία και την καθιστούσαν ευρυθμότερη, όχι μόνο στην διοίκηση αλλά και σ΄ όλες τις εκδηλώσεις της ζωής.
Ο σοφός μονάρχης διέταξε την μετάφραση όλων των ελληνικών φιλολογικών έργων. Όλοι οι κάτοικοι, διαθέτοντας σε λαμπρές μεταφράσεις τα ελληνικά συγγράμματα, μπορούσαν να καρπωθούν απ’ αυτά χρήσιμες γνώσεις. Οργάνωσε μάλιστα την δημόσια εκπαίδευση κατά τέτοιον τρόπο, ώστε η θεωρία να συνδυάζεται με την πειραματική διδασκαλία. Αυτή η μέθοδος συντέλεσε τα μέγιστα στην διανοητική πρόοδο της χώρας.
Ο Αλ Μαμούν παρακολουθούσε αυτοπροσώπως την διδασκαλία στα ανώτερα εκπαιδευτήρια, προικισμένος δε με μεγάλη οξύνοια και αναζητώντας παντού την αλήθεια των φαινομένων, απέκτησε βαθύτατες επιστημονικές γνώσεις και κατέλαβε εξέχουσα θέση μεταξύ των σοφών της εποχής του.
Περί του μεγάλου αυτού ηγεμόνα λέχτηκε πολλές φορές ότι εξάσκησε στην Ανατολή τέτοια επίδραση όπως αυτή των Μεδίκων και του Λουδοβίκου ΙΔ΄ στη Δύση. Υπάρχουν μάλιστα συγγραφείς που διατείνονται ότι η δοθείσα από τον Αλ Μαμούν πνευματική ώθηση προανάγγειλε την περίοδο της αναγέννησης της Δύσης. Η πολιτική αυτή του χαλίφη, όπως ήταν φυσικό, συνετέλεσε σε μεγάλο βαθμό στην άμβλυνση του θρησκευτικού φανατισμού του Ισλάμ.
Λόγω της μεγάλης επιθυμίας του να επωφεληθεί από τις γνώσεις των Ελλήνων, απέστειλε ανθρώπους στις διάφορες χώρες με εντολή να συλλέξουν ό,τι πολύτιμο σύγγραμμα εύρισκαν. Στην συνθήκη ειρήνης που υπαγόρευσε στον αυτοκράτορα του Βυζαντίου Μιχαήλ Γ΄, ένας από τους όρους απαιτούσε την παράδοση στους Άραβες διαφόρων ελληνικών συγγραμμάτων, μεταξύ των οποίων και ενός χειρογράφου της Μαθηματικής Συντάξεως του Πτολεμαίου.
Πολλά ελληνικά βιβλία συνέλεξε κι από την κατακτηθείσα από τους Μουσουλμάνους Κύπρο, στην οποία είχε αποστείλει ειδική για τον λόγο αυτόν αποστολή. Τα περισσότερα απ’ αυτά τα συγγράμματα μεταφράστηκαν στην αραβική.
Παρά τον επικρατούντα, κατά την εποχή εκείνη, θρησκευτικό φανατισμό συνάθροισε στην Βαγδάτη τους σοφούς διαφόρων εθνοτήτων, προς τους οποίους φέρονταν με μεγάλη προσήνοια, χωρίς να λαμβάνει υπ’ όψιν του τις θρησκευτικές πεποιθήσεις του καθενός. Τους σοφούς αυτούς συγκαλούσε μια φορά την εβδομάδα στ’ ανάκτορά του και υπέβαλε στον έλεγχό τους όλα τα μεταφραζόμενα έργα.
Ίδρυσε δυο αστεροσκοπεία, ένα στη Βαγδάτη κι ένα στην Δαμασκό. Επί της χαλιφείας του έγιναν πολλές σπουδαίες αστρονομικές παρατηρήσεις και ανακαλύψεις.
ΕΝΑ ΜΟΝΑΔΙΚΟ ΣΥΜΒΑΝ ΣΤΗΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΠΑΡΕΛΘΟΝΤΟΣ ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ
Το έτος 830 ξέσπασε πόλεμος μεταξύ Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και Αράβων.
Η αιτία αυτού του πολέμου είναι μοναδική στην ιστορία του ανθρωπίνου γένους.
Το λογοθέσιον του Δρόμου υποδεχόταν τους ξένους αποκρισιαρίους (πρέσβεις) που έρχονταν στην πρωτεύουσα. Εδώ βυζαντινοί αποκρισιάριοι προσέρχονται στο χαλίφη Αλ-Μαμούν. Μικρογραφία από το χειρόγραφο (12ου αι.) της Χρονογραφίας του Ιωάννη Σκυλίτζη (Μαδρίτη, Εθνική Βιβλιοθήκη)
Ο χαλίφης της Βαγδάτης Αλ Μαμούν όταν πληροφορήθηκε ότι στην Κωνσταντινούπολη ζούσε σε έσχατη φτώχεια κάποιος Έλληνας σοφός, που ονομάζονταν Λέων – άλλοι τον ονόμαζαν Φίλωνα – έγραψε προς αυτόν ιδιόχειρη επιστολή, προσκαλώντας τον στην Βαγδάτη, υποσχόμενος μάλιστα πλούσιες αμοιβές.
Ο Λέων επέδειξε την επιστολή στον αυτοκράτορα Θεόφιλο, ο οποίος απαγόρευσε στον σοφό να μεταβεί στην Βαγδάτη. Σε ανταμοιβή δε του επέτρεψε να διδάσκει δημόσια και του όρισε ισόβιο αυτοκρατορικό χορήγημα.
Ο Αλ Μαμούν τότε πρoσέφερε στον αυτοκράτορα Θεόφιλο εκατό στατήρες (4400 οκάδες) χρυσού και διαρκή ειρήνη, με το όρο να αποστείλει για κάποιο χρονικό διάστημα τον Έλληνα σοφό στην Βαγδάτη, αλλά ο Θεόφιλος απέρριψε την πρόταση του χαλίφη.
Και τότε, για τον λόγο αυτό, ο χαλίφης Αλ Μαμούν κήρυξε πόλεμο κατά της αυτοκρατορίας του Θεόφιλου!!!
Έλαβε χώρα μέσα στην ιστορία της ανθρωπότητας κι αυτό το απίστευτο και θαυμαστό περιστατικό.
Πράγματι ακολούθησε τριετής πόλεμος, ο οποίος κανείς δεν μπορεί να γνωρίζει πόσο θα κρατούσε, εάν δεν πέθαινε (833) ο μεγάλος αυτός παθιασμένος εραστής του ελληνικού πολιτισμού.
Πριν εξιστορήσουμε το περί τίνος πρόκειται, μας είναι αδύνατο να αντισταθούμε στον σχολιασμό δυο χαρακτηριστικών δεδομένων.
Πρώτον: το υποτιθέμενο ενδιαφέρον των βυζαντινών προς την ελληνική παιδεία. Ο Έλλην φιλόσοφος Λέων ή Φίλωνας, ζούσε σε έσχατη φτώχεια, μέσα στην χλιδή των αρχόντων του Βυζαντίου. Και μόνο όταν ο χαλίφης Αλ Μαμούν αναγνώρισε τη αξία του (4400 οκάδες χρυσού προσέφερε και μάλιστα μόνο για κάποιο χρονικό διάστημα), του επιτρέψανε οι βυζαντινοί να διδάξει τις γνώσεις του.
Δεύτερον: το απίστευτα τεράστιο ενδιαφέρον του Άραβα χαλίφη προς τον Έλληνα σοφό. Πώς θα μπορούσε δε να σχολιάσει κάποιος την κήρυξη πολέμου χάριν της απόκτησης ενός σοφού! Πράγματι μένει κανείς ενεός απέναντι σ’ αυτό το αδιανόητο ιστορικό γεγονός.
Ερωτήματα:
Γιατί η ελληνική πολιτεία και το Υπουργείο Παιδείας της αποκρύπτει από τα ελληνόπουλα την τεράστιου ειδικού βάρους παιδαγωγική αυτή ιστορία; Αποδεικνύεται ή όχι, για μια ακόμη φορά, η ελεεινή και απαράδεκτη τακτική των κρατούντων, δια της αποσιώπησης ιστορικών γεγονότων, τα οποία καταδεικνύουν το αντυπωσιακό ενδιαφέρον των λαών προς τον ελληνικό πολιτισμό;
Μ’ άλλα λόγια, γιατί το συγκεκριμένο ιστορικό αυτό γεγονός δεν αναφέρεται σε κανένα σχολικό βιβλίο, αλλά ούτε και πρόκειται ν’ αναφερθεί, στον αιώνα τον άπαντα;
Τι είδους άνθρωποι διοικούν και ορίζουν τα εκπαιδευτικά προγράμματα της παιδείας των Ελλήνων;
Ποιας πάστας άνθρωποι απαρτίζουν το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο;
Τι είδους και ποιας ισχύος λόγο διαθέτει το ανθελληνικό και αμαρτωλό χριστιανικό ιερατείο, μέσα στο Υπουργείο Παιδείας και θρησκευμάτων (διάβαζε θρησκεύματος και δη χριστιανικού);
Άραγε κανείς εκπαιδευτικός, μέχρι στιγμής, δεν είχε υπ’ όψιν του τη ιστορία αυτή, ώστε να προτείνει, ο ίδιος ή μέσω της ΟΛΜΕ, την εισαγωγή της σ’ ένα σχολικό βιβλίο ιστορίας;
Κήρυξε λοιπόν ο χαλίφης Αλ Μαμούν τον πόλεμο στον Θεόφιλο, λόγω της άρνησης του τελευταίου να του δανείσει τον σοφό Λέοντα . Εισέβαλε με πολυπληθή στρατό δια της Αντιόχειας, Μυσίας και Ταρσού στο Βυζαντινό κράτος και κυρίευσε πολλά φρούρια και πολλούς αιχμαλώτους. Αφού διαχείμασε στη Δαμασκό, επήλθε εκ νέου κατά το επόμενο έτος, στη Μικρά Ασία, πολιόρκησε την Ηράκλεια, κυρίεψε τριάντα φρούρια και αφού συνέλαβε πλήθος αιχμαλώτων επανήλθε στη Δαμασκό, διότι πλησίαζε ο χειμώνας.
Τον επόμενο χρόνο έπραξε αναλόγως και επιστρέφων πέθανε πλησίον της Ταρσού.
Ο Αλ Μαμούν ήταν έβδομος χαλίφης της Βαγδάτης από την δυναστεία των Αββασιδών. Εκπαιδεύτηκε στη σχολή του Γκιαφάρ Μπεν Υαχία, την οποία λάμπρυνε φιλοσοφικό σύστημα με βάση την επιείκεια. Εκεί δε αναπτύχθηκε σ’ αυτόν η αγάπη προς τις επιστήμες και τα γράμματα, των οποίων υπήρξε μέγας προστάτης καθ’ όλη την διάρκεια της βασιλείας του.
Πράγματι, επί των ημερών του η Βαγδάτη, η οποία ήταν θεμελιωμένη επί της αρχαίας ελληνικής πόλης Κτησιφώντος, υπήρξε η σημαντικότερη αποθήκη του εμπορίου, μεταξύ Βυζαντίου, Αιγύπτου, Αραβίας, Ινδιών και Περσίας και τα εισρέοντα σ’ αυτήν πλούτη ήταν πάμπολλα. Μεταβλήθηκε δε σε μεγάλο κέντρο σοφών της Ασίας και της Ευρώπης. Η επιστήμες και τα γράμματα επέφεραν πλήρη μεταβολή των ηθών και τίποτε δεν έμοιαζε εκεί με την τραχύτητα των ηθών και τη σύγχυση των ιδεών της υπόλοιπης Ασίας.
Οι σοφοί της χώρας μελετούσαν τα συγγράμματα της αρχαίας Ελλάδας, τα δε ελληνικά χειρόγραφα ήταν περιζήτητα και μεταφραζόμενα κυκλοφορούσαν σ’ όλη την αυτοκρατορία. Οι επιστημονικές και φιλοσοφικές ιδέες διαδίδονταν ευρύτατα στην κοινωνία και την καθιστούσαν ευρυθμότερη, όχι μόνο στην διοίκηση αλλά και σ΄ όλες τις εκδηλώσεις της ζωής.
Ο σοφός μονάρχης διέταξε την μετάφραση όλων των ελληνικών φιλολογικών έργων. Όλοι οι κάτοικοι, διαθέτοντας σε λαμπρές μεταφράσεις τα ελληνικά συγγράμματα, μπορούσαν να καρπωθούν απ’ αυτά χρήσιμες γνώσεις. Οργάνωσε μάλιστα την δημόσια εκπαίδευση κατά τέτοιον τρόπο, ώστε η θεωρία να συνδυάζεται με την πειραματική διδασκαλία. Αυτή η μέθοδος συντέλεσε τα μέγιστα στην διανοητική πρόοδο της χώρας.
Ο Αλ Μαμούν παρακολουθούσε αυτοπροσώπως την διδασκαλία στα ανώτερα εκπαιδευτήρια, προικισμένος δε με μεγάλη οξύνοια και αναζητώντας παντού την αλήθεια των φαινομένων, απέκτησε βαθύτατες επιστημονικές γνώσεις και κατέλαβε εξέχουσα θέση μεταξύ των σοφών της εποχής του.
Περί του μεγάλου αυτού ηγεμόνα λέχτηκε πολλές φορές ότι εξάσκησε στην Ανατολή τέτοια επίδραση όπως αυτή των Μεδίκων και του Λουδοβίκου ΙΔ΄ στη Δύση. Υπάρχουν μάλιστα συγγραφείς που διατείνονται ότι η δοθείσα από τον Αλ Μαμούν πνευματική ώθηση προανάγγειλε την περίοδο της αναγέννησης της Δύσης. Η πολιτική αυτή του χαλίφη, όπως ήταν φυσικό, συνετέλεσε σε μεγάλο βαθμό στην άμβλυνση του θρησκευτικού φανατισμού του Ισλάμ.
Λόγω της μεγάλης επιθυμίας του να επωφεληθεί από τις γνώσεις των Ελλήνων, απέστειλε ανθρώπους στις διάφορες χώρες με εντολή να συλλέξουν ό,τι πολύτιμο σύγγραμμα εύρισκαν. Στην συνθήκη ειρήνης που υπαγόρευσε στον αυτοκράτορα του Βυζαντίου Μιχαήλ Γ΄, ένας από τους όρους απαιτούσε την παράδοση στους Άραβες διαφόρων ελληνικών συγγραμμάτων, μεταξύ των οποίων και ενός χειρογράφου της Μαθηματικής Συντάξεως του Πτολεμαίου.
Πολλά ελληνικά βιβλία συνέλεξε κι από την κατακτηθείσα από τους Μουσουλμάνους Κύπρο, στην οποία είχε αποστείλει ειδική για τον λόγο αυτόν αποστολή. Τα περισσότερα απ’ αυτά τα συγγράμματα μεταφράστηκαν στην αραβική.
Παρά τον επικρατούντα, κατά την εποχή εκείνη, θρησκευτικό φανατισμό συνάθροισε στην Βαγδάτη τους σοφούς διαφόρων εθνοτήτων, προς τους οποίους φέρονταν με μεγάλη προσήνοια, χωρίς να λαμβάνει υπ’ όψιν του τις θρησκευτικές πεποιθήσεις του καθενός. Τους σοφούς αυτούς συγκαλούσε μια φορά την εβδομάδα στ’ ανάκτορά του και υπέβαλε στον έλεγχό τους όλα τα μεταφραζόμενα έργα.
Ίδρυσε δυο αστεροσκοπεία, ένα στη Βαγδάτη κι ένα στην Δαμασκό. Επί της χαλιφείας του έγιναν πολλές σπουδαίες αστρονομικές παρατηρήσεις και ανακαλύψεις.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου